საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მკაცრად გმობს მზია ამაღლობლისთვის ბათუმის საქალაქო სასამართლოს მიერ გამოტანილ განაჩენს და მას დაუსაბუთებლად, პოლიტიკურად მოტივირებულად და უსამართლოდ მიიჩნევს. 

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელს მოსამართლე ნინო სახელაშვილმა ორწლიანი პატიმრობა მიუსაჯა. მზია ამაღლობელი 2025 წლის 12 იანვარს დააკავეს და 6 აგვისტომდე ის წინასწარ პატიმრობაში იმყოფებოდა ბათუმის პოლიციის უფროსისთვის, ირაკლი დგებუაძისთვის, სილის გაწვნის გამო. პროკურატურა მას სისხლის სამართლის კოდექსის 353 პრიმა მუხლის პირველი ნაწილით პოლიციელზე თავდასხმას ედავებოდა, რისთვისაც 4-დან 7-წლამდე თავისუფლების აღკვეთაა გათვალისწინებული. 

მართალია, მოსამართლემ ბრალის გადაკვალიფიცირების შემდგომ შედარებით მსუბუქი მსჯავრი სისხლის სამართლის კოდექსის 353-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე გამოიტანა, თუმცა ამ ცვლილებამ მზია ამაღლობლის უფლება სამართლიან სასამართლოზე ვერ აღადგინა,  ვინაიდან მას არც ამ მუხლით გათვალისწინებული დანაშაული ჩაუდენია. 

353-ე მუხლის პირველი ნაწილი ითვალისწინებს ჯარიმას ან შინაპატიმრობას ვადით ორ წლამდე ანდა თავისუფლების აღკვეთას ვადით ორიდან ექვს წლამდე, შემდეგი ქმედებისთვის - პოლიციელის მიმართ წინააღმდეგობა საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვისთვის ხელის შეშლის, მისი საქმიანობის შეწყვეტის ან შეცვლის მიზნით, აგრეთვე, აშკარად უკანონო ქმედებისთვის მისი იძულება, ჩადენილი ძალადობით ან ძალადობის მუქარით. 

მზია ამაღლობლის სისხლის სამართლის საქმე ეყრდნობა ცრუ მოწმე პოლიციელთა ჩვენებებს, გაყალბებულ მტკიცებულებებს და მოკლებულია ყოველგვარ სამართლებრივ საფუძველსა და ლოგიკას. მზია ამაღლობელთან არ უსაუბრიათ გამომძიებლებს. თვეების განმავლობაში „ქართული ოცნების“ ხელისუფლების უმაღლესი თანამდებობის პირები არღვევდნენ უდანაშაულობის პრეზუმფციას მზია ამაღლობლის მიმართ იმგვარი გამოგონილი ბრალდებებით, რასაც მისთვის სასჯელის დამძიმება შეეძლო. აჭარის ტელევიზიამ უარი თქვა იმ ვიდეომასალის სრულად გასაჯაროებაზე, რომლიდანაც 44-წამიანი ამონარიდი პროკურატურამ სისხლის სამართლებრივი დევნისთვის მტკიცებულებად გამოიყენა.   

საქართველოში მოქმედი კანონმდებლობით და არსებული სასამართლო პრაქტიკით, მათ შორის, უზენაესი სასამართლოს პრაქტიკით, სილის გაწვნა, არსებითი ზიანის გარეშე, არ წარმოადგენს თავდასხმას ანუ იმგვარ დანაშაულს, რაც სისხლის სამართლის კოდექსით იდევნება.

მზია ამაღლობელს უკვე ორჯერ დააკისრეს ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობა ქმედებებისთვის, რაც მას არ ჩაუდენია. 18 მარტს ის მოსამართლე სალიხ შაინიძემ პოლიციელის კანონიერი მოთხოვნისადმი დაუმორჩილებლობის გამო 2000 ლარით დააჯარიმა, ხოლო 18 ივნისს - მოსამართლე მარიანა ფომაევამ 1000 ლარით, „იერსახის დამახინჯების“ გამო, სტიკერის გაკვრის ეპიზოდზე. 

მზია ამაღლობელმა უსამართლობისადმი პროტესტის ნიშნად დაკავების დღიდან, 38 დღე იშიმშილა. 

წინასწარი პატიმრობის პერიოდში მზია ამაღლობლის ჯანმრთელობა სწრაფად გაუარესდა და მან შეიძლება მხედველობა დაკარგოს, თუკი დროულად არ მიიღებს კვალიფიციურ სამედიცინო დახმარებას.  

მზია ამაღლობელი, რომელიც დაკავებისას დაექვემდებარა არაარადამიანურ და ღირსების შემლახველ მოპყრობას, აქამდე არ უცვნიათ დაზარალებულად. არ არის დასჯილი არცერთი ის პირი, ირაკლი დგებუაძის ჩათვლით, რომლებიც ამ პროცესში მონაწილეობდნენ. 

მზია ამაღლობელი უსამართლოდ იდევნება, მისი გაბედული პროფესიული საქმიანობისა და „ქართული ოცნების“ მიმართ კრიტიკული დამოკიდებულებისათვის. „ქართული ოცნება“ კრიტიკულად განწყობილი ჟურნალისტების დაშინებას ცდილობს და რეპრესიული ზომებით ავიწროებს დამოუკიდებელ მედიას, ზღუდავს გამოხატვის თავისუფლებას და ახშობს განსხვავებულ აზრს. 

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია ითხოვს, რომ მზია ამაღლობელს მოეხსნას ცრუ ბრალდება და ის უპირობოდ და დაუყოვნებლივ გათავისუფლდეს. 

