27 ივნისი, 2025 წელი

საქმე  N 786

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, ნინო გელაშვილი, ნინო კაპანაძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თინათინ ზაზაძე.

აღწერილობითი ნაწილი:

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ანა ყაულაშვილმა. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ ტელეკომპანია “პოსტვ” სოციალური ქსელის გვერდზე, 2025 წლის 17 მაისს, მის შესახებ გამოქვეყნებული ინფორმაციით (ქარდი) არღვევდა ჟურნალისტური ეთიკის პრინციპებს.

მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა ტელეკომპანია “პოსტვ”-ს არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი, ვინაიდან ქარტიის საბჭოს სამდივნომ ვერ მოახდინა ქარდის ავტორის ზუსტი ვინაობის დადგენა.

საქმის განხილვის თავისებურებები:

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ რეჟიმში, საბჭოს წევრები სხდომაში მონაწილეობდნენ დისტანციურად.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას დისტანციურად ესწრებოდნენ და განხილვაში მონაწილეობდნენ განმცხადებელი ანა ყაულაშვილი და განმცხადებლის წარმომადგენელი მარიამ სპასოვი.

განმცხადებელმა ერთდროულად, საერთო განცხადებით მომართა ქარტიას სამი მედიასაშუალების, ტელეკომპანია “იმედის”, ტელეკომპანია “პოსტვ”-ს და “ინფო-9”-ის წინააღმდეგ. სამივე მედიასაშუალებამ გაავრცელა იდენტური შინაარსის ინფორმაცია, რომ ანა ყაულაშვილმა 17 მაისს ოჯახის სიწმინდის დღესთან დაკავშირებით თბილისში გამოფენილი ბანერი დაჭრა.

ქარტიის წესდების შესაბამისად, საბჭო თითოეული მოპასუხე მედიის მიმართ საქმეს ცალ-ცალკე განიხილავს.

ამ გადაწყვეტილებაში საბჭო აფასებს ტელეკომპანია “პოსტვ”-ს ჟურნალისტების მხრიდან ქარტიის პრინციპების დარღვევის ფაქტს.

მოპასუხე, ტელეკომპანია “პოსტვ”-ს ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან, თუმცა, მათ საბჭოს წარმოუდგინეს საკუთარი წერილობითი პოზიცია.

სამოტივაციო ნაწილი:

განმცხადებლის  პოზიცია:

განმცხადებლის განმარტებით, ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას წარმოადგენს “postv ანალიტიკას” მიერ მის შესახებ გავრცელებული ინფორმაცია ქარდში სათაურით “რადიკალმა აქტივისტმა ანა ყაულაშვილმა ოჯახის სიწმინდისადმი მიძღვნილი ბანერი დანით დაჭრა”.

განმცხადებლის პოზიციით, მას ბანერი არ დაუჭრია და ამის შესახებ განუცხადა კიდეც “პოსტვ”-ს ჟურნალისტს, რომელიც მას ამ საკითხზე ქარდის გამოქვეყნებამდე დაუკავშირდა. თუმცა, “პოსტვ”-მ მის შესახებ არაზუსტი ინფორმაცია ისე გამოაქვეყნა, რომ მის მიერ ამ ინფორმაციის უარმყოფი პოზიცია ქარდს არ დაურთო.

განმცხადებლის პოზიციით, ტელეკომპანია “პოსტვ”-მ მისი წერილობითი მიმართვის მიუხედავად, მის შესახებ გავრცელებული არაზუსტი ინფორმაცია არ შეასწორა, რითაც ქარტიის მე-5, შესწორების, პრინციპი დაარღვია.

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ “პოსტვ”-მ, მის, როგორც “ქართული ოცნების” ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილი აქტივისტის, მიმართ განზრახ გაავრცელა არაზუსტი, ცილისმწამებლური ინფორმაცია და ამით დაარღვია ქარტიის მე-11 პრინციპი.

მოპასუხე მედიის პოზიცია:

მოპასუხე მედია საკუთარ წერილობით შეპასუხებაში განმარტავს, რომ წარმოდგენილი განცხადება უსაფუძვლოა. მათი პოზიციით,  “განმცხადებელი „ცდილობს წარმოაჩინოს

დარღვევები“.” ისინი ვარაუდობენ, რომ ანა ყაულაშვილმა არასწორ მისამართზე გააგზავნა განცხადება 2025 წლის მაისში. ისინი მიიჩნევენ, რომ

მაუწყებლის მხრიდან განხორციელდა შესაბამისი გონივრული ზომები, ინფორმაციის გადამოწმებისათვის, კერძოდ სატელეფონო კომუნიკაცია და შესაბამისად, დარღვევებს მათი მხრიდან არ ჰქონია ადგილი.

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ “postv ანალიტიკას” ფეისბუკ გვერდზე ანა ყაულაშვილის შესახებ გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი, სიზუსტე.

“postv ანალიტიკას” ქარდზე მტკიცებით ფორმაშია ინფორმაცია გავრცელებული, რომ ანა ყაულაშვილმა დაჭრა ოჯახის სიწმინდისადმი მიძღვნილი ბანერი, თუმცა არ არის აუდიტორიისათვის მიწოდებული ამ ინფორმაციის დამადასტურებელი რაიმე მტკიცებულება. ქარდს თან ახლავს ქალის ფოტო, რომელსაც უკეთია სამედიცინო პირბადე და შეუძლებელია, აუდიტორიამ მოახდინოს მისი ვინაობის ზუსტი იდენტიფიცირება. ცალსახად არ ჩანს, რომ ფოტოზე აღბეჭდილი ქალი ანა ყაულაშვილია. საქმის განხილვისას ანა ყაულაშვილმა თქვა, რომ ფოტოზე ის არ არის და მას ბანერი არ დაუჭრია.

“პოსტვ”-ს  ქარდს არ ახლავს არანაირი დამატებითი ინფორმაცია, რომელიც დაადასტურებდა, რომ ბანერი ნამდვილად ანა ყაულაშვილმა დაჭრა.

“პოსტვ”-ს ქარდიდან არ ჩანს, რომ ის აკმაყოფილებს ელემენტარულ სიზუსტის სტანდარტს და მასში გავრცელებული ინფორმაცია არ არის გადამოწმებული სულ მცირე ორ ურთიერთდაუკავშირებელ წყაროსთან, როგორც ამას ქარტიის სტანდარტი ითვალისწინებს.

“პოსტვ”-ს არ მიუწოდებია საკუთარი აუდიტორიისთვის თავად ყაულაშვილის პოზიცია, რითიც დაარღვია სამართლიანი ბალანსის პრინციპი, რომლის მიხედვითაც, როცა კონკრეტულ სუბიექტს მედია რაიმე ქმედებაში ადანაშაულებს, ამ სუბიექტს აუცილებლად უნდა მიეცეს პასუხის უფლება, აუდიტორიამ იმავე მედია პროდუქტში უნდა შეიტყოს მისი პოზიციაც.

საბჭოს სხდომაზე განმცხადებელმა განმარტა, რომ ის “პოსტვ”-ს  ჟურნალისტს ქარდის გამოქვეყნებამდე ესაუბრა და უთხრა, რომ მას ბანერი არ დაუჭრია, თუმცა მისი ეს პოზიცია “პოსტვ”-ს  ჟურნალისტებმა ქარდთან ერთად არ გამოაქვეყნეს, მიჩქმალეს, რაც ასევე სიზუსტის პრინციპის დარღვევაა.

საბჭო მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში “პოსტვ”-ს  ჟურნალისტმა პატივი არ სცა სიმართლეს და საკუთარ აუდიტორიას და ქარტიის პირველი პრინციპი დაარღვია.

მეხუთე პრინციპი

მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.

განმცხადებლის მიერ საბჭოსთვის წარმოდგენილი მტკიცებულებების მიხედვით, ანა ყაულაშვილმა მის შესახებ არაზუსტი ინფორმაციის გამოქვეყნებიდან ხუთ დღეში, 2025 წლის 22 მაისს, წერილობით მიმართა “პოსტვ”-ს, სადაც ის უარყოფს ბანერის დაჭრას და ითხოვს, შეასწორონ მის შესახებ გავრცელებული არაზუსტი ინფორმაცია.

საქმის განხილვისას ქარტიის საბჭო დარწმუნდა, რომ “პოსტვ”-ს გავრცელებული ინფორმაცია არ შეუსწორებია. სადავო მასალა კვლავ საჯაროდ ხელმისაწვდომია.

ეთიკური პრინციპების და ქარტიის საბჭოს პრაქტიკის შესაბამისად, მედია ვალდებულია, დაუყოვნებლივ შეასწოროს არაზუსტი ინფორმაცია. შესწორება უნდა მოხდეს გონივრულ ვადაში, მას შემდეგ, რაც მედია შეიტყობს, რომ მის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.

“პოსტვ”-მ ანა ყაულაშვილის მიმართ გავრცელებული არაზუსტი ინფორმაცია არ შეასწორა.  გამომდინარე აქედან, საბჭო მიიჩნევს, რომ “პოსტვ”-ს არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის მე-5, შესწორების, პრინციპი.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო გადაცემაში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,

როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო მასალაში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მე-11 პრინციპზე მსჯელობისას, ყოველთვის იკვლევს მოტივს და ჟურნალისტის განზრახვას.

განმცხადებელმა საბჭოს განუცხადა, რომ “პოსტვ”-ს ჟურნალისტისთვის ცნობილი იყო, რომ ის არ იყო ფოტოზე გამოსახული ქალი, მაგრამ მათ მაინც გამოაქვეყნეს ფოტო და თქვეს, რომ ფოტოზე ის იყო და მან დაჭრა ბანერი.

საბჭოს შეფასებით, “პოსტვ”-ს გავრცელებულ ინფორმაციაში არ არის არანაირი მტკიცებულება, რომ ფოტოზე აღბეჭდილი ქალი ანა ყაულაშვილია, თუმცა “პოსტვ”-მ მაინც მტკიცებით ფორმაში გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ბანერი ყაულაშვილმა დაჭრა.

“პოსტვ”-ს ჟურნალისტმა აუდიტორიას არ მიაწოდა, დაუმალა ინფორმაცია, რომ ქარდის გამოქვეყნებამდე ესაუბრა ანა ყაულაშვილს, რომელმაც უარყო ბანერის დაჭრა, რაც, საბჭოს შეფასებით, განზრახი ქმედებაა და არა უნებლიე ჟურნალისტური შეცდომა.

ქარტიის საბჭო აქაც და არაერთ გადაწყვეტილებაში ყურადღებას ამახვილებს “პოსტვ”-ს როგორც ხელისუფლების მხარდამჭერი ტელევიზიის პოზიციონირებაზე. ეს არხი ღიად “ქართული ოცნების” მხარდამჭერია და სახელისუფლებო პროპაგანდის წარმოებაში ხშირად წამყვანი როლი აქვს.

გასათვალისწინებელია, რომ “პოსტვ”-ს საკონტროლო პაკეტს, 52%-ს, 2022 წლის ოქტომბრიდან ფლობს პარლამენტარი, პარლამენტში “ქართული ოცნების” სიით შესული ვიქტორ ჯაფარიძე, რომელიც დღეს “ხალხის ძალის” საპარლამენტო გუნდის წევრია.

ეს მედია აქტიურადაა ჩართული მმართველი ძალის ნარატივების გავრცელებაში. “პოსტვ”-ს მედია პროდუქტების აბსოლუტური უმრავლესობა ხელისუფლებას დადებითად და მის ოპონენტებს  უარყოფითად წარმოაჩენს.

განსახილველ შემთხვევაშიც, საბჭოსთვის ცნობილი გახდა, რომ იდენტური ინფორმაცია იმავდროულად გაავრცელეს “ქართული ოცნების” ღიად მხარდამჭერმა სხვა მედია საშუალებებმაც, ტელეკომპანია “იმედმა” და “ინფო-9”-მ, რაც მიანიშნებს, რომ აქტივისტ ყაულაშვილის დისკრედიტაცია “სამთავრობო მედიის” თვითმიზანი იყო.

