ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია შსს-ს და სასამართლოებს - უარი თქვით გზის გადაკეტვის გამო ჟურნალისტების უკანონოდ დაჯარიმების პრაქტიკაზე
09.06.2025

კატეგორია : განცხადებები;

თავიდან შსს გზის ხელოვნურად გადაკეტვის გამო ჟურნალისტებისთვის გამოწერილ ჯარიმებს მას შემდეგ აუქმებდა, რაც ისინი წარადგენდნენ პრესის ბარათს, ცნობას სამსახურიდან, ფოტოებსა და ვიდეოკადრებს და სხვა მტკიცებულებებს, რითაც დასტურდებოდა, რომ დაჯარიმების მომენტში ისინი სამუშაო მოვალეობას ასრულებდნენ და საპროტესტო აქციებს აშუქებდნენ. ბოლო ხანებში ეს მიდგომა შეიცვალა. 

ივნისში ჟურნალისტებმა შსს-სგან მიიღეს დადგენილებები უარით საჩივრის დაკმაყოფილებაზე მათ წინააღმდეგ შედგენილ ოქმებზე გზის გადაკეტვის გამო. 

ჟურნალისტებისა და მათი უფლებადამცველების თქმით, ეს დადგენილებები შაბლონურია, რაც აჩვენებს,რომ შსს-ს გადაწყვეტილების მიღებისას მათი პროფესიული კუთვნილება და სამუშაოს სპეციფიკა საერთოდ არ გაუთვალისწინებია. 

სასამართლო პრაქტიკაც იმავეს აჩვენებს იმ შემთხვევებზე, სადაც საქმე სასამართლომდე მივიდა. 

ეს ცვლილება მიდგომაში აჩენს საფუძვლიან ეჭვს, რომ შსს-სა და სასამართლოების მიზანია, ჯარიმების მსუსხავი ეფექტის პოტენციალის გამოყენებით, ჟურნალისტებს საპროტესტო აქციების გაშუქებაზე უარი ათქმევინონ, რათა ინფორმაციამ ამ აქციების შესახებ საზოგადოებამდე არ მიაღწიოს. 

დაჯარიმებულთა შორის არიან როგორც სამაუწყებლო, ისე ონლაინ მედიაში დასაქმებული ჟურნალისტები, როგორც დამწყები, ისე გამოცდილი პროფესიონალები, როგორც ფრილანსერები და მედიასაშუალებებში შტატიან პოზიციებზე დასაქმებულები. 

კომუნიკაცია ჟურნალისტებსა და შსს-ს შორის და სასამართლო პროცესები ნათლად აჩვენებს, რომ არც შსს-სა და არც სასამართლოში არ ესმით ან არ სურთ გაიგონ, თუ როგორ ფუნქციონირებს მედია და რა პროცესებისა და პრაქტიკის შედეგად იქმნება მედიაპროდუქტი. განსაკუთრებულად რთული გასაგები მათთვის ონლაინ მედიის სპეციფიკა აღმოჩნდა. ზოგიერთ შემთხვევაში შსს-მ ონლაინ მედიისგან მტკიცებულებებად მოითხოვა პირდაპირი ჩართვები და იმ დღესვე გამოქვეყნებული მასალები. 

ცალკე წუხილის საგანია ჯარიმის ოდენობა - 5,000 ლარი, რაც მედიაში დასაქმებულებისთვის  არაპროპორციულად მძიმე ტვირთს წარმოადგენს.  

დაჯარიმებულთა შორის არის „პუბლიკას“ ჟურნალისტი ბასტი მგალობლიშვილი. ჟურნალისტმა, რომელსაც შსს 14 თებერვალს გზის გადაკეტვას ედავებოდა, 6 ივნისს ფეისბუქზე დაწერა, რომ შსს-მ მას საჩივარი არ დაუკმაყოფილა, მიუხედავად იმისა, რომ მან მრავალგვარი მტკიცებულება წარადგინა იმის საჩვენებლად, რომ იმ დღეს პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. ბასტი მგალობლიშვილი შსს-სგან მიღებული უარის სასამართლოში გასაჩივრებას გეგმავს. 

