გადაწყვეტილება

11 მაისი 2019 წელი

საქმეებზე

N 269 ხატია ბეროძე რუსთავი 2-ის არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ,
N 270 ხატია ბეროძე გიორგი სულაძის წინააღმდეგ

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: გიორგი მგელაძე, გელა მთივლიშვილი, კამილა მამედოვა, ლიკა ზაკაშვილი, მაია მერკვილაძე.

განმცხადებელი: ხატია ბეროძე

მოპასუხე:

• "რუსთავი 2-ის" არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი,
• "ინტერპრესნიუსის" ჟურნალსიტი, გიორგი სულაძე

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებებით [საქმე N269 და N270] მომართა ხატია ბეროძემ, რომელიც მიიჩნევდა რომ 2019 წლის 26 მარტს, ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის”, 10 საათიან “კურიერში” და ამავე დღეს ვებსაიტებზე,  ipn.ge და palitranews.ge განთავსებული ჟურნალისტური პროდუქტებით დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-3 პრინციპი.

“რუსთავი 2-ის” მიერ მომზადებულ სადავო მასალაზე არ იყო მითითებული მასალის ავტორი. საბჭოს სამდივნოს მიმართვის მიუხედავად მისი ვინაობა ტელეკომპანიამ საბჭოს არ აცნობა. ipn.ge განთავსებული სტატიაზე კი მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა გიორგი სულაძე.

საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებელი და მოპასუხე ჟურნალისტი - გიორგი სულაძე. სხდომის მიმდინარეობისას განმცხადებელმა მოხსნა თავის მოთხოვნა palitranews.ge-ზე განთავსებულ ვიდეოსიუჟეტთან დაკავშირებით.

სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”. როგორც სადავო სიუჟეტი [რუსთავი 2], ისე სტატია [ipn.ge] ეხებოდა მოსახლეობის აქციას, მათ ქუთაისი-ტყიბულის დამაკავშირებელი გზა გადაკეტეს და ასე გააპროტესტეს სოფელ კურსებისთვის მათი დასახლების მიკუთვნება. აქციის მონაწილეთა განცხადებით, მათი კუთვნილი ტერიტორია მანამდე სოფელ გელათს ეკუთვნოდა, ცვლილების შემდეგ კი პრობლემები შეექმნათ.

განმცხადებლის აზრით არასწორი ინფორმაცია იყო:

1. დასახლება მიაკუთვნეს სოფელ კურსების, ვინაიდან , მისი თქმით, დასახლება ყოველთვის კურსებს ეკუთვნოდა, უბრალოდ ახლა დამისამართდა.
2. პროტესტის მონაწილეთა განცხადებები, რომ მათ დასახლებაში დაეცა მიწის და სასტუმრო მომსახურების ფასები.

მოპასუხე ჟურნალისტმა საბჭოს წარუდგინა მტკიცებულებები, რომლის თანახმად, დასახლებაში მცხოვრები პირების პირადობის დამადასტურებელ დოკუმენტებში მათ მისამართად განსაზღვრული იყო სოფელი გელათი. ამის საპირისპიროდ, განმცხადებლმა მიუთითა 1997 წლით დათარიღებულ “მიწის ნაკვეთის მიღება - ჩაბარების აქტებზე”, კერძოდ, განმცხადებლის ახსნა - განმარტებით, აქტში მითითებული მიწის ნაკვეთი მდებარეობს ზუსტად იმ ტერიტორიაზე, სადაც მცხოვრებლები გამოხატავენ პროტესტს, აქტებში ტერიტორიის მისამართად განსაზღვრულია სოფელი კურსები და არა გელათი.

ქარტიის საბჭო განმარტავს, იმ დაშვების პირობებშიც კი, რომ მიწის ნაკვეთის მიღება - ჩაბარების აქტების განმცხადებლისეული განმარტება სწორია, ფაქტია რომ დასახლების მცხოვრებთა პირადობის მოწმობებში მისამართად მითითებული იყო გელათი და შესაბამისად ისინი თავს თვლიდნენ გელათის მაცხოვრებლებად, მას შემდეგ რაც უკვე პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტების განახლებისას მისამართად ჩაუწერეს “კურსები”, ლოგიკურად ჩათვალეს, რომ დასახლება “მიაკუთვნეს” კურსებს. განმცხადებლის არგუმენტაცია რომ ტერმინი “მიკუთვნება” არასწორია და უნდა იყოს “დამისამართდა” არსებითად არასწორ ინფორმაციას არ განეკუთვნება, ვინაიდან ამ შემთხვევაში მოსახლეობის პროტესტის არსი გასაგები იყო აუდიტორიისათვის, რომ მათ საცხოვრებელ ადგილს შეეცვალა მისამართი.