შემოსავლების სამსახურმა 17 ივლისს „ბათუმელების“ ანგარიშებს ინკასო დაადო. ამის შესახებ ინფორმაცია გამოცემამ დღეს გაავრცელა. „ბათუმელები“ ადასტურებს, რომ ამ ეტაპზე მისი დავალიანება ბიუჯეტის მიმართ ძირი თანხის სახით 47 ათას ლარს, საურავის სახით 126 ათას ლარს, ხოლო ჯარიმის სახით 109 ათას ლარს შეადგენს. გამოცემას სახელმწიფოს წინაშე დავალიანება აღიარებული ჰქონდა და ყოველთვიურად იხდიდა თანხას მის დასაფარად. 

„ბათუმელების“ თხოვნას, ვალის გადასახდელად მისთვის გრაფიკი შეედგინა, ივლისის დასაწყისში შემოსავლების სამსახურმა უარით უპასუხა. 

“ბათუმელების” მოლოდინით, შემდეგი ეტაპი ქონების დაყადაღება და აღსრულების დაწყება იქნება, რაც ნიშნავს, რომ აღსრულების ეროვნული ბიურო „ბათუმელების“ ქონებას - ოფისსა და ტექნიკურ აღჭურვილობას - გაყიდის. 

უკვე წლებია, საქართველოში მედიას უკიდურესად მძიმე პირობებში უწევს მუშაობა, სარეკლამო რესურსების სიმცირის და რეპრესიული კანონმდებლობის გამო. „ბათუმელები“, მზია ამაღლობელის ხელმძღვანელობით, ძალ-ღონეს არ იშურებდა რომ, წინააღმდეგობების მიუხედავად, მკითხველამდე დროულად მიეტანა მისთვის სასიცოცხლოდ აუცილებელი, სანდო და გადამოწმებული ინფორმაცია. გამოცემა დაუღალავად ააშკარავებდა კორუფციის ფაქტებს და იცავდა ადამიანების შელახულ უფლებებს. 2025 წლის იანვრიდან მზია ამაღლობელი უკანონო პატიმრობაში იმყოფება, რამაც ორგანიზაციის საქმიანობა მნიშვნელოვნად შეაფერხა და მის ფინანსურ მდგომარეობაზეც აისახა. 

ინკასოს დასადებად შერჩეული დრო - როცა მზია ამაღლობელის სასამართლო პროცესი დასასრულს უახლოვდება, ქარტიას აფიქრებინებს, რომ „ქართული ოცნება“ მის ხელთ არსებულ ფინანსურ ბერკეტს კრიტიკული მედიასაშუალების გასაჩუმებლად და შესავიწროებლად იყენებს. 

შემოსავლების სამსახურის გააქტიურება მსგავს ეჭვებს აღძრავს იმის გამოც, რომ უკვე წლებია, პროსახელისუფლებო ტელევიზიებს - „იმედსა“ და „რუსთავი2“-ს, მილიონობით ლარი აქვთ საბიუჯეტო დავალიანება, რაც მათ მიმართ სააღსრულებო მოქმედების საფუძველი არ გამხდარა. 

სახელმწიფოს ვალდებულებაა, ხელი შეუწყოს დემოკრატიული ინსტიტუციების, მათ შორის, მედიის განვითარებას, რომლის როლი დემოკრატიის გამართულად ფუნქციონირებაში შეუფასებელია. სახელმწიფო პოლიტიკა მიმართული უნდა იყოს მედიაბიზნესის, რომელიც განსაკუთრებულად მგრძნობიარეა პოლიტიკური და ეკონომიკური რყევების მიმართ, დაცვისა და ხელშეწყობისკენ და არა გადასახადების ამოღების მოტივით მისი დათრგუნვისა და განადგურებისკენ. 

ქარტია მოუწოდებს ფინანსთა სამინისტროსა და შემოსავლების სამსახურს, მოხსნას ინკასო „ბათუმელების“ ანგარიშებს, შეუდგინოს მას გრაფიკი დავალიანების გასასტუმრებლად და გამოცემას ნორმალურად ფუნქციონირების საშუალება მისცეს.   

თბილისის საქალაქო სასამართლოში დასაქმებული მანდატურების არაპროფესონალური ქცევა და ზღვარსგადასული უხეშობა, უკვე დიდი ხანია, საზოგადოების ყურადღებას იქცევს. გუშინ, 3 ივლისს, მანდატურების მცდელობამ, სასამართლოში სიტუაცია უხეში ძალისმიერი მეთოდებით ემართათ, საგანგაშო ხასიათი მიიღო. იმის გამო, რომ მათ ვერ გამოიჩინეს სათანადო პროფესიონალიზმი სასამართლო პროცესებზე დასწრების მსურველთა ნაკადების რეგულირებისას, წარმოიქმნა ჭყლეტა, რამაც საფრთხე შეუქმნა ადამიანების ჯანმრთელობასა და სიცოცხლეს. მანდატურები უდიერად ექცეოდნენ მოქალაქეებს და მათ შორის, ჟურნალისტებსაც, რომლებსაც სასამართლო პროცესების გასაშუქებლად ისედაც ძალიან მძიმე პირობებში უწევთ პროფესიული მოვალეობის შესრულება. მოქალაქეები და ჟურნალისტები, მათ შორის, ქალი ჟურნალისტები, მანდატურების სისასტიკისგან თავის დაცვასაც ვერ ახერხებდნენ იმის გამო, რომ დიდი იყო იმის ალბათობა, საქმე მათ წინააღმდეგ შემოებრუნებინათ და ისინი იქეთ დაედანაშაულებინათ. 

