ქვეყანაში საპროტესტო მოძრაობისა და საპროტესტო განწყობების შესახებ ინფორმაციაზე წვდომა ეზღუდება ადგილობრივ და საერთაშორისო საზოგადოებას, რის მისაღწევადაც სახელისუფლებო სტრუქტურები საკანონმდებლო ბერკეტებსა და მათ ხელთ არსებულ ძალაუფლებას იყენებენ. ეს გარემოება ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ღრმა შეშფოთებას იწვევს. 

თბილისის საქალაქო სასამართლოში ხშირად იხილება როგორც სისხლის სამართლის, ისე სამოქალაქო კოდექსით მიმდინარე ის დავები, რომელთა მიმართაც საზოგადოებრივი ინტერესი მაღალია. დამოუკიდებელი მედიასაშუალებები, მწირი რესურსების მიუხედავად, ყველაფერს აკეთებენ სასამართლო სხდომების გასაშუქებლად და საზოგადოებამდე ინფორმაციის მისატანად. ამის პარალელურად მოსამართლეები, ყოველგვარი დასაბუთების გარეშე, ჟურნალისტებს სხდომათა დარბაზებში პროცესებზე დასასწრებად ხან საერთოდ არ უშვებენ და ხან განხილვის დასრულებამდე ატოვებინებენ მათ. ზოგჯერ მათ ფოტო და ვიდეო გადაღების უფლებას არ აძლევენ. არის შემთხვევები, როცა ჟურნალისტებს სასამართლოს შენობაში მუშაობასაც კი უშლიან. მდგომარეობას ამძიმებს სასამართლოს მანდატურების ძალადობრივი ქცევა, რომლებიც ჟურნალისტთა მიმართ უხეშ ძალას იყენებენ. სასამართლოში გაუარესებულ სამუშაო პირობებზე და ხელშეშლაზე საუბრობენ ის ჟურნალისტები, რომლებიც უკვე წლებია,  სასამართლო სხდომებს აშუქებენ. „პუბლიკას“ ფოტოგრაფმა, მინდია გაბაძემ, 9  ივნისს სოციალურ ქსელში დაწერა: „ხელის და ფეხის ჩარტყმა, თრევა, ხელის  მოჭერა, ფეხის წამოდება, კამერაზე დარტყმა და გინება გახდა ჩვენი ყოველდღიურობა სასამართლოში“. 

12 ივნისს, მანდატურებმა, პროევროპულ აქციაზე დაკავებული სტუდენტის, მათე დევიძის, სასამართლო პროცესის გასაშუქებლად თბილისის საქალაქო სასამართლოში მისული ჟურნალისტების ერთ ნაწილს, მოქალაქეებთან ერთად, შენობა ძალით დაატოვებინეს. ჟურნალისტთა მეორე ნაწილს ისინი სასამართლოს შენობაში არ უშვებდნენ. 

11 ივნისს მოსამართლემ პროევროპული აქციების მონაწილე ექიმის, ნარკოდანაშაულში ბრალდებული გიორგი ახობაძის, პროცესი სრულად დახურა და ჟურნალისტებს დარბაზი ყოველგვარი ახსნა-განმარტების გარეშე დაატოვებინა. 10 ივნისს, იგივე გააკეთა მოსამართლემ პროევროპული აქციების მონაწილე ჯგუფურ ძალადობაში ბრალდებული 11 პირის სასამართლო პროცესზეც, ოთხი მოწმის დაკითხვის შემდეგ. „პუბლიკას“ ჟურნალისტმა ნათია ამირანაშვილმა სოციალურ მედიაში დაწერა, რომ მათ, ჟურნალისტებს, 11 ივნისს სხდომაზე წესრიგი არ დაურღვევიათ და რომ არც 11 ივნისს და არც წინა დღეს, 10 ივნისს, მედიის, მათ შორის იმ მედიის, რომელთაც გადაღების ნებართვა ჰქონდათ, დარბაზიდან გაძევებისთვის არანაირი საფუძველი არ არსებობდა. 

11 ივნისს, მოსამართლე, პროევროპული აქციების მონაწილე ჯგუფური ძალადობაში ბრალდებული რვა პირის სასამართლო პროცესზე, „პუბლიკას“ ფოტოგრაფს, მინდია გაბაძეს, მის პროცესზე ფოტოგადაღების უფლების ჩამორთმევით დაემუქრა. ჟურნალისტმა სოციალურ ქსელში დაწერა, რომ ის ფოტოების გადაღებას სხდომის დასრულების შემდეგაც განაგრძობდა, თუმცა სრულიად უხმაუროდ, რამაც მოსამართლის გაღიზიანება გამოიწვია. 

9 ივნისს სასამართლოს შენობაში ჟურნალისტებზე იძალადეს პროევროპული აქციების მონაწილის, ნარკოდანაშაულში ბრალდებული ნიკა კაციას, საქმის მოწმე პოლიციელის თანმხლებმა პირებმა. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია სასამართლოებში არსებულ მძიმე სამუშაო გარემოს განცხადებით 30 მაისსაც გამოეხმაურა.  

შსს და სასამართლოები განაგრძობენ ჟურნალისტების დაჯარიმებას სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს „გზის ხელოვნურად გადაკეტვისათვის“ იმ პირობებში, როდესაც მრავალი მტკიცებულება მოიპოვება ჟურნალისტების სასარგებლოდ. ქარტიამ ამ საკითხზე ისაუბრა განცხადებაში, რომელიც 9 ივნისს გამოქვეყნდა. 