რაც შეეხება მეორე პრეტენზიას, “არასწორი ინფორმაციაა, პროტესტის მონაწილეთა განცხადებები, რომ მათ დასახლებაში დაეცა მიწის და სასტუმრო მომსახურების ფასები”. თავდაპირველად აღსანიშნავია, რომ არც ერთ სადავო სიუჟეტში ეს ფაქტები დადასტურებული სახით არ გავრცელებულა და ცხადი იყო, რომ ინფორმაციის წყარო იყო ერთი მხარე, კერძოდ აქციის მონაწილეები. ასევე, სადავო მასალა იყო აქციის გამართვიდან მალევე მომზადებული ახალი ამბების ფორმატის ტექსტი, რომელიც მიზნად ისახავდა აუდიტორიისთვის მიმდინარე მოვლენის შესახებ ინფორმაციის სწრაფ მიწოდებას. ამგვარი ფორმატის მასალების მიმართ ვერ იქნება წაყენებული ისეთი მოთხოვნები, რაც შეიძლება მიესადაგოს ჟურნალისტურ პროდუქტს, რომელიც უფრო ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში მზადდება. გზის გადაკეტვა სულ რამდენიმე წუთი გაგრძელდა და აქციის მონაწილეთა პოზიციის დროის რეალურ რეჟიმში გაშუქება იყო ჟურნალისტის ამოცანა. მას არ შეიძლება მოეთხოვოს პრობლების გამოკვლვევის და გადამოწმების უფრო მაღალი სტანდარტი, ამასთან, როგორც აღინიშნა, რომ ფაქტები არ გავრცელებულა როგორც დადასტურებული ინფორმაცია და სრულად ეყრდნობოდა ადგილობრივების მიერ მიწოდებულ ინფორმაციას.

ქარტიის მე-3 პრინციპის “თანახმად ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია. ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია” განცხადებლმა მე-3 პრინციპის ჭრილში მიუთითა იმავე არგუმენტებზე, რომლებზეც ქარტიის საბჭომ იმსჯელა პირველი პრინციპის ნაწილში, დამატებით აღნიშნული არგუმენტაციაში ვერ მოიკვლია გარემოებები, რომლებიც ადასტურებდნენ მესამე პრინციპის რომელიმე ნაწილის დარღვევას.

სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

• რუსთავი 2-ის არაიდენტიფიცირებულ ჟურნალისტს და გიორგი სულაძეს არ დააურღვევიათ ქარტიის პირველი და მე-3 პრინციპი

სადავო მასალები:

• ინტერპრესნიუსი
• რუსთავი 2

გადაწყვეტილება

28 მარტი 2019 წელი

საქმე N 268

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: გელა მთივლიშვილი, კამილა მამედოვა, ლიკა ზაკაშვილი, გიორგი მგელაძე, თამარ უჩიძე. განმცხადებელი: თეა დავაძე

მოპასუხე: ნათია ტრაპაიძე და ჯეიჰუნ ნარზალოვი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა თეა დავაძემ, რომელიც მიიჩნევდა, რომ 2019 წლის 16 მარტს, ტელეკომპანია „რუსთავი 2-ის“ გადაცემა „შაბათის კურიერში“ გასულ სიუჟეტში სათაურით „კომპრომატებით ომი თუ ანგარებით სექსუალური კავშირი - შსს "ოცნების" დეპუტატის საქმეს იძიებს“ დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-3 პრინციპი. სიუჟეტის ავტორები და შესაბამისად მოპასუხე ჟურნალისტები არიან ნათია ტრაპაიძე და ჯეიჰუნ ნარზალოვი.

საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებელი, მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან და არც საპასუხო პოზიცია არ წარმოუდგენიათ.

შენიშვნა: საქმის განხილვის დახურულ ნაწილში თვითაცილების საფუძველზე მონაწილეობა არ მიუღია საბჭოს წევრს კამილა მამედოვას, ვინაიდან განცხადება დაკავშირებული იყო იმ მედიასაშუალებასთან [სათემო რადიო „მარნეული“] რომელშიც დასაქმებულია იგი.

სამოტივაციო ნაწილი

სადავო სიუჟეტი ეხებოდა ვირუსულად გავრცელებულ ვიდეოს, რომლის თანახმად პარლამენტარი რუსლან გაჯიევი სქესობრივი ურთიერთობის სანაცვლოდ ვიდეოს ავტორს, ანარ ოროჯლუს, დასაქმებას დაჰპირდა . სიუჟეტი ასევე მოიცავდა ანარ ოროჯლუს ავტორობით მეორე ვიდეოს, სადაც ის პირველი ვიდეოს შინაარსს უარყოფდა და ამბობდა, რომ ხუმრობით ჩაწერა. ვიდეოებთან დაკავშირებით კომენტარი გააკეთა პარლამენტარმა რუსლან გაჯიევმა, რომელმაც უარყო ვიდეოს ავტორთან, ანარ ოროჯლუსთან, როგორც ნაცნობობა, ისე ბრალდება [დასაქმება სქესობრივი ურთიერთობის სანაცვლოდ]. მისი თქმით, ანარ ოროჯლუს შესახებ მხოლოდ ის იცის, რომ ის სათემო რადიო „მარნეულში“ მუშაობდა. სიუჟეტის ავტორმა ნათია ტრაპაიძემაც ვიდეოს ავტორი რადიოს ყოფილ თანამშრომლად მოიხსენია „ის [რუსლან გაჯიევი] ამბობს რომ მარნეულის რადიოს ყოფილი თანამშრომლის ხუმრობის არ სჯერა - თქვა მან“.

განმცხადებლის პრეტენზია მდგომარეობდა შემდეგში: „სიუჟეტის ავტორი არ აზუსტებს, რომ ვიდეოს ავტორი [ანარ ოროჯლუ] რადიო მარნეულში მუშაობის შემდეგ სხვა სამსახურში www.cmedia.ge -ზე დასაქმდა. სწორედ ამ საიტზე, მის ავტორობით დღემდე შენახულია პუბლიკაციები სახელით ანარ ტურან [ტურანი მისი შვილის სახელია]. აღნიშნული მედია საშუალება შეიქმნა 2017 წლის არჩევნებისთვის და ცალსახად იცავდა "ქართული ოცნების" ინტერესებს. არაოფიციალური დამფინანსებელი კი „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლები იყვნენ“. „ამ შემთხვევაში რადიოს ხსენება არის ფონური ინფორმაცია, რომლიდანაც გამოდის, რომ დეპუტატს "ერჩის," დისკრედიტაციას ახდენს პირი, რომელიც რადიო "მარნეულში" მუშაობდა. რაც ხელს უწყობს რადიო "მარნეულის" დისკრედიტაციაში და პოლიტიკურ ძალებთან ასოცირებს.“

ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”.