საბჭო მიიჩნევს, რომ ტელეკომპანია “პოსტვ”-ს ჟურნალისტმა განზრახ გაავრცელა არაზუსტი ინფორმაცია ყაულაშვილის მიმართ, აუდიტორიას დაუმალა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ყაულაშვილი ბანერის დაჭრას უარყოფდა.

“პოსტვ”-ს აუდიტორიას დღემდე არ აქვს ამ ფაქტის შესახებ ინფორმაცია დაზუსტებული, “პოსტვ”-მ ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილი აქტივისტის პოზიცია დაუმალა საკუთარ აუდიტორიას, რაც ქარტიის საბჭოს ფაქტის განზრახ დამახინჯებად, მე-11 პრინციპის დარღვევად, მიაჩნია.

სარეზოლუციო ნაწილი:

“პოსტვ”-ს არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის პირველი, მე-5, და  მე-11 პრინციპები.

განცხადება

სადავო მასალა

შეპასუხება

27 ივნისი, 2025 წელი

საქმე  N 785

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, ნინო გელაშვილი, ნინო კაპანაძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თინათინ ზაზაძე.

აღწერილობითი ნაწილი:

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ანა ყაულაშვილმა. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ ტელეკომპანია “იმედის” სოციალური ქსელის გვერდზე, 2025 წლის 17 მაისს, მის შესახებ გამოქვეყნებული ინფორმაცია (ქარდი) არღვევდა ჟურნალისტური ეთიკის პრინციპებს.

მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა ტელეკომპანია “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი, ვინაიდან ქარტიის საბჭოს სამდივნომ ვერ მოახდინა ქარდის ავტორის ზუსტი ვინაობის დადგენა.

საქმის განხილვის თავისებურებები:

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ რეჟიმში, საბჭოს წევრები სხდომაში მონაწილეობდნენ დისტანციურად.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას დისტანციურად ესწრებოდნენ და განხილვაში მონაწილეობდნენ განმცხადებელი ანა ყაულაშვილი და განმცხადებლის წარმომადგენელი მარიამ სპასოვი.

განმცხადებელმა ერთდროულად, საერთო განცხადებით მომართა ქარტიას სამი მედიასაშუალების, ტელეკომპანია “იმედის”, “პოსტვ”-ს და “ინფო-9”-ის წინააღმდეგ. სამივე მედიასაშუალებამ გაავრცელა იდენტური შინაარსის ინფორმაცია, რომ ანა ყაულაშვილმა 17 მაისს ოჯახის სიწმინდის დღესთან დაკავშირებით თბილისში გამოფენილი ბანერი დაჭრა.

ქარტიის წესდების შესაბამისად, საბჭო თითოეული მოპასუხე მედიის მიმართ საქმეს ცალ-ცალკე განიხილავს.

ამ გადაწყვეტილებაში საბჭო აფასებს ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტების მხრიდან ქარტიის პრინციპების დარღვევის ფაქტს.

მოპასუხე ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან, საბჭოსთვის საკუთარი პოზიცია არც წერილობით წარმოუდგენიათ.

სამოტივაციო ნაწილი:

განმცხადებლის  პოზიცია:

განმცხადებლის განმარტებით, ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას წარმოადგენს ტელეკომპანია “იმედის” მიერ მის შესახებ გავრცელებული ინფორმაცია ქარდში სათაურით “რადიკალური ოპოზიციის  აქტივისტმა ანა ყაულაშვილმა ოჯახის სიწმინდის დღისადმი მიძღვნილი ბანერი დანით დაჭრა”.

განმცხადებლის პოზიციით, მას ბანერი არ დაუჭრია და ამის შესახებ განუცხადა კიდეც ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტს, რომელიც მას ამ საკითხზე ქარდის გამოქვეყნებამდე დაუკავშირდა. თუმცა, ტელეკომპანია “იმედმა” მის შესახებ არაზუსტი ინფორმაცია ისე გამოაქვეყნა, რომ მის მიერ ამ ინფორმაციის უარმყოფი პოზიცია ქარდს არ დაურთო.

განმცხადებლის პოზიციით, ტელეკომპანია “იმედმა” მისი წერილობითი მიმართვის მიუხედავად, მის შესახებ გავრცელებული არაზუსტი ინფორმაცია არ შეასწორა, რითაც ქარტიის მე-5, შესწორების, პრინციპი დაარღვია.

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ ტელეკომპანია “იმედმა”, მის, როგორც “ქართული ოცნების” ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილი აქტივისტის, მიმართ განზრახ გაავრცელა არაზუსტი ინფორმაცია და ამით დაარღვია ქარტიის მე-11 პრინციპი.

 პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ტელეკომპანია “იმედის” ფეისბუკ გვერდზე ანა ყაულაშვილის შესახებ გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი, სიზუსტე.

ტელეკომპანია “იმედის” ქარდზე მტკიცებით ფორმაშია ინფორმაცია გავრცელებული, რომ ანა ყაულაშვილმა დაჭრა ოჯახის სიწმინდისადმი მიძღვნილი ბანერი, თუმცა არ არის აუდიტორიისათვის მიწოდებული ამ ინფორმაციის დამადასტურებელი რაიმე მტკიცებულება. ქარდს თან ახლავს ქალის ფოტო, რომელსაც უკეთია სამედიცინო პირბადე და შეუძლებელია, აუდიტორიამ მოახდინოს მისი ვინაობის ზუსტი იდენტიფიცირება. ცალსახად არ ჩანს, რომ ფოტოზე აღბეჭდილი ქალი ანა ყაულაშვილია. საქმის განხილვისას ანა ყაულაშვილმა თქვა, რომ ფოტოზე ის არ არის და მას ბანერი არ დაუჭრია.

ტელეკომპანია “იმედის” ქარდს არ ახლავს არანაირი დამატებითი ინფორმაცია, რომელიც დაადასტურებდა, რომ ბანერი ნამდვილად ანა ყაულაშვილმა დაჭრა.

ტელეკომპანია “იმედს” არ მიუწოდებია საკუთარი აუდიტორიისთვის თავად ყაულაშვილის პოზიცია, რითიც დაარღვია ჟურნალისტიკის ელემენტარული, სამართლიანი ბალანსის პრინციპი, რომლის მიხედვითაც, როცა კონკრეტულ სუბიექტს მედია რაიმე ქმედებაში ადანაშაულებს, ამ სუბიექტს აუცილებლად უნდა მიეცეს პასუხის უფლება, აუდიტორიამ უნდა შეიტყოს მისი პოზიციაც.

საბჭოს სხდომაზე განმცხადებელმა განმარტა, რომ ის ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტს ქარდის გამოქვეყნებამდე ესაუბრა და უთხრა, რომ მას ბანერი არ დაუჭრია, თუმცა მისი ეს პოზიცია ტელეკომპანია “იმედის” აუდიტორიამ ვერ გაიგო, ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტებმა ეს ინფორმაცია არ გამოაქვეყნეს, მიჩქმალეს, რაც ასევე სიზუსტის პრინციპის დარღვევაა. ამას საბჭო მიიჩნევს სიმართლისადმი უპატივცემულობად.

ქარტიის სტანდარტით, ჟურნალისტი ვალდებულია, ინფორმაცია გამოქვეყნებამდე ყოველმხრივ გადაამოწმოს და აუდიტორიას პატიოსნად მიაწოდოს მაქსიმალურად ზუსტი ინფორმაცია.

განსახილველ შემთხვევაში ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტმა, არცერთი ეს წესი არ დაიცვა, რითაც პატივი არ სცა სიმართლეს და საკუთარ აუდიტორიას და ქარტიის პირველი პრინციპი დაარღვია.

მეხუთე პრინციპი

მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.

განმცხადებლის მიერ საბჭოსთვის წარმოდგენილი მტკიცებულებების მიხედვით, ანა ყაულაშვილმა მის შესახებ არაზუსტი ინფორმაციის გამოქვეყნებიდან ხუთ დღეში, 2025 წლის 22 მაისს, წერილობით მიმართა ტელეკომპანია “იმედს”. ყაულაშვილის მიერ წარმოდგენილი წერილის მიხედვით, ის უარყოფს ბანერის დაჭრას და ტელეკომპანიას თხოვს, შეასწოროს მის შესახებ გავრცელებული არაზუსტი ინფორმაცია.

საქმის განხილვისას ქარტიის საბჭო დარწმუნდა, რომ ტელეკომპანია “იმედს” გავრცელებული ინფორმაცია არ შეუსწორებია და ის მათ  ფეისბუკ გვერდზე კვლავ პირვანდელი სახით არის განთავსებული.

ეთიკური პრინციპების და ქარტიის საბჭოს პრაქტიკის შესაბამისად, მედია ვალდებულია, დაუყოვნებლივ შეასწოროს არაზუსტი ინფორმაცია. შესწორება უნდა მოხდეს გონივრულ ვადაში, მას შემდეგ, რაც მედია შეიტყობს, რომ მის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.

ეთიკური პრინციპები ჟურნალისტს ავალდებულებს, დაუყოვნებლივ ირეაგიროს ნებისმიერ შეტყობინებაზე და კიდევ ერთხელ გადაამოწმოს, მართლაც ხომ არ დაუშვა შეცდომა.

განსახილველ შემთხვევაში საბჭო დარწმუნდა, რომ ტელეკომპანია “იმედს” გამოქყვეყნებული მასალა არ შეუსწორებია. გამომდინარე აქედან, საბჭო მიიჩნევს, რომ ტელეკომპანია “იმედის” არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის მე-5, შესწორების, პრინციპი.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო გადაცემაში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,

როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო მასალაში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მე-11 პრინციპზე მსჯელობისას, ყოველთვის იკვლევს მოტივს და ჟურნალისტის განზრახვას.

განმცხადებელმა საბჭოს განუცხადა, რომ ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტისთვის ცნობილი იყო, რომ ის არ იყო ფოტოზე გამოსახული ქალი, მაგრამ მათ მაინც გამოაქვეყნეს ფოტო და თქვეს, რომ ფოტოზე ის იყო და მან დაჭრა ბანერი.

საბჭოს შეფასებით, ტელეკომპანია “იმედის” გავრცელებულ ინფორმაციაში არ არის არანაირი მტკიცებულება, რომ ფოტოზე აღბეჭდილი ქალი ანა ყაულაშვილია, თუმცა ტელეკომპანია “იმედმა” მაინც მტკიცებით ფორმაში გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ბანერი ყაულაშვილმა დაჭრა.

ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტმა აუდიტორიას არ მიაწოდა, დაუმალა ინფორმაცია, რომ ქარდის გამოქვეყნებამდე ესაუბრა ანა ყაულაშვილს, რომელმაც უარყო ბანერის დაჭრა, რაც, საბჭოს შეფასებით, განზრახი ქმედებაა და არა უნებლიე ჟურნალისტური შეცდომა.

ქარტიის საბჭო ყურადღებას ამახვილებს ტელეკომპანია “იმედის” მიერ ყაულაშვილის მიმართ არაზუსტი ინფორმაციის განზრახ გავრცელების მოტივზე. საბჭოს არაერთ გადაწყვეტილებაში აქვს ნამსჯელი და აღნიშნული, რომ ტელეკომპანია “იმედი”, როგორც ქართული ოცნების ხელისუფლების მხარდამჭერი პროპაგანდისტული მედია, განზრახ ახდენს ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი აქტივისტების დისკრედიტაციას და ამისთვის ხშირად იყენებს მათ მიმართ დამახინჯებული, არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელების ხერხს.

განსახილველ შემთხვევაშიც, საბჭოსთვის ცნობილი გახდა, რომ იდენტური ინფორმაცია იმავდროულად გაავრცელეს “ქართული ოცნების” ღიად მხარდამჭერმა სხვა მედია საშუალებებმაც, “პოსტვ”-მ და “ინფო-9”-მ, რაც მიანიშნებს, რომ აქტივისტ ყაულაშვილის დისკრედიტაცია “სამთავრობო მედიის” თვითმიზანი იყო.