14 ივნისს ცნობილი გახდა, რომ საქართველოში შემოსვლაზე უარი უთხრეს ფრანგ ფოტოგრაფს, მარილიზ ვინიოს. 2022 წლიდან დღემდე, ღია წყაროებში მსგავსი კიდევ 14 შემთხვევა იძებნება, როცა უცხოელი ჟურნალისტები საქართველოში არ შემოუშვეს. ეს ჟურნალისტები ან კრიტიკულად იყვნენ განწყობილი პუტინის რეჟიმის მიმართ ან საქართველოში მიმდინარე პროტესტს აშუქებდნენ. მარილიზ ვინიოს თქმით, ის საქართველოში ორჯერ - 2024 წლის ოქტომბერ-ნოემბერსა და დეკემბერში იმყოფებოდა. ფოტოგრაფი საქართველოში მისი არშემოშვების გადაწყვეტილებას მის პროფესიულ საქმიანობასა და დემოკრატიისა და თავისუფლებისათვის ქართველი ხალხის ბრძოლის მიმართ სოციალურ ქსელში მის ღიად გამოხატულ მხარდაჭერას უკავშირებს. საქართველოში გადაღებული მისი ფოტოები პოპულარულ გამოცემებში გამოქვეყნდა და რამდენიმე საერთაშორისო კონკურსშიც მოხვდა. ისინი საქართველოშიც გამოიფინა. 

სოციალურ მედიაში გამოქვეყნებული პოსტების გამო, რომელიც შეფასებით მსჯელობას წარმოადგენს და გამოხატვის თავისუფლების ფარგლებში სრულად ჯდება, მოქალაქეებსა და ჟურნალისტებს 1,500-დან 4,000 ლარამდე ჯარიმა ან 45 დღემდე პატიმრობა ემუქრებათ. მათი ნაწილის სასამართლო პროცესები უკვე გაიმართა. მამუკა მდინარაძემ საჩივარი ტელეწამყვანების ვახო სანაიას, ვიკა ბუკიას, ეკა მიშველაძის და ნანუკა ჟორჟოლიანის, ჟურნალისტ დეა მამისეიშვილის და „ფორმულას“ თანამფლობელის მიშა მშვილდაძის წინააღმდეგ ახლად ამოქმედებული ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა 173(16)-ე მუხლის საფუძველზე შეიტანა. ეს მუხლი პასუხისმგებლობას ითვალისწინებს სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირის, პოლიტიკური თანამდებობის პირის, სახელმწიფო მოსამსახურის/მასთან გათანაბრებული პირის ან/და საჯარო მოსამსახურის სიტყვიერი შეურაცხყოფისთვის. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წუხილის საგანია ამ მუხლის მსუსხავი ეფექტი და მის საფუძველზე მასობრივი ცენზურის საფრთხე. 173(16)-ე მუხლში ჩამოთვლილ პირებს თმენის მაღალი ვალდებულება აქვთ, მოქალაქეებსა და ჟურნალისტებს კი მათი მისამართით კრიტიკული აზრის გამოთქმის არ უნდა ეშინოდეთ. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია სოლიდარობას უცხადებს ყველა იმ ჟურნალისტს, რომლებიც ამ დამთრგუნველ გარემოში, მაღალი პროფესიონალიზმით აგრძელებენ საქმიანობას და საზოგადოების ინფორმირებას მათთვის მნიშვნელოვანი საკითხებისა და პროცესების შესახებ.

თავიდან შსს გზის ხელოვნურად გადაკეტვის გამო ჟურნალისტებისთვის გამოწერილ ჯარიმებს მას შემდეგ აუქმებდა, რაც ისინი წარადგენდნენ პრესის ბარათს, ცნობას სამსახურიდან, ფოტოებსა და ვიდეოკადრებს და სხვა მტკიცებულებებს, რითაც დასტურდებოდა, რომ დაჯარიმების მომენტში ისინი სამუშაო მოვალეობას ასრულებდნენ და საპროტესტო აქციებს აშუქებდნენ. ბოლო ხანებში ეს მიდგომა შეიცვალა. 

ივნისში ჟურნალისტებმა შსს-სგან მიიღეს დადგენილებები უარით საჩივრის დაკმაყოფილებაზე მათ წინააღმდეგ შედგენილ ოქმებზე გზის გადაკეტვის გამო. 

ჟურნალისტებისა და მათი უფლებადამცველების თქმით, ეს დადგენილებები შაბლონურია, რაც აჩვენებს,რომ შსს-ს გადაწყვეტილების მიღებისას მათი პროფესიული კუთვნილება და სამუშაოს სპეციფიკა საერთოდ არ გაუთვალისწინებია. 

სასამართლო პრაქტიკაც იმავეს აჩვენებს იმ შემთხვევებზე, სადაც საქმე სასამართლომდე მივიდა. 

ეს ცვლილება მიდგომაში აჩენს საფუძვლიან ეჭვს, რომ შსს-სა და სასამართლოების მიზანია, ჯარიმების მსუსხავი ეფექტის პოტენციალის გამოყენებით, ჟურნალისტებს საპროტესტო აქციების გაშუქებაზე უარი ათქმევინონ, რათა ინფორმაციამ ამ აქციების შესახებ საზოგადოებამდე არ მიაღწიოს. 

