30 მაისი 2020 წელი

საქმე N - 380 

სხდომის თავმჯდომარე: ზვიად ქორიძე

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, ლიკა ზაკაშვილი, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე, გელა მთივლიშვილი

განმცხადებელი: ფირუზ ბოლქვაძე

მოპასუხე: ნანა კვაჭაძე


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ფირუზ ბოლქვაძემ, რომელიც მიიჩნევდა რომ batumelebi.netgazeti.ge-ზე 2020 წლის 19 მაისს გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „მალხაზ რეხვიაშვილი აჭარის ტელევიზიის რედაქტორს ეთიკის ქარტიაში უჩივის“, დაირღვა ქარტიის 1-ლი, მე-3, მე-5 და მე-11 პრინციპი. მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა სტატიის ავტორი ნანა კვაჭაძე.

საქმის განხილვაში მონაწილეობდნენ როგორც განმცხადებელი, ისე მოპასუხე ჟურნალისტი.

საქმის განხილვის თავისებურებები

გადაწყვეტილება საბჭომ მიიღო ონლაინ სხდომაზე, რომელიც გაიმართა აპლიკაცია Zoom-ის მეშვეობით. ქარტიის წესდების თანახმად „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

საქმის განხილვის დახურულ ნაწილში, რაც გულისხმობს გადაწყვეტილების მიღებას, არ მონაწილეობდა საბჭოს წევრი, მაია მერკვილაძე. მისი განმარტებით, მას ჰქონდა ინტერესთა კონფლიქტი აღნიშნულ საქმესთან და თვითაცილების საფუძველზე უარი განაცხადა განხილვაში მონაწილეობაზე.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას ფირუზ ბოლქვაძის წინააღმდეგ განცხადებით მომართა მალხაზ რეხვიაშვილმა. სადავო ჟურნალისტური პროდუქტი იყო საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებული ნიუსი სათაურით „მალხაზ რეხვიაშვილი მაუწყებლიდან დისკრედიტაციისა და ცილისწამებისთვის გაათავისუფლეს“.

ამ ფაქტის შესახებ ქარტიამ გაავრცელა განცხადება, რომლის საფუძველზე ნანა კვაჭაძემ მოამზადა ჟურნალისტური პროდუქტი - „მალხაზ რეხვიაშვილი აჭარის ტელევიზიის რედაქტორს ეთიკის ქარტიაში უჩივის“, რომელიც გახდა სადავო.

სტატია სრულად იმეორებდა ქარტიის განცხადების ტექსტს, გარდა ერთი ძირითადი მომენტისა. კერძოდ, ნანა კვაჭაძემ სტატიაში მიუთითა, რომ: „სათაურში გამოტანილი წინადადება – „მალხაზ რეხვიაშვილი მაუწყებლიდან დისკრედიტაციისა და ცილისწამებისთვის გაათავისუფლეს“ – ტელევიზიის საკადრო ბაზის განვითარების სამსახურის უფროსის მოვალეობის შემსრულებელს, ემზარ პაქსაძეს ეკუთვნოდა“.

განმცხადებელი სადავოდ ხდიდა სწორედ ამ წინადადებას და აცხადებდა, რომ იგი „არა რესპონდენტ ემზარ პაქსაძის მოსაზრებაა, არამედ მაუწყებლის ადმინისტრაციის მიერ გამოცემულ ოფიციალურ დოკუმენტში - მალხაზ რეხვიაშვილის გათავისუფლების ბრძანებაში დასახელებული სამსახურიდან დათხოვნის საფუძველია.“

ქარტიის საბჭოს უნდა შეეფასებინა, ჰქონდა თუ არა ჟურნალისტს საფუძველი, აღენიშნა, რომ ფრაზა „მალხაზ რეხვიაშვილი მაუწყებლიდან დისკრედიტაციისა და ცილისწამებისთვის გაათავისუფლეს“ ეკუთვნოდა ემზარ პაქსაძეს.