საბჭო მიიჩნევს, რომ ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტმა განზრახ გაავრცელა არაზუსტი ინფორმაცია ყაულაშვილის მიმართ, აუდიტორიას დაუმალა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ყაულაშვილი ბანერის დაჭრას უარყოფდა.

ტელეკომპანია “იმედის” აუდიტორიას დღემდე არ აქვს ამ ფაქტის შესახებ ინფორმაცია დაზუსტებული, რაც ქარტიის საბჭოს ფაქტის განზრახ დამახინჯებად, მე-11 პრინციპის დარღვევად, მიაჩნია.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ტელეკომპანია “იმედის” არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის პირველი, მე-5, და  მე-11 პრინციპები.

განცხადება

სადავო მასალა

27 ივნისი, 2025 წელი

საქმე  N 789

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, ნინო გელაშვილი, ნინო კაპანაძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თინათინ ზაზაძე.

აღწერილობითი ნაწილი:

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართეს ტელეკომპანია “პირველმა” და მისმა ჟურნალისტებმა. განმცხადებლები მიიჩნევდნენ, რომ გადაცემაში, რომელიც ტელეკომპანია “სეზონი TV”-ს ეთერში 2025 წლის 10 ივნისს გავიდა, წამყვანებმა ეთიკური პრონციპები დაარღვიეს.

მოპასუხე ჟურნალისტებად განისაზღვრნენ გადაცემის წამყვანები ნიკოლოზ მჟავანაძე და დიტო ჩუბინიძე.

საქმის განხილვის თავისებურებები:

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ რეჟიმში, საბჭოს წევრები სხდომაში მონაწილეობდნენ დისტანციურად. 

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას დისტანციურად ესწრებოდნენ და განხილვაში მონაწილეობდნენ განმცხადებლების წარმომადგენლები, იურისტები თორნიკე მიგინეიშვილი და ქეთევან ქველაძე. 

მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან, საბჭოსთვის არც წერილობით წარმოუდგენიათ საკუთარი პოზიცია.

სამოტივაციო ნაწილი:

განმცხადებლების  პოზიცია: 

• პირველი პრინციპის დარღვევა - ჟურნალისტები პირდაპირ ეთერში აჟღერებენ ისეთ ფრაზებს, რომლებიც არ არის დადასტურებული. საზოგადოებას მტკიცებით ფორმაში აწვდიან ფაქტებს, რათა ჟურნალისტები ამორალურ მოქმედებებში ამხილონ, აწვდიან ინფორმაციას მაყურებლებს, რომ თანხის სანაცვლოდ ჟურნალისტები ახორციელებენ კონკრეტულ მოქმედებებს, როგორც პროფესიული ნიშნით, ასევე მის გარეთ.  

დადასტურებულად, ჟურნალისტების სამუშაო ადგილს მოიხსენიებენ შეურაცხმყოფელი არსებითი სახელით, რაც განსაზღვრავს ფაქტს, რომელიც არ არის სიმართლე. 

• მეშვიდე პრინციპის დარღვევა - თითოეული სიტყვა, რომელიც ჟურნალისტების (წამყვანების) მიერ გაკეთდა, მარტივად არის აღსაქმელი რომ არის შეურაცხმყოფელი და დისკრიმინაციული (გენდერის ნიშნით).  

წამყვანები, მარიამ გაფრინდაშვილს, ნანა ქაჯაიასა და ნატალიას ქაჯაიას, როგორც ქალ ჟურნალისტებს ესხმიან თავს საკუთარი შეურაცხმყოფელი განცხადებებით. ასეთ დროს კი არა თუ ემიჯნება რომელიმე წამყვანი (ჟურნალისტი) ამ ფრაზებს, არამედ მხარს უჭერს მას და ავრცობს. 

• მეათე პრინციპის დარღვევა - მიუხედავად იმისა, რომ წამყვანების მიერ გაკეთებული განცხადებებიდან არცერთი მათგანი არ შეესაბამება სინამდვილეს, უნდა აღინიშნოს, რომ ცილისწამებლური განცხადებების ფონზეც კი, უმრავლესობა მათგანი განცხადებებისა ეხება ადამიანის პირად ცხოვრებას. მართალია, ისინი არ შეესაბამებიან რეალობას, მაგრამ ფაქტია, რომ ჟურნალისტები (წამყვანები) ცდილობენ, რომ მომჩივნების პირადი ცხოვრება განიხილონ პირდაპირ ეთერში ამ ადამიანების ჩართულობისა და თანხმობის გარეშე. ამას ადასტურებს თავად წამყვანის მიერ გაკეთებული განმარტებაც - „ხალხო, ასე ღიად ნუ გამოიტანთ პირად ცხოვრებას, ცოტა ისე, დახურული მაინც გახადეთ ეს ყველაფერი“. 

• მეთერთმეტე პრინციპის დარღვევა - ყველა ზემოხსენებული (წამყვანების მიერ გაკეთებული) განცხადება შეიცავს ცილისწამებას, ფაქტის განზრახ დამახინჯებას, რათა მომხდარიყო ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტების დისკრედიტაცია, მათი ღირსებისა და საქმიანი რეპუტაციის შელახვა. იმ რეალობაშიც კი, რომ წამყვანი ახსენებს 30 000 ლართან დაკავშირებით არსებობს ჩანაწერი, სადაც პირდაპირ ასახელებს თანხასაც თემურ ჭყონიაო, არის სიცრუე. წამყვანებს და ტელევიზიის ჟურნალისტებს, არცერთხელ არ დაუკავშირდა არც წამყვანები და არც მედიის წარმომადგენლები ფაქტის გადამოწმების 

მიზნით. ხელოვნურად შექმნილ ჩანაწერშიც კი ბატონი თემურ ჭყონია თავად არ ასახელებს თანხას და უკვე მტკიცებით ფორმით ჟურნალისტს აქვს საუბრისას წამყვანი როლი. ანუ, არცერთი ფაქტი არც ტელეკომპანია “პირველთან” და არც ჟურნალისტებთან არ გადაუმოწმებიათ წამყვანებს ან/და ტელევიზიას. რა თქმა უნდა, არაფერს ვამბობთ დამახინჯებულად მიწოდებულ ფაქტებზე ჟურნალისტებისა და ბატონი თემურ ჭყონიას რაიმე სახის ურთიერთობასთან დაკავშირებით, რაც, გარდა იმისა რომ არის ცილისწამება,  

არის ყოვლად ამორალური და არღვევს საზოგადოებაში დამკვირდებულ პატივისცემის წესებს.  

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, განსახილველ გადაცემაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

საბჭო პირველი პრინციპის დარღვევას სადავო გადაცემაში ორი მიმართულებით ადგენს.

პირველი: გადაცემის ავტორებმა, როგორც დადასტურებული ფაქტი, ისე გაავრცელეს ინფორმაცია, რომ თემურ ჭყონია ტელეკომპანია “პირველის” იმ ჟურნალისტებს, რომლებმაც ქარტიას მომართეს, 30-30 ათას ლარს ხელფასს უხდის. ეს ინფორმაცია გაავრცელეს კონკრეტული, სანდო, გადამოწმებული მტკიცებულებების გარეშე.

მეორე: გადაცემის წამყვანებმა დაარღვიეს აუცილებელი ჟურნალისტური სტანდარტი, ბალანსის ვალდებულება. 

ეთიკური პრინციპების მიხედვით, ნებისმიერი ჟურნალისტი ვალდებულია, მის ჟურნალისტურ პროდუქტში, ეს იქნება სიუჟეტი თუ საავტორო გადაცემა, მაქსიმალურად შეეცადოს ამბის მონაწილე მხარეების პოზიციების წარმოჩენას.

სადავო გადაცემის წამყვანებმა დიტო ჩუბინიძემ და ნიკოლოზ მჟავანაძემ, მტკიცებით ფორმაში ისე ისაუბრეს ჟურნალისტების მიერ ბიზნესმენ ჭყონიასგან თანხის აღების შესახებ, რომ არც ჭყონიას და არც ბრალდებული ჟურნალისტების პოზიცია ეთერში არ გაუჟღერებიათ.

ქარტიის საბჭომ არაერთ გადაწყვეტილებაში მიუთითა, რომ მხარეთა შორის ბალანსი, საპასუხო კომენტარის უფლების რეალიზება აუცილებელია, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ კონკრეტულ პირს მედია უარყოფით კონტექსტში წარმოაჩენს ანდა კონკრეტულ ბრალს უყენებს.

განსახილველ შემთხვევაში გადაცემის წამყვანებმა ჟურნალისტები ეთიკური და კანონით დადგენილი წესების დარღვევაში ღიად დაადანაშაულეს და არც პასუხის საშუალება მისცეს და სადავო გადაცემაში არც მათ მიერ ამ საკითხზე ღიად გაცხადებული პოზიციები ასახეს.

ამ ქმედებებით გადაცემის წამყვანებმა, პირველ რიგში, პატივი არ სცეს სიზუსტეს, ასევე, გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელებით პატივი არ სცეს საკუთარ აუდიტორიას, რაც ცალსახად ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევაა.

მეშვიდე პრინციპი

“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.”

განმცხადებელი ჟურნალისტები მიიჩნევენ, რომ გადაცემის წამყვანებმა ნიკოლოზ მჟავანაძემ და დიტო ჩუბინიძემ  მოახდინეს მათი დისკრიმინაცია გენდერის ნიშნით. წამყვანებმა ეთერში გაჟღერებული გამონათქვამებით მოახდინეს მათ, როგორც ქალი ჟურნალისტების, მიმართ დისკრიმინაციის წახალისება.

ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ გადაცემის წამყვანებმა დაარღვიეს ქარტიის მე-7 პრინციპი.
წამყვანების გამონათქვამების ნაწილი იყო დისკრიმინაციული განმცხადებელი ქალი ჟურნალისტების მიმართ:

 „მაგათი საგზური ის არის, რომ სადღაც ექნება ბუნაგი მოწყობილი და იქ გააფორმებს“, „ამ 30 000 ლარად აქვს ნაყიდი, ეს ახალგაზრდა გოგონები აქვს ნაყიდი ბატონ ელტონ ჭყონიას“, „რაც შეეხება ამ გოგონებს, ელტონის გოგოშკებს“, „მამაშენს რომ გაეგო ნანუკა, რომ შენ მამის ტოლა კაცი 30 000 ლარს გაძლევს, რომ იმის შემდგომ მოიქცე ისე, როგორც იქცევი. ანუ გახდე ელტონის პუტანკა, რა ჭკუაზე დადგებოდა?“ „ჩაგცხრილავდა და იქნებოდი კიდეც ჩასაცხრილი“, „სამარცხვინოები ხართ თქვენ“, „კაცი იძახის, ხომ? თანხაც დაასახელა 30 000“, „დოლარიც თამაშობს და ესენიც ათამაშებენ“, „ამდენი ახალგაზრდა ქალბატონის გაძლება ძალიან რთულია, თან ენერგიული ქალბატონების“, „ხალხო, ასე ღიად ნუ გამოიტანთ პირად ცხოვრებას, ცოტა ისე, დახურული მაინც გახადეთ ეს ყველაფერი.

წამყვანების ზემოთ აღწერილი ფრაზები დისკრიმინაციულია და ამგვარი ფრაზების სოციალური მედიით გავრცელება ახალისებს დისკრიმინაციას განმცხადებელი ქალი ჟურნალისტების მიმართ, რაც განმცხადებელების მიერ ქარტიის საბჭოსთვის წარმოდგენილი კომენტარების სქრინებითაც დასტურდება. 

ეთიკური პრინციპები ავალდებულებს ჟურნალისტებს, არათუ თავად არ მოახდინონ ვინმეს რაიმე ნიშნით დისკრიმინაცია, არამედ გაემიჯნონ დისკრიმინაციის გამოვლინებას საკუთარ მედია პროდუქტებში და არ მოახდინონ დისკრიმინაციის რაიმე ფორმის წახალისება.
განსახილველ შემთხვევაში, სადავო გადაცემის წამყვანებმა ეთერში გავრცელებული საკუთარი გამონათქვამებით თავად მოახდინეს ტელეკომპანია “პირველის” ქალი ჟურნალისტების დისკრიმინაცია, რაც მე-7 პრინციპის დარღვევაა.