დაჯარიმებულთა შორის არიან როგორც სამაუწყებლო, ისე ონლაინ მედიაში დასაქმებული ჟურნალისტები, როგორც დამწყები, ისე გამოცდილი პროფესიონალები, როგორც ფრილანსერები და მედიასაშუალებებში შტატიან პოზიციებზე დასაქმებულები. 

კომუნიკაცია ჟურნალისტებსა და შსს-ს შორის და სასამართლო პროცესები ნათლად აჩვენებს, რომ არც შსს-სა და არც სასამართლოში არ ესმით ან არ სურთ გაიგონ, თუ როგორ ფუნქციონირებს მედია და რა პროცესებისა და პრაქტიკის შედეგად იქმნება მედიაპროდუქტი. განსაკუთრებულად რთული გასაგები მათთვის ონლაინ მედიის სპეციფიკა აღმოჩნდა. ზოგიერთ შემთხვევაში შსს-მ ონლაინ მედიისგან მტკიცებულებებად მოითხოვა პირდაპირი ჩართვები და იმ დღესვე გამოქვეყნებული მასალები. 

ცალკე წუხილის საგანია ჯარიმის ოდენობა - 5,000 ლარი, რაც მედიაში დასაქმებულებისთვის  არაპროპორციულად მძიმე ტვირთს წარმოადგენს.  

დაჯარიმებულთა შორის არის „პუბლიკას“ ჟურნალისტი ბასტი მგალობლიშვილი. ჟურნალისტმა, რომელსაც შსს 14 თებერვალს გზის გადაკეტვას ედავებოდა, 6 ივნისს ფეისბუქზე დაწერა, რომ შსს-მ მას საჩივარი არ დაუკმაყოფილა, მიუხედავად იმისა, რომ მან მრავალგვარი მტკიცებულება წარადგინა იმის საჩვენებლად, რომ იმ დღეს პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. ბასტი მგალობლიშვილი შსს-სგან მიღებული უარის სასამართლოში გასაჩივრებას გეგმავს. 

31 მაისს დააჯარიმეს მედია აპრილის მთავარი რედაქტორი ხატია ღოღობერიძე. ჟურნალისტი იმ დღეს, 29 მარტს, როცა მას გზის გადაკეტვას ედავებიან, ქალთა მარშზე პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. ხატია ღოღობერიძემ შსს-ს მასალები მიაწოდა, მის წარმომადგენლებს ისიც დეტალურად აუხსნა, თუ როგორ მუშაობს ონლაინ მედია, თუმცა უშედეგოდ. ხატია ღოღობერიძეც გეგმავს, შსს-ს დადგენილება სასამართლოში გაასაჩივროს. 

30 მაისს, უკვე სასამართლოში დააჯარიმეს „მთავარი არხის“ ჟურნალისტი  ნათია გოგსაძე. მას შსს 2 თებერვალს გზის გადაკეტვას ედავებოდა. 

23 მაისს, ასევე სასამართლომ დააჯარიმა „პუბლიკას“ ჟურნალისტი მარიამ ქავშბაია, რომელსაც შსს 3 თებერვალს გზის გადაკეტვას ედავებოდა.

3 ივნისს სასამართლომ დააჯარიმა ფოტოჟურნალისტი  გოგა ჩანადირი გზის გადაკეტვისთვის თებერვალში. 

OC Media-ს დამფუძნებელსა და ფოტოჟურნალისტ მარიამ ნიკურაძეს შსს-მ ოთხი ჯარიმა გამოუწერა. ჟურნალისტმა 4 ივნისს ფეისბუქზე დაწერა, რომ შსს-მ არ დააკმაყოფილა მისი საჩივარი ამ ოთხიდან ერთ-ერთზე.  

გასაჩივრებულ ოქმებზე უარის მოლოდინში არიან სხვა ჟურნალისტებიც, ვისაც შსს გზის გადაკეტვას ედავება იმ დროს, როცა ისინი პროფესიულ საქმიანობას ეწეოდნენ. მათ არც სასამართლოს იმედი აქვთ, თუმცა, სასამართლოსთვის მიმართვას მაინც გეგმავენ. 

ჟურნალისტებისა და მათი უფლებადამცველების შეფასებით, რასაც ქარტიაც იზიარებს, ჟურნალისტების დაჯარიმება გზის გადაკეტვის გამო პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას წარმოადგენს გაუმართლებელ ჩარევას მედიის საქმიანობის თავისუფლებაში. ქარტიისთვის განსაკუთრებით შემაშფოთებელია შსს და სასამართლოების მიდგომის სისტემური ხასიათი და ის გულგრილობა, რასაც ისინი იჩენენ წარდგენილი მტკიცებულებების მიმართ. ჟურნალისტები მაშინაც კი მკაცრად ისჯებიან, როცა ისინი ცდილობენ არ დაარღვიონ თვით იმგვარი კანონები, რომლებიც სამართლიანობის საბაზისო ტესტსაც ვერ უძლებენ. 

ქარტია შსს-ს და სასამართლოებს მოუწოდებს, იმოქმედონ კანონიერად და სამართლიანად, შეწყვიტონ მართლმსაჯულების სისტემის მიმართ ნდობის დაზიანება და ჟურნალისტებისთვის საქმიანობაში ხელშეშლა მათ წინააღმდეგ ფინანსური ბერკეტების გამოყენების გზით. 

