15 მაისი, 2025 წელი

საქმე N-780

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო გელაშვილი, ნინო რამიშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თიკო ზაზაძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ანა კომლაძემ ტელეკომპანია “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ.

მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი ანა კომლაძე. მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.

სამოტივაციო ნაწილი

სადავო მასალა:

სადავო მასალა ტელეკომპანია “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე 2025 წლის 5 მარტს გამოქვეყნდა. ის ანა კომლაძის თბილისის მერიიდან გათავისუფლებას ეხება და მასში განმცხადებელი “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერად” არის მოხსენიებული.

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

სხდომაზე განმცხადებელმა განმარტა, რომ “იმედმა” მისი პოლიტიკური კუთვნილების შესახებ არაზუსტი, მასთან გადაუმოწმებელი, ინფორმაცია გაავრცელა.

განმცხადებლის თქმით, არასწორია მისი როგორც ოპოზიციის, მითუმეტეს რადიკალური ოპოზიციის, მხარდამჭერად წარმოჩენა.

განმცხადებელმა საბჭოს განუცხადა, რომ მისი ასე მოხსენიება დაუსაბუთებელი და გადაუმოწმებელია და რომ ის საკუთარ თავს მიაკუთვნებს არა ოპოზიციის, არამედ საქართველოს ევროინტეგრაციის მხარდამჭერთა რიცხვს.

სადავო მასალაში არ ჩანს, გაურკვეველია, თუ რას ეყრდნობა მოპასუხე მედია ანა კომლაძის მიმართ ტერმინის “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერი” გამოყენებისას. თუ “იმედის” ჟურნალისტს ჰქონდა რამე მტკიცებულება, რაც აუდიტორიას განმცხადებლის მხრიდან “რადიკალური ოპოზიციის მხარდაჭერაში” დაარწმუნებდა, ის რამე ფორმით, ფოტო-ვიდეო მასალით, თუნდაც ბმულის სახით, ასახული უნდა ყოფილიყო გამოქვეყნებულ მასალაში.

მაშინ როცა მედია პირს უარყოფით კონტექსტში წარმოაჩენს და, “იმედის” კონტექსტით, რადიკალიზმი ცალსახად უარყოფითი კონოტაციის მატარებელია, აუცილებელია ამ პირის პოზიციის ასახვა, მისთვის ბრალდებაზე პასუხის გაცემის შეთავაზება.

განსახილველ შემთხვევაში ასე არ მოხდა. მასალას არ ახლავს ანა კომლაძის პასუხი, არ ჩანს კომენტარის მოპოვების მცდელობა, რაც ცალსახად პირველი პრინციპის დარღვევაა.

ქარტიის საბჭოს არაერთხელ განუხილავს ტელეკომპანია “იმედის” წინააღმდეგ ისეთი საქმე, რომელშიც ის ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილ მოქალაქეებს მოიხსენიებს რადიკალური ოპოზიციის აქტივისტად თუ მხარდამჭერად.

როგორც გადაწყვეტილებაში საქმეზე - “ფორმულას” პროდიუსერი ნესტან (ნენე) დალაქიშვილი “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ არის აღნიშნული, ვინაიდან ანა კომლაძე საჯაროდ ხელმისაწვდომ წყაროებში არ ახდენს იდენტიფიცირებას, როგორც “რადიკალური ოპოზიციის” ან უბრალოდ “ოპოზიციის მხარდამჭერი”, მოპასუხე მედია მასაც უნდა დაკავშირებოდა და ეს ინფორმაცია მასთან უნდა გადაემოწმებინა.

განმცხადებელი სხდომაზე სადავოდ ხდიდა ასევე “იმედის” მიერ 5 მარტს მისი სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ ინფორმაციის გავრცელებას, მაშინ როდესაც გათავისუფლების ბრძანება ჯერ კიდევ არ არსებობდა და ის 14 მარტით თარიღდება. და იმ დროს იყო თეორიული შანსი, რომ რეორგანიზაციის მიუხედავად, ის სამსახურში მაინც დარჩენილიყო.

ქარტიის საბჭო ამ ნაწილში პრობლემად მიიჩნევს ინფორმაციის გადამოწმების სტანდარტს. მასალაში არ ჩანს, რას დაეყრდნო ტელეკომპანია “იმედი” ამ ინფორმაციის გავრცელებისას. ქარტიის საბჭო პირველი პრინციპის ფარგლებში აფასებს ჟურნალისტის მხრიდან ინფორმაციის გადამოწმების მცდელობას. ინფორმაციის გამოქვეყნებამდე მისი მაქსიმალური გადამოწმებით ჟურნალისტი უზრუნველყოფს აუდიტორიის უფლებას, მიიღოს ზუსტი და სწორი ინფორმაცია.

მოცემულ შემთხვევაში, სადავო მედიაპროდუქტში არ ჩანს ჟურნალისტის მინიმალური მცდელობაც კი, გადაამოწმოს ინფორმაცია, თუნდაც მის ადრესატთან ან საჯარო დაწესებულებაში, რაც ქარტიის სტანდარტს ეწინააღმდეგება.

ამდენად, გადაუმოწმებელი და არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელებით ტელეკომპანია “იმედმა” დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.

მეხუთე პრინციპი.

“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”

ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:

1. დადგინდეს, რომ პირველი პრინციპი დარღვეულია (არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება);

2. საბჭო დარწმუნდეს, რომ ჟურნალისტმა ან მედიასაშუალებამ (რომლის სახელითაც გამოქვეყნდა ჟურნალისტური პროდუქტი) გაიგო არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელების გამო განმცხადებლის პრეტენზიის შესახებ.

3. ინფორმაცია არ შესწორდა სათანადოდ.

ქარტიის საბჭოს სამდივნომ ანა კომლაძის განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა ტელეკომპანია “იმედს”. აღნიშნული ქმნის პრეზუმფციას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა არსებული პრეტენზიის შესახებ, რაც წარმოშობდა მის ვალდებულებას, არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია შეესწორებინა.

საბჭო განმარტავს, რომ ჟურნალისტს ჰქონდა შესაძლებლობა და საფუძველი, მასალაში არსებული უზუსტობები შეესწორებინა, რაც არ მომხდარა.

სადავო მასალა  დღემდე ხელმისაწვდომია “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე და მას არ აქვს არანაირი მინიშნება, რომ “ქარდში” გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.

ზემოაღნიშნულზე დაყრდნობით, ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ სადავო მასალაში ქარტიის მე-5 პრინციპი დაირღვა.

მეშვიდე პრინციპი.

“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, მოპასუხე მედიამ სადავო მასალაში დაარღვია ქარტიის მე-7 პრინციპი.

მე-7 პრინციპზე მსჯელობისას ქარტიის საბჭო ყოველთვის იკვლევს დისკრიმინაციის ნიშანსა და საფუძველს.

მოცემულ შემთხვევაში, საბჭომ მიიჩნია, რომ ტელეკომპანია “იმედიმა” წაახალისა ევროკავშირში გაწევრიანების მხარდამჭერ პეტიციაზე ხელმომწერი და გათავისუფლებული საჯარო მოხელეების პოლიტიკური ნიშნით დისკრიმინაცია.

ქარტიის საბჭოს მრავალგზის აღუნიშნავს, რომ მედიას არადისკრიმინაციული გარემოს ჩამოყალიბებასა და სტერეოტიპების შემცირებაში მნიშვნელოვანი როლი აკისრია. ეთიკური პრინციპების მიხედვით, დაუშვებელია ნებისმიერი სახის დისკრიმინაცია, დაუშვებელია პირდაპირი და ირიბი დისკრიმინაციაც.

მოცემულ მასალაში ჟურნალისტი არათუ არ გაემიჯნა დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს, არამედ თავად იყო დისკრიმინაციის წამახალისებელი. ეს ნათლად ჩანს ქარდის ქვემოთ გაკეთებულ კომენტარებში და იმ ფეისბუქ-პოსტებში, რომლებიც “ქართული ოცნების” მხარდამჭერებმა ანა კომლაძის თბილისის მერიიდან გათავისუფლებას მიუძღვნეს.

ამ ქმედებით ტელეკომპანია “იმედმა”  ხელი შეუწყო არა მხოლოდ ანა კომლაძის, არამედ ევროკავშირში გაწევრიანების ღიად მხარდაჭერისთვის სამსახურიდან გათავისუფლებული სხვა საჯარო მოხელეების სტიგმატიზაციასა და დისკრიმინაციას. ისინი სიძულვილის ენის ობიექტად აქცია, რაც სამომავლოდ შეიძლება გახდეს იმის საწინდარი, რომ ასეთმა ადამიანებმა საკუთარი პოზიციის ღიად დაფიქსირებისგან თავი შეიკავონ.

მოცემულ შემთხვევაში, მოპასუხე მედია წინააღმდეგობაში მოდის თავის სოციალურ პასუხისმგებლობასთან - მედიის ვალია, არ გაამძაფროს დისკრიმინაციული ფონი და საინფორმაციო ქმედებებით ხელი შეუწყოს საზოგადოებაში არსებული ირაციონალური განწყობებისა და ზიზღის წინააღმდეგ ბრძოლას  - რითაც არღვევს ქარტიის მე-7 პრინციპს.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო ქარდში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ სადავო სიუჟეტი ემსახურებოდა მის განზრახ დისკრედიტაციას.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,

როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო ქარდში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში მე-11 პრინციპიც დარღვეულია, რაც პოლიტიკური მოტივებით აიხსნება.

როგორც სხდომაზე ანა კომლაძემ განაცხადა, ის მხარს უჭერს საქართველოს ევროინტეგრაციას, ეწინააღმდეგება ამ პროცესის 2028 წლამდე შეჩერების შესახებ ირაკლი კობახიძის განცხადებას, არის საჯარო მოხელეების მიერ გავრცელებულ პეტიციაზე ხელმომწერი და პროევროპული აქციების მონაწილე.

ქარტიის საბჭოს არაერთგზის განუხილავს ტელეკომპანია “იმედის” წინააღმდეგ მსგავსი საქმეები და მისთვის არ არის ახალი “იმედის” მხრიდან აქტიური მოქალაქეების დისკრედიტაციის მცდელობა მათი პოლიტიკური განწყობების გამო (იხ. გადაწყვეტილება საქმეზე - ქრისტინე ზამთარაძე თამარ ჩიკვატიას წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - გიორგი ისაკაძე გიორგი აბაზაძის წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - “ფორმულას” პროდიუსერი ნესტან (ნენე) დალაქიშვილი “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - პოლიტიკური მოძრაობა “თავისუფლების მოედანი” მეგი ნარსავიძისა და გივი კუჭავას წინააღმდეგ).

ზემოთ მოცემული მაგალითები ადასტურებს “იმედის” მხრიდან ანა კომლაძის მსგავსი პირების განზრახ დისკრედიტაციის მცდელობებს.

მოპასუხე მედია მაქსიმალურად ცდილობს, “ქართული ოცნების” პოლიტიკის მოწინააღმდეგეები რადიკალიზმსა და ოპოზიციასთან დაკავშირებით, ნეგატიურ კონტექსტში წარმოაჩინოს.

“იმედის” ჟურნალისტმა ამ ქარდით სცადა, ანა კომლაძის კრიტიკული პოზიცია, როგორც “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერის” პოზიცია, ისე წარმოეჩინა. ამით კი ხელი შეუწყო მის დისკრიმინაციას,  რაზეც მიანიშნებს “იმედის” ამ ქარდზე მომხმარებლების შეურაცხმყოფელი კომენტარების სიმრავლეც.

ამის გათვალისწინებით, საბჭომ დარღვეულად მიიჩნია ქარტიის მე-11 პრინციპი.

სარეზოლუციო ნაწილი

ტელეკომპანია “იმედის” არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა ქარტიის პირველი, მე-5, მე-7 და მე-11 პრინციპები დაარღვია.