მეათე პრინციპი

“ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი.”

მთელი გადაცემის განმავლობაში წამყვანები აკეთებდნენ განცხადებებს საკითხებზე, რომლებიც დაზუსტებული და არადისკრიმინაციულიც რომ ყოფილიყო, მაინც წარმოადგენდა განმცხადებელი ჟურნალისტების პირად ინფორმაციას. გადაცემის წამყვანები აკეთებდნენ მინიშნებებს ქალი ჟურნალისტების პირად ცხოვრებაზე.

„ხალხო, ასე ღიად ნუ გამოიტანთ პირად ცხოვრებას, ცოტა ისე, დახურული მაინც გახადეთ ეს ყველაფერი“, - თქვა ერთ-ერთმა წამყვანმა გადაცემაში ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტების მისამართით, მანამდე გაჟღერებული პირადი სახის ინფორმაციის შეჯამებისას.

ეთიკური პრინციპების შესაბამისად, ჟურნალისტმა მხოლოდ განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესის შემთხვევაში შეიძლება მოახდინოს პირის პირადი ცხოვრების შესახებ ინფორმაციის გასაჯაროება. 

განსახილველ შემთხვევაში, გადაცემის წამყვანები საუბრობდნენ განმცხადებელი ჟურნალისტების პირადი, შესაძლო ინტიმური ურთიერთობების შესახებ ისე, რომ არ არსებობდა ამ თემის მიმართ განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი. ეს იყო წამყვანების მხრიდან უხამსი ჭორაობის ფაქტი და არ ემსახურებოდა აუდიტორიის ინფორმირებას.

გამომდინარე აქედან, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში დარღვეულია ქარტიის მე-10 პრინციპიც.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო გადაცემაში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,

როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2.              ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3.              მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო გადაცემაში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მე-11 პრინციპზე მსჯელობისას, ყოველთვის იკვლევს მოტივს და ჟურნალისტის განზრახვას.

გადაცემის შესწავლის შედეგად საბჭო მიიჩნევს, რომ წამყვანებმა წინასწარი განზრახვით, გადამოწმების მცდელობის გარეშე გაავრცელეს განმცხადებლების მიმართ გადაუმოწმებელი ინფორმაცია.

თემურ ჭყონიას მიერ ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტებისთვის 30 ათას ლარიანი ხელფასის გადახდის შესახებ ინფორმაცია თავდაპირველად  POSTV-მ გაავრცელა (6 ივნისს). (ქარტიამ განიხილა ამავე თემაზე POSTV-ს მიერ მომზადებული სიუჟეტი და ეთიკური პრინციპების დარღვევა დაადგინა) გავრცელებული ინფორმაცია მალევე საჯაროდ უარჰყვეს ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტებმა.

სადავო გადაცემა ეთერში 2025 წლის 10 ივნისს გავიდა. ამ დროისთვის ამ თემას უკვე სოციალურ ქსელში ბევრი გამოხმაურება ჰქონდა და გადაცემის წამყვანებს შესაძლებლობა ჰქონდათ, გაცნობოდნენ ინფორმაციას, რომ ტელეკომპანია “პირველის” წარმომადგენლები ჭყონიასგან ხელფასის მიღებას უარყოფდნენ.

მიუხედავად ამისა, გადაცემის წამყვანებმა ისე გააჟღერეს განმცხადებლების მიმართ ბრალდებები, რომ საკუთარ მაყურებელს არ გააცნეს ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტების პოზიცია.

საბჭო მიიჩნევს, რომ ეს იყო გადაცემის წამყვანების განზრახვა და არა უნებლიე ჟურნალისტური შეცდომა.

გადაცემის წამყვანები ეთერში არ მალავდნენ ნეგატიურ დამოკიდებულებას ტელეკომპანია “პირველის” მიმართ. წინასწარ განზრახვაზე, ნეგატიურ დამოკიდებულებაზე მიუთითებს მათ მიერ ეთერში გაჟღერებული ფრაზები: „არა, ეს ბორდელები უნდა დაიხუროს“, „პროსტიტუციის წყაროები“, „პირდაპირ ეთერში იგინებიან, ილანძღებიან, თქვენი დედა, თქვენი ისა, თქვენი ესა“.

საბჭო მიიჩნევს, რომ “სეზონი TV”-ს წამყვანებმა ამ ქმედებებით დაარღვიეს ქარტიის მე-11 პრინციპი.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ჟურნალისტებმა, დიტო ჩუბინიძემ და ნიკოლოზ მჟავანაძემ დაარღვიეს ქარტიის პირველი, მე-7, მე-10 და მე-11 პრინციპები.

15 მაისი, 2025 წელი

საქმე N-780

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო გელაშვილი, ნინო რამიშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თიკო ზაზაძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ანა კომლაძემ ტელეკომპანია “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ.

მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი ანა კომლაძე. მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.

სამოტივაციო ნაწილი

სადავო მასალა:

სადავო მასალა ტელეკომპანია “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე 2025 წლის 5 მარტს გამოქვეყნდა. ის ანა კომლაძის თბილისის მერიიდან გათავისუფლებას ეხება და მასში განმცხადებელი “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერად” არის მოხსენიებული.

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

სხდომაზე განმცხადებელმა განმარტა, რომ “იმედმა” მისი პოლიტიკური კუთვნილების შესახებ არაზუსტი, მასთან გადაუმოწმებელი, ინფორმაცია გაავრცელა.

განმცხადებლის თქმით, არასწორია მისი როგორც ოპოზიციის, მითუმეტეს რადიკალური ოპოზიციის, მხარდამჭერად წარმოჩენა.

განმცხადებელმა საბჭოს განუცხადა, რომ მისი ასე მოხსენიება დაუსაბუთებელი და გადაუმოწმებელია და რომ ის საკუთარ თავს მიაკუთვნებს არა ოპოზიციის, არამედ საქართველოს ევროინტეგრაციის მხარდამჭერთა რიცხვს.

სადავო მასალაში არ ჩანს, გაურკვეველია, თუ რას ეყრდნობა მოპასუხე მედია ანა კომლაძის მიმართ ტერმინის “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერი” გამოყენებისას. თუ “იმედის” ჟურნალისტს ჰქონდა რამე მტკიცებულება, რაც აუდიტორიას განმცხადებლის მხრიდან “რადიკალური ოპოზიციის მხარდაჭერაში” დაარწმუნებდა, ის რამე ფორმით, ფოტო-ვიდეო მასალით, თუნდაც ბმულის სახით, ასახული უნდა ყოფილიყო გამოქვეყნებულ მასალაში.

მაშინ როცა მედია პირს უარყოფით კონტექსტში წარმოაჩენს და, “იმედის” კონტექსტით, რადიკალიზმი ცალსახად უარყოფითი კონოტაციის მატარებელია, აუცილებელია ამ პირის პოზიციის ასახვა, მისთვის ბრალდებაზე პასუხის გაცემის შეთავაზება.

განსახილველ შემთხვევაში ასე არ მოხდა. მასალას არ ახლავს ანა კომლაძის პასუხი, არ ჩანს კომენტარის მოპოვების მცდელობა, რაც ცალსახად პირველი პრინციპის დარღვევაა.

ქარტიის საბჭოს არაერთხელ განუხილავს ტელეკომპანია “იმედის” წინააღმდეგ ისეთი საქმე, რომელშიც ის ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილ მოქალაქეებს მოიხსენიებს რადიკალური ოპოზიციის აქტივისტად თუ მხარდამჭერად.

როგორც გადაწყვეტილებაში საქმეზე - “ფორმულას” პროდიუსერი ნესტან (ნენე) დალაქიშვილი “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ არის აღნიშნული, ვინაიდან ანა კომლაძე საჯაროდ ხელმისაწვდომ წყაროებში არ ახდენს იდენტიფიცირებას, როგორც “რადიკალური ოპოზიციის” ან უბრალოდ “ოპოზიციის მხარდამჭერი”, მოპასუხე მედია მასაც უნდა დაკავშირებოდა და ეს ინფორმაცია მასთან უნდა გადაემოწმებინა.

განმცხადებელი სხდომაზე სადავოდ ხდიდა ასევე “იმედის” მიერ 5 მარტს მისი სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ ინფორმაციის გავრცელებას, მაშინ როდესაც გათავისუფლების ბრძანება ჯერ კიდევ არ არსებობდა და ის 14 მარტით თარიღდება. და იმ დროს იყო თეორიული შანსი, რომ რეორგანიზაციის მიუხედავად, ის სამსახურში მაინც დარჩენილიყო.

ქარტიის საბჭო ამ ნაწილში პრობლემად მიიჩნევს ინფორმაციის გადამოწმების სტანდარტს. მასალაში არ ჩანს, რას დაეყრდნო ტელეკომპანია “იმედი” ამ ინფორმაციის გავრცელებისას. ქარტიის საბჭო პირველი პრინციპის ფარგლებში აფასებს ჟურნალისტის მხრიდან ინფორმაციის გადამოწმების მცდელობას. ინფორმაციის გამოქვეყნებამდე მისი მაქსიმალური გადამოწმებით ჟურნალისტი უზრუნველყოფს აუდიტორიის უფლებას, მიიღოს ზუსტი და სწორი ინფორმაცია.

მოცემულ შემთხვევაში, სადავო მედიაპროდუქტში არ ჩანს ჟურნალისტის მინიმალური მცდელობაც კი, გადაამოწმოს ინფორმაცია, თუნდაც მის ადრესატთან ან საჯარო დაწესებულებაში, რაც ქარტიის სტანდარტს ეწინააღმდეგება.

ამდენად, გადაუმოწმებელი და არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელებით ტელეკომპანია “იმედმა” დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.

მეხუთე პრინციპი.

“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”

ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:

1. დადგინდეს, რომ პირველი პრინციპი დარღვეულია (არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება);

2. საბჭო დარწმუნდეს, რომ ჟურნალისტმა ან მედიასაშუალებამ (რომლის სახელითაც გამოქვეყნდა ჟურნალისტური პროდუქტი) გაიგო არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელების გამო განმცხადებლის პრეტენზიის შესახებ.

3. ინფორმაცია არ შესწორდა სათანადოდ.

ქარტიის საბჭოს სამდივნომ ანა კომლაძის განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა ტელეკომპანია “იმედს”. აღნიშნული ქმნის პრეზუმფციას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა არსებული პრეტენზიის შესახებ, რაც წარმოშობდა მის ვალდებულებას, არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია შეესწორებინა.

საბჭო განმარტავს, რომ ჟურნალისტს ჰქონდა შესაძლებლობა და საფუძველი, მასალაში არსებული უზუსტობები შეესწორებინა, რაც არ მომხდარა.

სადავო მასალა  დღემდე ხელმისაწვდომია “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე და მას არ აქვს არანაირი მინიშნება, რომ “ქარდში” გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.

ზემოაღნიშნულზე დაყრდნობით, ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ სადავო მასალაში ქარტიის მე-5 პრინციპი დაირღვა.

მეშვიდე პრინციპი.

“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, მოპასუხე მედიამ სადავო მასალაში დაარღვია ქარტიის მე-7 პრინციპი.

მე-7 პრინციპზე მსჯელობისას ქარტიის საბჭო ყოველთვის იკვლევს დისკრიმინაციის ნიშანსა და საფუძველს.

მოცემულ შემთხვევაში, საბჭომ მიიჩნია, რომ ტელეკომპანია “იმედიმა” წაახალისა ევროკავშირში გაწევრიანების მხარდამჭერ პეტიციაზე ხელმომწერი და გათავისუფლებული საჯარო მოხელეების პოლიტიკური ნიშნით დისკრიმინაცია.