გუშინ, 5 მაისს, საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ, დასაშვებად ცნო ტელეკომპანიების „ფორმულა“, „ტვ პირველი“ და „მთავარი არხი“ წინააღმდეგ ირაკლი კობახიძის მინდობილი პირის, ნათია ბოკუჩავას საჩივარი, რომელიც, მაუწყებლობის შესახებ კანონის 54-ე მუხლის (სამართლიანობისა და მიუკერძოებლობის შესახებ) საფუძველზე, სადავოდ ხდის ამ მედიასაშუალებების მიერ ქვეყანაში ძალაუფლების მქონე სტრუქტურების სახელდებას. საჩივრის არსებითი განხილვა 19 ივნისს ჩაინიშნა. 

მაუწყებლობის შესახებ კანონში 1 აპრილს შეტანილი ცვლილებები კომუნიკაციების კომისიას შინაარსში ჩარევის უფლებამოსილებას ანიჭებს და მას ქვეყანაში მთავარ ცენზორად აქცევს. ნიშანდობლივია, რომ 27 მაისს, პირველი საჩივრით კანონში ცვლილებების შეტანის შემდეგ კომისიას მიმართა არა რიგითმა მოქალაქემ, რომელთა ინტერესების დაცვის მოტივითაც ასაბუთებდა „ქართული ოცნება“ ამ ცვლილებების აუცილებლობას, არამედ ირაკლი კობახიძემ.

ქარტიას მიაჩნია, რომ მსგავსი ტერმინების შესახებ გადაწყვეტილება ისეთ გადაწყვეტილებათა რიგს განეკუთვნება, რომელიც მედიასაშუალებებმა სარედაქციო დამოუკიდებლობის ფარგლებში უნდა მიიღონ და არა მარეგულირებელი კომისიის მითითებით. 

სიტუაციაში, როცა ქვეყანაში ძალაუფლების მქონე სტრუქტურების ლეგიტიმურობას ეჭვქვეშ აყენებენ როგორც შიდა, ისე გარე აქტორები, რაც არაერთი დოკუმენტითა თუ რეზოლუციითაა დადასტურებული, მედიასაშუალებების მხრიდან მათ მიმართ არაერთგვაროვანი დამოკიდებულება სრულიად ბუნებრივია და მოსალოდნელი. მედიასაშუალებებს აქვთ სრული უფლება, სიტუაციის აღსაწერად გამოიყენონ იმგვარი ტერმინები, რაც მათ საჭიროდ მიაჩნიათ თავიანთი ინდივიდუალური სარედაქციო ხაზიდან გამომდინარე.  

საჩივარი, რომელიც კომუნიკაციების კომისიამ დასაშვებად ცნო, ისეთ საკითხს ეხება, რაც უნდა იყოს და არის კიდეც პროფესიული წრეების მსჯელობის საგანი, და არა საფუძველი სანქცირებისათვის და გზა პოლიტიკური მიზნების მისაღწევად.  

ამ საჩივრის დაშვებით, კომუნიკაციების კომისია ცენზურას აკანონებს. ყველას გვესმის, რომ ეს მხოლოდ დასაწყისია და რომ მაუწყებლობის შესახებ კანონში შეტანილი ცვლილებები და ეს კონკრეტული საჩივარი კომუნიკაციების კომისიას აქცევს მძლავრ იარაღად „ქართული ოცნების“ ხელში დამოუკიდებელი და კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ.   

ქარტია მოუწოდებს კომუნიკაციების კომისიას, კარგად გაიაზროს სიტუაციის კომპლექსურობა და სიმძიმე და არასწორი და უსამართლო გადაწყვეტილებებით არ მიიღოს მონაწილეობა აბსურდულ პროცესში, რომელიც მისი როგორც ინსტუტუციისადმი ისედაც შერყეულ ნდობას და ცალკეული კომისიონერების პროფესიულ რეპუტაციას საბოლოოდ დაასამარებს. 

ტვ პირველის ჟურნალისტს თამთა დოლენჯაშვილს, 2015-2016 წლებში საქართველოს მე-8 მოწვევის პარლამენტის წევრმა „ქართული ოცნებიდან“, ყოფილმა მოჭიდავემ, ელდარ (ლუკა) კურტანიძემ, ხელში ჩაარტყა და ასე სცადა, მისთვის ტელეფონი გაეგდებინებინა. პარლამენტის შენობაში ის წულუკიანის საგამოძიებო კომისიაზე ჩვენების მისაცემად იყო მისული, ხოლო თამთა დოლენჯაშვილი „ნოდარ მელაძის შაბათისთვის“ რეპორტაჟს ამზადებდა. ქალებზე ძალადობაში არაერთხელ მხილებული ყოფილი დეპუტატი გააღიზიანა ჟურნალისტის შეკითხვამ გაზისა და ნავთობის კორპორაციაში მისი ფიქტიური დასაქმების თაობაზე. 