განმცხადებელმა დაუდასტურა ქარტიის საბჭოს, რომ ანარ ოროჯლუ ნამდვილად მუშაობდა რადიო მარნეულში, შესაბამისად მისი მოხსენიება რადიო მარნეულის ყოფილ თანამშრომლად არასწორი ფაქტი არ იყო. აქედან გამომდინარე პირველი პრინციპი არ დარღვეულა.

ქარტიის საბჭომ ასევე იმსჯელა მესამე პრინციპის ჭრილშიც, რომლის თანახმად “ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია. ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია”. განმცხადებელი მიუთითებდა, რომ სიუჟეტის ავტორმა ჯეიჰუნ ნარზალოვმა იცოდა რომ რადიო „მარნეულის“ შემდეგ ანარ ოროჯლუ მუშაობდა მედიასაშუალებაში www.cmedia.ge, რომელიც განმცხადებლის პოზიციით, ცალსახად იცავდა "ქართული ოცნების" ინტერესებს, ეს კი ჟურნალისტმა სპეციალურად არ აღნიშნა. სწორედ ამიტომ, განმცხადებლის თქმით, ანარ ოროჯლუს ასოცირება მოხდა მხოლოდ რადიო „მარნეულთან“, რითიც განხორციელდა რადიოს დისკრედიტაციაა ანუ რადიო „მარნეულს“ დაუკავშირდა ისეთი პირი, რომელიც სხვა პირს ჯერ სექსუალურ ზეწოლაში ადანაშაულებდა და შემდეგ უარყო ეს.

ქარტიის საბჭო არ მიიჩნევს, რომ ანარ ოროჯლუს შემდგომი სამსახურების არ დასახელებით მიიჩქმალა მნიშვნელოვანი ფაქტი. ნებისმიერი ორგანიზაცია, მათ შორის რადიო „მარნეული“ ატარებს რისკს, რომ მისი ყოფილი თანამშრომლის იდენტიფიცირებისათვის გამოიყენონ ეს ორგანიზაცია, მით უმეტეს იმ შემთხვევაში, თუ მაგალითად, რადიო „მარნეული“ უფრო ცნობილი აღმოჩნდება, ვიდრე პირის სხვა დამსაქმებელები. საბჭო აღნიშნავს, რომ სიუჟეტის მიზანი არ იყო ანარ ოროჯლუს პროფესიული გამოცდილების შესახებ საზოგადოებისთვის ინფორმაციის მიწოდება ან კარიერასა და ვიდეოს გავრცელებას შორის კავშირის დადგენა. აღსანიშნავია, რომ მესამე პრინციპის ჩანაწერში „არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები“, სიტყვა „მნიშვნელოვანი“ მიემართება ფართო აუდიტორიას და არა კონკრეტულ პირს. იმის თქმა, რომ ანარ ოროჯლუ რადიო „მარნეულის“ შემდეგ მუშაობდა www.cmedia.ge-სთვის, შეიძლება მნიშვნელოვანი იყო უშუალოდ რადიო „მარნეულისთვის“, მაგრამ მაყურებელს დამატებით არავითარ ინფორმაციას არ აწვდიდა სიუჟეტის მთავარ ამბავზე, რომ ანარ ოროჯლუ დეპუტატს ანგარებით სექსუალურ კავშირში ადანაშაულებდა. აღნიშნულიდან გამომდინარე ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ქარტიის მე-3 პრინციპი არ დარღვეულა.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:
1. ნათია ტრაპაიძეს და ჯეიჰუნ ნარზალოვს არ დაურღვევიათ ქარტიის პირველი და მე-3 პრინციპი.

გადაწყვეტილება

03 მარტი 2019 წელი

საქმე N 257

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: თამარ უჩიძე, კამილა მამედოვა, ლიკა ზაკაშვილი, გიორგი სულაძე, გელა მთივლიშვილი, გიორგი მგელაძე.

განმცხადებელი: თანასწორობის მოძრაობა

მოპასუხე: interpressnews.ge-ს არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა „თანასწორობის მოძრაობამ“, რომელიც მიიჩნევდა, რომ interpressnews.ge გამოქვეყნებულ ჟურნალისტურ მასალაში, არასრულწლოვნის ფოტოს გამოყენებით, დაირღვა ქარტიის მე-8 პრინციპი.

საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებლის წარმომადგენელი თამარ რაზმაძე. სადავო სტატიაზე მითითებული არ იყო ავტორი ჟურნალისტი. საბჭოს სამდივნომ მიმართა interpressnews.ge-ს რომ ეცნობებინა პასუხისმგებელი პირი, მაგრამ საბჭოსათვის არ იქნა აღნიშნული ინფორმაცია მოწოდებული და ვერ მოხდა კონკრეტული პასუხისმგებელი პირის იდენტიფიცირება. ასეთ შემთხვევაში, ქარტიის საბჭოს საქმის წარმოების წესის თანახმად, შესაძლებელია გადაწყვეტილებაში მიეთითოს „არაიდენტიფიცირებადი ავტორი“.