ქარტიის საბჭოს მრავალგზის აღუნიშნავს, რომ მედიას არადისკრიმინაციული გარემოს ჩამოყალიბებასა და სტერეოტიპების შემცირებაში მნიშვნელოვანი როლი აკისრია. ეთიკური პრინციპების მიხედვით, დაუშვებელია ნებისმიერი სახის დისკრიმინაცია, დაუშვებელია პირდაპირი და ირიბი დისკრიმინაციაც.

მოცემულ მასალაში ჟურნალისტი არათუ არ გაემიჯნა დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს, არამედ თავად იყო დისკრიმინაციის წამახალისებელი. ეს ნათლად ჩანს ქარდის ქვემოთ გაკეთებულ კომენტარებში და იმ ფეისბუქ-პოსტებში, რომლებიც “ქართული ოცნების” მხარდამჭერებმა ანა კომლაძის თბილისის მერიიდან გათავისუფლებას მიუძღვნეს.

ამ ქმედებით ტელეკომპანია “იმედმა”  ხელი შეუწყო არა მხოლოდ ანა კომლაძის, არამედ ევროკავშირში გაწევრიანების ღიად მხარდაჭერისთვის სამსახურიდან გათავისუფლებული სხვა საჯარო მოხელეების სტიგმატიზაციასა და დისკრიმინაციას. ისინი სიძულვილის ენის ობიექტად აქცია, რაც სამომავლოდ შეიძლება გახდეს იმის საწინდარი, რომ ასეთმა ადამიანებმა საკუთარი პოზიციის ღიად დაფიქსირებისგან თავი შეიკავონ.

მოცემულ შემთხვევაში, მოპასუხე მედია წინააღმდეგობაში მოდის თავის სოციალურ პასუხისმგებლობასთან - მედიის ვალია, არ გაამძაფროს დისკრიმინაციული ფონი და საინფორმაციო ქმედებებით ხელი შეუწყოს საზოგადოებაში არსებული ირაციონალური განწყობებისა და ზიზღის წინააღმდეგ ბრძოლას  - რითაც არღვევს ქარტიის მე-7 პრინციპს.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო ქარდში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ სადავო სიუჟეტი ემსახურებოდა მის განზრახ დისკრედიტაციას.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,

როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო ქარდში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში მე-11 პრინციპიც დარღვეულია, რაც პოლიტიკური მოტივებით აიხსნება.

როგორც სხდომაზე ანა კომლაძემ განაცხადა, ის მხარს უჭერს საქართველოს ევროინტეგრაციას, ეწინააღმდეგება ამ პროცესის 2028 წლამდე შეჩერების შესახებ ირაკლი კობახიძის განცხადებას, არის საჯარო მოხელეების მიერ გავრცელებულ პეტიციაზე ხელმომწერი და პროევროპული აქციების მონაწილე.

ქარტიის საბჭოს არაერთგზის განუხილავს ტელეკომპანია “იმედის” წინააღმდეგ მსგავსი საქმეები და მისთვის არ არის ახალი “იმედის” მხრიდან აქტიური მოქალაქეების დისკრედიტაციის მცდელობა მათი პოლიტიკური განწყობების გამო (იხ. გადაწყვეტილება საქმეზე - ქრისტინე ზამთარაძე თამარ ჩიკვატიას წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - გიორგი ისაკაძე გიორგი აბაზაძის წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - “ფორმულას” პროდიუსერი ნესტან (ნენე) დალაქიშვილი “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - პოლიტიკური მოძრაობა “თავისუფლების მოედანი” მეგი ნარსავიძისა და გივი კუჭავას წინააღმდეგ).

ზემოთ მოცემული მაგალითები ადასტურებს “იმედის” მხრიდან ანა კომლაძის მსგავსი პირების განზრახ დისკრედიტაციის მცდელობებს.

მოპასუხე მედია მაქსიმალურად ცდილობს, “ქართული ოცნების” პოლიტიკის მოწინააღმდეგეები რადიკალიზმსა და ოპოზიციასთან დაკავშირებით, ნეგატიურ კონტექსტში წარმოაჩინოს.

“იმედის” ჟურნალისტმა ამ ქარდით სცადა, ანა კომლაძის კრიტიკული პოზიცია, როგორც “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერის” პოზიცია, ისე წარმოეჩინა. ამით კი ხელი შეუწყო მის დისკრიმინაციას,  რაზეც მიანიშნებს “იმედის” ამ ქარდზე მომხმარებლების შეურაცხმყოფელი კომენტარების სიმრავლეც.

ამის გათვალისწინებით, საბჭომ დარღვეულად მიიჩნია ქარტიის მე-11 პრინციპი.

სარეზოლუციო ნაწილი

ტელეკომპანია “იმედის” არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა ქარტიის პირველი, მე-5, მე-7 და მე-11 პრინციპები დაარღვია.

15 მაისი, 2025 წელი

საქმე N-780

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო გელაშვილი, ნინო რამიშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თიკო ზაზაძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ანა კომლაძემ ტელეკომპანია “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ.

მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი ანა კომლაძე. მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.

სამოტივაციო ნაწილი

სადავო მასალა:

სადავო მასალა ტელეკომპანია “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე 2025 წლის 5 მარტს გამოქვეყნდა. ის ანა კომლაძის თბილისის მერიიდან გათავისუფლებას ეხება და მასში განმცხადებელი “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერად” არის მოხსენიებული.

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

სხდომაზე განმცხადებელმა განმარტა, რომ “იმედმა” მისი პოლიტიკური კუთვნილების შესახებ არაზუსტი, მასთან გადაუმოწმებელი, ინფორმაცია გაავრცელა.

განმცხადებლის თქმით, არასწორია მისი როგორც ოპოზიციის, მითუმეტეს რადიკალური ოპოზიციის, მხარდამჭერად წარმოჩენა.

განმცხადებელმა საბჭოს განუცხადა, რომ მისი ასე მოხსენიება დაუსაბუთებელი და გადაუმოწმებელია და რომ ის საკუთარ თავს მიაკუთვნებს არა ოპოზიციის, არამედ საქართველოს ევროინტეგრაციის მხარდამჭერთა რიცხვს.

სადავო მასალაში არ ჩანს, გაურკვეველია, თუ რას ეყრდნობა მოპასუხე მედია ანა კომლაძის მიმართ ტერმინის “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერი” გამოყენებისას. თუ “იმედის” ჟურნალისტს ჰქონდა რამე მტკიცებულება, რაც აუდიტორიას განმცხადებლის მხრიდან “რადიკალური ოპოზიციის მხარდაჭერაში” დაარწმუნებდა, ის რამე ფორმით, ფოტო-ვიდეო მასალით, თუნდაც ბმულის სახით, ასახული უნდა ყოფილიყო გამოქვეყნებულ მასალაში.

მაშინ როცა მედია პირს უარყოფით კონტექსტში წარმოაჩენს და, “იმედის” კონტექსტით, რადიკალიზმი ცალსახად უარყოფითი კონოტაციის მატარებელია, აუცილებელია ამ პირის პოზიციის ასახვა, მისთვის ბრალდებაზე პასუხის გაცემის შეთავაზება.

განსახილველ შემთხვევაში ასე არ მოხდა. მასალას არ ახლავს ანა კომლაძის პასუხი, არ ჩანს კომენტარის მოპოვების მცდელობა, რაც ცალსახად პირველი პრინციპის დარღვევაა.

ქარტიის საბჭოს არაერთხელ განუხილავს ტელეკომპანია “იმედის” წინააღმდეგ ისეთი საქმე, რომელშიც ის ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილ მოქალაქეებს მოიხსენიებს რადიკალური ოპოზიციის აქტივისტად თუ მხარდამჭერად.

როგორც გადაწყვეტილებაში საქმეზე - “ფორმულას” პროდიუსერი ნესტან (ნენე) დალაქიშვილი “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ არის აღნიშნული, ვინაიდან ანა კომლაძე საჯაროდ ხელმისაწვდომ წყაროებში არ ახდენს იდენტიფიცირებას, როგორც “რადიკალური ოპოზიციის” ან უბრალოდ “ოპოზიციის მხარდამჭერი”, მოპასუხე მედია მასაც უნდა დაკავშირებოდა და ეს ინფორმაცია მასთან უნდა გადაემოწმებინა.

განმცხადებელი სხდომაზე სადავოდ ხდიდა ასევე “იმედის” მიერ 5 მარტს მისი სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ ინფორმაციის გავრცელებას, მაშინ როდესაც გათავისუფლების ბრძანება ჯერ კიდევ არ არსებობდა და ის 14 მარტით თარიღდება. და იმ დროს იყო თეორიული შანსი, რომ რეორგანიზაციის მიუხედავად, ის სამსახურში მაინც დარჩენილიყო.

ქარტიის საბჭო ამ ნაწილში პრობლემად მიიჩნევს ინფორმაციის გადამოწმების სტანდარტს. მასალაში არ ჩანს, რას დაეყრდნო ტელეკომპანია “იმედი” ამ ინფორმაციის გავრცელებისას. ქარტიის საბჭო პირველი პრინციპის ფარგლებში აფასებს ჟურნალისტის მხრიდან ინფორმაციის გადამოწმების მცდელობას. ინფორმაციის გამოქვეყნებამდე მისი მაქსიმალური გადამოწმებით ჟურნალისტი უზრუნველყოფს აუდიტორიის უფლებას, მიიღოს ზუსტი და სწორი ინფორმაცია.

მოცემულ შემთხვევაში, სადავო მედიაპროდუქტში არ ჩანს ჟურნალისტის მინიმალური მცდელობაც კი, გადაამოწმოს ინფორმაცია, თუნდაც მის ადრესატთან ან საჯარო დაწესებულებაში, რაც ქარტიის სტანდარტს ეწინააღმდეგება.

ამდენად, გადაუმოწმებელი და არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელებით ტელეკომპანია “იმედმა” დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.

მეხუთე პრინციპი.

“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”

ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:

1. დადგინდეს, რომ პირველი პრინციპი დარღვეულია (არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება);

2. საბჭო დარწმუნდეს, რომ ჟურნალისტმა ან მედიასაშუალებამ (რომლის სახელითაც გამოქვეყნდა ჟურნალისტური პროდუქტი) გაიგო არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელების გამო განმცხადებლის პრეტენზიის შესახებ.

3. ინფორმაცია არ შესწორდა სათანადოდ.

ქარტიის საბჭოს სამდივნომ ანა კომლაძის განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა ტელეკომპანია “იმედს”. აღნიშნული ქმნის პრეზუმფციას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა არსებული პრეტენზიის შესახებ, რაც წარმოშობდა მის ვალდებულებას, არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია შეესწორებინა.

საბჭო განმარტავს, რომ ჟურნალისტს ჰქონდა შესაძლებლობა და საფუძველი, მასალაში არსებული უზუსტობები შეესწორებინა, რაც არ მომხდარა.

სადავო მასალა  დღემდე ხელმისაწვდომია “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე და მას არ აქვს არანაირი მინიშნება, რომ “ქარდში” გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.

ზემოაღნიშნულზე დაყრდნობით, ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ სადავო მასალაში ქარტიის მე-5 პრინციპი დაირღვა.

მეშვიდე პრინციპი.

“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, მოპასუხე მედიამ სადავო მასალაში დაარღვია ქარტიის მე-7 პრინციპი.

მე-7 პრინციპზე მსჯელობისას ქარტიის საბჭო ყოველთვის იკვლევს დისკრიმინაციის ნიშანსა და საფუძველს.

მოცემულ შემთხვევაში, საბჭომ მიიჩნია, რომ ტელეკომპანია “იმედიმა” წაახალისა ევროკავშირში გაწევრიანების მხარდამჭერ პეტიციაზე ხელმომწერი და გათავისუფლებული საჯარო მოხელეების პოლიტიკური ნიშნით დისკრიმინაცია.