ქარტია შეშფოთებას გამოთქვამს იმის გამო, რომ რესპონდენტები, მათ შორის ყოფილი და მოქმედი საჯარო მოხელეები, თავს უფლებას აძლევენ, ჟურნალისტებს ეუხეშონ და მუშაობაში ხელი შეუშალონ. ბოლო თვეებში არაერთი ასეთი ინციდენტი დაფიქსირდა. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი ჟურნალისტისთვის პროფესიული მოვალეობის შესრულებაში ხელის შეშლას სისხლის სამართლის დანაშაულად მიიჩნევს, ჟურნალისტთა წინააღმდეგ ჩადენილი ქმედებებისთვის მოძალადეები იშვიათად აგებენ პასუხს. დაუსჯელობის ატმოსფერო ძალადობას ახალისებს.

ქარტია პროკურატურას ამ ინციდენტის დროულად გამოძიებისა და დამნაშავის დასჯისკენ მოუწოდებს.  

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტს მოუწოდებს, სრულად გაასაჯაროვოს და/ან „ბათუმელებს“ და მზია ამაღლობლის ადვოკატებს გადასცეს მისი ოპერატორის მიერ 11 და 12 იანვარს გადაღებული კადრები, რომელშიც ჩანს, თუ როგორ ეპყრობიან პოლიციელები აქციის მონაწილეებსა და მზია ამაღლობელს დაკავებამდე რამდენიმე წუთით ადრე, დაკავებისას და დაკავების შემდგომ და თუ როგორ დაშავდა ის პოლიციელების ძალადობრივი ქმედებების შედეგად. აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორმა ვლადიმერ ტატიშვილმა „ბათუმელებს“, რომელიც ჩანაწერს უკვე ორი თვეა, ითხოვს, დაუდასტურა, რომ ამგვარი კადრები მათთან ნამდვილად ინახება. 

სრული ჩანაწერი მნიშვნელოვანია მართლმსაჯულების პროცესისთვის და სიმართლის დასადგენად. პროკურატურა ამ ვრცელი ჩანაწერის მხოლოდ 44-წამიან მონაკვეთს კონტექსტიდან ამოგლეჯით იყენებს მტკიცებულებად მზია ამაღლობლის წინააღმდეგ. 7 აპრილს, მზია ამაღლობლის სასამართლო პროცესზე გამომძიებელმა განაცხადა, რომ აჭარის ტელევიზიამ გამოძიებას გადასცა მხოლოდ 44-წამიანი ვიდეოკადრი. მან არ განმარტა, თუ რატომ არ ამოიღო შსს-მ სრული ჩანაწერი, რომლითაც შესაძლებელი იქნებოდა 11 და 12 იანვარს აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის წინ განვითარებული მოვლენების ქრონოლოგიის  და იმ კომუნიკაციის აღდგენა, რაც წინ უსწრებს სილის გაწვნის ეპიზოდს. ის, რომ საქმეში დღემდე არ მოიპოვება სრული ჩანაწერი, არღვევს მზია ამაღლობლის უფლებას სამართლიან სასამართლოზე. 

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი თავისი სტატუსის გამო გამორჩეულად არის ანგარიშვალდებული აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მოსახლეობის წინაშე. 

ქარტიისთვის გაუგებარი და აუხნელია აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის პოზიცია, როცა ამ კუთხის გამორჩეული წარმომადგენელი და კოლეგა ცილისწამებისა და პოლიტიკური ანგარიშსწორების მსხვერპლია, აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელს კი მოეპოვება კადრები, რომელსაც ამ ცილისწამების გაქარწყლება და საქმის შემობრუნება შეუძლია, თუმცა ის კადრებს არ ასაჯაროებს „პერსონალური მონაცემების“ დაცვის მოტივით. 

მოგმართავთ პროფესიული თემის სახელით და მოგიწოდებთ, დაძლიოთ შიში იმის გასაკეთებლად, რაც სამართლიანი და სწორია. ამით გადაარჩენთ არა მხოლოდ მზია ამაღლობელს, არამედ თქვენს პროფესიულ რეპუტაციას და შეინარჩუნებთ აუდიტორიის პატივისცემასა და ნდობას. 

ბოლო თვეების განმავლობაში გახშირებული დაპატიმრებების ფონზე, რომელთა კანონიერება უმეტეს შემთხვევაში ეჭვის ქვეშაა, საზოგადოების და, შესაბამისად, მედიის ინტერესი სასამართლო პროცესების მიმართ მზარდია. დიდი საზოგადოებრივი რეზონანსი გამოიწვია სამოქალაქო აქტივისტებისა და პოლიტიკური პარტიების ლიდერების სისხლის სამართლის დანაშაულის ჩადენის მოტივით დაპატიმრებამ, ასევე ადმინისტრაციული კოდექსის სავარაუდო დარღვევისთვის სამოქალაქო აქტივისტების, ჟურნალისტების და კრიტიკულად განწყობილი მოქალაქეების წინააღმდეგ აღძრულმა საქმეებმა.

ბოლო ხანებამდე არსებული პრაქტიკით, ის ჟურნალისტები, რომელთაც არ ჰქონდათ თბილისის სასამართლოს მიერ გაცემული სხდომის გადაღების უფლება, ჩვეულებრივ მუშაობდნენ ვიდეო და ფოტოკამერების გამოყენებით როგორც სასამართლოს ეზოში, ისე შენობაში, მათ შორის, ფოეში სხდომის დარბაზებთან მიმდებარედ. ჟურნალისტები წერდნენ კომენტარებს და გადიოდნენ პირდაპირ ეთერში.