15 მაისი, 2025 წელი

საქმე N-780

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო გელაშვილი, ნინო რამიშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თიკო ზაზაძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ანა კომლაძემ ტელეკომპანია “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ.

მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი ანა კომლაძე. მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.

სამოტივაციო ნაწილი

სადავო მასალა:

სადავო მასალა ტელეკომპანია “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე 2025 წლის 5 მარტს გამოქვეყნდა. ის ანა კომლაძის თბილისის მერიიდან გათავისუფლებას ეხება და მასში განმცხადებელი “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერად” არის მოხსენიებული.

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

სხდომაზე განმცხადებელმა განმარტა, რომ “იმედმა” მისი პოლიტიკური კუთვნილების შესახებ არაზუსტი, მასთან გადაუმოწმებელი, ინფორმაცია გაავრცელა.

განმცხადებლის თქმით, არასწორია მისი როგორც ოპოზიციის, მითუმეტეს რადიკალური ოპოზიციის, მხარდამჭერად წარმოჩენა.

განმცხადებელმა საბჭოს განუცხადა, რომ მისი ასე მოხსენიება დაუსაბუთებელი და გადაუმოწმებელია და რომ ის საკუთარ თავს მიაკუთვნებს არა ოპოზიციის, არამედ საქართველოს ევროინტეგრაციის მხარდამჭერთა რიცხვს.

სადავო მასალაში არ ჩანს, გაურკვეველია, თუ რას ეყრდნობა მოპასუხე მედია ანა კომლაძის მიმართ ტერმინის “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერი” გამოყენებისას. თუ “იმედის” ჟურნალისტს ჰქონდა რამე მტკიცებულება, რაც აუდიტორიას განმცხადებლის მხრიდან “რადიკალური ოპოზიციის მხარდაჭერაში” დაარწმუნებდა, ის რამე ფორმით, ფოტო-ვიდეო მასალით, თუნდაც ბმულის სახით, ასახული უნდა ყოფილიყო გამოქვეყნებულ მასალაში.

მაშინ როცა მედია პირს უარყოფით კონტექსტში წარმოაჩენს და, “იმედის” კონტექსტით, რადიკალიზმი ცალსახად უარყოფითი კონოტაციის მატარებელია, აუცილებელია ამ პირის პოზიციის ასახვა, მისთვის ბრალდებაზე პასუხის გაცემის შეთავაზება.

განსახილველ შემთხვევაში ასე არ მოხდა. მასალას არ ახლავს ანა კომლაძის პასუხი, არ ჩანს კომენტარის მოპოვების მცდელობა, რაც ცალსახად პირველი პრინციპის დარღვევაა.

ქარტიის საბჭოს არაერთხელ განუხილავს ტელეკომპანია “იმედის” წინააღმდეგ ისეთი საქმე, რომელშიც ის ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილ მოქალაქეებს მოიხსენიებს რადიკალური ოპოზიციის აქტივისტად თუ მხარდამჭერად.

როგორც გადაწყვეტილებაში საქმეზე - “ფორმულას” პროდიუსერი ნესტან (ნენე) დალაქიშვილი “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ არის აღნიშნული, ვინაიდან ანა კომლაძე საჯაროდ ხელმისაწვდომ წყაროებში არ ახდენს იდენტიფიცირებას, როგორც “რადიკალური ოპოზიციის” ან უბრალოდ “ოპოზიციის მხარდამჭერი”, მოპასუხე მედია მასაც უნდა დაკავშირებოდა და ეს ინფორმაცია მასთან უნდა გადაემოწმებინა.

განმცხადებელი სხდომაზე სადავოდ ხდიდა ასევე “იმედის” მიერ 5 მარტს მისი სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ ინფორმაციის გავრცელებას, მაშინ როდესაც გათავისუფლების ბრძანება ჯერ კიდევ არ არსებობდა და ის 14 მარტით თარიღდება. და იმ დროს იყო თეორიული შანსი, რომ რეორგანიზაციის მიუხედავად, ის სამსახურში მაინც დარჩენილიყო.

ქარტიის საბჭო ამ ნაწილში პრობლემად მიიჩნევს ინფორმაციის გადამოწმების სტანდარტს. მასალაში არ ჩანს, რას დაეყრდნო ტელეკომპანია “იმედი” ამ ინფორმაციის გავრცელებისას. ქარტიის საბჭო პირველი პრინციპის ფარგლებში აფასებს ჟურნალისტის მხრიდან ინფორმაციის გადამოწმების მცდელობას. ინფორმაციის გამოქვეყნებამდე მისი მაქსიმალური გადამოწმებით ჟურნალისტი უზრუნველყოფს აუდიტორიის უფლებას, მიიღოს ზუსტი და სწორი ინფორმაცია.

მოცემულ შემთხვევაში, სადავო მედიაპროდუქტში არ ჩანს ჟურნალისტის მინიმალური მცდელობაც კი, გადაამოწმოს ინფორმაცია, თუნდაც მის ადრესატთან ან საჯარო დაწესებულებაში, რაც ქარტიის სტანდარტს ეწინააღმდეგება.

ამდენად, გადაუმოწმებელი და არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელებით ტელეკომპანია “იმედმა” დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.

მეხუთე პრინციპი.

“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”

ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:

1. დადგინდეს, რომ პირველი პრინციპი დარღვეულია (არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება);

2. საბჭო დარწმუნდეს, რომ ჟურნალისტმა ან მედიასაშუალებამ (რომლის სახელითაც გამოქვეყნდა ჟურნალისტური პროდუქტი) გაიგო არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელების გამო განმცხადებლის პრეტენზიის შესახებ.

3. ინფორმაცია არ შესწორდა სათანადოდ.

ქარტიის საბჭოს სამდივნომ ანა კომლაძის განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა ტელეკომპანია “იმედს”. აღნიშნული ქმნის პრეზუმფციას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა არსებული პრეტენზიის შესახებ, რაც წარმოშობდა მის ვალდებულებას, არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია შეესწორებინა.

საბჭო განმარტავს, რომ ჟურნალისტს ჰქონდა შესაძლებლობა და საფუძველი, მასალაში არსებული უზუსტობები შეესწორებინა, რაც არ მომხდარა.

სადავო მასალა  დღემდე ხელმისაწვდომია “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე და მას არ აქვს არანაირი მინიშნება, რომ “ქარდში” გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.

ზემოაღნიშნულზე დაყრდნობით, ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ სადავო მასალაში ქარტიის მე-5 პრინციპი დაირღვა.

მეშვიდე პრინციპი.

“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, მოპასუხე მედიამ სადავო მასალაში დაარღვია ქარტიის მე-7 პრინციპი.

მე-7 პრინციპზე მსჯელობისას ქარტიის საბჭო ყოველთვის იკვლევს დისკრიმინაციის ნიშანსა და საფუძველს.

მოცემულ შემთხვევაში, საბჭომ მიიჩნია, რომ ტელეკომპანია “იმედიმა” წაახალისა ევროკავშირში გაწევრიანების მხარდამჭერ პეტიციაზე ხელმომწერი და გათავისუფლებული საჯარო მოხელეების პოლიტიკური ნიშნით დისკრიმინაცია.

ქარტიის საბჭოს მრავალგზის აღუნიშნავს, რომ მედიას არადისკრიმინაციული გარემოს ჩამოყალიბებასა და სტერეოტიპების შემცირებაში მნიშვნელოვანი როლი აკისრია. ეთიკური პრინციპების მიხედვით, დაუშვებელია ნებისმიერი სახის დისკრიმინაცია, დაუშვებელია პირდაპირი და ირიბი დისკრიმინაციაც.

მოცემულ მასალაში ჟურნალისტი არათუ არ გაემიჯნა დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს, არამედ თავად იყო დისკრიმინაციის წამახალისებელი. ეს ნათლად ჩანს ქარდის ქვემოთ გაკეთებულ კომენტარებში და იმ ფეისბუქ-პოსტებში, რომლებიც “ქართული ოცნების” მხარდამჭერებმა ანა კომლაძის თბილისის მერიიდან გათავისუფლებას მიუძღვნეს.

ამ ქმედებით ტელეკომპანია “იმედმა”  ხელი შეუწყო არა მხოლოდ ანა კომლაძის, არამედ ევროკავშირში გაწევრიანების ღიად მხარდაჭერისთვის სამსახურიდან გათავისუფლებული სხვა საჯარო მოხელეების სტიგმატიზაციასა და დისკრიმინაციას. ისინი სიძულვილის ენის ობიექტად აქცია, რაც სამომავლოდ შეიძლება გახდეს იმის საწინდარი, რომ ასეთმა ადამიანებმა საკუთარი პოზიციის ღიად დაფიქსირებისგან თავი შეიკავონ.

მოცემულ შემთხვევაში, მოპასუხე მედია წინააღმდეგობაში მოდის თავის სოციალურ პასუხისმგებლობასთან - მედიის ვალია, არ გაამძაფროს დისკრიმინაციული ფონი და საინფორმაციო ქმედებებით ხელი შეუწყოს საზოგადოებაში არსებული ირაციონალური განწყობებისა და ზიზღის წინააღმდეგ ბრძოლას  - რითაც არღვევს ქარტიის მე-7 პრინციპს.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო ქარდში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ სადავო სიუჟეტი ემსახურებოდა მის განზრახ დისკრედიტაციას.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,

როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო ქარდში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში მე-11 პრინციპიც დარღვეულია, რაც პოლიტიკური მოტივებით აიხსნება.

როგორც სხდომაზე ანა კომლაძემ განაცხადა, ის მხარს უჭერს საქართველოს ევროინტეგრაციას, ეწინააღმდეგება ამ პროცესის 2028 წლამდე შეჩერების შესახებ ირაკლი კობახიძის განცხადებას, არის საჯარო მოხელეების მიერ გავრცელებულ პეტიციაზე ხელმომწერი და პროევროპული აქციების მონაწილე.

ქარტიის საბჭოს არაერთგზის განუხილავს ტელეკომპანია “იმედის” წინააღმდეგ მსგავსი საქმეები და მისთვის არ არის ახალი “იმედის” მხრიდან აქტიური მოქალაქეების დისკრედიტაციის მცდელობა მათი პოლიტიკური განწყობების გამო (იხ. გადაწყვეტილება საქმეზე - ქრისტინე ზამთარაძე თამარ ჩიკვატიას წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - გიორგი ისაკაძე გიორგი აბაზაძის წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - “ფორმულას” პროდიუსერი ნესტან (ნენე) დალაქიშვილი “იმედის” არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ; გადაწყვეტილება საქმეზე - პოლიტიკური მოძრაობა “თავისუფლების მოედანი” მეგი ნარსავიძისა და გივი კუჭავას წინააღმდეგ).

ზემოთ მოცემული მაგალითები ადასტურებს “იმედის” მხრიდან ანა კომლაძის მსგავსი პირების განზრახ დისკრედიტაციის მცდელობებს.

მოპასუხე მედია მაქსიმალურად ცდილობს, “ქართული ოცნების” პოლიტიკის მოწინააღმდეგეები რადიკალიზმსა და ოპოზიციასთან დაკავშირებით, ნეგატიურ კონტექსტში წარმოაჩინოს.

“იმედის” ჟურნალისტმა ამ ქარდით სცადა, ანა კომლაძის კრიტიკული პოზიცია, როგორც “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერის” პოზიცია, ისე წარმოეჩინა. ამით კი ხელი შეუწყო მის დისკრიმინაციას,  რაზეც მიანიშნებს “იმედის” ამ ქარდზე მომხმარებლების შეურაცხმყოფელი კომენტარების სიმრავლეც.

ამის გათვალისწინებით, საბჭომ დარღვეულად მიიჩნია ქარტიის მე-11 პრინციპი.