30 ივნისს ამოქმედებული ცვლილებებით საერთო სასამართლოების შესახებ კანონში, ჟურნალისტებს უკიდურესად შეეზღუდათ სასამართლო პროცესის გაშუქების შესაძლებლობა. აიკრძალა ფოტო გადაღება, აუდიო და ვიდეო ჩაწერა და პირდაპირი ტრანსლაცია. ამ ვითარებაშიც კი ჟურნალისტები ცდილობენ, პირნათლად შეასრულონ პროფესიული მოვალეობა და მიაწოდონ საზოგადოებას ინფორმაცია სასამართლოში მიმდინარე სხდომების შესახებ. 

ქარტია თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოუწოდებს, ყველა ზომა მიიღოს სასამართლოს ტერიტორიაზე, და ასეთად კანონი ეზოსაც მიიჩნევს, ჟურნალისტთა უსაფრთხოების დასაცავად. სასამართლომ უნდა უზრუნველყოს შესაბამისი ტრენინგი და ინსტრუქტაჟი თავისი მანდატურებისთვის, ახალი, მეტი პროფესიონალიზმის მქონე კადრებით ჩაანაცვლოს ძალადობაში და სისიტიკეში შემჩნეული მანდატურები, და ჩაატაროს შიდა მოკვლევა ასეთი მანდატურების გამოსავლენად და დასასჯელად.     

ქარტია თბილისის საქალაქო სასამართლოს ასევე მოუწოდებს, გამოყოს უფლებამოსილი პირი, რომელსაც სასამართლოს სხდომების ჩაწერა და მედიისთვის მიწოდება დაევალება. ამას სასამართლოსგან საერთო სასამართლოების შესახებ კანონში შესული და 30 ივნისს ამოქმედებული ცვლილებები ითხოვს. მთელი კვირის განმავლობაში სასამართლომ ამგვარი პირის გარეშე იმუშავა, მაშინ როცა ამ პერიოდში ისეთი სხდომები იმართებოდა, რომელთა მიმართ საჯარო ინტერესი მაღალია.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია ეხმაურება საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის 3 ივლისის გადაწყვეტილებას „ქართული ოცნების“ 27 მაისით დათარიღებული საჩივრის საფუძველზე ტელეკომპანიების „პირველი“, „ფორმულა“ და „მთავარი არხი“ სამართალდამრღვევად ცნობის თაობაზე. 

მიუხედავად იმისა, რომ კომისიამ ტელეკომპანიები ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობისგან/ჯარიმისგან გაათავისუფლა, როგორც ამას მაუწყებლობის შესახებ კანონის გარდამავალი დებულება მოითხოვდა, მან ამ გადაწყვეტილებით უკიდურესად სახიფათო პრეცედენტი შექმნა. 

3 ივლისს ერთხმად მიღებული გადაწყვეტილებით კომუნიკაციების კომისიამ საზოგადოებას აჩვენა, რომ მზად არის, ძალაუფლების მქონე ჯგუფის მითითებით, შინაარსობრივი საკითხების ფართო სპექტრის რეგულირებით დაკავდეს. 

მაშინ, როცა კომისია იმედოვნებს, რომ ეს გადაწყვეტილება და მისი დასაბუთება „ანალოგიური დარღვევების პრევენციას“ შეუწყობს ხელს, ქარტია და ჟურნალისტური თემი შიშობს, რომ ის „მსუსხავ ეფექტს“ იქონიებს და ქვეყანაში მიმდინარე საჯარო პოლიტიკურ დისკურსს გააღარიბებს.  

მაუწყებლობის შესახებ კანონის 54-ე, მუხლი, რომელიც „სამართლიანობასა და მიუკერძოებლობას“ აწესრიგებს და ერთ-ერთია იმ მუხლებს შორის, რასაც საჩივარი ეყრდნობა, პირდაპირ ეწინააღმდეგება როგორც საქართველოს კონსტიტუციას, ისე ადამიანის უფლებათა ევროპულ კონვენციას. 

მედიისთვის ისეთი ტერმინების გამოყენების აკრძალვა, რაც სრულად სარედაქციო პოლიტიკის დისკრეციაშია, სხვა არაფერია, თუ არა პრესის თავისუფლების შეზღუდვა და კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე მაუწყებლებისთვის ცენზურის დაწესება. 

მედიას უნდა ჰქონდეს შესაძლებლობა, რეალობა იმგვარი ტერმინებით აღწეროს, როგორც ის ხედავს მას თავისი სარედაქციო პოლიტიკის პრიზმიდან. კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებით მაუწყებლებისთვის ისეთი ტერმინების გამოყენების აკრძალვა, როგორიცაა „არალეგიტიმური პარლამენტი“, „ე.წ. პარლამენტის თავმჯდომარე“, „ოლიგარქის დეპუტატი“, „რეჟიმის საქალაქო სასამართლო“, „ქართული ოცნების რეჟიმი“, „რეჟიმის პატიმარი“, შინაარსობრივი რეგულირების ტიპური ნიმუშია და მედიაში პროფესიული სტანდარტების ამაღლებას არანაირად არ ემსახურება. 

ქარტია მოუწოდებს კომისიას, მხარი დაუჭიროს მისი რეგულირების ქვეშ მოქმედი მაუწყებლების დამოუკიდებლობას მაშინაც კი, როდესაც ამ მაუწყებლებისგან წამოსული კრიტიკა დისკომფორტს უქმნის ძალაუფლების სტრუქტურებს, და იქცეს მათი სარედაქციო დამოუკიდებლობის რეალურ გარანტად, როგორც ამას კომისიისთვის, როგორც დამოუკიდებელი სააგენტოსთვის, მინიჭებული მანდატი ითვალისწინებს. სხვა შემთხვევაში, კომუნიკაციების კომისიის როლი სამაუწყებლო სექტორის განვითარებაში ცალსახად შეფასდება როგორც რეგრესული და უარყოფითი.  