თბილისის საქალაქო სასამართლომ ეს მიდგომა პირველად 22 მაისს შეცვალა, როცა იქ ზურაბ გირჩი ჯაფარიძის პროცესი იმართებოდა. ამ დღეს ჟურნალისტებს მიკროფონებითა და კამერებით სასამართლოს შენობაში შესვლა აუკრძალეს.

23 მაისს, როცა საქალაქო სასამართლოში ირაკლი ოქრუაშვილის პროცესი იმართებოდა, მანდატურებმა სასამართლოში მიკროფონებითა და კამერებით მხოლოდ ის ჟურნალისტები შეუშვეს, რომელთაც კონკრეტული სასამართლო პროცესის გადაღებაზე განცხადება დაწერილი და დაკმაყოფილებული ჰქონდათ, ხოლო სხვები რამდენიმე საათით შეაყოვნეს და მათ შენობაში შესვლის უფლება მხოლოდ პირადი მონაცემების ჩანიშვნის შემდეგ მისცეს.

იგივე, უკვე მესამედ, განმეორდა დღესაც, 30 მაისს, როცა თბილისის საქალაქო სასამართლოში ნიკა მელიას და რამდენიმე სამოქალაქო აქტივისტის, მათ შორის იმ აქტივისტებისაც რომელთაც მარიამ ლაშხი უჩივის, სასამართლო პროცესებია ჩანიშნული. მანდატურები პროცესების გასაშუქებლად მისული ჟურნალისტების პირად მონაცემებს სარეგისტრაციო ჟურნალში ხელით აღრიცხავენ. 

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია შეშფოთებას გამოთქვამს იმის გამო, რომ ბოლო კვირების განმავლობაში თბილისის საქალაქო სასამართლო ვიწროდ და  შემზღუდველად იყენებს სასამართლო პროცესების გაშუქების ისედაც მკაცრ წესებს და მას სასამართლოს შენობასა და სხდომის დარბაზებში ჟურნალისტებისთვის შესაბამისი სამუშაო პირობების შექმნისაკენ მოუწოდებს.

„აჭარა თაიმსის“ დამფუძნებლისა და ჟურნალისტის, სულხან მესხიძის, თქმით, მას ხელვაჩაურის საკრებულოში პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს და სხდომათა დარბაზიდან ძალის გამოყენებით გამოაძევეს. ის ხელვაჩაურის საკრებულოში საჯარო სხდომის გასაშუქებლად იმყოფებოდა.

ჟურნალისტის განცხადებით, ინციდენტის თვითმხილველმა მოქალაქემ პოლიცია გამოიძახა, თუმცა უშედეგოდ.

ჟურნალისტის ინფორმაციით, სხდომათა დარბაზში ადგილები მერიის და საკრებულოს თანამშრომლებმა დაიკავეს, რითაც მოქალაქეებს დასწრების შესაძლებლობა შეუზღუდეს. სულხან მესხიძემ მერიის თანამშრომლებს კითხვებით მიმართა და გადაღება დაიწყო, რათა სხდომათა დარბაზში არსებული ვითარება ეჩვენებინა. დამსწრეთაგან რამდენიმე პირი ჟურნალისტს ჯერ სიტყვიერად დაუპირისპირდა, ხოლო შემდეგ მას სხდომათა დარბაზი ფიზიკური ძალის გამოყენებით გაატოვებინეს.

სულხან მესხიძე დარბაზში მეორედაც შევიდა, რათა ეკითხა, თუ რატომ შეუშალეს მას ხელი მუშაობაში და რატომ არ მოხდინა რეაგირება ძალადობრივ ინციდენტზე საკრებულოს თავმჯდომარემ. ჟურნალისტს დარბაზი მეორედაც ძალის გამოყენებით დაატოვებინეს.

ქარტია შეგახსენებთ, რომ თვითმმართველობის კოდექსის მიხედვით, თვითმმართველობის სხდომები საჯაროა, და რომ ჟურნალისტისთვის მუშაობაში ხელის შეშლა სისხლის სამართლის დანაშაულს წარმოადგენს.

ადგილობრივ მედიას საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში სულ უფრო ხშირად არ აძლევენ საჯარო სხდომებზე დასწრების შესაძლებლობას და ზღუდავენ პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას. შედეგად, ადგილობრივი მოსახლეობა ვერ იღებს ინფორმაციას მათთვის სასიცოცხლო მნიშვნელობის საკითხებზე და მოქალაქეები ვერ ახერხებენ გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში მონაწილეობას.

„ქართული ოცნების“ ხელისუფლების მიერ წახალისებული ძალადობრივი ატმოსფერო ადგილებზე ჟურნალისტებისთვის პრაქტიკულად შეუძლებელს ხდის პროფესიულ საქმიანობას.

ქარტია მოუწოდებს პროკურატურას, დაუყოვნებლივ დაინტერესდეს ამ ინციდენტით, სწრაფად გამოიძიოს და სათანადოდ დასაჯოს ყველა მოძალადე პირი.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია გმობს შსს-სა და თბილისის საქალაქო სასამართლოს თვითნებურ და კანონთან შეუსაბამო გადაწყვეტილებას 22 მაისს, საქალაქო სასამართლოს შენობაში არ დაეშვა ჟურნალისტები კამერებითა და მიკროფონებით. მიუხედავად იმისა, რომ ჟურნალისტებს აქვთ უფლება, სასამართლოს ფოიეში კამერებით იმუშაონ და პირდაპირ ეთერშიც გავიდნენ, მათ ამ უფლებით 22 მაისს პირველად ვერ ისარგებლეს. 