სარეზოლუციო ნაწილი

ტელეკომპანია “იმედის” არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა ქარტიის პირველი, მე-5, მე-7 და მე-11 პრინციპები დაარღვია.

27 ივნისი, 2025 წელი

საქმე  N 788

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი
საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, ნინო გელაშვილი, ნინო კაპანაძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თინათინ ზაზაძე.

აღწერილობითი ნაწილი:

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართეს ტელეკომპანია “პირველმა” და მისმა ჟურნალისტებმა. განმცხადებლები მიიჩნევდნენ, რომ სიუჟეტში, რომელიც ტელეკომპანია „POSTV“-ს ეთერში, გადაცემაში „კვირის პოსტი“, 2025 წლის 15 ივნისს გავიდა, ტელეკომპანია “პირველის” და მისი ჟურნალისტების შესახებ არაზუსტი ინფორმაცია განზრახ გაავრცელეს.

მოპასუხე ჟურნალისტებად განისაზღვრნენ სიუჟეტის ავტორები ნათია ბერიძე და დათა გვასალია.

საქმის განხილვის თავისებურებები:

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ რეჟიმში, საბჭოს წევრები სხდომაში მონაწილეობდნენ დისტანციურად. 

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას დისტანციურად ესწრებოდნენ და განხილვაში მონაწილეობდნენ განმცხადებლების წარმომადგენლები, იურისტები თორნიკე მიგინეიშვილი და ქეთევან ქველაძე. 

მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან, ხოლო POSTV-მ ქარტიის საბჭოს გამოუგზავნა წერილობითი პოზიცია. საბჭო საქმის განხილვის დროს ამ დოკუმენტსაც დაეყრდნო.

სამოტივაციო ნაწილი:

განმცხადებლების  პოზიცია: 

“ტელეკომპანია „POSTV“-მ ეთერში გადაცემაში „კვირის პოსტი“ გაავრცელა სიუჟეტი, რომელშიც დაუსაბუთებლად და ყოველგვარი მტკიცებულებების გარეშე მოიხსენიებს ტელეკომპანია პირველის ჟურნალისტებს მარიამ გაფრინდაშვილს, დებ ქაჯაიებს (კერძოდ ნანა და ნატალია ქაჯაიებს), ნოდარ მელაძეს მოსყიდულ, მიკერძოებულ და ისტერიულ ჟურნალისტებად, ასევე, როგორც „ნაცჟურნალისტებს“, ხოლო მათ გადაცემებს „ტელეისტერიებად“, ბრალს სდებენ ბიზნესმენი თემურ ჭყონიასაგან ყოველთვიურად „სოლიდური თანხის“ (30 000 ლარის) აღებაში და აღნიშნავენ, რომ ტელეკომპანია პირველის ჟურნალისტები არ ქმნიან ობიექტურ, სანდო და მიუკერძოებელ მასალებს, არამედ ავრცელებენ მიკერძოებულ,  მოსყიდულ სიუჟეტებს. 

დასახელებული მედიასაშუალების პირდაპირ ეთერში ნათია ბერიძემ და დათა გვასალიამ, საჯაროდ მოიხსენიეს ტელეკომპანია პირველის ჟურნალისტები, როგორც „ნაცჟურნალისტები“, „მოსყიდული“ და „მიკროფონიანი აქტივისტი“. გადაცემაში გამოყენებული იყო არაერთი სხვა აბსოლუტურად არაპროფესიული ფორმულირება თითოეული ტერმინის, რაც ქმნის მიზანმიმართული დისკრედიტაციის, დამცირებისა და მორალური ზიანის მიყენების მკაფიო მიზანს.” 

მოპასუხის პოზიცია:

“არ ვეთანხმებით განმცხადებლების მიერ წარმოდგენილ პოზიციას ზემოაღნიშნული სიუჟეტის მომზადებისას ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიით გათვალისწინებული პრინციპების დარღვევის თაობაზე. წარმოდგენილი განცხადება უსაფუძვლოა, ადგილი არ ჰქონია რომელიმე პრინციპის დარღვევას. განმცხადებელი თავად ამახინჯებს ფაქტებს და ცდილობს წარმოაჩინოს, რომ ადგილი ჰქონდა დაუბალანსებელი სიუჟეტის განთავსებას, ასევე ცდილობენ რომ თემურ ჭყონიასთან არსებული სატელეფონო ინტერვიუ წარმოაჩინონ როგორც “ხელოვნურად შექმნილი ჩანაწერი”.

დამატებით აღვნიშნავთ, რომ წარმოდგენილი განცხადება ზოგადია და რიგ შემთხვევებში არ არის აღქმადი კონკრეტულად თუ რა მოსაზრებას ან გარემოებას არ ეთანხმება განმცხადებელი. 

ანონიმური წყაროს მიერ მოწოდებული ინფორმაცია გადამოწმდა თემურ ჭყონიასთან და მხოლოდ ამის შემდგომ განხორციელდა ინფორმაციის გავრცელება. აღნიშნული სატელეფონო ინტერვიუ ინტეგრირებულია სიუჟეტში. სიუჟეტის მომზადების ეტაპზე განხორციელდა კომუნიკაცია ნოდარ მელაძესთანაც. ამ საუბრის ამსახველი ჩანაწერიც, ასევე ილუსტრირებულია გადაცემაში. 

გადაცემაში დამატებით განთავსებულია ნანა ქაჯაიას (Nanuka Kajaia) სოციალურ ქსელში საჯაროდ ხელმისაწვდომი პოსტი და კომენტარების ნაწილი (მათ შორის ის კომენტარიც, სადაც მიაჩნიათ,რომ თემურ ჭყონიასთან ინტერვიუ „არ არსებობს“. 

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, განსახილველ სიუჟეტში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

ქარტიის საბჭომ თავდაპირველად, გავრცელებული ფაქტებისგან მკვეთრად გამიჯნა სიუჟეტში ავტორების მიერ გამოთქმული მოსაზრებები და შეფასებები.

საბჭომ მიიჩნია, რომ POSTV-ს ჟურნალისტებმა სადავო სიუჟეტში გაავრცელეს ისეთი ინფორმაცია, რომელიც აუდიტორიისთვის მიწოდებული იყო როგორც ფაქტი, მაგრამ არ იყო ქარტიის სტანდარტის შესაბამისად გადამოწმებული.

სადავო სიუჟეტის ავტორები აუდიტორიას აწვდიან ინფორმაციას, რომ ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტები (განმცხადებლები), ხელისუფლების წინააღმდეგ მომზადებული სიუჟეტების სანაცვლოდ, ბიზნესმენ თემურ ჭყონიასგან იღებენ სხვადასხვა პრივილეგიას და თვეში 30 ათას ლარს თითოეული.

POSTV-ს ჟურნალისტებმა აუდიტორიას ეს ინფორმაცია მიაწოდეს, როგორც უკვე დადასტურებული, გადამოწმებული ფაქტი, და ეს მოხდა სიუჟეტში გავრცელებული  კონკრეტული ფრაზებით: 

“მათ ტელეისტერიებს საკმაოდ სოლიდური ანაზღაურება აძლევს მოტივაციას”.

“რამდენიმე კვირის წინ POSTV-სთვის ცნობილი გახდა, რომ ბიზნესმენი თემურ ჭყონია “ტვ პირველის” რამდენიმე ჟურნალისტს სოლიდურ ხელფასს უხდის”.

“მალევე გაირკვა, რომ ხელფასის გარდა “ტვ პირველის” ჟურნალისტების ნაწილს ძვირადღირებული საგზურებიც აჩუქა თავის სასტუმროში”.

“ნანუკა ქაჯაია ძალიან გააბრაზა ჩვენი მხრიდან სიმართლის საჯაროდ გამოტანამ”.

“რადგან ინფორმაციაც გადავამოწმეთ და წყაროც ნამდვილი აღმოჩნდა, ცხადია, მაშინვე გავავრცელეთ ამბავი სოციალურ ქსელის მეშვეობით”.

“ვცადეთ გაგვერკვია, თუ რატომ აფინანსებს ჭყონია კონკრეტულ ჟურნალისტებს და რა დგას ამ დაფინანსების უკან”.

“იცოდა თუ არა, რომ მის თანამშრომლებს თემურ ჭყონია ყოველთვე სოლიდურ თანხას უხდის”.

POSTV-ს ჟურნალისტებმა აღნიშნული ფრაზებით ინფორმაცია ისე გაავრცელეს მტკიცებით ფორმაში, რომ არ დაკავშირებიან უშუალოდ ჟურნალისტებს, რომლებზეც თქვეს, რომ ჭყონიასგან თვეში 30-30 ათას ლარს იღებდნენ.

მართალია, ისინი დაუკავშირდნენ ბიზნესმენ თემურ ჭყონიას და ტელეკომპანია “პირველის” საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელს, ნოდარ მელაძეს, თუმცა მათთან საუბრის აუდიო ჩანაწერი, ჟურნალისტის მიერ კითხვის დასმის ფორმულირება, აუდიტორიას ეთიკური სტანდარტების შესაბამისად გადამოწმებულ და მიუკერძებელ ინფორმაციას არ აწვდის.

რესპოდენტებისთვის დასმული შეკითხვები არ არის მედია სტანდარტის შესაბამისი. კარგი სტანდარტით, შეკითხვა უნდა იყოს ნეიტრალური, მასში არ უნდა ჩანდეს ჟურნალისტის პოზიცია და მასში არ უნდა იყოს გაჟღერებული ინფორმაცია როგორც ფაქტი, მის საბოლოო დადასტურებამდე. 

POSTV-ს ჟურნალისტმა შეკითხვები ასეთი ფორმულირებით დასვა:

თემურ ჭყონიას - “ხელფასსაც მაგიტომ მეგობრულად უხდით, 30 ათასს? მეგობრულად უხდით ხელფასებსაც?!”

ნოდარ მელაძეს -“იცოდით თუ არა, რომ თქვენს თანამშრომლებს ჭყონია რომ ხელფასს უხდის? ეს დამკვიდრებული პრაქტიკა გაქვთ?”

ამ შეკითხვებში 30 ათასი ლარის გადახდა მოხსენიებულია როგორც დადასტურებული ფაქტი, რაც არასწორია. ქარტიის საბჭოს მანდატს ცდება იმის გამოკვლევა, მართლა უხდიდა თუ არა ბიზნესმენი ჟურნალისტებს თანხებს, თუმცა ქარტის სტანდარტით არ შეიძლება, ერთი პირის, ამ შემთხვევაში მხოლოდ თემურ ჭყონიას, კომენტარზე დაყრდნობით მედიამ დადასტურებულად მიიჩნიოს ინფორმაცია, რომლის გადამოწმების სხვა მრავალი გზა არსებობს, თუმცა ჟურნალისტი ამ გზებს არ იყენებს.

ჟურნალისტი აუცილებლად უნდა დაკავშირებოდა ტელეკომპანია “პირველის” ყველა იმ ჟურნალისტს, ვის შესახებაც ეს ინფორმაცია გაავრცელა, ვინაიდან სიუჟეტში ისინი დადანაშაულებულნი იყვნენ ჟურნალისტისთვის შეუფერებელი, მიუღებელი საქციელის ჩადენაში, ამბების მიკერძოებულად გაშუქების სანაცვლოდ, კონკრეტული ბიზნესმენისგან ანაზღაურების მიღებაში..

სადავო სიუჟეტში ასახეს მხოლოდ ერთ-ერთი განმცხადებლის, ნატა ქაჯაიას, მიერ ამ საკითხზე სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებული განცხადება, თუმცა არ ასახეს ნანა ქაჯაიას და მარიამ გაფრინდაშვილის პოზიცია. განმცხადებლებმა ქარტიის საბჭოს უთხრეს, რომ მათ პირადად სიუჟეტის ავტორები არ დაკავშირებიან და კომენტარი არ უთხოვიათ.