ქარტიის საბჭოს მრავალგზის აღუნიშნავს, რომ მედიას არადისკრიმინაციული გარემოს ჩამოყალიბებასა და სტერეოტიპების შემცირებაში მნიშვნელოვანი როლი აკისრია. ეთიკური პრინციპების მიხედვით, დაუშვებელია ნებისმიერი სახის დისკრიმინაცია, დაუშვებელია პირდაპირი და ირიბი დისკრიმინაციაც.

მოცემულ მასალაში ჟურნალისტი არათუ არ გაემიჯნა დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს, არამედ თავად იყო დისკრიმინაციის წამახალისებელი. ეს ნათლად ჩანს ქარდის ქვემოთ გაკეთებულ კომენტარებში და იმ ფეისბუქ-პოსტებში, რომლებიც “ქართული ოცნების” მხარდამჭერებმა ანა კომლაძის თბილისის მერიიდან გათავისუფლებას მიუძღვნეს.

ამ ქმედებით ტელეკომპანია “იმედმა”  ხელი შეუწყო არა მხოლოდ ანა კომლაძის, არამედ ევროკავშირში გაწევრიანების ღიად მხარდაჭერისთვის სამსახურიდან გათავისუფლებული სხვა საჯარო მოხელეების სტიგმატიზაციასა და დისკრიმინაციას. ისინი სიძულვილის ენის ობიექტად აქცია, რაც სამომავლოდ შეიძლება გახდეს იმის საწინდარი, რომ ასეთმა ადამიანებმა საკუთარი პოზიციის ღიად დაფიქსირებისგან თავი შეიკავონ.

მოცემულ შემთხვევაში, მოპასუხე მედია წინააღმდეგობაში მოდის თავის სოციალურ პასუხისმგებლობასთან - მედიის ვალია, არ გაამძაფროს დისკრიმინაციული ფონი და საინფორმაციო ქმედებებით ხელი შეუწყოს საზოგადოებაში არსებული ირაციონალური განწყობებისა და ზიზღის წინააღმდეგ ბრძოლას  - რითაც არღვევს ქარტიის მე-7 პრინციპს.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო ქარდში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ სადავო სიუჟეტი ემსახურებოდა მის განზრახ დისკრედიტაციას.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,

როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო ქარდში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში მე-11 პრინციპიც დარღვეულია, რაც პოლიტიკური მოტივებით აიხსნება.

როგორც სხდომაზე ანა კომლაძემ განაცხადა, ის მხარს უჭერს საქართველოს ევროინტეგრაციას, ეწინააღმდეგება ამ პროცესის 2028 წლამდე შეჩერების შესახებ ირაკლი კობახიძის განცხადებას, არის საჯარო მოხელეების მიერ გავრცელებულ პეტიციაზე ხელმომწერი და პროევროპული აქციების მონაწილე.

ქარტიის საბჭოს არაერთგზის განუხილავს ტელეკომპანია “იმედის” წინააღმდეგ მსგავსი საქმეები და მისთვის არ არის ახალი “იმედის” მხრიდან აქტიური მოქალაქეების დისკრედიტაციის მცდელობა მათი პოლიტიკური განწყობების გამო (იხ. გადაწყვეტილება საქმეზე - ქრისტინე ზამთარაძე თამარ ჩიკვატიას წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - გიორგი ისაკაძე გიორგი აბაზაძის წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - “ფორმულას” პროდიუსერი ნესტან (ნენე) დალაქიშვილი “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - პოლიტიკური მოძრაობა “თავისუფლების მოედანი” მეგი ნარსავიძისა და გივი კუჭავას წინააღმდეგ).

ზემოთ მოცემული მაგალითები ადასტურებს “იმედის” მხრიდან ანა კომლაძის მსგავსი პირების განზრახ დისკრედიტაციის მცდელობებს.

მოპასუხე მედია მაქსიმალურად ცდილობს, “ქართული ოცნების” პოლიტიკის მოწინააღმდეგეები რადიკალიზმსა და ოპოზიციასთან დაკავშირებით, ნეგატიურ კონტექსტში წარმოაჩინოს.

“იმედის” ჟურნალისტმა ამ ქარდით სცადა, ანა კომლაძის კრიტიკული პოზიცია, როგორც “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერის” პოზიცია, ისე წარმოეჩინა. ამით კი ხელი შეუწყო მის დისკრიმინაციას,  რაზეც მიანიშნებს “იმედის” ამ ქარდზე მომხმარებლების შეურაცხმყოფელი კომენტარების სიმრავლეც.

ამის გათვალისწინებით, საბჭომ დარღვეულად მიიჩნია ქარტიის მე-11 პრინციპი.

სარეზოლუციო ნაწილი

ტელეკომპანია “იმედის” არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა ქარტიის პირველი, მე-5, მე-7 და მე-11 პრინციპები დაარღვია.

27 ივნისი, 2025 წელი

საქმე  N 788

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი
საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, ნინო გელაშვილი, ნინო კაპანაძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თინათინ ზაზაძე.

აღწერილობითი ნაწილი:

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართეს ტელეკომპანია “პირველმა” და მისმა ჟურნალისტებმა. განმცხადებლები მიიჩნევდნენ, რომ სიუჟეტში, რომელიც ტელეკომპანია „POSTV“-ს ეთერში, გადაცემაში „კვირის პოსტი“, 2025 წლის 15 ივნისს გავიდა, ტელეკომპანია “პირველის” და მისი ჟურნალისტების შესახებ არაზუსტი ინფორმაცია განზრახ გაავრცელეს.

მოპასუხე ჟურნალისტებად განისაზღვრნენ სიუჟეტის ავტორები ნათია ბერიძე და დათა გვასალია.

საქმის განხილვის თავისებურებები:

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ რეჟიმში, საბჭოს წევრები სხდომაში მონაწილეობდნენ დისტანციურად. 

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას დისტანციურად ესწრებოდნენ და განხილვაში მონაწილეობდნენ განმცხადებლების წარმომადგენლები, იურისტები თორნიკე მიგინეიშვილი და ქეთევან ქველაძე. 

მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან, ხოლო POSTV-მ ქარტიის საბჭოს გამოუგზავნა წერილობითი პოზიცია. საბჭო საქმის განხილვის დროს ამ დოკუმენტსაც დაეყრდნო.

სამოტივაციო ნაწილი:

განმცხადებლების  პოზიცია: 

“ტელეკომპანია „POSTV“-მ ეთერში გადაცემაში „კვირის პოსტი“ გაავრცელა სიუჟეტი, რომელშიც დაუსაბუთებლად და ყოველგვარი მტკიცებულებების გარეშე მოიხსენიებს ტელეკომპანია პირველის ჟურნალისტებს მარიამ გაფრინდაშვილს, დებ ქაჯაიებს (კერძოდ ნანა და ნატალია ქაჯაიებს), ნოდარ მელაძეს მოსყიდულ, მიკერძოებულ და ისტერიულ ჟურნალისტებად, ასევე, როგორც „ნაცჟურნალისტებს“, ხოლო მათ გადაცემებს „ტელეისტერიებად“, ბრალს სდებენ ბიზნესმენი თემურ ჭყონიასაგან ყოველთვიურად „სოლიდური თანხის“ (30 000 ლარის) აღებაში და აღნიშნავენ, რომ ტელეკომპანია პირველის ჟურნალისტები არ ქმნიან ობიექტურ, სანდო და მიუკერძოებელ მასალებს, არამედ ავრცელებენ მიკერძოებულ,  მოსყიდულ სიუჟეტებს. 

დასახელებული მედიასაშუალების პირდაპირ ეთერში ნათია ბერიძემ და დათა გვასალიამ, საჯაროდ მოიხსენიეს ტელეკომპანია პირველის ჟურნალისტები, როგორც „ნაცჟურნალისტები“, „მოსყიდული“ და „მიკროფონიანი აქტივისტი“. გადაცემაში გამოყენებული იყო არაერთი სხვა აბსოლუტურად არაპროფესიული ფორმულირება თითოეული ტერმინის, რაც ქმნის მიზანმიმართული დისკრედიტაციის, დამცირებისა და მორალური ზიანის მიყენების მკაფიო მიზანს.” 

მოპასუხის პოზიცია:

“არ ვეთანხმებით განმცხადებლების მიერ წარმოდგენილ პოზიციას ზემოაღნიშნული სიუჟეტის მომზადებისას ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიით გათვალისწინებული პრინციპების დარღვევის თაობაზე. წარმოდგენილი განცხადება უსაფუძვლოა, ადგილი არ ჰქონია რომელიმე პრინციპის დარღვევას. განმცხადებელი თავად ამახინჯებს ფაქტებს და ცდილობს წარმოაჩინოს, რომ ადგილი ჰქონდა დაუბალანსებელი სიუჟეტის განთავსებას, ასევე ცდილობენ რომ თემურ ჭყონიასთან არსებული სატელეფონო ინტერვიუ წარმოაჩინონ როგორც “ხელოვნურად შექმნილი ჩანაწერი”.

დამატებით აღვნიშნავთ, რომ წარმოდგენილი განცხადება ზოგადია და რიგ შემთხვევებში არ არის აღქმადი კონკრეტულად თუ რა მოსაზრებას ან გარემოებას არ ეთანხმება განმცხადებელი. 

ანონიმური წყაროს მიერ მოწოდებული ინფორმაცია გადამოწმდა თემურ ჭყონიასთან და მხოლოდ ამის შემდგომ განხორციელდა ინფორმაციის გავრცელება. აღნიშნული სატელეფონო ინტერვიუ ინტეგრირებულია სიუჟეტში. სიუჟეტის მომზადების ეტაპზე განხორციელდა კომუნიკაცია ნოდარ მელაძესთანაც. ამ საუბრის ამსახველი ჩანაწერიც, ასევე ილუსტრირებულია გადაცემაში. 

გადაცემაში დამატებით განთავსებულია ნანა ქაჯაიას (Nanuka Kajaia) სოციალურ ქსელში საჯაროდ ხელმისაწვდომი პოსტი და კომენტარების ნაწილი (მათ შორის ის კომენტარიც, სადაც მიაჩნიათ,რომ თემურ ჭყონიასთან ინტერვიუ „არ არსებობს“. 

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, განსახილველ სიუჟეტში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

ქარტიის საბჭომ თავდაპირველად, გავრცელებული ფაქტებისგან მკვეთრად გამიჯნა სიუჟეტში ავტორების მიერ გამოთქმული მოსაზრებები და შეფასებები.

საბჭომ მიიჩნია, რომ POSTV-ს ჟურნალისტებმა სადავო სიუჟეტში გაავრცელეს ისეთი ინფორმაცია, რომელიც აუდიტორიისთვის მიწოდებული იყო როგორც ფაქტი, მაგრამ არ იყო ქარტიის სტანდარტის შესაბამისად გადამოწმებული.

სადავო სიუჟეტის ავტორები აუდიტორიას აწვდიან ინფორმაციას, რომ ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტები (განმცხადებლები), ხელისუფლების წინააღმდეგ მომზადებული სიუჟეტების სანაცვლოდ, ბიზნესმენ თემურ ჭყონიასგან იღებენ სხვადასხვა პრივილეგიას და თვეში 30 ათას ლარს თითოეული.

POSTV-ს ჟურნალისტებმა აუდიტორიას ეს ინფორმაცია მიაწოდეს, როგორც უკვე დადასტურებული, გადამოწმებული ფაქტი, და ეს მოხდა სიუჟეტში გავრცელებული  კონკრეტული ფრაზებით: 

“მათ ტელეისტერიებს საკმაოდ სოლიდური ანაზღაურება აძლევს მოტივაციას”.

“რამდენიმე კვირის წინ POSTV-სთვის ცნობილი გახდა, რომ ბიზნესმენი თემურ ჭყონია “ტვ პირველის” რამდენიმე ჟურნალისტს სოლიდურ ხელფასს უხდის”.

“მალევე გაირკვა, რომ ხელფასის გარდა “ტვ პირველის” ჟურნალისტების ნაწილს ძვირადღირებული საგზურებიც აჩუქა თავის სასტუმროში”.

“ნანუკა ქაჯაია ძალიან გააბრაზა ჩვენი მხრიდან სიმართლის საჯაროდ გამოტანამ”.

