საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სამდივნომ დასაშვებად სცნო არასამთავრობო ორგანიზაცია "მომავლის სოფლის" განცხადება ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ის" გადაცემა "პროფილის" წამყვანის, მაია ასათიანის წინააღმდეგ.
განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ 2016 წლის 14 აპრილს გასულ გადაცემაში, რომელიც სტალინს ეძღვნებოდა, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის რამდენიმე პრინციპი დაირღვა:
1 პრინციპი, რომელიც ჟურნალისტს სიზუსტის დაცვას ავალდებულებს, ასევე მე-3 პრინციპის ის ნაწილი, სადაც ნათქვამია, რომ ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია. განმცხადებლის აზრით, დარღვეულია მე-7 პრინციპიც, რომელიც დისკრიმინაციას კრძალავს, აგრეთვე, არა არის დაცული მე-10 პრინციპი - ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი.
განმცხადებლის აზრით, "ჟურნალისტმა წინასწარგანზრახულობით გადაცემაში მიიყვანა, დასცინა და დისკრიმინაციულად მოექცა ფსიქიკური აშლილობის მქონე მოხუც ადამიანს (დადგენილება ყოფილი ეპისკოპოსის ილარიონ სამხარაძის სულიერი მდგომარეობის შესახებ არაერთხელ ყოფილა თავად რუსთავი 2-ის განხილვის თემა), არ გადაამოწმა საპატრიარქოსთან სტალინის საკითხის ოფიციალურობა და სულიერი აშლილობის მქონე ადამიანი გამოიყენა, როგორც მხარე და ეკლესიის ოფიციალური პოზიცია", - ნათქვამია განცხადებაში.
მიღებულ განცხადებას ქარტიის საბჭო სხდომაზე განიხილავს.
იხილეთ
ღია წერილი საქართველოს პრემიერ-მინისტრს
ბ-ნ გიორგი კვირიკაშვილს
ბატონო გიორგი,
ღია წერილი საქართველოს პრემიერ-მინისტრს
ბ-ნ გიორგი კვირიკაშვილს
ბატონო გიორგი,
მოგმართავთ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, ორგანიზაცია, რომელსაც 274 წევრი ჟურნალისტი ჰყავს. ქარტიის ხელმომწერებს შორის არიან სხვადასხვა ტიპის მედიასაშუალების წარმომადგნელები, ბლოგერები და დამოუკიდებლად მომუშავე ჟურნალისტები მთელი ქვეყნის მასშტაბით.
მიმდინარე წელს ჟურნალისტებს მთავრობის კანცელარიაში სხდომათა დარბაზთან მინისტრების ჩაწერა აეკრძალათ. მართალია, მათთვის ცალკე მოეწყო მედიაცენტრი, თუმცა, იქ მინისტრი მხოლოდ სურვილის შემთხვევაში ჩადის და არ არის ვალდებული სხდომის დასრულების შემდეგ მედიის კითხვებს უპასუხოს. სხდომათა დარბაზი ერთადერთი ადგილი იყო, სადაც ჟურნალისტებს საშუალება ჰქონდათ კრიტიკული და არასასურველი კითხვები დაესვათ მინისტრებისთვის.
გარდა ამისა, ბოლო პერიოდში როგორც ქარტიის წევრმა, ისე არაწევრმა ჟურნალისტებმა არაერთხელ გამოთქვეს წუხილი იმის გამო, რომ ხელისუფლების წარმომადგენლებთან კომუნიკაცია, მათგან კომენტარის მიღება გართულდა. ამგვარი რამდენიმე ფაქტი შეგვიძლია დაგისახელოთ:
ქარტიას მომართა გაზეთმა "პრაიმტაიმმა", რომელიც აცხადებს, რომ თავდაცვის მინისტრი მათთან კომუნიკაციაზე უარს ამბობს. გაზეთმა ამ საკითხზე მასალაც გამოაქვეყნა (თინა ხიდაშელის სკანდალური "გარიგების" მცდელობა "პრაიმტაიმთან"), თუმცა მათი თქმით, პრობლემა დღემდე არ მოგვარებულა.
გართულებულ კომუნიკაციაზე საუბრობს საგამოძიებო სტუდია "მონიტორიც". ჟურნალისტები აღნიშნავენ, რომ ხელისუფლების წარმომადგენლები ხშირ შემთხვევაში უარს ამბობენ მათთან კომენტარის გაკეთებაზე. გარდა ამისა, უწყების პრესსამსახური კითხვების გაგზავნას და შემდეგ წერილობით პასუხს სთავაზობს, ეს კი ფაქტობრივად უარის თქმას ნიშნავს, განსაკუთრებით მათთვის, ვინც სატელევიზიო პროდუქტს ქმნის, ვინაიდან ვიზუალური გამოსახულების გარეშე გადაცემა ვერ მომზადდება და მთავარი, წერილობითი პასუხი ჩაძიების და კრიტიკული კითხვის დასმის საშუალებას არ იძლევა.