ქარტიის საბჭოს არაერთი გადაწყვეტილების თანახმად, როდესაც ჟურნალისტი კონკრეტულ პირს ბრალს დებს რაიმე უკანონო, მიუღებელი ქმედების ჩადენაში, აუცილებელია ბრალდებულ პირს მიეცეს იმავე მედია პროდუქტში სრულყოფილი პასუხის გაცემის საშუალება. ეს წესი POSTV-ს ჟურნალისტებმა დაარღვიეს, ამით პატივი არ სცეს აუდიტორიას და მიაწოდეს სათანადო წესით გადაუმოწმებელი ინფორმაცია.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ნათია ბერიძემ და დათა საჯაიამ პატივი არ სცეს აუდიტორიის უფლებას, მიიღოს მაქსიმალურად გადამოწმებული ინფორმაცია და ამით დაარღვიეს ქარტიის პირველი პრინციპი.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო სიუჟეტში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,

როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2.               ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3.               მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო სიუჟეტში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მე-11 პრინციპზე მსჯელობისას, ყოველთვის იკვლევს მოტივს და ჟურნალისტის განზრახვას.

განმცხადებლების განმარტებით, სადავო სიუჟეტის მომზადებისას POSTV-ს ჟურნალისტებისთვის უკვე ცნობილი იყო, რომ ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტები და თავად ტელეკომპანია “პირველი” უარყოფდნენ გავრცელებულ ინფორმაციას თემურ ჭყონიას მიერ ჟურნალისტებისთვის ხელფასის გადახდის შესახებ, თუმცა მაინც გადაუმოწმებლად, მიკერძოებულად, არაერთხელ განზრახ გაავრცელეს არასწორი ინფორმაცია.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, საბჭო მე-11 პრინციპს დარღვეულად მიიჩნევს იმ შემთხვევაშიც, თუ არასწორი ან სათანადოდ გადაუმოწმებელი ერთი და იგივე ინფორმაციის გავრცელება ხდება არაერთგზის, კამპანიურად.

განსახილველ შემთხვევაში, POSTV-ს ჟურნალისტებმა დაუზუსტებელი ინფორმაცია რამდენჯერმე გაავრცელეს, ჯერ 6 ივნისს ქარდის სახით, რასაც მოყვა ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტების მხრიდან გავრცელებულ ინფორმაციაზე გამოხმაურება, თუმცა მათი პოზიცია POSTV-მ ამის შემდეგ მომზადებულ სადავო სიუჟეტშიც არ ასახა, რაც POSTV-ს -ჟურნალისტების განზრახულობაზე მიუთითებს.

ქარტიის საბჭო ყურადღებას ამახვილებს POSTV-ს როგორც ხელისუფლების მხარდამჭერი ტელევიზიის პოზიციონირებაზე. ეს არხი ღიად “ქართული ოცნების” მხარდამჭერია და სახელისუფლებო პროპაგანდის წარმოებაში ხშირად წამყვანი როლი აქვს.

გასათვალისწინებელია, რომ POSTV-ს საკონტროლო პაკეტს, 52%-ს, 2022 წლის ოქტომბრიდან ფლობს პარლამენტარი, პარლამენტში “ქართული ოცნების” სიით შესული ვიქტორ ჯაფარიძე, რომელიც დღეს “ხალხის ძალის” საპარლამენტო გუნდის წევრია.

ეს მედია აქტიურადაა ჩართული მმართველი ძალის ნარატივების გავრცელებაში. POSTV-ს მედია პროდუქტების აბსოლიტური უმრავლესობა ხელისუფლებას დადებითად და მის ოპონენტებს  უარყოფითად წარმოაჩენს.

სადავო სიუჟეტშიც POSTV-ს ჟურნალისტების ტექსტები მოტივირებულია ხელისუფლების მაკრიტიკებელი მედიის, ამ შემთხვევაში ტელეკომპანია “პირველის” უარყოფითად წარმოჩენის სურვილით. ისინი ცდილობენ, აუდიტორია დაარწმუნონ, რომ ტელეკომპანია “პირველის” ჟურნალისტების მწვავე და კრიტიკული სიუჟეტები განპირობებულია იმით, რომ ისინი ამისთვის ბიზნესმენ თემურ ჭყონიასგან დამატებით სოლიდურ თანხებს იღებენ.

სიუჟეტში უკონტექსტოდ არის ნაჩვენები საარქივო მასალები, მათ შორის, იმდროინდელი, როცა ამ ჟურნალისტების ნაწილი სხვა არხებზე მუშაობდა, და ეს ყველაფერი მიმართულია მათი განზრახ უარყოფითად, დისკრედიტებულად წარმოჩენისკენ.

საბჭო მიიჩნევს, რომ აღწერილი ფაქტების ერთიანობა ადასტურებს, რომ არასწორი ინფორმაციის გავრცელება ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილი არხის ჟურნალისტების მიმართ განზრახი ქმედება იყო და ის არ იყო უნებლიე ჟურნალისტური შეცდომა.

გამომდინარე აქედან, საბჭო მიიჩნევს, რომ ნათია ბერიძემ და დათა საჯაიამ დაარღვიეს ქარტიის მე-11 პრინციპი.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ჟურნალისტებმა, ნათია ბერიძემ და დათა საჯაიამ დაარღვიეს ქარტიის პირველი და მე-11 პრინციპები.





განცხადება

სადავო მასალა

დამატებით წარმოდგენილი მასალები

შეპასუხება

15 მაისი, 2025 წელი

საქმე N-784

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო გელაშვილი, ნინო რამიშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თიკო ზაზაძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგმა” ტელეკომპანია “ობიექტივის” ჟურნალისტისა და წამყვანის ნათია მაზანაშვილის წინააღმდეგ.

მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდნენ განმცხადებლის წარმომადგენლები - კომპანიის იურისტები ბექა ჭყონია და გვანცა არჩვაძე. მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.

განმცხადებელი თავდაპირველად დავობდა ქარტიის პირველი; მე-3; მე-5 და მე-11 პრინციპების დარღვევაზე, თუმცა სხდომაზე მიღებული განმარტებების შემდეგ მე-3 პრინციპი დღის წესრიგიდან მოიხსნა.

სამოტივაციო ნაწილი

სადავო მასალა:

სადავო გადაცემა “სოციალური თემატიკა” ტელეკომპანია “ობიექტივის” ეთერში 2025 წლის 13 მარტს გავიდა. გადაცემაში წამყვანი სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგის” შესახებ საუბრობს.

ნათია მაზანაშვილის სადავო ფრაზები:

“მე მინდა ასევე ვისაუბრო დღეს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგზე”, აი ასე, პირდაპირ მინდა დავადანაშაულო იმაში, რასაც კონკრეტული ადამიანების მიმართ აკეთებს და პირდაპირ დანაშაულს ჩადის, რომ ხალხს არ უნაზღაურებს იმ ზარალს და იმ თანხებს, რომელიც ეკუთვნით.”

“აი, კონკრეტული ქეისი მიჭირავს ხელში, რომელსაც კიდევ უფრო მეტად გავასაჯაროებ, რომ ჯამში ყოველთვიურად  “ალდაგი” კონკრეტული ადამიანისგან იღებდა 1000 ლარამდე და შემდეგ, როდესაც დაზიანდა ავტომობილი, არაფერი არ აუნაზღაურა არცერთ ავტომობილზე “ალდაგმა” და აი, პირდაპირ ვიძახი, რომ “სადაზღვევო კომპანია ალდაგი” არის დამნაშავე, ადამიანებს როგორც ექცევა.”

“აი, მე არ ვიცი, ეს არის ყველაზე ცუდი რამ, რაც შეიძლება გაუკეთო ადამიანს. როგორ შეიძლება, რომ ამის შემდეგ რომელიმე, აი, ვინმე, ნებისმიერი ადამიანი მივიდეს “ალდაგში” და დააზღვიოს რამ, როდესაც, აი, გარკვეული დროის განმავლობაში, კონკრეტული ქეისი მაქვს და მე ფეისბუქზეც გავასაჯაროებ ამ ყველაფერს, რომ ყოველთვიურად ძალიან დიდ თანხას იღებდა ადამიანისგან, რომელსაც ორი ავტომობილი ყავდა დაზღვეული და შემდეგ, როდესაც გაფუჭდა ეს ავტომობილი, ფაქტიურად არაფერი არ აანაზღაურა და აქეთ დებს ადამიანს მიზეზებს და შარს. ეს არის დანაშაული პირდაპირ, აი პირდაპირ ეთერში ვიძახი ამას და აუცილებლად მოკლე ხანში სახელით და გვარებით ფეისბუქზე და სხვადასხვა გვერდებზე გავასაჯაროებ იმ ყველაფერს, რომელსაც “სადაზღვევო კომპანია ალდაგი” კადრულობს.”

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო მასალაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

ჟურნალისტმა კონკრეტული კომპანიის მიმართ ბრალდება გააჟღერა აუდიტორიისთვის ნებისმიერი სახის დამატებითი მტკიცებულებების და კონკრეტული ფაქტების დასახელების გარეშე.

ნათია მაზანაშვილი სატელევიზიო გადაცემაში ადანაშაულებს განმცხადებელს დანაშაულის ჩადენაში ისე, რომ გადაცემაში ამ ინფორმაციის გადამოწმების მცდელობაც კი არ ჩანს.

ქარტიის საბჭო ასევე ყურადღებას ამახვილებს ამ მასალის გამოქვეყნებისას ბალანსის დარღვევაზე, რაც გამოიხატა იმაში, რომ სადაზღვევო კომპანიას არ მიეცა შესაძლებლობა, აღნიშნულ საკითხზე საკუთარი პოზიცია დაეფიქსირებინა. გადაცემის წამყვანმა არ მიაწოდა ინფორმაცია მაყურებელს აღნიშნულ საკითხზე - იმაზე, სცადა თუ არა მან “ალდაგთან” კომუნიკაცია და კომპანიის პოზიცია რატომ არ იყო ასახული გადაცემაში.

მხარეთა შორის ბალანსის დაუცველობით ზიანი ადგება არა მხოლოდ “ალდაგს”, არამედ აუდიტორიასაც, რომლის უფლებაა ჟურნალისტისგან მიიღოს მაქსიმალურად გადამოწმებული და მრავალ წყაროზე დაფუძნებული ინფორმაცია.

საბჭომ საქმის შესწავლისას გამოარკვია, რომ ჟურნალისტმა ნათია მაზანაშვილმა საკუთარ გადაცემაში “ალდაგის” წინააღმდეგ აღნიშნული ინფორმაცია გაავრცელა პირადი ინტერესით, ვინაიდან სადაზღვევო შემთხვევა, რომლის არანაზღაურებისთვის ჟურნალისტი “ალდაგს” აკრიტიკებდა, მისი ოჯახის წევრის კუთვნილ ავტომანქანებს უკავშირდებოდა.
ეს არის მნიშვნელოვანი ინფორმაციის მიჩქმალვა, დამალვა, რაც ასევე პირველი პრინციპის დარღვევაა.

დაუბალანსებელი და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელებით ნათია მაზანაშვილმა ქარტიის პირველი პრინციპი დაარღვია.

მეხუთე პრინციპი.

“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”

ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:

1. დადგინდეს, რომ პირველი პრინციპი დარღვეულია (არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება);

2. საბჭო დარწმუნდეს, რომ ჟურნალისტმა ან მედიასაშუალებამ (რომლის სახელითაც გამოქვეყნდა ჟურნალისტური პროდუქტი) გაიგო არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელების გამო განმცხადებლის პრეტენზიის შესახებ.

3. ინფორმაცია არ შესწორდა სათანადოდ.