“რადგან ინფორმაციაც გადავამოწმეთ და წყაროც ნამდვილი აღმოჩნდა, ცხადია, მაშინვე გავავრცელეთ ამბავი სოციალურ ქსელის მეშვეობით”.

“ვცადეთ გაგვერკვია, თუ რატომ აფინანსებს ჭყონია კონკრეტულ ჟურნალისტებს და რა დგას ამ დაფინანსების უკან”.

“იცოდა თუ არა, რომ მის თანამშრომლებს თემურ ჭყონია ყოველთვე სოლიდურ თანხას უხდის”.

POSTV-ს ჟურნალისტებმა აღნიშნული ფრაზებით ინფორმაცია ისე გაავრცელეს მტკიცებით ფორმაში, რომ არ დაკავშირებიან უშუალოდ ჟურნალისტებს, რომლებზეც თქვეს, რომ ჭყონიასგან თვეში 30-30 ათას ლარს იღებდნენ.

მართალია, ისინი დაუკავშირდნენ ბიზნესმენ თემურ ჭყონიას და ტელეკომპანია “პირველის” საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელს, ნოდარ მელაძეს, თუმცა მათთან საუბრის აუდიო ჩანაწერი, ჟურნალისტის მიერ კითხვის დასმის ფორმულირება, აუდიტორიას ეთიკური სტანდარტების შესაბამისად გადამოწმებულ და მიუკერძებელ ინფორმაციას არ აწვდის.

რესპოდენტებისთვის დასმული შეკითხვები არ არის მედია სტანდარტის შესაბამისი. კარგი სტანდარტით, შეკითხვა უნდა იყოს ნეიტრალური, მასში არ უნდა ჩანდეს ჟურნალისტის პოზიცია და მასში არ უნდა იყოს გაჟღერებული ინფორმაცია როგორც ფაქტი, მის საბოლოო დადასტურებამდე. 

POSTV-ს ჟურნალისტმა შეკითხვები ასეთი ფორმულირებით დასვა:

თემურ ჭყონიას - “ხელფასსაც მაგიტომ მეგობრულად უხდით, 30 ათასს? მეგობრულად უხდით ხელფასებსაც?!”

ნოდარ მელაძეს -“იცოდით თუ არა, რომ თქვენს თანამშრომლებს ჭყონია რომ ხელფასს უხდის? ეს დამკვიდრებული პრაქტიკა გაქვთ?”

ამ შეკითხვებში 30 ათასი ლარის გადახდა მოხსენიებულია როგორც დადასტურებული ფაქტი, რაც არასწორია. ქარტიის საბჭოს მანდატს ცდება იმის გამოკვლევა, მართლა უხდიდა თუ არა ბიზნესმენი ჟურნალისტებს თანხებს, თუმცა ქარტის სტანდარტით არ შეიძლება, ერთი პირის, ამ შემთხვევაში მხოლოდ თემურ ჭყონიას, კომენტარზე დაყრდნობით მედიამ დადასტურებულად მიიჩნიოს ინფორმაცია, რომლის გადამოწმების სხვა მრავალი გზა არსებობს, თუმცა ჟურნალისტი ამ გზებს არ იყენებს.

ჟურნალისტი აუცილებლად უნდა დაკავშირებოდა ტელეკომპანია “პირველის” ყველა იმ ჟურნალისტს, ვის შესახებაც ეს ინფორმაცია გაავრცელა, ვინაიდან სიუჟეტში ისინი დადანაშაულებულნი იყვნენ ჟურნალისტისთვის შეუფერებელი, მიუღებელი საქციელის ჩადენაში, ამბების მიკერძოებულად გაშუქების სანაცვლოდ, კონკრეტული ბიზნესმენისგან ანაზღაურების მიღებაში..

სადავო სიუჟეტში ასახეს მხოლოდ ერთ-ერთი განმცხადებლის, ნატა ქაჯაიას, მიერ ამ საკითხზე სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებული განცხადება, თუმცა არ ასახეს ნანა ქაჯაიას და მარიამ გაფრინდაშვილის პოზიცია. განმცხადებლებმა ქარტიის საბჭოს უთხრეს, რომ მათ პირადად სიუჟეტის ავტორები არ დაკავშირებიან და კომენტარი არ უთხოვიათ.

ქარტიის საბჭოს არაერთი გადაწყვეტილების თანახმად, როდესაც ჟურნალისტი კონკრეტულ პირს ბრალს დებს რაიმე უკანონო, მიუღებელი ქმედების ჩადენაში, აუცილებელია ბრალდებულ პირს მიეცეს იმავე მედია პროდუქტში სრულყოფილი პასუხის გაცემის საშუალება. ეს წესი POSTV-ს ჟურნალისტებმა დაარღვიეს, ამით პატივი არ სცეს აუდიტორიას და მიაწოდეს სათანადო წესით გადაუმოწმებელი ინფორმაცია.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ნათია ბერიძემ და დათა საჯაიამ პატივი არ სცეს აუდიტორიის უფლებას, მიიღოს მაქსიმალურად გადამოწმებული ინფორმაცია და ამით დაარღვიეს ქარტიის პირველი პრინციპი.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო სიუჟეტში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,

როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2.               ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3.               მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო სიუჟეტში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მე-11 პრინციპზე მსჯელობისას, ყოველთვის იკვლევს მოტივს და ჟურნალისტის განზრახვას.

განმცხადებლების განმარტებით, სადავო სიუჟეტის მომზადებისას POSTV-ს ჟურნალისტებისთვის უკვე ცნობილი იყო, რომ ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტები და თავად ტელეკომპანია “პირველი” უარყოფდნენ გავრცელებულ ინფორმაციას თემურ ჭყონიას მიერ ჟურნალისტებისთვის ხელფასის გადახდის შესახებ, თუმცა მაინც გადაუმოწმებლად, მიკერძოებულად, არაერთხელ განზრახ გაავრცელეს არასწორი ინფორმაცია.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, საბჭო მე-11 პრინციპს დარღვეულად მიიჩნევს იმ შემთხვევაშიც, თუ არასწორი ან სათანადოდ გადაუმოწმებელი ერთი და იგივე ინფორმაციის გავრცელება ხდება არაერთგზის, კამპანიურად.

განსახილველ შემთხვევაში, POSTV-ს ჟურნალისტებმა დაუზუსტებელი ინფორმაცია რამდენჯერმე გაავრცელეს, ჯერ 6 ივნისს ქარდის სახით, რასაც მოყვა ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტების მხრიდან გავრცელებულ ინფორმაციაზე გამოხმაურება, თუმცა მათი პოზიცია POSTV-მ ამის შემდეგ მომზადებულ სადავო სიუჟეტშიც არ ასახა, რაც POSTV-ს -ჟურნალისტების განზრახულობაზე მიუთითებს.

ქარტიის საბჭო ყურადღებას ამახვილებს POSTV-ს როგორც ხელისუფლების მხარდამჭერი ტელევიზიის პოზიციონირებაზე. ეს არხი ღიად “ქართული ოცნების” მხარდამჭერია და სახელისუფლებო პროპაგანდის წარმოებაში ხშირად წამყვანი როლი აქვს.

გასათვალისწინებელია, რომ POSTV-ს საკონტროლო პაკეტს, 52%-ს, 2022 წლის ოქტომბრიდან ფლობს პარლამენტარი, პარლამენტში “ქართული ოცნების” სიით შესული ვიქტორ ჯაფარიძე, რომელიც დღეს “ხალხის ძალის” საპარლამენტო გუნდის წევრია.

ეს მედია აქტიურადაა ჩართული მმართველი ძალის ნარატივების გავრცელებაში. POSTV-ს მედია პროდუქტების აბსოლიტური უმრავლესობა ხელისუფლებას დადებითად და მის ოპონენტებს  უარყოფითად წარმოაჩენს.

სადავო სიუჟეტშიც POSTV-ს ჟურნალისტების ტექსტები მოტივირებულია ხელისუფლების მაკრიტიკებელი მედიის, ამ შემთხვევაში ტელეკომპანია “პირველის” უარყოფითად წარმოჩენის სურვილით. ისინი ცდილობენ, აუდიტორია დაარწმუნონ, რომ ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტების მწვავე და კრიტიკული სიუჟეტები განპირობებულია იმით, რომ ისინი ამისთვის ბიზნესმენ თემურ ჭყონიასგან დამატებით სოლიდურ თანხებს იღებენ.

სიუჟეტში უკონტექსტოდ არის ნაჩვენები საარქივო მასალები, მათ შორის, იმდროინდელი, როცა ამ ჟურნალისტების ნაწილი სხვა არხებზე მუშაობდა, და ეს ყველაფერი მიმართულია მათი განზრახ უარყოფითად, დისკრედიტებულად წარმოჩენისკენ.

საბჭო მიიჩნევს, რომ აღწერილი ფაქტების ერთიანობა ადასტურებს, რომ არასწორი ინფორმაციის გავრცელება ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილი არხის ჟურნალისტების მიმართ განზრახი ქმედება იყო და ის არ იყო უნებლიე ჟურნალისტური შეცდომა.

გამომდინარე აქედან, საბჭო მიიჩნევს, რომ ნათია ბერიძემ და დათა საჯაიამ დაარღვიეს ქარტიის მე-11 პრინციპი.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ჟურნალისტებმა, ნათია ბერიძემ და დათა საჯაიამ დაარღვიეს ქარტიის პირველი და მე-11 პრინციპები.





განცხადება

სადავო მასალა

დამატებით წარმოდგენილი მასალები

შეპასუხება

15 მაისი, 2025 წელი

საქმე N-784

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო გელაშვილი, ნინო რამიშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თიკო ზაზაძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგმა” ტელეკომპანია “ობიექტივის” ჟურნალისტისა და წამყვანის ნათია მაზანაშვილის წინააღმდეგ.

მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდნენ განმცხადებლის წარმომადგენლები - კომპანიის იურისტები ბექა ჭყონია და გვანცა არჩვაძე. მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.

განმცხადებელი თავდაპირველად დავობდა ქარტიის პირველი; მე-3; მე-5 და მე-11 პრინციპების დარღვევაზე, თუმცა სხდომაზე მიღებული განმარტებების შემდეგ მე-3 პრინციპი დღის წესრიგიდან მოიხსნა.

სამოტივაციო ნაწილი

სადავო მასალა:

სადავო გადაცემა “სოციალური თემატიკა” ტელეკომპანია “ობიექტივის” ეთერში 2025 წლის 13 მარტს გავიდა. გადაცემაში წამყვანი სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგის” შესახებ საუბრობს.

ნათია მაზანაშვილის სადავო ფრაზები:

“მე მინდა ასევე ვისაუბრო დღეს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგზე”, აი ასე, პირდაპირ მინდა დავადანაშაულო იმაში, რასაც კონკრეტული ადამიანების მიმართ აკეთებს და პირდაპირ დანაშაულს ჩადის, რომ ხალხს არ უნაზღაურებს იმ ზარალს და იმ თანხებს, რომელიც ეკუთვნით.”

“აი, კონკრეტული ქეისი მიჭირავს ხელში, რომელსაც კიდევ უფრო მეტად გავასაჯაროებ, რომ ჯამში ყოველთვიურად  “ალდაგი” კონკრეტული ადამიანისგან იღებდა 1000 ლარამდე და შემდეგ, როდესაც დაზიანდა ავტომობილი, არაფერი არ აუნაზღაურა არცერთ ავტომობილზე “ალდაგმა” და აი, პირდაპირ ვიძახი, რომ “სადაზღვევო კომპანია ალდაგი” არის დამნაშავე, ადამიანებს როგორც ექცევა.”