უსაფრთხო სამუშაო გარემოს ითხოვს "კახეთის საინფორმაციო ცენტრიც", რომელმაც უკვე მოგმართათ საჯაროდ და ამ ფაქტით დაინტერესება გთხოვათ. გამოცემის თქმით, "კახეთის რეგიონში, განსაკუთრებით კი ახმეტის მუნიციპალიტეტში, ინტენსიური ხასიათი მიიღო საჯარო მოხელეების მხრიდან ჟურნალისტების მიმართ აგრესიის გამოხატვის, მათი ფიზიკური და სიტყვიერი შეურაცხყოფის, პროფესიული საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლის ფაქტებმა."
გვესმის, რომ ხელისუფლებაში მყოფი პირების გრაფიკი დატვირთულია, თუმცა, საზოგადოებასთან საუბარი ამავე გრაფიკის ნაწილი უნდა იყოს. ჟურნალისტები სწორედ მოქალაქეების ინფორმირებისთვის საჭირო კითხვებს სვამენ. ხელისუფლება საზოგადოების წინაშე ანგარიშვალდებულია, რაც წინასაარჩევნო პერიოდში ორმაგ მნიშვნელობას იძენს.
აქვე ხაზგასასმელია ისიც, რომ საზოგადოებისთვის უცნობია, რა შედეგით დასრულდა გასული ერთი წლის განმავლობაში ჟურნალისტების საქმიანობის ხელშეშლის თუ მათზე თავდასხმის ფაქტები. კონკრეტულ შემთხვევებზე ქარტიამ რამდენიმე განცხადებაც გაავრცელა. რამდენიმე შემთხვევას დაგისახელებთ:
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე მოგმართავთ თხოვნით
ბატონო პრემიერ-მინისტრო, დარწმუნებულები ვართ, რომ კარგად გესმით საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის და მედიასთან გამჭვირვალე კომუნიკაციის მნიშვნელობა, რაც მოსახლეობის წინაშე მთავრობის ანგარიშვალდებულების ნაწილია და მიგვაჩნია, რომ თქვენ, როგორც მინისტრთა კაბინეტის ხელმძღვანელს, შეგიძლიათ მნიშვნელოვანი გავლენა იქონიოთ მთავრობასა და მედიას შორის კონსტრუქციული კომუნიკაციის გაუმჯობესებაზე.
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის
წევრი 274 ჟურნალისტი
განცხადებას ასევე უერთდებიან:
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია გაეროს ბავშვთა ფონდის მხარდაჭერით ბავშვთა საკითხების გაშუქების მონიტორინგის ახალ ეტაპს იწყებს.
მედია მონიტორინგის მიზანი ელექტრონულ, ონლაინ და ბეჭდურ მედიაში ბავშვთა საკითხებზე გამოქვეყნებული მასალების შესწავლა, ბავშვთა უფლებებთან, ეთიკურ ნორმებსა და სიღრმისეულად გაშუქების პროფესიულ სტანდარტებთან შესაბამისობის ანალიზია. მონიტორინგი 2016 წლის 1 აპრილიდან 30 ნოემბრამდე ჩატარდება.
აღნიშნული ინიციატივა რამდენიმე კომპონენტს მოიცავს: განხორციელდება მედია მონიტორინგი და გამოვლენილ დარღვევებზე განცხადებები გაეგზავნება მაუწყებელთა თვითრეგულირების ორგანოებს; გამოვლენილ პრობლემებზე მომზადდება კონკრეტული მაგალითების ანალიზი და გაიმართება დისკუსიები ჟურნალისტებთან და სხვა დაინტერესებულ პირებთან; შემუშავდება ბავშვთა საკითხების გაშუქების კონკრეტული სახელმძღვანელო წესები; გაიმართება ოთხი სემინარი კონკურსის წესით შერჩეულ ოთხ მედიაორგანიზაციაში(ორი თბილისში და ორი რეგიონში), სადაც ტრენერები უშუალოდ რედაქციებში იმუშავებენ და ჟურნალისტებს თემების დაგეგმვასა და მასალების მომზადებაში დაეხმარებიან; გაიმართება შეხვედრები სკოლის მოსწავლეებთან მედია წიგნიერების საკითხებთან დაკავშირებით. გარდა ამისა, მონიტორები კონტენტ ანალიზის მეთოდით შეისწავლიან საბავშვო გადაცემებსაც.