საქმის განხილვის დახურულ ნაწილში, თვითაცილების საფუძველზე, მონაწილეობა არ მიუღია ქარტიის საბჭოს წევრ გიორგი სულაძეს, ვინაიდან იგი მოპასუხე მედიასაშუალების თანამშრომელია.

სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის მერვე პრინციპის თანახმად "ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის. ჟურნალისტმა არ უნდა ჩამოართვას ინტერვიუ და არ უნდა გადაუღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლები ასაკის მოზარდს მშობლის ან მეურვის თანხმობის გარეშე იმ საკითხებზე, რომლებიც მისი ან სხვა რომელიმე მოზარდის კეთილდღეობას ეხება". სადავო ჟურნალისტური პროდუქტი interpressnews.ge-ს ვებსაიტზე გამოქვეყნდა, რომელიც ეხებოდა არასრულწლოვნის მკვლელობას ბიძის მიერ. სადავო სტატიას თან ერთვოდა გარდაცვლილი არასრულწლოვნის ფოტო. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ გარდაცვლილი არასრულწლოვნის ფოტოს გამოქვეყნებით დაირღვა ქარტიის მე-8 პრინციპი. ქარტიის საბჭო სხდომის მიმდინარეობისას დაინტერესდა, განმცხადებლის აზრით, კონკრეტულად რაში გამოიხატებოდა არასრულწლოვნის ინტერესების უგულვებელყოფა. განმცხადებელმა აღნიშნა, რომ სხვა მედიასაშუალებებმა იმავე ამბის გაშუქებისას ან არ გამოიყენეს არასრულწლოვნის ფოტო ან დაფარეს იგი, სწორედ ამის საფუძველზე მიიჩნია, რომ ბავშვის ფოტოს გამოყენება იყო არაეთიკური.

ქარტიის საბჭო მიზანშეუწონლად მიიჩნევს ისეთი ფოტოს გამოქვეყნებას, რომლის დანიშნულება მხოლოდ ამბის უფრო ემოციურად აღქმაა და თავად ფოტო არ შეიცავს დამატებით ინფორმაციას, მაგრამ მიუხედავად აღნიშნულისა, გარდაცვლილი არასრულწლოვნის ფოტოს გამოქვეყნებით არ დარღვეულა მისი ინტერესი, ვინაიდან მას მეტი ზიანი ვერ მიადგებოდა. ამასთან, ფოტო გავრცელდა მისი მკვლელობის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებიდან რამდენიმე საათის შემდეგ, როდესაც მომხდარის შესახებ ახლობლებისთვის უკვე ცნობილი იყო და არ არსებობდა რისკი იმისა, რომ ამ მასალის შემდეგ გაიგებდნენ ისინი მოზარდის გარდაცვალების ამბავს. გარდა ამისა ფოტო მოპოვებული იყო საჯაროდ ხელმისაწვდომი წყაროდან, სოციალური ქსელიდან. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ ფოტო გადაღებული იყო სხვა დროს და არ ასახავდა მომხდარ ტრაგიკულ ფაქტს.

ყოველივე ზემოთ მოყვანილი გარემოებების გამო, საბჭო მიიჩნევს, რომ მე-8 პრინციპი არ დარღვეულა.

სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. interpressnews.ge-ს არაიდენტიფიცირებულ ჟურნალისტს არ დაურღვევია ქარტიის მე-8 პრინციპი.

გადაწყვეტილება

26 სექტემბერი 2018 წელი

საქმეზე N 198 და 199 

ცოტნე მუსელიანი ეკა გაგუას და მიშა სესიაშვილის წინააღმდეგ

საბჭოს თავმჯდომარე: გიორგი მგელაძე

საბჭოს წევრები: ნინო ჯაფიაშვილი, ლიკა ზაკაშვილი, გელა მთივლიშვილი, მაია მამულაშვილი, თამუნა უჩიძე.

განმცხადებელი: ცოტნე მუსელიანი

მოპასუხე: ეკა გაგუა და მიშა სესიაშვილი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით [N 198 და N 199] მომართა ცოტნე მუსელიანმა, რომელიც მიიჩნევდა რომ ტელეკომპანია „რუსთავი 2-ის” გადაცემა „კურიერის“ 2018 წლის 29 იანვრის 12:00, 15:00 და 21:00 საათიან გამოშვებებში გასულ სიუჟეტებში დაირღვა ქარტიის 1-ლი, მე-3, მე-8 და მე-11 პრინციპი. სადავო სიუჟეტები ეხებოდა ამირან დევნოზაშვილის მრავალშვილიან ოჯახს. სიუჟეტების თანახმად, მამა შვილებს თავისუფლებას არაგონივრულად და შეუსაბამოდ უზღუდავდა. მოპასუხეებად განისაზღვრნენ სიუჟეტების ავტორი ეკა გაგუა და წარმდგენი - მიშა სესიაშვილი.

საქმის ზეპირი განხილვა გაიმართა 2018 წლის 21 ივლისს, რომელსაც დაესწრო განმცხადებელი, ხოლო მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან და არც შეპასუხება წარმოუდგენიათ. საქმის განხილვის დროს განმცხადებელს ეთხოვა დამატებითი მტკიცებულებების წარმოდგენა, კერძოდ, სიუჟეტში ნახსენები სასამართლო გადაწყვეტილებები, რომელთა თანახმად ამირან დევნოზაშვილს და მის მეუღლეს ჯერ შეეზღუდათ, ხოლო შემდეგ აღუდგათ შვილების წარმომადგენლობითი უფლებამოსილება. დამატებითი მტკიცებულებების წარმოსადგენად განმცხადებელს ვადა განესაზღვრა 2018 წლის 01 სექტემბრამდე, რა დროშიც ინფორმაცია არ იყო მოწოდებული. საქმეზე საბოლოოდ გადაწყვეტილება მიღებული იქნა 2018 წლის 26 სექტემბერს.