დღეს, 30 ივნისს, სინდისის პატიმრების პროცესის, ნიკა გვარამიას პროცესის და სხვა პროცესების გასაშუქებლად თბილისის საქალაქო სასამართლოში მისული ჟურნალისტები სასამართლოს მანდატურებმა ეზოს  შესასვლელთან შეაჩერეს და აპარატურა დაატოვებინეს. წინა დღეებში მათი რედაქტორები უშედეგოდ ცდილობდნენ დაედგინათ, თუ რა უნდა გაეკეთებინათ პროცესების გადასაღებად ნებართვის მისაღებად ან იქნებოდა თუ არა მედიებისთვის ხელმისაწვდომი, ალტერნატივის სახით, თავად სასამართლოს მიერ გაკეთებული ჩანაწერები. სასამართლო სისტემა სრულიად მოუმზადებელი დახვდა საკანონმდებლო ცვლილებებს და მედიისთვის შესაბამისი წესების შემუშავებაზე და ახალი რეგულაციების შესახებ მათ ინფორმირებაზე წინასწარ არ იზრუნა.  

გასულ კვირას „ქართულმა ოცნებამ“ დაჩქარებული წესით მიიღო ცვლილებები საერთო სასამართლოების შესახებ კანონში, რითაც ფაქტობრივად სასამართლოს მთელ ტერიტორიაზე  - სხდომის დარბაზებში, სასამართლოს შენობაში და სასამართლოს ეზოში - აკრძალა ფოტო, კინო და ვიდეოგადაღება, აუდიოჩაწერა და ტრანსლაცია. 

საკანონმდებლო ცვლილებებმა მედია სექტორში დიდი დაბნეულობა გამოიწვია. ჟურნალისტებს ბევრი კითხვა ჰქონდათ პროცედურებთან დაკავშირებით, იუსტიციის საბჭო კი, რომელსაც გადაღებაზე ნებართვების გაცემა დაევალა, დღეს მთელი დღის განმავლობაში დუმდა. თბილისის საქალაქო სასამართლოში ჟურნალისტებს უთხრეს, რომ მსგავს საკითხზე გადაწყვეტილების მიღება უკვე მათ კომპეტენციას სცილდებოდა.  

ნაჩქარევად მიღებული ცვლილებები სამართლიანი სასამართლოს უფლებას ეწინააღმდეგება და სასამართლოების დამოუკიდებლობის ხარისხს ამცირებს, ხოლო დემონსტრაციული უყურადღებობა მოქალაქეებისა და მედიის საჭირობის მიმართ მდგომარეობას კიდევ უფრო ართულებს. 

ქარტია მოუწოდებს იუსტიციის საბჭოს,  დაუყოვნებლივ შეიმუშაოს სხდომების გადაღებაზე ნებართვის გაცემის მარტივი და ნათელი პროცედურები, რაც მედიას შესაძლებლობას მისცემს, ზედმეტი ბიუროკრატიის გარეშე, სხდომის დაწყებამდე, სწრაფად მიიღოს პასუხი განცხადებებზე. 

პარალელურად, ქარტია მოუწოდებს საერთო სასამართლოებსა და თბილისის საქალაქო სასამართლოს, იზრუნონ სხდომების ჩაწერაზე და ეს ჩანაწერები დროულად და  გამოსადეგ ფორმატში მიაწოდონ მედიას. 

იმ დროს, როცა ქვეყანაში მრავალი იმგვარი სასამართლო პროცესი მიმდინარეობს, რომელთა მიმართაც საზოგადოებრივი ინტერესი განსაკუთრებულად მაღალია, სასამართლო სისტემა ვალდებულია, ყველაფერი გააკეთოს პროცესების საჯაროობის უზრუნველსაყოფად.

23 ივნისს, გვიან საღამოს, პოლიციელებს ჰქონდათ მცდელობა, ტელეკომპანია “კავკასიის” ჟურნალისტი ნინო კოდალაშვილი იძულებით გადაეყვანათ სამმართველოში მოწმედ და მოეპოვებინათ წვდომა მის ტელეფონში სავარაუდოდ არსებულ ინფორმაციაზე. პოლიციის ინტერესის საგანს წარმოადგენდა ინციდენტის, რომელსაც ჟურნალისტი შეესწრო, ტელეფონით გაკეთებული ვიდეოჩანაწერი. 

მას შემდეგ, რაც ტელეკომპანია “კავკასიის” ჟურნალისტისა და ხელმძღვანელის, ნინო ჯანგირაშვილის, ირგვლივ მოქალაქეები შეიკრიბნენ, და ერთ-ერთი მათგანი პოლიციასთან მათი საუბრის ფეისბუქის ლაივში გადაცემას შეუდგა, პოლიციელებს მოუწიათ, ეღიარებინათ, რომ ამგვარი გამოკითხვა ნებაყოფილობითია და რომ მოწმეს შეეძლო ჩვენება მიეცა მოგვიანებითაც, მოსამართლის წინაშე და ადვოკატის თანდასწრებით. პოლიციელმა ჟურნალისტებს უთხრა, რომ მას აღელვებდა ტელეფონში შენახული მტკიცებულების განადგურების რისკი. საბოლოოდ, პოლიციელებმა ჟურნალისტებს ადგილის დატოვების შესაძლებლობა მისცეს და შეჰპირდნენ, რომ მომდევნო დღეს ოფიციალურად მიმართავდნენ.   

მოქმედი კანონდებლობით, პოლიციას არ აქვს უფლება, აიძულოს ჟურნალისტი, მისცეს წვდომა პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას მოპოვებულ მასალებზე, იმ შემთხვევაშიც კი, როცა ეს მასალები პოლიციისთვის მნიშვნელოვან მტკიცებულებას წარმოადგენს. ამ მასალების იმ ნაწილის პოლიციისთვის გაზიარების საკითხი, რაც არ გასაჯაროვდება ჟურნალისტური ნაშრომის სახით, სრულად ჟურნალისტის/მედიასაშუალების დისკრეციაშია.   