ქარტიის საბჭოს სამდივნომ სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგის” განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა ტელეკომპანია “ობიექტივს”. აღნიშნული ქმნის პრეზუმფციას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა არსებული პრეტენზიის შესახებ, რაც წარმოშობდა მის ვალდებულებას, შეესწორებინა არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია. მათ სატელეფონო საუბარშიც განაცხადეს, რომ არ სურთ ამ საკითხზე ქარტიასთან თანამშრომლობა და არ არიან დაინტერესებულნი.

“ალდაგმა” განხილვის ფარგლებში საბჭოს წარმოუდგინა ჟურნალისტ ნათია მაზანაშვილსა და კომპანიის წარმომადგენელს შორის “ალდაგის” ცხელ ხაზზე განხორციელებული ზარის აუდიო ჩანაწერი, საიდანაც ირკვევა, რომ ჟურნალისტი ინფორმირებული იყო “ალდაგის” მიერ ქარტიაში შემოტანილი განცხადების შესახებ.

გამომდინარე აქედან, საბჭო განმარტავს, რომ ჟურნალისტს ჰქონდა შესაძლებლობა და საფუძველი, მასალაში არსებული უზუსტობები შეესწორებინა, რაც არ მომხდარა.

სადავო მასალა დღემდე პირვანდელი სახით არის ხელმისაწვდომი და მას არ აქვს არანაირი მინიშნება, რომ გადაცემაში გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.

ზემოაღნიშნულზე დაყრდნობით, ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ სადავო მასალაში ქარტიის მე-5 პრინციპი დარღვეულია.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო გადაცემაში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,

როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო სიუჟეტში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მე-11 პრინციპზე მსჯელობისას, ყოველთვის იკვლევს მოტივს და ჟურნალისტის განზრახვას.

სხდომაზე სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგის” წარმომადგენლებმა საბჭოს განუმარტეს, რომ გადაცემის მომზადებისას ნათია მაზანაშვილს პირადი ინტერესი ამოძრავებდა, ვინაიდან წამყვანის ოჯახის წევრი სადაზღვევო კომპანიასთან სახელშეკრულებო ურთიერთობაში იმყოფება.

საბჭოსთვის წარმოდგენილი აუდიო ჩანაწერით ცალსახად დასტურდება, რომ ჟურნალისტი “ალდაგის” წინააღმდეგ ინფორმაციის გავრცელებისას მოქმედებდა პირადი სარგებლის მიღების მოტივით და გადაცემაში გავრცელებული ინფორმაცია აუნაზღაურებელი სადაზღვეო შემთხვევის შესახებ მისი ოჯახის წევრის ავტომანქანებს უკავშირდებოდა.

აუდიო ჩანაწერიდან ჩანს, რომ ნათია მაზანაშვილი მის ჟურნალისტურ საქმიანობას იყენებდა მისი ოჯახის წევრის სადაზღვევო შემთხვევის მოგვარებისთვის და ამისთვის  “ალდაგის" მიმართ იყენებდა ერთგვარ შანტაჟის ენას. ჩანაწერში ისმის, რომ ის კომპანიას მათ წინააღმდეგ ფართო მედია კამპანიის წამოწყებით და “გაშავებით” ემუქრება.

ჟურნალისტ ნათია მაზანაშვილსა და კომპანიის წარმომადგენელს შორის “ალდაგის” ცხელ ხაზზე განხორციელებული ზარის აუდიო ჩანაწერით ასევე ირკვევა, რომ ჟურნალისტის მხრიდან შოვში 2023 წელს სტიქიით გამოწვეული ტრაგედია გამოყენებულია კომპანია “ალდაგის” მიმართ შანტაჟისთვის:  „ან გამოიტანთ ამ საჩივარს ქარტიიდან, ან იმ კვირაში ვმართავ შოვის ტრაგედიის სასტუმროების მფლობელებთან ერთად პრესკონფერენციას...“ რაც ეთიკური სტანდარტებით მიუღებელია.

წარმოდგენილი მტკიცებულებების საფუძველზე, საბჭო მივიდა დასკვნამდე, რომ ნათია მაზანაშვილმა პირადი დაინტერესებისა და მოტივების საფუძველზე გადაცემაში არაზუსტი და გადაუმოწმებელი ინფორმაცია გაავრცელა, რითაც მან პატივი არ სცა აუდიტორიას.

საბჭოს დამკვიდრებული პრაქტიკით, პირადი დაინტერესების დროს, ჟურნალისტმა ან არ უნდა მოამზადოს მასალა ან მაყურებელს წინასწარ და ნათლად უნდა აცნობოს გავრცელებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებით მისი პირადი დამოკიდებულების შესახებ.
ჟურნალისტმა არასოდეს უნდა გაავრცელოს ინფორმაცია პირადი დაინტერესების გამო, მან უნდა იზრუნოს აუდიტორიაზე და ყველა ღონე უნდა იხმაროს მაყურებლისთვის სათანადო წესით მომზადებული მასალის მისაწოდებლად.

მოპასუხე ჟურნალისტმა გაავრცელა ფაქტები, რომლებიც ქარტიის დადგენილ გადამოწმების ელემენტარულ, ორი წყაროს პრინციპს, არ დაუქვემდებარა და ინფორმაციის დაზუსტება მეორე მხარესთანაც კი არ სცადა. მას არც ერთხელ არ უხსენებია, რომ სადაზღვევო კომპანიის მიმართ პირადი ინტერესები ჰქონდა და მიჩქმალა ეს ფაქტი, რითაც ქარტიის მე-11 პრინციპი დაარღვია.

სარეზოლუციო ნაწილი

ნათია მაზანაშვილმა დაარღვია ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-11 პრინციპები.

სადავო მასალა (29-ე წუთიდან)

განცხადება

27 ივნისს ქარტიის საბჭომ განიხილა ანა ყაულაშვილის განცხადება ტელეკომპანიების “იმედისა” და  POSTV-ის და საინფორმაციო სააგენტო info 9-ის ჟურნალისტების მიმართ.

სადავო მასალები მოპასუხე მედიების სოციალურ ქსელებში 2025 წლის 17 მაისს გამოქვეყნდა. 

განმცხადებელი მიიჩნევდა,  რომ სამ მედია პლატფორმაზე გამოქვეყნებულ სადავო ქარდებში დარღვეული იყო ქარტიის პირველი (სიზუსტე); მეხუთე (შესწორება) და მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპები, რომლებიც ქარტიის საბჭომ სამივე მედიის ჟურნალისტებთან მიმართებაში დარღვეულად მიიჩნია.
გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი გამოქვეყნდება მოგვიანებით.

27 ივნისის სხდომაზე ქარტიის საბჭომ განიხილა TV პირველის ჟურნალისტების, ნატალია და ნანა ქაჯაიების და მარიამ გაფრინდაშვილის, განცხადება ტელეკომპანია

 “სეზონის” წამყვანების, ნიკოლოზ მჟავანაძის და დიმიტრი ჩუბინიძის, მიმართ.

სადავო მასალა “სეზონის” პირდაპირ ეთერში გადაცემაში “დღის შეჯამება ნიკოლოზ მჟავანაძესთან” 2025 წლის 10 ივნისს გავიდა.

განმცხადებლები დავობდნენ ქარტიის პირველი (სიზუსტე); მე-7 (დისკრიმინაცია); მე-10 (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა) და მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპების დარღვევაზე, რომლებიც ქარტიის საბჭომ დარღვეულად მიიჩნია.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი გამოქვეყნდება მოგვიანებით.

27 ივნისის სხდომაზე ქარტიის საბჭომ განიხილა TV პირველის ჟურნალისტების, ნატალია და ნანა ქაჯაიების და მარიამ გაფრინდაშვილის, განცხადება ტელეკომპანია POSTV-ს ჟურნალისტების, ნათია ბერიძის და დათა გვასალიას, მიმართ.
 სადავო სიუჟეტი გადაცემაში „კვირის პოსტი“ 2025 წლის 15 ივნისს გავიდა.

განმცხადებლები დავობდნენ ქარტიის პირველი (სიზუსტე) და მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპების დარღვევაზე, რომლებიც საბჭომ დარღვეულად მიიჩნია.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი გამოქვეყნდება მოგვიანებით.

6 მაისი, 2025 წელი

საქმე N-782

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირაკლი მსხილაძე, თიკო ზაზაძე, საბა წიწიკაშვილი, ნინო რამიშვილი, ნინო გელაშვილი, ნინო კაპანაძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა იაკობ ლეჟავამ გაზეთის "საქართველოს რესპუბლიკა" მთავარი რედაქტორის სპარტაკ ქობულიას წინააღმდეგ.

მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი იაკობ ლეჟავა. მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.

სამოტივაციო ნაწილი

სადავო მასალა:

სადავო სტატია (გვ. 8-9) თავდაპირველად ყოველკვირეულმა გაზეთმა “ასავალ-დასავალი” გამოაქვეყნა, ხოლო შემდეგ 2025 წლის 14 თებერვალს გაზეთმა “საქართველოს რესპუბლიკა” გადაბეჭდა (გვ. 6). სადავო სტატია არის პასუხი განმცხადებლის მიერ ე.წ. “დიფ სთეითის” შესახებ დაწერილ და გამოქვეყნებულ წერილზე, რომელშიც ის ამ ტერმინის “ასავალ-დასავალის” მიერ შემოთავაზებულ თარგმანს აკრიტიკებს.

სადავო ფრაზები:

“აქ კვლავ ტავტოლოგია მოგივიდათ, ბატონო იაკობ”;

“თუმცა, მოდით, ბატონი ლეჟავასათვის მართლწერის გაკვეთილების ჩატარებას ჩვენს თავზე ნუ ავიღებთ…”;

“უკაცრავად, ძვირფასო მკითხველო, მაგრამ იძულებული ვართ, ზემოთ დადებული პირობა - ბატონი იაკობ ლეჟავასათვის მართლწერის გაკვეთილების ჩატარებას ჩვენს თავზე არ ავიღებთო - ამ ერთხელ დავარღვიოთ და პატივცემულ ავტორს მივუთითოთ, რომ სიტყვა “ხმარების” უთავბოლო ხმარება ზოგჯერ ფრიად უხერხულ სიტუაციას წარმოქმნის, რის გამოც ჯობს, “ხმარების” მაგივრად “გამოყენება” იქნეს ნახმარი”;

“ბატონო იაკობ, თქვენს ასაკში თუ იმდენი შეგიძლიათ, რომ მსახიობთა მთელი ჯგუფი იხმაროთ და, თანაც, როგორც წერთ, თავისუფლად იხმაროთ, ბარაქალა თქვენს მამაკაცურ პოტენციას, მაგრამ საგაზეთო პუბლიკაციიდან ეს ცოტა პორნოგრაფიულად ხომ არ ჟღერს?”;

“ასე, რომ ბატონო იაკობ, ჩვენი კეთილი რჩევა იქნება, სიტყვა “ხმარების” ხმარებას მომავალში უფრო დაკვირვებულად და ყურადღებით მოეკიდოთ!”;

“თქვენ, ბატონო იაკობ, როგორც თავად წერთ, თავისუფლად შეგიძლიათ, მსახიობთა დასი იხმაროთ და მუსიკოსთა დასიც იხმაროთ, მაგრამ ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ იმისათვის, რომ პოლიტიკურად ვიხმაროთ ფარული დასი, რომელსაც ამერიკის პრეზიდენტმა დაუნდობელი ბრძოლა გამოუცხადა და რომელიც არამხოლოდ ამერიკულ, არამედ ქართულ სახელმწიფოსაც უთხრის ძირს!”

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

ქარტიის საბჭოს არაერთგზის აღუნიშნავს, რომ გავრცელებული ინფორმაციის ეთიკურ პრინციპებთან შესაბამისობაზე საკუთარი აუდიტორიის წინაშე პასუხს აგებს ინფორმაციის გამავრცელებელი მედია, მაშინაც კი, თუკი მის მიერ გავრცელებული მასალა სხვა მედიის მიერ არის მომზადებული, და მანამდე უკვე გამოქვეყნებული.