ამ დღეს სასამართლო იხილავდა პოლიტიკოსის, „გირჩი - მეტი თავისუფლების“ ლიდერის, ზურაბ გირჩი ჯაფარიძის, საქმეს, რომლის მიმართ საზოგადოებრივი ინტერესი იყო მაღალი და ამ ინტერესის საპასუხოდ სასამართლოში მედიის გამოჩენა იყო სრულიად ბუნებრივი და ლეგიტიმური. 

ადგილზე  დიდი ოდენობით მობილიზებული საპოლიციო ძალები და მანდატურები ფიზიკურად ძალადობდნენ მოქალაქეებზე, მათ შორის ახალგაზრდა ქალებზე, და ჟურნალისტებს მუშაობაში უშლიდნენ ხელს. 

ქარტია მოუწოდებს შსს-ს, ხელი აიღოს ჟურნალისტების შევიწროებაზე და მისცეს მათ პროფესიული მოვალეობის შესრულების და კანონით დაცული უფლებებით სარგებლობის საშუალება. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია აღშფოთებას გამოთქვამს „ტვ პირველზე“ დღეს, 12 მაისს, განხორციელებული თავდასხმის გამო. 

ჟურნალისტ მარიამ მაკასარაშვილს და „ტვ პირველის“ ოპერატორს, რომლებიც  ქვემო ქართლში სახელმწიფო რწმუნებულის პირველი მოადგილის, გიორგი შინჯიკაშვილის, გადადგომის მიზეზების გასარკვევად მარტყოფში მის საცხოვრებელ სახლთან მივიდნენ, გიორგი შინჯიკაშვილის მამა ფიზიკურად გაუსწორდა. მან ქალ ჟურნალისტს ხელი გაარტყა, დაარტყა ოპერატორსაც, გატეხა და გაიტაცა ვიდეოკამერა და ჟურნალისტის პირადი მობილური. მარიამ მასაკარაშვილის თქმით, ძალადობის კვალი ეტყობა მასაც და ოპერატორსაც. 

მარიამ მაკასარაშვილმა მანამდე გიორგი შინჯიკაშვილის მამასთან ინტერვიუ ჩაწერა. იმ დროს, როცა გადამღები ჯგუფი ტერიტორიის დასატოვებლად ემზადებოდა და ბოლო კადრებს იღებდა, კაცი მოულოდნელად, გადამღები ჯგუფისთვის უცნობი მიზეზით, აგრესიული გახდა. 

მარიამ მაკასარაშვილმა ინციდენტის შესახებ შსს-ს შეატყობინა, თუმცა, “ტვ პირველის” ცნობით, ერთი საათის შემდეგაც კი, ადგილზე შსს-ს წარმომადგენლები არ ჩანდნენ. 

მარიამ მაკასარაშვილს პირველადი დახმარება სასწრაფო დახმარების ბრიგადამ აღმოუჩინა და ჩივილებიდან გამომდინარე, მისი საავადმყოფოში გადაყვანა გადაწყდა. 

გატაცემული აპარატურა 40 წუთის შემდეგ დააბრუნეს. 

ჟურნალისტისთვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლა სისხლის სამართლის დანაშაულია. განსაკუთრებით საგანგაშოა, როცა ეს ხდება ფიზიკური შეურაცხყოფის თანხლებით და როცა მოძალადე პირები განზრახ აზიანებენ პროფესიულ აპარატურას. 

სპეციალური საგამოძიებო სამსახურმა “მედიაჩეკერთან” დაადასტურა, რომ გამოძიება დაიწყო. თავდამსხმელის  ვინაობა ცნობილია და ინციდენტის სწრაფად გამოძიება სირთულეს არ უნდა წარმოადგენდეს. 

ქარტია მომხდარ ინციდენტზე პასუხისმგებლობას „ქართულ ოცნებას“ აკისრებს, რომლის რეპრესიული პოლიტიკა მედიის მიმართ ქმნის გარემოს, სადაც ჟურნალისტების უსაფრთხოება და უფლებები დაცული არ არის და სადაც ადამიანები თავს უფლებას აძლევენ, ჟურნალისტებს თავს დაესხან და ფიზიკურად გაუსწორდნენ. ამ ფონზე კი დღემდე არ არის გამოვლენილი და პასუხისგებაში მიცემული არცერთი პირი, რომელმაც ბოლო თვეების განმავლობაში ჟურნალისტებზე იძალადა.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია შეშფოთებულია დამოუკიდებელი მედიის მიმართ „ქართული ოცნების“ პოლიტიკით, რომელიც მედიისა და ჟურნალისტების დევნასა და შევიწროებას განაგრძობს. 

7 მაისს პოლიციელებმა პროფესიულ საქმიანობაში ხელი შეუშალეს ფოტოჟურნალისტ ზურა ცერცვაძეს. გამოცემა „ნეტგაზეთის“ ინფორმაციით, ის ძალის გამოყენებით გაიყვანეს სასტუმრო „პარაგრაფის“ მიმდებარე ტერიტორიიდან, სადაც „ქართული ოცნების“ ყრილობა მიმდინარეობდა.  