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია პოლიციელებს შეახსენებს, რომ ჟურნალისტებს არ ევალებათ პროფესიული საქმიანობის შესრულებისას მათთვის მოიპოვონ ვიდეომტკიცებულებები და მისცენ მათ წვდომა პირად/სამსახურებრივ ტექნიკაზე. ამაზე პოლიციელებმა, რომლებიც სამხრე კამერებით არიან აღჭურვილი, თავად უნდა იზრუნონ.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია შსს-ს მოუწოდებს, პოლიციელებს კარგად განუმარტონ მათი უფლებამოსილების ფარგლები მოწმეებთან და მტკიცებულებებთან მიმართებაში და ჟურნალისტების უფლებები, რათა პოლიციელებმა არ სცადონ კანონის დარღვევით ზეწოლა ინციდენტის შემსწრე ჟურნალისტებზე. 

ქვეყანაში საპროტესტო მოძრაობისა და საპროტესტო განწყობების შესახებ ინფორმაციაზე წვდომა ეზღუდება ადგილობრივ და საერთაშორისო საზოგადოებას, რის მისაღწევადაც სახელისუფლებო სტრუქტურები საკანონმდებლო ბერკეტებსა და მათ ხელთ არსებულ ძალაუფლებას იყენებენ. ეს გარემოება ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ღრმა შეშფოთებას იწვევს. 

თბილისის საქალაქო სასამართლოში ხშირად იხილება როგორც სისხლის სამართლის, ისე სამოქალაქო კოდექსით მიმდინარე ის დავები, რომელთა მიმართაც საზოგადოებრივი ინტერესი მაღალია. დამოუკიდებელი მედიასაშუალებები, მწირი რესურსების მიუხედავად, ყველაფერს აკეთებენ სასამართლო სხდომების გასაშუქებლად და საზოგადოებამდე ინფორმაციის მისატანად. ამის პარალელურად მოსამართლეები, ყოველგვარი დასაბუთების გარეშე, ჟურნალისტებს სხდომათა დარბაზებში პროცესებზე დასასწრებად ხან საერთოდ არ უშვებენ და ხან განხილვის დასრულებამდე ატოვებინებენ მათ. ზოგჯერ მათ ფოტო და ვიდეო გადაღების უფლებას არ აძლევენ. არის შემთხვევები, როცა ჟურნალისტებს სასამართლოს შენობაში მუშაობასაც კი უშლიან. მდგომარეობას ამძიმებს სასამართლოს მანდატურების ძალადობრივი ქცევა, რომლებიც ჟურნალისტთა მიმართ უხეშ ძალას იყენებენ. სასამართლოში გაუარესებულ სამუშაო პირობებზე და ხელშეშლაზე საუბრობენ ის ჟურნალისტები, რომლებიც უკვე წლებია,  სასამართლო სხდომებს აშუქებენ. „პუბლიკას“ ფოტოგრაფმა, მინდია გაბაძემ, 9  ივნისს სოციალურ ქსელში დაწერა: „ხელის და ფეხის ჩარტყმა, თრევა, ხელის  მოჭერა, ფეხის წამოდება, კამერაზე დარტყმა და გინება გახდა ჩვენი ყოველდღიურობა სასამართლოში“. 

12 ივნისს, მანდატურებმა, პროევროპულ აქციაზე დაკავებული სტუდენტის, მათე დევიძის, სასამართლო პროცესის გასაშუქებლად თბილისის საქალაქო სასამართლოში მისული ჟურნალისტების ერთ ნაწილს, მოქალაქეებთან ერთად, შენობა ძალით დაატოვებინეს. ჟურნალისტთა მეორე ნაწილს ისინი სასამართლოს შენობაში არ უშვებდნენ. 

11 ივნისს მოსამართლემ პროევროპული აქციების მონაწილე ექიმის, ნარკოდანაშაულში ბრალდებული გიორგი ახობაძის, პროცესი სრულად დახურა და ჟურნალისტებს დარბაზი ყოველგვარი ახსნა-განმარტების გარეშე დაატოვებინა. 10 ივნისს, იგივე გააკეთა მოსამართლემ პროევროპული აქციების მონაწილე ჯგუფურ ძალადობაში ბრალდებული 11 პირის სასამართლო პროცესზეც, ოთხი მოწმის დაკითხვის შემდეგ. „პუბლიკას“ ჟურნალისტმა ნათია ამირანაშვილმა სოციალურ მედიაში დაწერა, რომ მათ, ჟურნალისტებს, 11 ივნისს სხდომაზე წესრიგი არ დაურღვევიათ და რომ არც 11 ივნისს და არც წინა დღეს, 10 ივნისს, მედიის, მათ შორის იმ მედიის, რომელთაც გადაღების ნებართვა ჰქონდათ, დარბაზიდან გაძევებისთვის არანაირი საფუძველი არ არსებობდა. 

11 ივნისს, მოსამართლე, პროევროპული აქციების მონაწილე ჯგუფური ძალადობაში ბრალდებული რვა პირის სასამართლო პროცესზე, „პუბლიკას“ ფოტოგრაფს, მინდია გაბაძეს, მის პროცესზე ფოტოგადაღების უფლების ჩამორთმევით დაემუქრა. ჟურნალისტმა სოციალურ ქსელში დაწერა, რომ ის ფოტოების გადაღებას სხდომის დასრულების შემდეგაც განაგრძობდა, თუმცა სრულიად უხმაუროდ, რამაც მოსამართლის გაღიზიანება გამოიწვია. 