მოცემულ შემთხვევაში, მიუხედავად იმისა, რომ სადავო სტატიის ავტორი და პირველწყარო გაზეთი “ასავალ-დასავალია”, და იქ გამოქვეყნებული იდენტური მასალის ეთიკურ პრინციპებთან შეუსაბამობებზე საბჭომ იმსჯელა და დარღვევები დაადგინა, “საქართველოს რესპუბლიკა”, სტატიის გადაბეჭდვის გამო, პასუხისმგებელია მის გავრცელებაზე.

საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

ამის შესახემ საბჭომ დეტალურად იმსჯელა საქმეების  #781-782 განხილვისას და დარღვევის დასაბუთება აღწერილია შესაბამის გადაწყვეტილებაში.

სტატიის ამ ფორმით გამოქვეყნებით “ასავალ-დასავალის” ჟურნალისტებმა ხელი შეუწყვეს არაზუსტი, მანიპულაციური და შეცდომაში შემყვანი ინფორმაციის გავრცელებას, რითაც დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

მეხუთე პრინციპი.

“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”

სხდომაზე განმცხადებელმა პირველ სტატიასთან მიმართებით მოხსნა წინამდებარე პრინციპი, ვინაიდან “საქართველოს რესპუბლიკამ” პასუხი დაგვიანებით, 2025 წლის 17 მარტის ნომერში (გვ. 10), მაგრამ მაინც გამოუქვეყნა. თუმცა, მან, იმის გამო, რომ “საქართველოს რესპუბლიკამ” 2025 წლის 24-30 მარტის ნომერში გაზეთ “ასავალ-დასავალში” გამოქვეყნებული წერილის პასუხი არ გამოუქვეყნა, მაინც გადაწყვიტა, ამ პრინციპზე ედავა. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ მას არ მიეცა გაზეთ “ასავალ-დასავალში” გამოქვეყნებულ მეორე წერილზე სრულფასოვანი პასუხის შესაძლებლობა და ამის გამო მან შესწორება არასათანადოდ მიიჩნია.

ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს მე-5 პრინციპის დარღვევა დაუდგინდეს, აუცილებელია:

1. დადგინდეს, რომ პირველი პრინციპი დარღვეულია (არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება);

2. საბჭო დარწმუნდეს, რომ ჟურნალისტმა ან მედიასაშუალებამ (რომლის სახელითაც გამოქვეყნდა ჟურნალისტური პროდუქტი) გაიგო არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელების გამო განმცხადებლის პრეტენზიის შესახებ.

3. ინფორმაცია არ შესწორდა სათანადოდ.

ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალაში ქარტიის მე-5 პრინციპი არ დარღვეულა, ვინაიდან,  “საქართველოს რესპუბლიკას”  ჰქონდა უფლება არ გამოექვეყნებინა განმცხადებლის შეპასუხება იმ მასალაზე, რომელიც გამოქვეყნდა “ასავალ დასავალში” და არა საქართველოს რესპუბლიკაში. გამომდინარე აქედან, საქართველოს რესპუბლიკის  სარედაქციო დამოუკიდებლობის ფარგლებში ექცევა საკითხი, გააგრძელებს თუ არა ის კონკრეტულ თემაზე მიმდინარე დისკუსიის გაშუქებას.

ვინაიდან გაზეთ “საქართველოს რესპუბლიკას” არ დაუბეჭდავს გაზეთ “ასავალ-დასავალის” მეორე სადავო წერილი, არ შეიძლება ის ვალდებულად მივიჩნიოთ, განმცხადებელს გამოუქვეყნოს პასუხი სხვა გაზეთსა თუ მედიაში გავრცელებულ ინფორმაციაზე საპასუხოდ.
 

შესწორების ამ სტანდარტის გამოყენება, შესაძლოა, სადავო წერილის პირველწყაროს ანუ გაზეთ “ასავალ-დასავალის” ვალდებულებად მივიჩნიოთ.

ზემოაღნიშნულზე დაყრდნობით, ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ სადავო მასალაში ქარტიის მე-5 პრინციპი არ დარღვეულა.

მეშვიდე პრინციპი.

“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, მოპასუხე მედიამ სადავო მასალაში დაარღვია ქარტიის მე-7 პრინციპი.

როგორც საბჭომ თავის გადაწყვეტილებაში - იაკობ ლეჟავა გაზეთ “ასავალ-დასავალის” მთავარი რედაქტორის ლაშა ნადარეიშვილისა და ჟურნალისტია ჯაბა ხუბუას წინააღმდეგ - აღნიშნა, სტატია ახდენს იაკობ ლეჟავას დისკრიმინაციას ასაკობრივი ნიშნით.

ამ პრინციპთან დაკავშირებით საბჭოს დასაბუთება აღწერილია საქმეების  #781-782 შესახებ მიღებულ გადაწყვეტილებაში.

მოცემულ შემთხვევაში, სადავო სტატიის გადაბეჭდვით “საქართველოს რესპუბლიკამ” ხელი შეუწყო ასაკობრივი ნიშნით დისკრიმინაციასა და სტიგმის გაძლიერებას, რაც ეთიკური ჟურნალისტიკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება.

ამის გათვალისწინებით, ქარტიის საბჭო სადავო მასალაში დარღვეულად მიიჩნევს ქარტიის მე-7 პრინციპს.

სარეზოლუციო ნაწილი

გაზეთის “საქართველოს რესპუბლიკა” მთავარმა რედაქტორმა სპარტაკ ქობულიამ დაარღვია ქარტიის პირველი და მე-7 პრინციპები. არ დაურღვევია ქარტიის მე-5 პრინციპი.

6 მაისი, 2025 წელი

საქმე N-781, 783

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირაკლი მსხილაძე, თიკო ზაზაძე, საბა წიწიკაშვილი, ნინო რამიშვილი, ნინო გელაშვილი, ნინო კაპანაძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა იაკობ ლეჟავამ  გაზეთის "ასავალ-დასავალი" მთავარი რედაქტორის ლაშა ნადარეიშვილისა და ჟურნალისტის ჯაბა ხუბუას წინააღმდეგ.

მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი იაკობ ლეჟავა. მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.

სამოტივაციო ნაწილი

სადავო მასალა:

პირველი სადავო სტატია (გვ. 8-9) ყოველკვირეულმა გაზეთმა “ასავალ-დასავალი” გამოაქვეყნა. სადავო სტატია არის პასუხი განმცხადებლის მიერ ე.წ. “დიფ სთეითის” შესახებ დაწერილ და გამოქვეყნებულ წერილზე, რომელშიც ის ამ ტერმინის ” ქართულ თარგმანს აკრიტიკებს.მეორე სადავო მასალა (გვ. 10) 2025 წლის 24-30 მარტის ნომერში გამოქვეყნდა გაზეთში “ასავალ-დასავალი”.

პირველი სადავო სტატიის სადავო ფრაზები:

“აქ კვლავ ტავტოლოგია მოგივიდათ, ბატონო იაკობ”;

“თუმცა, მოდით, ბატონი ლეჟავასათვის მართლწერის გაკვეთილების ჩატარებას ჩვენს თავზე ნუ ავიღებთ…”;

“უკაცრავად, ძვირფასო მკითხველო, მაგრამ იძულებული ვართ, ზემოთ დადებული პირობა - ბატონი იაკობ ლეჟავასათვის მართლწერის გაკვეთილების ჩატარებას ჩვენს თავზე არ ავიღებთო - ამ ერთხელ დავარღვიოთ და პატივცემულ ავტორს მივუთითოთ, რომ სიტყვა “ხმარების” უთავბოლო ხმარება ზოგჯერ ფრიად უხერხულ სიტუაციას წარმოქმნის, რის გამოც ჯობს, “ხმარების” მაგივრად “გამოყენება” იქნეს ნახმარი”;

“ბატონო იაკობ, თქვენს ასაკში თუ იმდენი შეგიძლიათ, რომ მსახიობთა მთელი ჯგუფი იხმაროთ და, თანაც, როგორც წერთ, თავისუფლად იხმაროთ, ბარაქალა თქვენს მამაკაცურ პოტენციას, მაგრამ საგაზეთო პუბლიკაციიდან ეს ცოტა პორნოგრაფიულად ხომ არ ჟღერს?”;

“ასე, რომ ბატონო იაკობ, ჩვენი კეთილი რჩევა იქნება, სიტყვა “ხმარების” ხმარებას მომავალში უფრო დაკვირვებულად და ყურადღებით მოეკიდოთ!”;

“თქვენ, ბატონო იაკობ, როგორც თავად წერთ, თავისუფლად შეგიძლიათ, მსახიობთა დასი იხმაროთ და მუსიკოსთა დასიც იხმაროთ, მაგრამ ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ იმისათვის, რომ პოლიტიკურად ვიხმაროთ ფარული დასი, რომელსაც ამერიკის პრეზიდენტმა დაუნდობელი ბრძოლა გამოუცხადა და რომელიც არამხოლოდ ამერიკულ, არამედ ქართულ სახელმწიფოსაც უთხრის ძირს!”

მეორე სადავო სტატიის სადავო ფრაზები:

“იაკობ ლეჟავას მიერ გაღმა წასაღები წერილი”;

“მაინც წაიღებთ წერილს…”;

“წერილი წაიღოთ…”;

“ისღა დარჩენია, წერილი წაიღოს პირდაპირ ოკეანის გადაღმა…”

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

საბჭო ყურადღებას ამახვილებს მოპასუხეების მხრიდან სადავო მასალებში განმცხადებლის მიმართ გამოხატულ ცინიკურ და მადისკრედიტირებელ დამოკიდებულებაზე, რაც იმით არის გამოწვეული, რომ იაკობ ლეჟავა თავის წერილში აკრიტიკებს “ასავალ-დასავალის” სტატიებში ე.წ. “DEEP STATE”-ისთვის მოფიქრებულ ქართულ შესატყვისს “ფარული დასი”.

“ასავალდასავალის” ჟურნალისტები მანიპულაციურად აპელირებენ განმცხადებლის მხრიდან მის წერილში სიტყვის “ხმარება” გამოყენებაზე და ისე წარმოაჩენენ, თითქოს იაკობ ლეჟავა ამ სიტყვას უხამს კონტექსტში იყენებდეს.

მაგალითად: “ბატონო იაკობ, თქვენს ასაკში თუ იმდენი შეგიძლიათ, რომ მსახიობთა მთელი ჯგუფი იხმაროთ და, თანაც, როგორც წერთ, თავისუფლად იხმაროთ, ბარაქალა თქვენს მამაკაცურ პოტენციას, მაგრამ საგაზეთო პუბლიკაციიდან ეს ცოტა პორნოგრაფიულად ხომ არ ჟღერს?”;

“ასე, რომ ბატონო იაკობ, ჩვენი კეთილი რჩევა იქნება, სიტყვა “ხმარების” ხმარებას მომავალში უფრო დაკვირვებულად და ყურადღებით მოეკიდოთ!”;

“თქვენ, ბატონო იაკობ, როგორც თავად წერთ, თავისუფლად შეგიძლიათ, მსახიობთა დასი იხმაროთ და მუსიკოსთა დასიც იხმაროთ, მაგრამ ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ იმისათვის, რომ პოლიტიკურად ვიხმაროთ ფარული დასი, რომელსაც ამერიკის პრეზიდენტმა დაუნდობელი ბრძოლა გამოუცხადა და რომელიც არამხოლოდ ამერიკულ, არამედ ქართულ სახელმწიფოსაც უთხრის ძირს!”

საბჭო მიიჩნევს, რომ ამ ტექსტში იაკობ ლეჟავას სიტყვების მანიპულაციური ინტერპრეტირებით მოპასუხეებს აუდიტორია შეცდომაში შეჰყავთ და იაკობ ლეჟავას წერილის შინაარსზე მცდარ წარმოდგენას უქმნიან.