სამოტივაციო ნაწილი:

ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”.

განმცხადებელის არგუმენტაცია პირველ პრინციპთან დაკავშირებით:

1. სიუჟეტებში ამირან დევნოზაშვილი მოხსენიებულია როგორც "მოძალადე“, რაც არ შეესაბამება სიმართლეს.
2. განმცხადებლის პოზიციით არასწორი იყო ჟურნალისტის შემდეგი ფრაზები "ახალი დეტალები სახლში დატყვევებული 8 ბავშვის ცხოვრებიდან" "რატომ ვერ შეძლეს სამართალდამცავებმა 21 წლის განმავლობაში ბავშვების განთავისუფლება" "ბავშვები რომლებიც საკუთარმა მამამ გარესამყაროს მოსწყვიტა ..."
3. გადაცემაში ნათქვამია თითქოს ამირან დევნოზაშვილი თავის შვილებს სახლიდან არ უშვებს და უკრძალავს თანატოლებთან კონტაქტს, რაც არის არაზუსტი ინფორმაცია.

ქარტიის საბჭო არ იზიარებს განმცხადებლის არგუმენტაციას. ზეპირი განხილვის დროს თავად განმცხადებელმა დაადასტურა, რომ არასრულწლოვანები საცხოვრებელ სახლს გარეთ მხოლოდ მშობლის თანდასწრებით ტოვებდნენ. სიუჟეტში არის არა ერთი წყარო: ცაგერისა და ლენტეხის მიტროპოლიტი, სახალხო დამცველი, „ადამიანის უფლებათა დაცვის ცენტრის“ წარმომადგენელი, ფსიქოლოგები, რომლებიც თავიანთი კომპეტენციის/ცოდნის ფარგლებში ადასტურებენ მშობლების მიერ შვილებისათვის თავისუფლების შეზღუდვას და ამას აფასებენ ფსიქოლოგიურ ძალადობად, ქმედებაში ხედავენ სისხლის სამართლის დანაშაულის ნიშნებს. თავად ის ფაქტი, რომ არასრულწლოვნებს სკოლაში არასოდეს უვლიათ, ადასტურებს მათი თავისუფლების შეზღუდვას და მათი საუკეთესო ინტერესების უგულვებელყოფას. არასრუწლოვანი შვილები რა თქმა უნდა არიან მშობლების მეურვეობის ქვეშ, მაგრამ მშობელს ეს არ აძლევს უფლებას, რომ განზრახ შეუზღუდოს მათ კონსტიტუციით მინიჭებული ძირითადი უფლებები და თავისუფლებები და ასეთი შეზღუდვა შესაძლებელია შეფასებული იქნას როგორც „იძულება“, „გარესამყაროსათვის მოწყვეტა“, „დატყვევება“.

აქვე აღსანიშნავია, რომ საქმის ზეპირის განხილვიდან გადაწყვეტილების მიღებამდე პერიოდში, კერძოდ 2018 წლის აგვისტოში, ამირან დევნოზაშვილი დააკავეს და მას ბრალი სისხლის სამართლის კოდექსის 150-ე მუხლის საფუძველზე წარუდგინეს, რაც იძულებას გულისხმობს.

ქარტიის მე-3 პრინციპის თანახმად „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია. ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია“. განმცხადებელი მე-3 პრინციპს დარღვეულად მიიჩნევდა შემდეგი არგუმენტაციის საფუძველზე

1. „ჟურნალისტი ამბობს "...მამას მშობლის უფლება ლენტეხის სასამართლომ ერთხელ უკვე ჩამოართვა, თუმცა, ამავე უწყებამ ამირან დევნოზაშვილს ეს უფლება მალევე აღუდგინა, რაზე დაყრდნობით მიიღო ეს გადაწყვეტილება მოსამართლემ -უცნობია ..." - ჟურნალისტი ან არ გაეცნო მოსამართლის გადაწყვეტილებას სრულად ან სპეციალურად მიჩქმალა ფაქტები, აღსანიშნავია, რომ ჟურნალისტებს რატომღაც აქცენტი აქვთ მამაზე და დედას რატომღაც მოუხსნეს "პასუხისმგებლობა"“. ქარტიის საბჭომ სწორედ ამ არგუმენტაციის გამო სთხოვა განმცხადებელს გადაწყვეტილებების წარმოდგენა, რათა გაცნობოდა გადაწყვეტილებას და შეეფასებინა მართლაც იყო თუ არა გადაწყვეტილებაში რაიმე ისეთი ინფორმაცია, რომელიც წარმოადგენდა საზოგადოების ობიექტური ინტერესის საგანს და მიიჩქმალა. როგორც აღწერილობით ნაწილში აღინიშნა, გადაწყვეტილებები არ იქნა წარმოდგენილი და შესაბამისად ამ ნაწილში მე-3 პრინციპის დარღვევა არ დადგინდა.

2. “გადმოცემულია ინფორმაცია თითქოს "სამოქალაქო სექტორში" თვლიან, რომ სახეზეა რამდენიმე უმძიმესი დანაშაული", კონკრეტული წყარო არ არის მითითებული” განმცხადებლის ეს არგუმენტაცია ფაქტობრივად არის არასწორი, სიუჟეტები შეიცავს არასამათავრობო ორგანიზაციების [მაგ. ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია] წარმომადგენლების ინტერვიუებს, რომლებიც ამირან დევნოზაშვილის ქმედებებში ხედავენ სისხლის სამართლის დანაშაულის ნიშნებს.