9 ივნისს სასამართლოს შენობაში ჟურნალისტებზე იძალადეს პროევროპული აქციების მონაწილის, ნარკოდანაშაულში ბრალდებული ნიკა კაციას, საქმის მოწმე პოლიციელის თანმხლებმა პირებმა. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია სასამართლოებში არსებულ მძიმე სამუშაო გარემოს განცხადებით 30 მაისსაც გამოეხმაურა.  

შსს და სასამართლოები განაგრძობენ ჟურნალისტების დაჯარიმებას სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს „გზის ხელოვნურად გადაკეტვისათვის“ იმ პირობებში, როდესაც მრავალი მტკიცებულება მოიპოვება ჟურნალისტების სასარგებლოდ. ქარტიამ ამ საკითხზე ისაუბრა განცხადებაში, რომელიც 9 ივნისს გამოქვეყნდა. 

14 ივნისს ცნობილი გახდა, რომ საქართველოში შემოსვლაზე უარი უთხრეს ფრანგ ფოტოგრაფს, მარილიზ ვინიოს. 2022 წლიდან დღემდე, ღია წყაროებში მსგავსი კიდევ 14 შემთხვევა იძებნება, როცა უცხოელი ჟურნალისტები საქართველოში არ შემოუშვეს. ეს ჟურნალისტები ან კრიტიკულად იყვნენ განწყობილი პუტინის რეჟიმის მიმართ ან საქართველოში მიმდინარე პროტესტს აშუქებდნენ. მარილიზ ვინიოს თქმით, ის საქართველოში ორჯერ - 2024 წლის ოქტომბერ-ნოემბერსა და დეკემბერში იმყოფებოდა. ფოტოგრაფი საქართველოში მისი არშემოშვების გადაწყვეტილებას მის პროფესიულ საქმიანობასა და დემოკრატიისა და თავისუფლებისათვის ქართველი ხალხის ბრძოლის მიმართ სოციალურ ქსელში მის ღიად გამოხატულ მხარდაჭერას უკავშირებს. საქართველოში გადაღებული მისი ფოტოები პოპულარულ გამოცემებში გამოქვეყნდა და რამდენიმე საერთაშორისო კონკურსშიც მოხვდა. ისინი საქართველოშიც გამოიფინა. 

სოციალურ მედიაში გამოქვეყნებული პოსტების გამო, რომელიც შეფასებით მსჯელობას წარმოადგენს და გამოხატვის თავისუფლების ფარგლებში სრულად ჯდება, მოქალაქეებსა და ჟურნალისტებს 1,500-დან 4,000 ლარამდე ჯარიმა ან 45 დღემდე პატიმრობა ემუქრებათ. მათი ნაწილის სასამართლო პროცესები უკვე გაიმართა. მამუკა მდინარაძემ საჩივარი ტელეწამყვანების ვახო სანაიას, ვიკა ბუკიას, ეკა მიშველაძის და ნანუკა ჟორჟოლიანის, ჟურნალისტ დეა მამისეიშვილის და „ფორმულას“ თანამფლობელის მიშა მშვილდაძის წინააღმდეგ ახლად ამოქმედებული ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა 173(16)-ე მუხლის საფუძველზე შეიტანა. ეს მუხლი პასუხისმგებლობას ითვალისწინებს სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირის, პოლიტიკური თანამდებობის პირის, სახელმწიფო მოსამსახურის/მასთან გათანაბრებული პირის ან/და საჯარო მოსამსახურის სიტყვიერი შეურაცხყოფისთვის. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წუხილის საგანია ამ მუხლის მსუსხავი ეფექტი და მის საფუძველზე მასობრივი ცენზურის საფრთხე. 173(16)-ე მუხლში ჩამოთვლილ პირებს თმენის მაღალი ვალდებულება აქვთ, მოქალაქეებსა და ჟურნალისტებს კი მათი მისამართით კრიტიკული აზრის გამოთქმის არ უნდა ეშინოდეთ. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია სოლიდარობას უცხადებს ყველა იმ ჟურნალისტს, რომლებიც ამ დამთრგუნველ გარემოში, მაღალი პროფესიონალიზმით აგრძელებენ საქმიანობას და საზოგადოების ინფორმირებას მათთვის მნიშვნელოვანი საკითხებისა და პროცესების შესახებ.

თავიდან შსს გზის ხელოვნურად გადაკეტვის გამო ჟურნალისტებისთვის გამოწერილ ჯარიმებს მას შემდეგ აუქმებდა, რაც ისინი წარადგენდნენ პრესის ბარათს, ცნობას სამსახურიდან, ფოტოებსა და ვიდეოკადრებს და სხვა მტკიცებულებებს, რითაც დასტურდებოდა, რომ დაჯარიმების მომენტში ისინი სამუშაო მოვალეობას ასრულებდნენ და საპროტესტო აქციებს აშუქებდნენ. ბოლო ხანებში ეს მიდგომა შეიცვალა. 

ივნისში ჟურნალისტებმა შსს-სგან მიიღეს დადგენილებები უარით საჩივრის დაკმაყოფილებაზე მათ წინააღმდეგ შედგენილ ოქმებზე გზის გადაკეტვის გამო. 

ჟურნალისტებისა და მათი უფლებადამცველების თქმით, ეს დადგენილებები შაბლონურია, რაც აჩვენებს,რომ შსს-ს გადაწყვეტილების მიღებისას მათი პროფესიული კუთვნილება და სამუშაოს სპეციფიკა საერთოდ არ გაუთვალისწინებია. 

სასამართლო პრაქტიკაც იმავეს აჩვენებს იმ შემთხვევებზე, სადაც საქმე სასამართლომდე მივიდა. 