მათ სტატიაში მოჰყავთ და აკრიტიკებენ იაკობ ლეჟავას წერილის ფრაგმენტებს, მანიპულაციურად, ისე, რომ მკითხველს არ წარმოუჩენენ მთლიან სურათს, არ აწვდიან სრულ და ამომწურავ ინფორმაციას და დამახინჯებულად წარმოუდგენენ წერილის კონტექსტს, რითაც იჩენენ უპატივცემულობას აუდიტორიისა და მკითხველის მიმართ.

მთელი სტატია ემსახურება იაკობ ლეჟავას დამაკნინებელ კრიტიკას. ავტორს მანიპულაციური შეფასებებით, ლეჟავას წერილიდან ამოგლეჯილი ფრაზების დამახინჯებული შინაარსით შეცდომაში შეჰყავს აუდიტორია და მკითხველის მიმართ უპატივცემულობას ამჟღავნებს.

ყოველივე ამის გათვალისწინებით, საბჭო მიიჩნევს, რომ ლაშა ნადარეიშვილმა და ჯაბა ხუბუამ ქარტიის პირველი პრინციპი დაარღვიეს.

მეხუთე პრინციპი.

“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”

ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს მე-5 პრინციპის დარღვევა დაუდგინდეს, აუცილებელია:

1. დადგინდეს, რომ პირველი პრინციპი დარღვეულია (არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება);

2. საბჭო დარწმუნდეს, რომ ჟურნალისტმა ან მედიასაშუალებამ (რომლის სახელითაც გამოქვეყნდა ჟურნალისტური პროდუქტი) გაიგო არაზუსტი, დაუბალანსებელი ან გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელების გამო განმცხადებლის პრეტენზიის შესახებ.

3. ინფორმაცია არ შესწორდა სათანადოდ.

ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალებში დარღვეულია ქარტიის მე-5 პრინციპი.

განმცხადებელმა ქარტიის საბჭოს წარმოუდგინა მიმოწერა მოპასუხე მედიასთან, სადაც ჩანს მისი პრეტენზია პირველ სადავო მასალასთან დაკავშირებით და სადაც ის საპასუხო წერილის გამოქვეყნებას ითხოვს. გაზეთმა “ასავალ-დასავალი” საპასუხო წერილი არ გამოუქვეყნა იაკობ ლეჟავას და მისი პოზიცია საკუთარ მედიაში არც სხვაგვარად ასახა.

ამის შემდეგ, “ასავალ-დასავალმა” კიდევ ერთი სტატია მიუძღვნა იაკობ ლეჟავას, რომელშიც ნახსენებია საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაც. ეს ადასტურებს, რომ მათთვის ცნობილი გახდა იაკობ ლეჟავას მხრიდან ქარტიისთვის მომართვისა და მათ სტატიებთან დაკავშირებით არსებული კონკრეტული პრეტენზიების შესახებ.

ამასთან, ქარტიის საბჭოს სამდივნომ “ასავალ-დასავალს” გაუგზავნა ინფორმაცია მათ წინააღმდეგ შემოსულ განცხადებებთან დაკავშირებით. ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მივიჩნევთ, რომ ამ დროიდან მოპასუხისათვის სათანადო წესით არის არსებული პრეტენზია ცნობილი და ის ვალდებულია, შესწორების სტანდარტი გამოიყენოს.

მოცემულ შემთხვევაში, მოპასუხემ ორივე სადავო მასალაზე მიიღო შესაბამისი ინფორმაცია, თუმცა ისინი დღემდე პირვანდელი სახით არის მკითხველისთვის ხელმისაწვდომი. მათ არანაირი მინიშნება არ აქვთ სტატიებში არსებული უზუსტობებისა და მათი შესწორების შესახებ.

ყოველივე ამის გათვალისწინებით, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო სტატიებში დარღვეულია ქარტიის მე-5 პრინციპი.

მეშვიდე პრინციპი.

“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, ლაშა ნადარეიშვილმა და ჯაბა ხუბუამ დაარღვიეს ქარტიის მე-7 პრინციპი.

ორივე სადავო მასალაში მოპასუხე მხარე აქტიურად ამახვილებს ყურადღებას განმცხადებლის ასაკზე, თანაც ნეგატიურ კონტექსტში. სტატიებში ვკითხულობთ: “ბატონო იაკობ, თქვენს ასაკში თუ იმდენი შეგიძლიათ, რომ მსახიობთა მთელი ჯგუფი იხმაროთ და, თანაც, როგორც წერთ, თავისუფლად იხმაროთ, ბარაქალა თქვენს მამაკაცურ პოტენციას…”;

“იაკობ ლეჟავას მიერ გაღმა წასაღები წერილი”;

“მაინც წაიღებთ წერილს…”;

“წერილი წაიღოთ…”;

“ისღა დარჩენია, წერილი წაიღოს პირდაპირ ოკეანის გადაღმა…”

ამ გამონათქვამებში საბჭო ცალსახად ხედავს დისკრიმინაციას ასაკობრივი ნიშნით.

ასაკობრივი ნიშნით დისკრიმინაცია, იგივე “ეიჯიზმი” გულისხმობს უარყოფით ან დამამცირებელ დამოკიდებულებას სხვა ადამიანის მიმართ მისი ასაკის გამო. ასეთი ტიპის დისკრიმინაცია მოიცავს ყველა ასაკობრივ ჯგუფს, თუმცა ხშირად ის ხანშიშესულ ადამიანებთან მიმართებაში გვხვდება. როდესაც ადამიანს მისი ასაკის გამო განსხვავებულად (ცუდად ან კარგად) ეპყრობიან.

დისკრიმინაციის ეს ფორმა სტერეოტიპული შეხედულებების ცალსახა გამოხატულებაა და ხელს უწყობს დაბერების, ასაკის მატების გამო ადამიანების სტიგმატიზაციას.

ამ ფონს განსაკუთრებით ამძიმებს მეორე სადავო მასალაში გამოყენებული ვიზუალური ხერხები. შავ ფონზე დატანილი სათაურით იაკობ ლეჟავას ფოტოზე ტუჩები აქვს დაფარული. ამ მასალაში მრავალჯერ სხვადასხვა ბრუნვაში გამოყენებული სიტყვები “წერილი წაიღოთ” გამუქებული შრიფტით არის ძირითადი ტექსტისგან გამოყოფილი. ამას ემატება ტექსტის სათაური: “იაკობ ლეჟავას მიერ გაღმა წასაღები წერილი”. ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, სათაური უნდა იქნეს განხილული როგორც ცალკე ჟურნალისტური პროდუქტი, ვინაიდან სათაური მკითხველს პირველ შთაბეჭდილებას უქმნის. მოცემულ შემთხვევაში, სათაურიც ცალსახად დისკრიმინაციულია, ხაზს უსვამს განმცხადებლის ასაკს და აკნინებს მას. მოპასუხეები ცდილობენ ასაკზე ხაზგასმით და სიტყვების “გაღმა წასაღები”; “ წერილის წაღება” დიდი დოზით და ასაკობრივ კონტექსტში გამოყენებით დაამცირონ და დააკნინონ იაკობ ლეჟავა.

ისინი სრულიად უგულებელყოფენ ჟურნალისტის ვალდებულებას, გაემიჯნოს დისკრიმინაციას და ხელი არ შეუწყოს დისკრიმინაციისა და სტიგმის გაძლიერებასა და გავრცელებას, რამდენადაც არ ერიდებიან დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს იაკობ ლეჟავას ასაკთან დაკავშირებით.

ყოველივე ამის გათვალისწინებით, საბჭო ქარტიის მე-7 პრინციპს დარღვეულად მიიჩნევს.

სარეზოლუციო ნაწილი

გაზეთის “ასავალ-დასავალი” მთავარმა რედაქტორმა ლაშა ნადარეიშვილმა და ჟურნალისტმა ჯაბა ხუბუამ დაარღვიეს ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-7 პრინციპები. 

1 მაისი, 2025 წელი

საქმე N-778

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო გელაშვილი; თიკო ზაზაძე; ვლადიმერ ჩხიტუნიძე; თიკო დავაძე; ნინო რამიშვილი; ირაკლი მსხილაძე; ნინო კაპანაძე.

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა გიორგი ისაკაძემ ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტის გიორგი აბაზაძის წინააღმდეგ.

მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი გიორგი ისაკაძე. მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.

განმცხადებლი თავდაპირველად დავობდა ქარტიის პირველი (სიზუსტე), მესამე (დადასტურებული წყარო), მეშვიდე (დისკრიმინაცია) და მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპების დარღვევაზე, თუმცა განხილვის დროს მოხსნა ქარტიის მესამე და მეშვიდე პრინციპები. საბოლოოდ, სადავო პრინციპებად დაზუსტდა ქარტიის პირველი და მე-11 პრინციპები.

სამოტივაციო ნაწილი

სადავო მასალა:

სადავო სიუჟეტი ტელეკომპანია “იმედის” ეთერში, გადაცემა “ქრონიკაში”, 2024 წლის 26 დეკემბერს გავიდა, სათაურით: “ისაკაძე - ბიზნესბულინგის ორგანიზატორი”. მასში ბანკი “ქართუს” გაკოტრების მცდელობის საქმეს იხსენებენ და გიორგი ისაკაძეს ბიზნესზე ზეწოლაში ადანაშაულებენ.

ჟურნალისტ გიორგი აბაზაძის სადავო ფრაზები:

“დღეს ბიზნესის ფაშისტური ბულინგის ორგანიზატორი, სააკაშვილის რეჟიმის მიერ შექმნილი ბიზნესის ტერორის სქემის ერთ-ერთი მთავარი ფიგურანტი გიორგი ისაკაძეა”;

“ახლა თავისუფალი ბიზნესის დამცველის მორგებული სტატუსით ისაკაძემ  წლების წინ “ქართუ ბანკის” მიზანმიმართულად გაკოტრებისთვის არარსებული დავალიანების არსებობა დაადასტურა”;

“ქართუს” გაკოტრებაში მხილებული ისაკაძე ბიზნესზე ზეწოლას დღეს სოციალური პლატფორმებიდან განაგრძობს. ბიზნეს სექტორს გაფიცვისკენ მოუწოდებს. ამასთანავე შექმნა ვებ-გვერდი: “თავისუფალი ბიზნესი”.

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო სიუჟეტში გადაუმოწმებელი, მცდარი და დაუბალანსებელი ინფორმაციის გავრცელებით დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ სიუჟეტი აგებულია მხოლოდ კონკრეტული პირების კომენტარებზე  და გაჟღერებულ ბრალდებებზე რაიმე მტკიცებულება ან სარწმუნო  ინფორმაცია არ არის წარმოდგენილი. მოპასუხე მედიას მისგან, როგორც სიუჟეტის “მთავარი გმირისგან”, კომენტარის მიღება არც უცდია.

სადავო სიუჟეტი განმცხადებლის მიმართ მძიმე ბრალდებებს შეიცავს, როგორებიცაა:  ბიზნესის ტერორი, ბიზნესზე ზეწოლა, “ფაშისტური ბიზნესბულინგის” ორგანიზება;

სიუჟეტში მონაწილე რესპონდენტებმა, “ქართული ოცნების” ხელისუფლების წარმომადგენლებმაც, გიორგი ისაკაძის მიმართ გააჟღერეს ტერმინები: “რეკეტი”, “თაღლითობა”, “ტერორი”.

ქარტიის საბჭოს შეფასებით, აღნიშნული სიუჟეტი დაუბალანსებელია, ეფუძნება მხოლოდ ერთი მხარის - ხელისუფლების წარმომადგენლების, პოზიციებს. ჟურნალისტის ტექსტები არის დაუზუსტებელი და მიკერძოებული განმცხადებლის მისამართით, რაც ცალსახად ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევაა.