„ქართულმა ოცნებამ“ 7 მაისს, ყრილობაზე დასწრების შესაძლებლობა არ მისცა ონლაინ მედიას, რაოდენობრივი შეზღუდვის საბაბით.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტმა დახურა გადაცემა „რეალური სივრცე“, რის შესახებაც გადაცემაზე მომუშავე გუნდის წევრებს 30 აპრილს შეატყობინეს. მათ შესთავაზეს ემუშავათ სხვადასხვა პლატფორმაზე და გადაცემაში. ჟურნალისტებმა და ტექნიკურმა პერსონალმა მენეჯმენტის შეთავაზებაზე უარი თქვა და საზოგადოებრივი მაუწყებელი დატოვა. მანამდე, 11 აპრილს, სამსახურიდან დაითხოვეს „რეალური სივრცის“ წამყვანი ნინო ზაუტაშვილი  და გააფრთხილეს გადაცემაზე მომუშავე სამი ჟურნალისტი - თამარ მშვენიერაძე, იოსებ კაციტაძე  და ტუხა კვინიკაძე. 

11 აპრილსვე დაატოვებინეს სამსახური საინფორმაციო გამოშვების „მოამბე“ წამყვანს ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანს, რომელმაც პირდაპირ ეთერში სოლიდარობა გამოუცხადა მზია ამაღლობელს და ღიად გააკრიტიკა „პირველი არხის“ სარედაქციო პოლიტიკა. 

23 აპრილს გააფრთხილეს მემონტაჟე-ოპერატორი გიორგი კიტია, ხოლო 17 აპრილს - „შაბათ-კვირის შოუს“ აღმასრულებელი პროდიუსერი თამარ ჭინჭარაული და ამავე გადაცემის კორესპონდენტი ანა აბაკელია

„რეალური სივრცე“ 12 წლის განმავლობაში სიღრმისეულად აშუქებდა მწვავე სოციალურ პრობლემებს და მრავალი მოქალაქისათვის წარმოადგენდა იმედს ხელისუფლებისთვის ხმის მისაწვდენად. მისი დახურვით და სხვა გადაცემებზზე მომუშავე კრიტიკულად განწყობილი თანამშრომლების დევნით საზოგადობრივი გაუწყებლის მენეჯმენტმა გამოხატა  უპატივცემულობა თავისი მაყურებლის მიმართ და აჩვენა განსხვავებული აზრისა და კრიტიკის სრული აუტანლობა, რითაც რეპუტაციული ზიანი მიაყენა საზოგადოებრივ მაუწყებელს და შელახა საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეა. 

პარლამენტის წევრები არასასურველი კითხვებისთვის თავის დასაღწევად და ჟურნალისტებთან კომუნიკაციის შესამცირებლად კვლავინდებურად იყენებენ პარლამენტის თავმჯდომარის 2023 წლის 6 თებერვლის ბრძანებას აკრედიტაციის წესის შესახებ, რომელიც არაპროპორციულად და დისკრიმინაციულად ზღუდავს პრესის თავისუფლებას. 16 აპრილს არჩილ გორდულაძისა და ნინო წილოსანის მიმართვის საფუძველზე პარლამენტმა ტელეკომპანია „ფორმულას“ გადაცემის „ხალხთან ერთად“ წამყვანი ელისო ჯარიაშვილი და „შაბათის ფორმულას“ ჟურნალისტი თათა ფორაქიშვილი დაასანქცირა პარლამენტის ამ წევრებისგან ინტერვიუს ჩაწერის მცდელობის გამო. ელისო ჯარიაშვილი და თათა ფორაქიშვილი ერთი თვის განმავლობაში ვეღარ მოითხოვენ ერთჯერად საშვს პარლამენტში შესასვლელად. 

ფეისბუქ პოსტის გამო, რომელიც შსს-მ შეურაცხმყოფელად მიიჩნია (შსს დავობდა ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლის II ნაწილით, სიტყვიერი შეურაცხყოფა), სასამართლომ 3000 ლარით დააჯარიმა „ტვ პირველის“ ოპერატორი ლაშა ჯიოშვილი.

აპრილში კიდევ რამდენიმე ჟურნალისტს გამოუწერეს 5,000-ლარიანი  ჯარიმა პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს „გზის ხელოვნურად გადაკეტვის“ საბაბით. მათ შორის არიან „ტაბულას“ რეპორტიორი ლუკა კაციტაძე, “ქრონიკა+”-ისა და საინფორმაციო სააგენტო cnews-ის ჟურნალისტი ირინა მაკარიძე და გამოცემა OC Media-ს თანადამფუძნებელი, ჟურნალისტი და ფოტორეპორტიორი მარიამ ნიკურაძე, რომლისთვისაც ეს უკვე მეოთხე ჯარიმაა. შსს ლუკა კაციტაძეს ედავება “გზის ხელოვნურად გადაკეტვას” 12 აპრილს, ხოლო ირინა მაკარიძეს - 6 აპრილს. ორივე ჟურნალისტი ამ დროს პარლამენტთან მიმდინარე აქციას აშუქებდა. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია „ქართულ ოცნებას“ მოუწოდებს, პატივი სცეს პრესისა და სიტყვის თავისუფლებას და საქართველოს კონსტიტუციისა და საერთაშორისო სამართლის მოთხოვნათა შესაბამისად იმოქმედოს.