ეს ცვლილება მიდგომაში აჩენს საფუძვლიან ეჭვს, რომ შსს-სა და სასამართლოების მიზანია, ჯარიმების მსუსხავი ეფექტის პოტენციალის გამოყენებით, ჟურნალისტებს საპროტესტო აქციების გაშუქებაზე უარი ათქმევინონ, რათა ინფორმაციამ ამ აქციების შესახებ საზოგადოებამდე არ მიაღწიოს. 

დაჯარიმებულთა შორის არიან როგორც სამაუწყებლო, ისე ონლაინ მედიაში დასაქმებული ჟურნალისტები, როგორც დამწყები, ისე გამოცდილი პროფესიონალები, როგორც ფრილანსერები და მედიასაშუალებებში შტატიან პოზიციებზე დასაქმებულები. 

კომუნიკაცია ჟურნალისტებსა და შსს-ს შორის და სასამართლო პროცესები ნათლად აჩვენებს, რომ არც შსს-სა და არც სასამართლოში არ ესმით ან არ სურთ გაიგონ, თუ როგორ ფუნქციონირებს მედია და რა პროცესებისა და პრაქტიკის შედეგად იქმნება მედიაპროდუქტი. განსაკუთრებულად რთული გასაგები მათთვის ონლაინ მედიის სპეციფიკა აღმოჩნდა. ზოგიერთ შემთხვევაში შსს-მ ონლაინ მედიისგან მტკიცებულებებად მოითხოვა პირდაპირი ჩართვები და იმ დღესვე გამოქვეყნებული მასალები. 

ცალკე წუხილის საგანია ჯარიმის ოდენობა - 5,000 ლარი, რაც მედიაში დასაქმებულებისთვის  არაპროპორციულად მძიმე ტვირთს წარმოადგენს.  

დაჯარიმებულთა შორის არის „პუბლიკას“ ჟურნალისტი ბასტი მგალობლიშვილი. ჟურნალისტმა, რომელსაც შსს 14 თებერვალს გზის გადაკეტვას ედავებოდა, 6 ივნისს ფეისბუქზე დაწერა, რომ შსს-მ მას საჩივარი არ დაუკმაყოფილა, მიუხედავად იმისა, რომ მან მრავალგვარი მტკიცებულება წარადგინა იმის საჩვენებლად, რომ იმ დღეს პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. ბასტი მგალობლიშვილი შსს-სგან მიღებული უარის სასამართლოში გასაჩივრებას გეგმავს. 

31 მაისს დააჯარიმეს მედია აპრილის მთავარი რედაქტორი ხატია ღოღობერიძე. ჟურნალისტი იმ დღეს, 29 მარტს, როცა მას გზის გადაკეტვას ედავებიან, ქალთა მარშზე პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. ხატია ღოღობერიძემ შსს-ს მასალები მიაწოდა, მის წარმომადგენლებს ისიც დეტალურად აუხსნა, თუ როგორ მუშაობს ონლაინ მედია, თუმცა უშედეგოდ. ხატია ღოღობერიძეც გეგმავს, შსს-ს დადგენილება სასამართლოში გაასაჩივროს. 

30 მაისს, უკვე სასამართლოში დააჯარიმეს „მთავარი არხის“ ჟურნალისტი  ნათია გოგსაძე. მას შსს 2 თებერვალს გზის გადაკეტვას ედავებოდა. 

23 მაისს, ასევე სასამართლომ დააჯარიმა „პუბლიკას“ ჟურნალისტი მარიამ ქავშბაია, რომელსაც შსს 3 თებერვალს გზის გადაკეტვას ედავებოდა.

3 ივნისს სასამართლომ დააჯარიმა ფოტოჟურნალისტი  გოგა ჩანადირი გზის გადაკეტვისთვის თებერვალში. 

OC Media-ს დამფუძნებელსა და ფოტოჟურნალისტ მარიამ ნიკურაძეს შსს-მ ოთხი ჯარიმა გამოუწერა. ჟურნალისტმა 4 ივნისს ფეისბუქზე დაწერა, რომ შსს-მ არ დააკმაყოფილა მისი საჩივარი ამ ოთხიდან ერთ-ერთზე.  

გასაჩივრებულ ოქმებზე უარის მოლოდინში არიან სხვა ჟურნალისტებიც, ვისაც შსს გზის გადაკეტვას ედავება იმ დროს, როცა ისინი პროფესიულ საქმიანობას ეწეოდნენ. მათ არც სასამართლოს იმედი აქვთ, თუმცა, სასამართლოსთვის მიმართვას მაინც გეგმავენ. 

ჟურნალისტებისა და მათი უფლებადამცველების შეფასებით, რასაც ქარტიაც იზიარებს, ჟურნალისტების დაჯარიმება გზის გადაკეტვის გამო პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას წარმოადგენს გაუმართლებელ ჩარევას მედიის საქმიანობის თავისუფლებაში. ქარტიისთვის განსაკუთრებით შემაშფოთებელია შსს და სასამართლოების მიდგომის სისტემური ხასიათი და ის გულგრილობა, რასაც ისინი იჩენენ წარდგენილი მტკიცებულებების მიმართ. ჟურნალისტები მაშინაც კი მკაცრად ისჯებიან, როცა ისინი ცდილობენ არ დაარღვიონ თვით იმგვარი კანონები, რომლებიც სამართლიანობის საბაზისო ტესტსაც ვერ უძლებენ. 

ქარტია შსს-ს და სასამართლოებს მოუწოდებს, იმოქმედონ კანონიერად და სამართლიანად, შეწყვიტონ მართლმსაჯულების სისტემის მიმართ ნდობის დაზიანება და ჟურნალისტებისთვის საქმიანობაში ხელშეშლა მათ წინააღმდეგ ფინანსური ბერკეტების გამოყენების გზით. 