ქარტიის მე-8 პრინციპის მიხედვით „ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის. ჟურნალისტმა არ უნდა ჩამოართვას ინტერვიუ და არ უნდა გადაუღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლები ასაკის მოზარდს მშობლის ან მეურვის თანხმობის გარეშე იმ საკითხებზე, რომლებიც მისი ან სხვა რომელიმე მოზარდის კეთილდღეობას ეხება“. სიუჟეტით გავრცელებული ინფორმაცია რომ არასრულწლოვნები არიან შეზღუდულნი, რომ მათზე შესაძლოა ხორციელდება ფსიქოლოგიური ძალადობა და არ ეძლევათ განათლების უფლება, ნეგატიური შინაარსისაა და იმის გათვალისწინებით რომ სიუჟეტში მოხდა მათი ირიბი იდენტიფიცირება [დასახელებული იყო სოფელი სადაც ცხოვრობდნენ, გვარი და ა.შ.], ამან შესაძლოა მათზე უარყოფითი ზეგავლენა მოახდინოს და პერმანენტული რეტრავმირების საფუძველი გახდეს. მაგრამ განსახილველ შემთხვევაში საბჭო ვალდებულია შეაფასოს ის გარემოებები, რომლებიც არასრულწლოვნების შესახებ ინფორმაციის გავრცელების საფუძველი გახდა.

როგორც პირველი პრინციპის ჭრილში მსჯელობისას აღინიშნა, სიუჟეტის მომზადების საფუძველი გახდა სწორედ არასრუწლოვანთა ინტერესების უხეში დარღვევა [თავისუფლების და განათლების მიღების შეზღუდვა და ა.შ.], მეტიც, გამოძიება დაიწყო არასრულწლოვანების მიმართ სავარაუდო იძულების განხორციელების საფუძვლით. შესაბამისად, საბჭო მიიჩნევს, რომ ამბის გაშუქება აუცილებელი იყო სწორად არასრულწლოვნების ინტერესების დასაცავად და ამ სიკეთემ გადაწონა მათი არაპირდაპირი იდენტიფიცირებით გამოწვეული შესაძლო ზიანი. საბჭო ხაზს უსვამს რომ არ მომხდარა არასრულწლოვნების პირდაპირი იდენტიფიცირება, ხოლო არაპირდაპირი იდენტიფიცირების გარეშე შეუძლებელი იყო ისეთი სიუჟეტის მომზადება რომელიც მაყურებელს მიაწვდიდა სრულ ინფორმაციას მომხდარი ფაქტის შესახებ და სარწმუნოს გახდიდა ამბავს.

ქარტიის მე-11 პრინციპის თანახმად: “ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება”, ვინაიდან განსახილველ შემთხვევაში არ დადგინდა ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა [არასწორი ან გადაუმოწმებელი ფაქტის გავრცელება], შესაბამისად, განზრახვა და მე-11 პრინციპის დარღვევაც არ დგინდება. სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემო აღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ეკა გაგუას და მიშა სესიაშვილს არ დაურღვევიათ ქარტიის 1-ლი, მე- 3, მე-8 და მე-11 პრინციპი.

გადაწყვეტილება

27 ივლისი 2018 წელი

საქმეზე N 220


საბჭოს თავმჯდომარე: გიორგი მგელაძე

საბჭოს წევრები: ნინო ჯაფიაშვილი, ლიკა ზაკაშვილი, გელა მთივლიშვილი, მაია მამულაშვილი, თამუნა უჩიძე.

განმცხადებელი: ეკა ბესელია

მოპასუხე: ეკა გაგუა

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით ეკა ბესელიამ, რომელიც მიიჩნევდა, რომ „რუსთავი 2-ის“ ეთერში, „შაბათის კურიერში“, 2018 წლის 16 ივნისს გასულ სიუჟეტში „ბესელიების ოჯახური ბიზნესი“ დაირღვა ქარტიის პირველი, მე-3 და მე-11 პრინციპი. სადავო სიუჟეტი ეხებოდა ქსელური მარკეტინგის კომპანია „QNET”-ის წარმომადგენლობას საქართველოში. საქმის განხილვას დაესწრნენ განმცხადებლის წარმომადგენლები, მოპასუხე ჟურნალისტს შეპასუხება არ წარმოუდგენია და არც სხდომას დასწრებია.

სამოტივაციო ნაწილი: 

ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”.

სიუჟეტის პირველი სადავო ნაწილი:

„გამომძიებელ ჟურნალისტთა ჯგუფმა დაადგინა, რომ ქსელური მარკეტინგული კომპანია „ქიუნეთის“ უკან „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი ლიდერის ეკა ბესელიას ოჯახი დგას.“

განმცხადებლის არგუმენტაცია: კომპანიას [იგულისხმება ,,QNET“] არასოდეს არ ჰქონია და არც ახლა აქვს რაიმე კავშირი ეკა ბესელიასთან. ცრუ გახლავთ ფაქტი, რომ კომპანია ,,QNET-ის“ დამფუძნებლები არიან ეკა ბესელიას ოჯახის წევრები. თუ ვინ არიან ოჯახის წევრები, ეკა ბესელიას მითითებული აქვს მის ბოლო დეკლარაციაში. რაც შეეხება დამფუძნებლებს, კომპანია ,,QNET–ის“ დამფუძნებლები მათივე საიტზე არის მითითებული. დაფუძნებულია მალაიაზიაში [JOSEPH Bismark] და მისი დამფუძნებელი ვერ იქნება ეკა ბესელიას ძმა. „დრიმლაინი“ მხოლოდ უწევს სამართლებრივ და მარკეტინგულ დახმარებას კონტრაქტის საფუძველზე QNET-ს.