ქარტიის სტანდარტით, საზოგადოებისთვის მიწოდებული ინფორმაცია უნდა ეყრდნობოდეს, სულ მცირე, ორ ურთიერთდაუკავშირებელ წყაროს, რაც, ამ შემთხვევაში, დარღვეულია.

სიუჟეტი ეყრდნობა მხოლოდ ხელისუფლების წევრების და “ქართული ოცნების” დამფუძნებლის, ბიძინა ივანიშვილის, დაფუძნებული “ქართუ ბანკის” წარმომადგენლის კომენტარებს და შეიცავს მძიმე ბრალდებებს განმცხადებლის მისამართით.

ქარტიის სტანდარტით, როცა ჟურნალისტი კონკრეტულ პირს სისხლის სამართლის დანაშაულის ჩადენაში ადანაშაულებს, მტკიცების სტანდარტი გაცილებით მაღალი უნდა იყოს. არ შეიძლება მძიმე, სისხლის სამართლის, დანაშაულის ჩადენაში დაადანაშაულო პირი მხოლოდ რესპონდენტების კომენტარებზე დაყრდნობით. სადავო სიუჟეტში გიორგი ისაკაძის მიმართ გამოყენებულია ტერმინები: “რეკეტი”, “თაღლითობა”, რაც სისხლის სამართლის დანაშაულებია და მაღალი სტანდარტის მტკიცებულებებს უნდა ეფუძნებოდეს, რაც სიუჟეტში არ არის წარმოდგენილი.

ასევე, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია დანაშაულში ბრალდების დროს ჟურნალისტმა დადანაშაულებულ პირს სრულფასოვანი პასუხის, განმარტების, საშუალება მისცეს, რაც, ამ შემთხვევაში, არ მომხდარა. განმცხადებელმა საბჭოს სხდომაზე განაცხადა, რომ მის შესახებ სიუჟეტი ისე მომზადდა, რომ ტელეკომპანია “იმედიდან” არავინ დაკავშირებია.
ქარტიის სტანდარტით, მასალაში უნდა ჩანდეს ჟურნალისტის მცდელობა საპასუხო კომენტარის მოსაპოვებლად, რაც, განსახილველ შემთხვევაში, არ ჩანს.

სიუჟეტის კიდევ ერთ სადავო ეპიზოდში ჟურნალისტი ამბობს, რომ გიორგი ისაკაძემ  “შექმნა ვებ-გვერდი: “თავისუფალი ბიზნესი”. “ საუბარია ვებ-გვერდზე, რომელზეც განთავსებულია “თავისუფალი ბიზნესის განცხადების” ხელმომწერი და არახელმომწერი ბიზნესის ჩამონათვალი.

განმცხადებელი უარყოფს მის მიერ ამ პლატფორმის დაარსებას. სიუჟეტში არ არის წარმოდგენილი რამე მტკიცებულება, რომ ეს პლატფორმა მართლაც გიორგი ისაკაძის დაფუძნებულია.

ტელეკომპანია “იმედს” რამდენიმე მასალა აქვს მომზადებული, სადაც ამ ვებ-გვერდის შემქმნელად დასახელებული ჰყავს სხვა პირი - გიორგი ჩუგოშვილი.

ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ გიორგი აბაზაძემ ქარტიის პირველი პრინციპი დაარღვია.

მეთერთმეტე პრინციპი

“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო სიუჟეტებში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი. 

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ სადავო სიუჟეტი ემსახურებოდა მის დისკრედიტაციას.

ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა, როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო სიუჟეტში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.

საბჭო მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში მე-11 პრინციპიც ცალსახად დარღვეულია და თანაც, როგორც ზემოთ აღინიშნა, ფაქტები განზრახ არის დამახინჯებულად წარმოდგენილი.

ამ პრინციპის ჭრილში საბჭომ დარღვევად მიიჩნია ეპიზოდი პლატფორმა freebusiness.ge  -ს შესახებ. ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა, ანდა უნდა სცოდნოდა, რომ ამ პლატფორმის დამფუძნებელი სხვა პირია. ტელეკომპანია “იმედის”

სოციალური ქსელის გვერდზე ამ დრომდე იძებნება ქარდიც, რომელზეც წერია, რომ სხვა პირი - გიორგი ჩუგოშვილი, არის ამ პლატფორმის შემქმნელი და მის შესახებ წერია: “შექმნა პლატფორმა freebusiness.ge, პირადად აბულინგებდა ბიზნესმენებს, რომ სახელმწიფოს წინააღმდეგ პეტიციას შეერთებოდა.”

საბჭოს სხდომაზე გიორგი ისაკაძემ უარყო შემხებლობა ამ პლატფორმის დაფუძნებასთან, ჟურნალისტს არ წარმოაუდგენია ამის დამადასტურებელი რამე მტკიცებულება. უფრო მეტიც, ტელეკომპანია “იმედის” მიხედვით, ამ პლატფორმას სხვა შემქმნელი ჰყავს. გამომდინარე აქედან, საბჭომ მიიჩნია, რომ ჟურნალისტმა იცოდა, ვინ იყო პლატფორმა freebusiness.ge-ის დამფუძნებელი, თუმცა მაყურებელს განზრახ მიაწოდა მცდარი ინფორმაცია, რომ თითქოს ეს გიორგი ისაკაძე იყო.

საბჭო, მე-11 პრინციპის დადგენისას, ყოველთვის იკვლევს მოტივს. ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტების მიმართ ბოლო პერიოდში ქარტიის საბჭომ არაერთხელ დაადგინა მე-11 პრინციპის დარღვევა და ყველა ჯერზე მიუთითა “იმედის” მიკერძოებაზე მოქმედი ხელისუფლების სასარგებლოდ. ქარტიის საბჭოსთვის ცნობილია ტელეკომპანია “იმედისა” და მისი მფლობელის პოზიციები და შეხედულებები, მათი სიმპათია “ქართული ოცნების” მიმართ.

როგორც მრავალგზის აღნიშნულა ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებებში, ტელეკომპანია “იმედი” სახელისუფლებო პროპაგანდის ძირითადი იარაღია და ხელისუფლებას ოპონენტების დისკრედიტაციაში უწყობს  ხელს. ამას ადასტურებს ისიც, რომ სიუჟეტში  “ქართული ოცნების” წარმომადგენლებისა და მათთან დაკავშირებული პირების კომენტარებია ასახული და არ არის ამ კომენტარების შინაარსის გადამოწმების მცდელობაც კი, რაც ცალსახად მიანიშნებს ჟურნალისტის განზრახულობაზე.

შალვა პაპუაშვილი: “ეს ადამიანი დღეს ბიზნესის თავისუფლებაზე საუბრობს და კათედრიდან, მაღალი კათედრიდან გვესაუბრება მედიიდან, ადამიანი, რომელიც საკუთარი აღიარებითვე ბიზნესის რეკეტში იყო ჩართული. თაღლითურად, ამ ყალბი ჩვენებით ვითომდა რაღაც ვალები დაიდო სახელმწიფოსთან და იმ სქემით, რომელიც მაშინ სააკაშვილს და ადეიშვილს, გილაურს ქონდათ შექმნილი, აიმ ნიკა გილაურის სქემით ცდილობდნენ ბანკი “ქართუს” გაკოტრებას. ბიზნესის რეკეტში ჩართული ადამიანი დღეს სტუდიაში კრებს ბიზნესს, ქმნის ვებ-გვერდს, რომელსაც თავისუფალ ბიზნესს ეძახის. ეს ერთი, რო რა არი ეს თუ არა ცინიზმი, როდესაც ცენზორები მედიის დამოუკიდებლობაზე გვესაუბრებიან, ბიზნესის რეკეტიორები ბიზნესის თავისუფლებაზე გვესაუბრებიან. ის ვებ-გვერდი, სხვათა შორის, რომელიც შექმნეს, ჩვეულებრივი დასახვრეტთა სია, ბოლშევიკები, რომლის ქვეტექსტი არის მუქარა, რომ ჩვენ თუ მოვალთ ხელისუფლებაში აი, სიას დახედეთ და ამ სიის მიხედვით დავივლით თითეულ ბიზნესს და თითეულ ბიზნესს მოგიწყობთ იმ ტერორს, რომელიც მოვაწყეთ ნაციონალური მოძრაობის დროსო. ამას ეუბნება ნიკა გილაური, ამას ეუბნება მიხეილ სააკაშვილი და გიორგი ისაკაძე. მოტივები არის დაშინება, ანუ ბოლშევიზმის იდეა რაში არის, ეს არის ტერორი და ზუსტად ეს იდეაა ამაში ჩადებული, რო დააშინონ ბიზნესი.”

დავით მათიკაშვილი: “მაშინ მე ბანკ “ქართუში” გახლდით, იქ ვმუშაობდი სწორედ და კარგად მახსოვს ის პერიოდი, როგორ ცდილობდა ნაციონალური მოძრაობა რეპრესიული მექანიზმებით “ქართუს” გაკოტრებას, როგორ ნაჩქარევად მიიღეს კანონში ცვლილებები, რომლითაც ბიზნესთან ერთად ნაწილობრივად შეეცადნენ რო ყველა ის სესხი “ქართუს” რო ქონდა გაცემული, ფაქტიურად არ დაბრუნებულიყო “ქართუში.”

სადავო მასალის მომზადებას განმცხადებელი უკავშირებს მის მიერ მომზადებულ გადაცემას, სადაც ბიზნესმენები “ქართული ოცნების” ხელისუფლებას ღიად აკრიტიკებდნენ თბილისში ნოემბერ-დეკემბერში საპროტესტო აქციების მონაწილეების ძალადობრივად დარბევის გამო. ეს გადაცემა BMG-ს ეთერში დეკემბერში გავიდა.

განმცხადებელმა საბჭოს წარმოუდგინა მტკიცებულებები, რაც ადასტურებს, რომ ხელისუფლების მიმართ ამ კრიტიკული გადაცემის ეთერში გასვლის შემდეგ დაიწყო “იმედმა” მის წინააღმდეგ ინფორმაციის კამპანიური გავრცელება.

მაგალითად, 26 დეკემბერს გიორგი ისაკაძეს, სადავო სიუჟეტის გარდა, რამდენიმე მასალა მიეძღვნა.

მის შესახებ ინფორმაცია გამოქვეყნდა 27 და 29 დეკემბერსაც. ასევე, 2025 წლის 25 აპრილს ტელეკომპანია “იმედის” ვებ-გვერდზე” ვხვდებით შალვა პაპუაშვილის კომენტარს გიორგი ისაკაძესთან დაკავშირებით, სადაც პაპუაშვილი მას ბიზნესზე თავდასხმაში ადანაშაულებს.

ეს მასალები ადასტურებს განმცხადებლის მიმართ “იმედის” წინასწარგანზრახულ ინტერესს.

საბჭომ  არაერთ გადაწყვეტილებაში აღწერა, რომ ტელეკომპანია “იმედი” განზრახ და მიზანმიმართულად არღვევს ჟურნალისტურ პრინციპებს ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად  განწყობილი პირების საზიანოდ და ხელისუფლების სასარგებლოდ, რასაც, ხშირ შემთხვევაში, კამპანიური ხასიათი აქვს.

საბჭო ამ შემთხვევაშიც მივიდა გადაწყვეტილებამდე, რომ ტელეკომპანია “იმედმა” გიორგი ისაკაძის შესახებ დაუზუსტებელი ინფორმაცია გაავრცელა კამპანიურად და განზრახ, რაც საბჭომ მიიჩნია ქარტიის მე-11 პრინციპის დარღვევად.

ყოველივე ამის გათვალისწინებით, საბჭომ მე-11 პრინციპიც დარღვეულად მიიჩნია.

სარეზოლუციო ნაწილი

გიორგი აბაზაძემ დაარღვია ქარტიის პირველი და მე-11 პრინციპები.

განცხადება

სადავო მასალა