1. თავად ფორუზ ბოლქვაძის რედაქტორობით მომზადებული სტატიის, „მალხაზ რეხვიაშვილი მაუწყებლიდან დისკრედიტაციისა და ცილისწამებისთვის გაათავისუფლეს“, ტექტის თანახმად აჭარის ტელევიზიის საკადრო ბაზის განვითარების სამსახურის უფროსის მოვალეობის შემსრულებელი ემზარ პაქსაძე აჭარის ტელევიზიის სახელით საუბრობს და განმარტავს რომ „მალხაზ რეხვიაშვილი მაუწყებლის დისკრედიტაციისა და ცილისწამების გამო გათავისუფლდა“. 
2. ფირუზ ბოლქვაძემ დაადასტურა ისიც, რომ აჭარის მაუწყებლის ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულ მასალაში არ ჩანს, რომ ეს ციტატა მაუწყებლის დირექტორის გამოცემული აქტიდან არის. ამ გარემოებებზე (დისკრედიტაცია და ცილისწამება) სტატაიში საუბრობდა მხოლოდ ემზარ პაქსაძე და ჟურნალისტ ნანა კვაჭაძეს, ლოგიკურად, ჰქონდა საფუძველი, დაყრდნობოდა თავად იმ სტატიას, რომლის რედაქტორიც განმცხადებელი ფირუზ ბოლქვაძეა. 
3. ფირუზ ბოლქვაძემ ასევე დაადასტურა, რომ შიდა სამსახურეობრივი მოკვლევა აწარმოა სწორედ ემზარ პაქსაძემ. მოკვლევის დასკვნის მიხედვით, მალხაზ რეხვიაშვილის მხრიდან ადგილი ჰქონდა დისკრედიტაციასა და ცილისწანებას, ეს მოსაზრება კი გაიზიარა აჭარის ტელევიზიის მენეჯმენტმა და დაუდო მიზეზად მალხაზ რეხვიაშვილის გათავისუფლებას. 

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტ ნანა კვაჭაძეს არ დაურღვევია ქარტიის პირველი პრინციპი როცა მან ფრაზის „მალხაზ რეხვიაშვილი მაუწყებლიდან დისკრედიტაციისა და ცილისწამებისთვის გაათავისუფლეს“ ავტორად ემზარ პაქსაძე მოიხსენია.

განმცხადებელი ასევე აღნიშნავდა რომ „გამოქვეყნებულ სტატიაში, რომელშიც საუბარია ჩემი, როგორც რედაქტორის წინააღმდეგ მალხაზ რეხვიაშვილის მიერ ქარტიაში შეტანილ საჩივარზე, კონკრეტული გარემოება, რომ მე თითქოს დავარღვიე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პრინციპები, ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილების გამოტანის გარეშე წარმოჩენილია ფაქტად“. ქარტიის საბჭომ შეისწავლა სადავო სტატია და მასში არსად არ არის დადასტურებული, რომ ფირუზ ბოლქვაძემ დაარღვია ქარტიის პრინციპები, პირიქით, სტატიაში ეწერა, რომ: „ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია ........ღია სხდომაზე განიხილავს, დაირღვა თუ არა ქარტიის პრინციპები“.

განმცხადებლის აზრით, ჟურნალისტი ვალდებული იყო გაევრცელებინა არა მხოლოდ ის ფაქტი რომ მალხაზ რეხვიაშვილმა მიმართა ქარტიას, არამედ ფირუზ ბოლქვაძის შეპასუხებაც. ქარტიის საბჭო განმცხადებლის ვერც ამ პოზიციას გაიზიარებს. თავად ჟურნალისტი ავრცელებდა დადასტურებულ ინფორმაციას, რომ მალზახ რეხვიაშვილმა ქარტიას მიმართა, ამასთან რეხვიაშვილის არგუმნეტები მითითებული იყო არა დადასტურებული ფაქტის სახით, არამედ ხაზგასმულია, რომ ეს ერთი მხარის პოზიციაა. აღსანიშნავია რომ ამბის გაშუქება გააგრძელა გამოცემამ და მოამზადა დამატებითი მედია პროდუქტიც „რედაქცია დირექტორის სამსახურში ანუ როგორ გააშუქა აჭარა TV-მ ჟურნალისტის გათავისუფლება“ სადაც უკვე ფირუზ ბოლქვაძის პოზიციაც არის ასახული.


ქარტიის მე-3 პრინციპის თანახმად: „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია.“ საბჭო მიიჩნევს რომ ჟურნალისტს ჰყავდა შესაბამისი წყაროები, ერთის მხრივ, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ გამოქვეყნებული ინფორმაცია და, მეორეს მხრივ, თავად აჭარის ტელევიზიის მიერ მომზადებული მასალა.