გუშინ, 5 მაისს, საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ, დასაშვებად ცნო ტელეკომპანიების „ფორმულა“, „ტვ პირველი“ და „მთავარი არხი“ წინააღმდეგ ირაკლი კობახიძის მინდობილი პირის, ნათია ბოკუჩავას საჩივარი, რომელიც, მაუწყებლობის შესახებ კანონის 54-ე მუხლის (სამართლიანობისა და მიუკერძოებლობის შესახებ) საფუძველზე, სადავოდ ხდის ამ მედიასაშუალებების მიერ ქვეყანაში ძალაუფლების მქონე სტრუქტურების სახელდებას. საჩივრის არსებითი განხილვა 19 ივნისს ჩაინიშნა. 

მაუწყებლობის შესახებ კანონში 1 აპრილს შეტანილი ცვლილებები კომუნიკაციების კომისიას შინაარსში ჩარევის უფლებამოსილებას ანიჭებს და მას ქვეყანაში მთავარ ცენზორად აქცევს. ნიშანდობლივია, რომ 27 მაისს, პირველი საჩივრით კანონში ცვლილებების შეტანის შემდეგ კომისიას მიმართა არა რიგითმა მოქალაქემ, რომელთა ინტერესების დაცვის მოტივითაც ასაბუთებდა „ქართული ოცნება“ ამ ცვლილებების აუცილებლობას, არამედ ირაკლი კობახიძემ.

ქარტიას მიაჩნია, რომ მსგავსი ტერმინების შესახებ გადაწყვეტილება ისეთ გადაწყვეტილებათა რიგს განეკუთვნება, რომელიც მედიასაშუალებებმა სარედაქციო დამოუკიდებლობის ფარგლებში უნდა მიიღონ და არა მარეგულირებელი კომისიის მითითებით. 

სიტუაციაში, როცა ქვეყანაში ძალაუფლების მქონე სტრუქტურების ლეგიტიმურობას ეჭვქვეშ აყენებენ როგორც შიდა, ისე გარე აქტორები, რაც არაერთი დოკუმენტითა თუ რეზოლუციითაა დადასტურებული, მედიასაშუალებების მხრიდან მათ მიმართ არაერთგვაროვანი დამოკიდებულება სრულიად ბუნებრივია და მოსალოდნელი. მედიასაშუალებებს აქვთ სრული უფლება, სიტუაციის აღსაწერად გამოიყენონ იმგვარი ტერმინები, რაც მათ საჭიროდ მიაჩნიათ თავიანთი ინდივიდუალური სარედაქციო ხაზიდან გამომდინარე.  

საჩივარი, რომელიც კომუნიკაციების კომისიამ დასაშვებად ცნო, ისეთ საკითხს ეხება, რაც უნდა იყოს და არის კიდეც პროფესიული წრეების მსჯელობის საგანი, და არა საფუძველი სანქცირებისათვის და გზა პოლიტიკური მიზნების მისაღწევად.  

ამ საჩივრის დაშვებით, კომუნიკაციების კომისია ცენზურას აკანონებს. ყველას გვესმის, რომ ეს მხოლოდ დასაწყისია და რომ მაუწყებლობის შესახებ კანონში შეტანილი ცვლილებები და ეს კონკრეტული საჩივარი კომუნიკაციების კომისიას აქცევს მძლავრ იარაღად „ქართული ოცნების“ ხელში დამოუკიდებელი და კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ.   

ქარტია მოუწოდებს კომუნიკაციების კომისიას, კარგად გაიაზროს სიტუაციის კომპლექსურობა და სიმძიმე და არასწორი და უსამართლო გადაწყვეტილებებით არ მიიღოს მონაწილეობა აბსურდულ პროცესში, რომელიც მისი როგორც ინსტუტუციისადმი ისედაც შერყეულ ნდობას და ცალკეული კომისიონერების პროფესიულ რეპუტაციას საბოლოოდ დაასამარებს. 

ტვ პირველის ჟურნალისტს თამთა დოლენჯაშვილს, 2015-2016 წლებში საქართველოს მე-8 მოწვევის პარლამენტის წევრმა „ქართული ოცნებიდან“, ყოფილმა მოჭიდავემ, ელდარ (ლუკა) კურტანიძემ, ხელში ჩაარტყა და ასე სცადა, მისთვის ტელეფონი გაეგდებინებინა. პარლამენტის შენობაში ის წულუკიანის საგამოძიებო კომისიაზე ჩვენების მისაცემად იყო მისული, ხოლო თამთა დოლენჯაშვილი „ნოდარ მელაძის შაბათისთვის“ რეპორტაჟს ამზადებდა. ქალებზე ძალადობაში არაერთხელ მხილებული ყოფილი დეპუტატი გააღიზიანა ჟურნალისტის შეკითხვამ გაზისა და ნავთობის კორპორაციაში მისი ფიქტიური დასაქმების თაობაზე. 

ქარტია შეშფოთებას გამოთქვამს იმის გამო, რომ რესპონდენტები, მათ შორის ყოფილი და მოქმედი საჯარო მოხელეები, თავს უფლებას აძლევენ, ჟურნალისტებს ეუხეშონ და მუშაობაში ხელი შეუშალონ. ბოლო თვეებში არაერთი ასეთი ინციდენტი დაფიქსირდა. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი ჟურნალისტისთვის პროფესიული მოვალეობის შესრულებაში ხელის შეშლას სისხლის სამართლის დანაშაულად მიიჩნევს, ჟურნალისტთა წინააღმდეგ ჩადენილი ქმედებებისთვის მოძალადეები იშვიათად აგებენ პასუხს. დაუსჯელობის ატმოსფერო ძალადობას ახალისებს.

ქარტია პროკურატურას ამ ინციდენტის დროულად გამოძიებისა და დამნაშავის დასჯისკენ მოუწოდებს.