31 მაისს დააჯარიმეს მედია აპრილის მთავარი რედაქტორი ხატია ღოღობერიძე. ჟურნალისტი იმ დღეს, 29 მარტს, როცა მას გზის გადაკეტვას ედავებიან, ქალთა მარშზე პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. ხატია ღოღობერიძემ შსს-ს მასალები მიაწოდა, მის წარმომადგენლებს ისიც დეტალურად აუხსნა, თუ როგორ მუშაობს ონლაინ მედია, თუმცა უშედეგოდ. ხატია ღოღობერიძეც გეგმავს, შსს-ს დადგენილება სასამართლოში გაასაჩივროს. 

30 მაისს, უკვე სასამართლოში დააჯარიმეს „მთავარი არხის“ ჟურნალისტი  ნათია გოგსაძე. მას შსს 2 თებერვალს გზის გადაკეტვას ედავებოდა. 

23 მაისს, ასევე სასამართლომ დააჯარიმა „პუბლიკას“ ჟურნალისტი მარიამ ქავშბაია, რომელსაც შსს 3 თებერვალს გზის გადაკეტვას ედავებოდა.

3 ივნისს სასამართლომ დააჯარიმა ფოტოჟურნალისტი  გოგა ჩანადირი გზის გადაკეტვისთვის თებერვალში. 

OC Media-ს დამფუძნებელსა და ფოტოჟურნალისტ მარიამ ნიკურაძეს შსს-მ ოთხი ჯარიმა გამოუწერა. ჟურნალისტმა 4 ივნისს ფეისბუქზე დაწერა, რომ შსს-მ არ დააკმაყოფილა მისი საჩივარი ამ ოთხიდან ერთ-ერთზე.  

გასაჩივრებულ ოქმებზე უარის მოლოდინში არიან სხვა ჟურნალისტებიც, ვისაც შსს გზის გადაკეტვას ედავება იმ დროს, როცა ისინი პროფესიულ საქმიანობას ეწეოდნენ. მათ არც სასამართლოს იმედი აქვთ, თუმცა, სასამართლოსთვის მიმართვას მაინც გეგმავენ. 

ჟურნალისტებისა და მათი უფლებადამცველების შეფასებით, რასაც ქარტიაც იზიარებს, ჟურნალისტების დაჯარიმება გზის გადაკეტვის გამო პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას წარმოადგენს გაუმართლებელ ჩარევას მედიის საქმიანობის თავისუფლებაში. ქარტიისთვის განსაკუთრებით შემაშფოთებელია შსს და სასამართლოების მიდგომის სისტემური ხასიათი და ის გულგრილობა, რასაც ისინი იჩენენ წარდგენილი მტკიცებულებების მიმართ. ჟურნალისტები მაშინაც კი მკაცრად ისჯებიან, როცა ისინი ცდილობენ არ დაარღვიონ თვით იმგვარი კანონები, რომლებიც სამართლიანობის საბაზისო ტესტსაც ვერ უძლებენ. 

ქარტია შსს-ს და სასამართლოებს მოუწოდებს, იმოქმედონ კანონიერად და სამართლიანად, შეწყვიტონ მართლმსაჯულების სისტემის მიმართ ნდობის დაზიანება და ჟურნალისტებისთვის საქმიანობაში ხელშეშლა მათ წინააღმდეგ ფინანსური ბერკეტების გამოყენების გზით. 

 

შემოგვიერთდით Facebook-ზე

ჩამოტვირთეთ PDF ვერსია

ჟურნალისტურ საქმიანობას თან სდევს შეცდომები, არაზუსტი დეტალების გავრცელება, რაც ზოგ შემთხვევაში სისწრაფის, უყურადღებობის, პროფესიონალიზმის ნაკლებობის, მწირი გამოცდილების ანდა სხვა მიზეზით არის გამოწვეული. პასუხისმგებლიანი მედია, რომლისთვისაც აუდიტორიის სანდოობა და რეპუტაცია მნიშვნელოვანია, ცდილობს მყისიერად შეასწოროს დაშვებული შეცდომა, ამცნოს აუდიტორიას და იზრუნოს ზუსტი ინფორმაციის გავრცელებაზე.

ქარტიაში განცხადების შემოტანა შეუძლია ნებისმიერ მოქალაქეს, რომელიც მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტმა დაარღვია ეთიკური და პროფესიული სტანდარტები. ქარტიის საბჭო იხილავს განცხადებებს როგორც ქარტიის წევრი, ისე არაწევრი ჟურნალისტების მიმართ.