ვინაიდან არ დადგინდა ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა, შესაბამისად შესაბამისად მე-5 [„მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“] და მე-11 [„ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები ფაქტის განზრახ დამახინჯება“ ] პრინციპების დარღვევას ადგილი არ ჰქონია.


სარეზოლუციო ნაწილი


ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ნანა კვაჭაძეს არ დაურღვევია ქარტიის 1-ლი, მე-3, მე-5 და მე-11 პრინციპი.

განმცხადებელ ფირუზ ბოლქვაძის პოზიცია ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით

25 იანვარი 2020 წელი

საქმე N - 343

სხდომის თავმჯდომარე: ზვიად ქორიძე, საბჭოს წევრი

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, მაია მერკვილაძე, გელა მთივლიშვილი, ნათია ზოიძე, ნინა ხელაძე.

განმცხადებელი: ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის საზოგადოებასთან ურთიერთობის დეპარტამენტი

მოპასუხე: ნინო რამიშვილი და ნინო ზურიაშვილი


აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის საზოგადოებასთან ურთიერთობის დეპარტამენტმა [შემდგომ „უნივერსიტეტი“ ან „განმცხადებელი“], რომელიც მიიჩნევდა, რომ სტუდია მონიტორის და რადიო თავისუფლების ერთობლივი პროექტის ფარგლებში მომზადებულ ჟურნალისტურ პროდუქტში "სადავო 40 გვერდი დისერტაციიდან - დოკუმენტები თსუ-ს რექტორს პლაგიატში ამხელს" დაირღვა ქარტიის 1-ლი და მე-5 პრინციპი. მოპასუხე პირებად განისაზღვრნენ ჟურნალისტი ნინო რამიშვილი და რედაქტორი ნინო ზურიაშვილი.

საქმის განხილვას დაესწრნენ როგორც განმცხადებლის წარმომადგენლები, ისე მოპასუხე ჟურნალისტები.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. განმცხადებელმა თავისი არგუმენტაცია ძირითადად ჩამოაყალიბა შემდეგი სახით:

1. „პრინციპი დარღვეულია სათაურშივე, რომელიც ქმნის შთაბეჭდილებას, თითქოს თსუ-ს რექტორის ნაშრომში ვხვდებით პლაგიატს [ფრაზა სათაურიდან: დოკუმენტები თსუ-ს რექტორს პლაგიატში ამხელს], ჟურნალისტი ამ დასკვნას აკეთებს შესაბამისი დასაბუთების გარეშე“.
2. „მითვისებული ნაშრომი“ წარმოადგენს იურიდიული ხასიათის დოკუმენტს, თუმცა რეპორტაჟში არ არის საუბარი იმაზე, რომ კანონის თანახმად, ამგვარი დოკუმენტის სადისერტაციო ნაშრომში გააზრება [გადატანა] არ წარმოადგენს პლაგიატს. მითუმეტეს, თუ ეს ნორმა მოქმედებს და მიღებულია საკანონმდებლო ორგანოს მიერ. სხვაგვარად რომ განვმარტოთ, კანონზე საავტორო უფლებები არ ვრცელდება“.
3. „საკითხის სწორად გააზრებისთვის მნიშვნელოვანია ხაზგასმით მითითება, ეს შეხედულება წარმოადგენს მხოლოდ ჟურნალისტის ნააზრევს, თუ ობიექტურ გარემოებას. გავრცელებული რეპორტაჟიდან კი ისე ჩანს, თითქოს პლაგიატის არსებობა ცალსახადაა დადგენილი. ამასთან, მნიშვნელოვანი იყო რეპორტაჟში წარმოჩენილიყო იმ პერიოდში დისერტაციის დაცვისას არსებული რეგულაციების შესახებ ინფორმაცია“.