მონიტორინგის შედეგების შესახებ შუალედური ანგარიში გამოქვეყნდება ივლისში, ხოლო საბოლოო ანგარიშს ქარტია საზოგადოებას დეკემბერში წარუდგენს. მედია მონიტორინგის პროცესში გამოვლინდება ბავშვთა საკითხების სიღრმისეული და ეთიკური გაშუქების საუკეთესო ჟურნალისტური ნამუშევარი, რომელიც დეკემბერში, ქარტიის საერთო კრებაზე, იუნისეფისა და ქარტიის ყოველწლიური პრიზით დაჯილდოვდება.
ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ 2013-2015 წლებში გაეროს ბავშვთა ფონდის მხარდაჭერით სამი მსგავსი პროექტი განახორციელა. მონიტორინგის შედეგები აჩვენებს, რომ მნიშვნელოვანი პროგრესია მედიაში ბავშვთა საკითხების ეთიკურად გაშუქების თვალსაზრისით. თუმცა ბავშვთა საკითხებს მედია მხოლოდ ახალი ამბების კონტექსტში აშუქებს და მოკლე ინფორმაციით შემოიფარგლება. კვლავაც პრობლემად რჩება ისეთი თემების სიღრმისეულად გაშუქება, რომლებიც განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია ბავშვების მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად. წინა პროექტის ფარგლებში მაუწყებლებმა გააფორმეს მემორანდუმი, რომლის ფარგლებშიც აიღეს პასუხისმგებლობა განიხილონ ბავშვთა საკითხებთან დაკავშირებით მაუწყებლების თვითრეგულირების ორგანოში შესული ყველა საჩივარი, მუხედავად იმისა, განმცხადებელი დაინტერესებული პირია თუ არა.
***
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, "დიას" საინფორმაციო პროდიუსერმა, გიორგი ახალკაცმა "თრიალეთთან" დაკავშირებულ მასალაში დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი (სიზუსტე).
მის წინააღმდეგ განცხადება ქარტიაში ტელერადიო კომპანია თრიალეთის საინფორმაციო სამსახურის უფროსმა გოჩა დავითაშვილმა შეიტანა. ის მიიჩნევდა, რომ გარდა პირველი პრინციპისა, ასევე დარღვეული იყო მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) და მესამე პრინციპი, რომლის თანახმადაც "ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია. ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია."
საქმის განხილვას მხოლოდ მოპასუხე, გიორგი ახალკაცი ესწრებოდა. საბჭომ არ გაიზიარა განმცხადებლის მოსაზრება მე-3 და მე-11 პრინციპთან დაკავშირებით და მხოლოდ პირველი პრინციპის დარღვევა დაადგინა.
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, ტელე-რადიო კომპანია "თრიალეთის" ჟურნალისტებმა ლადო ბიჭაშვილმა და გოჩა დავითაშვილმა მასალაში "
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, ტელე-რადიო კომპანია "თრიალეთის" ჟურნალისტებმა ლადო ბიჭაშვილმა და გოჩა დავითაშვილმა მასალაში "ტელეკომპანია "თრიალეთის" განცხადება" დაირღვა პირველი (სიზუსტე) პრინციპი.
განმცხადებელი, ტელეკომპანია "დიას" საინფორმაციო პროდიუსერი გიორგი ახალკაცი მიიჩნევდა, რომ ზემოთ აღნიშნულ მასალაში და "თრიალეთის" კიდევ ერთ სიუჟეტში "სტუდენტის ბრალდება-მხარის გუბერნატორის, რექტორის და "დიას" მიმართ" გარდა პირველი პრინციპისა, დარღვეული იყო მესამე (დადასტურებული წყარო), მეხუთე (შესწორების ვალდებულება), მეშვიდე (დისკრიმინაცია) და მეთერთმეტე (ფაქტის განზრახ დამახინჯება). გამცხადებლის აზრით,
საბჭოს მიერ საქმის განხილვას ესწრებოდა განმცხადებელი გიორგი ახალკაცი, მოპასუხეს მონაწილეობა არ მიუღია, თუმცა საკუთარი პოზიცია შეპასუხების წერილით დააფიქსირა. საქმის განხილვისას განმცხადებელმა პირველ მასალასთან დაკავშირებით მოხსნა მე-3, მე-5 და მე-7 პრინციპის დარღვევის დაფიქსირების მოთხოვნა, მეორე სიუჟეტთან დაკავშირებით კი - მე-5 და მე-7 პრინციპები.
საქმის განხილვის შემდეგ საბჭომ მიიჩნია, რომ პირველ მასალაში "ტელეკომპანია "თრიალეთის" განცხადება" დაირღვა პირველი (სიზუსტე) პრინციპი, მეორე სიუჟეტში "სტუდენტის ბრალდება-მხარის გუბერნატორის, რექტორის და "დიას" მიმართ" კი დარღვევა არ დაადგინა.