“აი, მე არ ვიცი, ეს არის ყველაზე ცუდი რამ, რაც შეიძლება გაუკეთო ადამიანს. როგორ შეიძლება, რომ ამის შემდეგ რომელიმე, აი, ვინმე, ნებისმიერი ადამიანი მივიდეს “ალდაგში” და დააზღვიოს რამ, როდესაც, აი, გარკვეული დროის განმავლობაში, კონკრეტული ქეისი მაქვს და მე ფეისბუქზეც გავასაჯაროებ ამ ყველაფერს, რომ ყოველთვიურად ძალიან დიდ თანხას იღებდა ადამიანისგან, რომელსაც ორი ავტომობილი ყავდა დაზღვეული და შემდეგ, როდესაც გაფუჭდა ეს ავტომობილი, ფაქტიურად არაფერი არ აანაზღაურა და აქეთ დებს ადამიანს მიზეზებს და შარს. ეს არის დანაშაული პირდაპირ, აი პირდაპირ ეთერში ვიძახი ამას და აუცილებლად მოკლე ხანში სახელით და გვარებით ფეისბუქზე და სხვადასხვა გვერდებზე გავასაჯაროებ იმ ყველაფერს, რომელსაც “სადაზღვევო კომპანია ალდაგი” კადრულობს.”

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო მასალაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

ჟურნალისტმა კონკრეტული კომპანიის მიმართ ბრალდება გააჟღერა აუდიტორიისთვის ნებისმიერი სახის დამატებითი მტკიცებულებების და კონკრეტული ფაქტების დასახელების გარეშე.

ნათია მაზანაშვილი სატელევიზიო გადაცემაში ადანაშაულებს განმცხადებელს დანაშაულის ჩადენაში ისე, რომ გადაცემაში ამ ინფორმაციის გადამოწმების მცდელობაც კი არ ჩანს.

ქარტიის საბჭო ასევე ყურადღებას ამახვილებს ამ მასალის გამოქვეყნებისას ბალანსის დარღვევაზე, რაც გამოიხატა იმაში, რომ სადაზღვევო კომპანიას არ მიეცა შესაძლებლობა, აღნიშნულ საკითხზე საკუთარი პოზიცია დაეფიქსირებინა. გადაცემის წამყვანმა არ მიაწოდა ინფორმაცია მაყურებელს აღნიშნულ საკითხზე - იმაზე, სცადა თუ არა მან “ალდაგთან” კომუნიკაცია და კომპანიის პოზიცია რატომ არ იყო ასახული გადაცემაში.

მხარეთა შორის ბალანსის დაუცველობით ზიანი ადგება არა მხოლოდ “ალდაგს”, არამედ აუდიტორიასაც, რომლის უფლებაა ჟურნალისტისგან მიიღოს მაქსიმალურად გადამოწმებული და მრავალ წყაროზე დაფუძნებული ინფორმაცია.

საბჭომ საქმის შესწავლისას გამოარკვია, რომ ჟურნალისტმა ნათია მაზანაშვილმა საკუთარ გადაცემაში “ალდაგის” წინააღმდეგ აღნიშნული ინფორმაცია გაავრცელა პირადი ინტერესით, ვინაიდან სადაზღვევო შემთხვევა, რომლის არანაზღაურებისთვის ჟურნალისტი “ალდაგს” აკრიტიკებდა, მისი ოჯახის წევრის კუთვნილ ავტომანქანებს უკავშირდებოდა.
ეს არის მნიშვნელოვანი ინფორმაციის მიჩქმალვა, დამალვა, რაც ასევე პირველი პრინციპის დარღვევაა.

დაუბალანსებელი და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელებით ნათია მაზანაშვილმა ქარტიის პირველი პრინციპი დაარღვია.

მეხუთე პრინციპი.

“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”

ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:

1. დადგინდეს, რომ პირველი პრინციპი დარღვეულია (არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება);

2. საბჭო დარწმუნდეს, რომ ჟურნალისტმა ან მედიასაშუალებამ (რომლის სახელითაც გამოქვეყნდა ჟურნალისტური პროდუქტი) გაიგო არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელების გამო განმცხადებლის პრეტენზიის შესახებ.

3. ინფორმაცია არ შესწორდა სათანადოდ.

ქარტიის საბჭოს სამდივნომ სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგის” განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა ტელეკომპანია “ობიექტივს”. აღნიშნული ქმნის პრეზუმფციას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა არსებული პრეტენზიის შესახებ, რაც წარმოშობდა მის ვალდებულებას, შეესწორებინა არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია. მათ სატელეფონო საუბარშიც განაცხადეს, რომ არ სურთ ამ საკითხზე ქარტიასთან თანამშრომლობა და არ არიან დაინტერესებულნი.

“ალდაგმა” განხილვის ფარგლებში საბჭოს წარმოუდგინა ჟურნალისტ ნათია მაზანაშვილსა და კომპანიის წარმომადგენელს შორის “ალდაგის” ცხელ ხაზზე განხორციელებული ზარის აუდიო ჩანაწერი, საიდანაც ირკვევა, რომ ჟურნალისტი ინფორმირებული იყო “ალდაგის” მიერ ქარტიაში შემოტანილი განცხადების შესახებ.

გამომდინარე აქედან, საბჭო განმარტავს, რომ ჟურნალისტს ჰქონდა შესაძლებლობა და საფუძველი, მასალაში არსებული უზუსტობები შეესწორებინა, რაც არ მომხდარა.

სადავო მასალა დღემდე პირვანდელი სახით არის ხელმისაწვდომი და მას არ აქვს არანაირი მინიშნება, რომ გადაცემაში გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.

ზემოაღნიშნულზე დაყრდნობით, ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ სადავო მასალაში ქარტიის მე-5 პრინციპი დარღვეულია.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო გადაცემაში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,

როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო სიუჟეტში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მე-11 პრინციპზე მსჯელობისას, ყოველთვის იკვლევს მოტივს და ჟურნალისტის განზრახვას.

სხდომაზე სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგის” წარმომადგენლებმა საბჭოს განუმარტეს, რომ გადაცემის მომზადებისას ნათია მაზანაშვილს პირადი ინტერესი ამოძრავებდა, ვინაიდან წამყვანის ოჯახის წევრი სადაზღვევო კომპანიასთან სახელშეკრულებო ურთიერთობაში იმყოფება.

საბჭოსთვის წარმოდგენილი აუდიო ჩანაწერით ცალსახად დასტურდება, რომ ჟურნალისტი “ალდაგის” წინააღმდეგ ინფორმაციის გავრცელებისას მოქმედებდა პირადი სარგებლის მიღების მოტივით და გადაცემაში გავრცელებული ინფორმაცია აუნაზღაურებელი სადაზღვეო შემთხვევის შესახებ მისი ოჯახის წევრის ავტომანქანებს უკავშირდებოდა.

აუდიო ჩანაწერიდან ჩანს, რომ ნათია მაზანაშვილი მის ჟურნალისტურ საქმიანობას იყენებდა მისი ოჯახის წევრის სადაზღვევო შემთხვევის მოგვარებისთვის და ამისთვის  “ალდაგის" მიმართ იყენებდა ერთგვარ შანტაჟის ენას. ჩანაწერში ისმის, რომ ის კომპანიას მათ წინააღმდეგ ფართო მედია კამპანიის წამოწყებით და “გაშავებით” ემუქრება.

ჟურნალისტ ნათია მაზანაშვილსა და კომპანიის წარმომადგენელს შორის “ალდაგის” ცხელ ხაზზე განხორციელებული ზარის აუდიო ჩანაწერით ასევე ირკვევა, რომ ჟურნალისტის მხრიდან შოვში 2023 წელს სტიქიით გამოწვეული ტრაგედია გამოყენებულია კომპანია “ალდაგის” მიმართ შანტაჟისთვის:  „ან გამოიტანთ ამ საჩივარს ქარტიიდან, ან იმ კვირაში ვმართავ შოვის ტრაგედიის სასტუმროების მფლობელებთან ერთად პრესკონფერენციას...“ რაც ეთიკური სტანდარტებით მიუღებელია.

წარმოდგენილი მტკიცებულებების საფუძველზე, საბჭო მივიდა დასკვნამდე, რომ ნათია მაზანაშვილმა პირადი დაინტერესებისა და მოტივების საფუძველზე გადაცემაში არაზუსტი და გადაუმოწმებელი ინფორმაცია გაავრცელა, რითაც მან პატივი არ სცა აუდიტორიას.

საბჭოს დამკვიდრებული პრაქტიკით, პირადი დაინტერესების დროს, ჟურნალისტმა ან არ უნდა მოამზადოს მასალა ან მაყურებელს წინასწარ და ნათლად უნდა აცნობოს გავრცელებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებით მისი პირადი დამოკიდებულების შესახებ.
ჟურნალისტმა არასოდეს უნდა გაავრცელოს ინფორმაცია პირადი დაინტერესების გამო, მან უნდა იზრუნოს აუდიტორიაზე და ყველა ღონე უნდა იხმაროს მაყურებლისთვის სათანადო წესით მომზადებული მასალის მისაწოდებლად.

მოპასუხე ჟურნალისტმა გაავრცელა ფაქტები, რომლებიც ქარტიის დადგენილ გადამოწმების ელემენტარულ, ორი წყაროს პრინციპს, არ დაუქვემდებარა და ინფორმაციის დაზუსტება მეორე მხარესთანაც კი არ სცადა. მას არც ერთხელ არ უხსენებია, რომ სადაზღვევო კომპანიის მიმართ პირადი ინტერესები ჰქონდა და მიჩქმალა ეს ფაქტი, რითაც ქარტიის მე-11 პრინციპი დაარღვია.

სარეზოლუციო ნაწილი

ნათია მაზანაშვილმა დაარღვია ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-11 პრინციპები.

სადავო მასალა (29-ე წუთიდან)

განცხადება

27 ივნისს ქარტიის საბჭომ განიხილა ანა ყაულაშვილის განცხადება ტელეკომპანიების “იმედისა” და  POSTV-ის და საინფორმაციო სააგენტო info 9-ის ჟურნალისტების მიმართ.

სადავო მასალები მოპასუხე მედიების სოციალურ ქსელებში 2025 წლის 17 მაისს გამოქვეყნდა. 

განმცხადებელი მიიჩნევდა,  რომ სამ მედია პლატფორმაზე გამოქვეყნებულ სადავო ქარდებში დარღვეული იყო ქარტიის პირველი (სიზუსტე); მეხუთე (შესწორება) და მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპები, რომლებიც ქარტიის საბჭომ სამივე მედიის ჟურნალისტებთან მიმართებაში დარღვეულად მიიჩნია.
გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი გამოქვეყნდება მოგვიანებით.

27 ივნისის სხდომაზე ქარტიის საბჭომ განიხილა TV პირველის ჟურნალისტების, ნატალია და ნანა ქაჯაიების და მარიამ გაფრინდაშვილის, განცხადება ტელეკომპანია

 “სეზონის” წამყვანების, ნიკოლოზ მჟავანაძის და დიმიტრი ჩუბინიძის, მიმართ.

სადავო მასალა “სეზონის” პირდაპირ ეთერში გადაცემაში “დღის შეჯამება ნიკოლოზ მჟავანაძესთან” 2025 წლის 10 ივნისს გავიდა.

განმცხადებლები დავობდნენ ქარტიის პირველი (სიზუსტე); მე-7 (დისკრიმინაცია); მე-10 (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა) და მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპების დარღვევაზე, რომლებიც ქარტიის საბჭომ დარღვეულად მიიჩნია.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი გამოქვეყნდება მოგვიანებით.

27 ივნისის სხდომაზე ქარტიის საბჭომ განიხილა TV პირველის ჟურნალისტების, ნატალია და ნანა ქაჯაიების და მარიამ გაფრინდაშვილის, განცხადება ტელეკომპანია POSTV-ს ჟურნალისტების, ნათია ბერიძის და დათა გვასალიას, მიმართ.
 სადავო სიუჟეტი გადაცემაში „კვირის პოსტი“ 2025 წლის 15 ივნისს გავიდა.

განმცხადებლები დავობდნენ ქარტიის პირველი (სიზუსტე) და მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპების დარღვევაზე, რომლებიც საბჭომ დარღვეულად მიიჩნია.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი გამოქვეყნდება მოგვიანებით.