საბჭოს შეფასება: ქსელური მარკეტინგის კომპანია „QNET-ის“ ვებსაიტზე განთავსებული ინფორმაციის თანახმად, აღნიშნულ კომპანიას საქართველოში შპს „დრიმლაინი“ [ს/ნ 405198174] წარმოადგენს. თავის მხრივ „დრიმლაინის“ დამფუძნებელია სერგო ბესელია - ეკა ბესელიას ძმა. ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ არსობრივად არასწორ ინფორმაცია არ არის ის, რომ „QNET-ის“ უკან ეკა ბესილიას ოჯახი დგას, ვინაიდან:

1. როცა საკითხი ეხება საჯარო პირს, საქართველოს პარლამენტის წევრს და გამორჩეულ ფიგურას ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში, მისი „ოჯახი“ არ შეიძლება განმარტებული იყოს ვიწრო სამართლებრივად. საჯარო პოლიტიკური პირების საქმიანობა განსაკუთრებული მეთვალყურეობის ქვეშ არის/უნდა იყოს საზოგადოების მხრიდან, ვინაიდან ყოველთვის არსებობს რისკი, რომ ისინი თავიანთ პოლიტიკურ გავლენას გამოიყენებენ მისთვის ან მისი ოჯახისათვის მატერიალური თუ არამატერიალური სარგებლის მისაღებად. აღნიშნული წინაპირობით საზოგადოების ობიექტურ ინტერესისათვის საჯარო პოლიტიკური პირის ოჯახის ცნება ფართოვდება და ეს ცნება აუცილებლად მოიცავს ისეთ ახლო ნათესავს როგორიც არის ძმა. ძმა, შეიძლება იყოს ის პირი, რომელიც სავარაუდოდ სარგებლობდეს მისი დის პოლიტიკური გავლენებით. სწორედ ამ არამართლზომიერი სარგებლის დადასტურებას ან უარყოფას შეიძლება ემსახურებოდეს ჟურნალისტის მიერ ფაქტების მოკვლევა. შესაბამისად, სერგო ბესელიას მოხსენიება ეკა ბესელიას ოჯახის წევრად, არ იქნება საზოგადოების შეცდომაში შეყვანა. მით უმეტეს, რომ კომპანია „დრიმლაინში“ არა მარტო ძმა, სერგო ბესელია ფიგურირებს, არამედ აღნიშნული კომპანიის დირექტორი ეკა ბესელიას დის ქმარი - იესე ზაუტაშვილია.

2. „უკან დგომა“ ასევე არ შეიძლება განხილული იქნას როგორც ძირითადი კომპანია „QNET-ის“ წილის ფლობა. დადასტურებული ფაქტია, რომ „QNET-ის“ წარმომადგენელი საქართველოში არის სერგო ბესელიას მფლობელობაში არსებული კომპანია „დრიმლაინი“. შესაბამისად „QNET- ის“ ოპერირებას საქართველოში კოორდინაციას უწევს და მეთვალყურეობას/სამართლებრივ მხარდაჭერას ახორციელებს ეკა ბესელიას ძმის კომპანია. ამიტომაც საქართველოს მოქალაქისათვის, რომელსაც შეხება აქვს QNET“-თან, აღნიშნული კომპანიის უკან სწორედ „დრიმლაინი“ დგას.

ამასთან:

• • აღსანიშნავია რომ სიუჟეტში დაზუსტებული იყო რომ ეკა ბესელიას ძმას და დის ქმარს მოიაზრებდა ჟურნალისტი სიტყვაში „ოჯახი“.

• • ეკა ბესელიას მიეცა კომენტარის გაკეთების საშუალება, სადაც მან განაცხადა რომ მას და მის ოჯახს არავითარი შემხებლობა „QNET“ ის დამფუძნებლებთან არ ჰქონდა.

სიუჟეტის მეორე სადავო ნაწილი:

სიუჟეტის თანახმად „QNET- ის“ წარმომადგენლობის, „დრიმლაინის“ ოფისი განთავსებულია ეკა ბესელიას კუთვნილ მისამართზე - ქ. თბილისი, გამრეკელის ქ. N 19. სართული 5 [ს/კ 01.10.14.013.005.01.501]. კერძოდ, სიუჟეტში ჟურნალისტი მიუთითებდა, რომ ეკა ბესელიამ ფართი გადასცა შპს „იურიდიული კლინიკა და სამართლებრივი ექსპერტიზის ცენტრს“ , ხოლო ცენტრმა - შპს „დრიმლაინს“.

განმცხადებლის არგუმენტაცია: ეკა ბესელიას კუთვნილი ფართი გადაცემული აქვს არა შპს „იურიდიული კლინიკა და სამართლებრივი ექსპერტიზის ცენტრს“ არამედ შპს „ელ-ეს“ და სწორედ „ელ-ეს-მა“ თავის მხრივ გადასცა „დრიმლაინს“, რის დასადასტურებლადაც განმცხადებელმა წარმოადგინა იჯარის ხელშეკრულება.

შენიშვნა: იჯარის ხელშეკრულება არ იყო ორივე მხარის მიერ ხელმოწერილი და არც საჯარო რეესტრში რეგისტრირებული მიუხედავად იმისა, რომ კანონმდებლობის თანახმად, იჯარის რეგისტრირება სავალდებულოა.

საბჭოს შეფასება: საბჭომ იმსჯელა რამდენად არის პირველი მუხლის დარღვევა ანუ არასწორი ინფორმაციის გავრცელება ის, რომ შპს „დრიმლაინს“ ეკა ბესელიას კუთვნილის ფართი გადასცა შპს „ელ-ეს-მა“ და არა შპს „იურიდიული კლინიკა და სამართლებრივი ექსპერტიზის ცენტრმა“. დადასტურებულია შემდეგი გარემოები:

1. შპს „დრიმლაინის“ ოფისი მართლაც განთავსებულია ეკა ბესელიას კუთვნილ ფართში.

2. შპს „იურიდიული კლინიკა და სამართლებრივი ექსპერტიზის ცენტრის“ [ს/ნ 404947000] პარტნიორები არიან ეკა ბესელიას და ცირა ბესელია და შვილი - რატი მილორავა. ხოლო შპს „ელ-ეს-ის“ [ს/ნ 405009244] პარტნიორი არის მხოლოდ და - ცირა ბესელია.

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე საბჭო მიიჩნევს, რომ პირველი პრინციპი არ დარღვეულა. ჟურნალისტის მიზანი იყო ეჩვენებინა კიდევ ერთი კავშირის შესახებ შპს „დრიმლაინს“ და ეკა ბესელიას შორის. ფაქტია, რომ შპს „დრიმლაინის“ ოფისი მდებარეობს ეკა ბესელიას საკუთრებში და რომ შპს „დრიმლაინის“ ოფისი გადაეცა ისეთი კომპანიისაგან [შპს „ელ-ეს“], რომელი კომპანიაც ასევე დაკავშირებულია ეკა ბესელიასთან [დაფუძნებულია მისი დის მიერ]. ანუ ჟურნალისტის მიერ შუამავალი შპს-ს არასწორად დასახელებით [ნაცვლად „ელ- ეს“ ისა მიუთითა შპს „იურიდიული კლინიკა და სამართლებრივი ექსპერტიზის ცენტრი], არ გავრცელებულა ისეთი არასწორი ინფორმაცია, რომელიც არსებითად ან მნიშვნელოვნად ცვლიდა გარემოებებს. ორივე შპს დაკავშირებული იყო ეკა ბესელიასთან, კერძოდ ეკა ბესელიამ თავის ფართი გადასცა მისი დის კომპანიას, ხოლო დის კომპანიამ თავის მხრივ ფართი დაუთმო ეკა ბესელიას ძმის კომპანია შპს „დრიმლაინს“ - „QNET- ის“ წარმომადგენელს საქართველოში.

სიუჟეტის მესამე სადავო ნაწილი:
„QNET- ის“ „ქსელში ათასობით ადამიანია გაწევრიანებული მათმა ნაწილმა კომპანიაში ფული ჩადო და დაკარგა. ამიტომ გამომძიებელ ჟურნალისტთა ჯგუფმა გადაწყვიტეს ვინ დგას კომპანიის უკან, რომელსაც ასობით დაზარალებული ყავს“.

განმცხადებლის არგუმენტაცია: განმცხადებელი აპელირებდა, რომ “QNET” წარმოჩინდა უარყოფით კონტექსტში, თითქოს მის საქმიანობით დაზარალდნენ მომხმარებლები.

საბჭოს შეფასება: სიუჟეტი შეიცავს ინტერვიუს „QNET-ით“ დაზარებულთან, გარდა ამისა საძიებო სისტემის მეშვეობით არაერთი ინფორმაცია და გამოხმაურება იძებნება, სადაც მომხმარებლები უკმაყოფილებას გამოთქვამენ „QNET-თან“ დაკავშირებით და მას ფინანსურ პირამიდას ადარებენ. „QNET-ით“ უკმაყოფილო პირები არა მხოლოდ საქართველოშია, რამდენიმე ქვეყანამ [აშშ, სინგაპური, შრი - ლანკა, მალაიზია და ა.შ] სხვადასხვა სახით შეზღუდა ან აკრძალა აღნიშნული კომპანიის საქმიანობა. შესაბამისად, ჟურნალისტს შეეძლო მიეთითებინა, რომ „QNET-ით“ უკმაყოფილი ადამიანები არიან და ისინი პრეტენზიებს გამოთქვამენ აღნიშნული კომპანიის მიმართ.

ქარტიის მე-3 პრინციპის მიხედვით: „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია. ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია“. განმცხადებელი მიუთითებდა, რომ ქარტიის მე-3 პრინციპი დაირღვა, ვინაიდან წყარო არ იყო დადასტურებული. გარდა იმისა, რომ სიუჟეტში ჩანდა წყარო, გამომძიებელ ჟურნალისტთა ჯგუფი „აი ფაქტი“, ასევე დადგინდა, რომ გავრცელებული ინფორმაციები იყოს სწორი, შესაბამისად არ დგინდება მე-3 პრინციპის დარღვევა.

ქარტიის მე-11 პრინციპის თანახმად: “ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება”, ვინაიდან არ დადგინდა ქარტიის პირველი პრინციპის [არასწორი ინფორმაციის გავრცელება] დარღვევა, შესაბამისად არც განზრახ დამახინჯებას არ აქვს ადგილი და ქარტიის მეთერთმეტე პრინციპი დარღვეულად არ ჩაითვლება.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემო აღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ეკა გაგუას არ დაურღვევია ქარტიის პირველი, მე-3 და მე-11 პრინციპი.