ქარტიის საბჭომ დაადგინა შემდეგი ფაქტობრივი გარემოებები:

1. უნივერსიტეტის ამჟამინდელმა რექტორმა გიორგი შარვაშიძემ, 2003 წელს, სულხან-საბა ორბელიანის სახელობის თბილისის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხის მოსაპოვებლად დაიცვა დისერტაცია სათაურით „სტრუქტურული რეფორმები უმაღლეს განათლებაში და საქართველოს კერძო უმაღლესი სასწავლებლების განვითარების ტენდეციები“, შემდგომ - „დისერტაცია“.
2. დისერტაცია მე-18 გვერდიდან 58-ე გვერდის ჩათვლით ზუსტად იმეორებს „საქართველოში უმაღლესი განათლების განვითარების ძირითადი მიმართულებების შესახებ“ საქართველოს პარლამენტის 2002 წლის 1 მარტის №1324–IIს დადგენილების განმარტებით ბარათს.
3. დადგენილების განმარტებითი ბარათი თავის მხრივ წარმოადგენდა ფონდი “ღია საზოგადოება საქართველოს“ მიერ ორგანიზებულ ექსპერტთა ჯგუფის მიერ შემუშავებულ პოლიტიკის დოკუმენტს.
4. დადგენილებაზე თანდართული განმარტებითი ბარათი [პოლიტიკის დოკუმენტი], 2002 წელს ბეჭდური [ბუკლეტის] სახით გამოიცა ფონდ “ღია საზოგადოება საქართველოს“ მხარდაჭერით და ეწოდება „საქართველოში უმაღლესი განათლების ძირითადი მიმართულებები“. ამასთან, ბუკლეტის შესავალში აღნიშნულია ის პირები, რომლებიც მონაწილეობდნენ პოლიტიკის/განმარტებითი ბარათის შექმნაში.
5. პოლიტიკის დოკუმენტი [განმარტებითი ბარათი] როგორც აღინიშნა მომზადებული იყო ექსპერტთა ჯგუფის მიერ, რომელსაც ხელმძღვანელობდა გიორგი შარვაშიძე. 
6. დისერტაციის 58-ე გვერდზე, ქვეთავში „საკანონმდებლო ინიციატივები საქართველოს უმაღლესი განათლების სფეროში“, გიორგი შარვაშიძე უთითებს იმ ექპერტებს, რომლებიც მონაწილეობდნენ განმარტებითი ბარათის შემუშავებაში, მაგრამ ამასთან არ ახსენებს, რომ ექსპერტების მიერ შემუშავებული განმარტებითი ბარათი თავად აქვს სრულად გამოყენებული დისერტაციაში.

ქარტიის საბჭო, ყოველგვარი ეჭვის გამოსარიცხად, აცხადებს, რომ წინამდებარე გადაწყვეტილებაში არ მსჯელობას იმაზე, რომ მითითების გარეშე პოლიტიკის დოკუმენტიდან [განმარტებითი ბარათიდან] 40 გვერდის გადმოტანა დისერტაციაში არის თუ არა გიორგი შარვაშიძის დისერტაციის ძალადაკარგულად ცნობის ან მისთვის ხარისხის ჩამორთმევის საფუძველი. ეს არ წარმოადგენს ქარტიის საბჭოს კომპეტენციას. ქარტიის საბჭო მსჯელობს, რამდენად ჰქონდა უფლება ჟურნალისტს, აღნიშნული ფაქტისათვის ეწოდებინა სიტყვა „პლაგიატი“.

როგორც განმცხადებელი აღნიშნავს, გიორგი შარვაშიძემ თავის დისერტაციაში გადმოიტანა არა ბუკლეტის ტექსტი, არამედ დადგენილების განმარტებითი ბარათი, რომელიც არის ნორმატიული დოკუმენტი და მასზე არ ვრცელდება საავტორო უფლებები.

პლაგიატის საკანონდებლო განმარტება არ არსებობს. შესაბამისად, ამ შემთხვევაში სიტყვა „პლაგიატის“ გამოყენებას საბჭო აფასებს არა მისი სამართლებრივი შინაარსის ან სამართლებრივი შედეგების კუთხით, არამედ არსობრივი დატვირთვით: რას გულისხმობდა ჟურნალისტი, და ამ სიტყვის გამოყენებით რამდენად სწორი ინფორმაცია მიიღო აუდიტორიამ. ყურადღება უნდა გამახვილდეს შემდეგ გარემოებებზე:

1. ცალსახაა, რომ განმარტებითი ბარათი, რომელიც თან ახლავს დადგენილებას, წარმოადგენს სხვადასხვა პირების [ექსპერტთა ჯგუფის] ინტელექტუალური შრომის შედეგს. 
2. განმარტებითი ბარათი იყო განათლების სფეროს ექსპერტების ხანგრძლივი და ერთობლივი მუშაობის შედეგი. 
3. თავად სიტყვა “პლაგიატის” მნიშვნელობაზე არაერთხელ უმსჯელია ქარტიის საბჭოს. თავად ქარტიის ერთ-ერთი პრინციპის თანახმად, “ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: პლაგიატი”. ქარტია პლაგიატს განმარტავს როგორც „სხივისი მასალის კოპირება ან იმიტირება“. საქმეში „ჩაიხანა ნინუცა კახნიაურის წინააღმდეგ“ საბჭომ ყურადღება გაამახვილა, რომ სხვისი შრომის/ძალისხმევის უგულვებელყოფა ასევე შეიძლება პლაგიატად ჩაითვალოს. 
4. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე ჟურნალისტს ჰქონდა შემდეგი მოცემულობა: [ა] დისერტაციის 40 გვერდი ეთმობა კვლევებს, მიგნებებს, პრობლემებს განათლების სფეროში. [ბ] ნებისმიერი მესამე პირისათვის სარწმუნო იყო, რომ ყველა ეს კვლევა, მიგნება, გიორგი შარვაშიძემ თავად და დამოუკიდებლად განახორციელა. [გ] აღმოჩნდა რომ სინამდვილეში ეს შრომა არა მხოლოდ გიორგი შარვაშიძემ, არამედ პირთა დიდმა ჯგუფმა გასწია.

შესაბამისად, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სხვა პირების შრომის უგულვებელყოფა და შთაბეჭდილების შექმნა, რომ დისერტაციის 40 გვერდის ავტორი მხოლოდ გიორგი შარვაშიძეა, შესაძლებელი იყო ჟურნალისტს შეეფასებინა როგორც პლაგიატი. გარემოება, რომ ეს 40 გვერდი ასევე წარმოადგენდა ნორმატიული აქტის განმარტებით ბარათს, ფორმალურია, რომელიც შეიძლება დისერტაციის ავტორმა მტკიცებულებად სხვა ასევე ფორმალურ გარემოში [სასამართლო, აკადემიური წრეები და ა.შ] გამოიყენოს. საბჭოსათვის მთავარი ამოცანა იყო შეეფასებინა, არსობრივად რამდენად სწორი ინფორმაცია მიიღო აუდიტორიამ, როცა მას ჟურნალისტმა უთხრა, რომ გიორგი შარვაშიძის დისერტაცია პლაგიატს შეიცავდა. საბჭო მიიჩნევს, რომ ამ სიტყვის გამოყენებით ჟურნალისტმა მაყურებელს სწორი ინფორმაცია მიაწოდა.

ქარტიის მე-5 პრინციპის თანახმად „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. ვინაიდან არ დადგინდა ქარტიის პირველი პრინციპის [არაზუსტი/გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება] დარღვევა, შესაბამისად მე-5 პრინციპის დარღვევაც გამოირიცხა.


სარეზოლუციო ნაწილი


ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ნინო რამიშვილს და ნინო ზურიაშვილს არ დაურღვევიათ ქარტიის 1-ლი და მე-5 პრინციპები.

11 იანვარი 2020 წელი

საქმე N - 337 

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ლაურა გოგოლაძე, გიორგი სულაძე, ლიკა ზაკაშვილი, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე

განმცხადებელი: სს "ფრანს ავტო"

მოპასუხე: გიორგი ნონიაშვილი


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა სს "ფრანს ავტომ", რომელიც მიიჩნევდა რომ ფეისბუქ გვერდ „ფლანგვის დეტექტორის“ მიერ გავრცელებული ინფორმაციით დაირღვა ქარტიის პირველი, მე-3 და მე-5 პრინციპი. „ფლანგვის დეტექტორი“ თავის თავს აღწერს როგორც „ინოვაციური მედიაპროექტი“, შესაბამისად მის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია ჩაითვლა მედია პროდუქტად და მასზე იმსჯელა ქარტიის საბჭომ.

საქმის განხილვის თავისებურებები: 2019 წლის 20 დეკემბერს საბჭოს წევრებმა მოუსმინეს განმცხადებლის წარმომადგენელს და მოპასუხე მხარეს, რომელთა პოზიცია საქმის მასალებთან ერთად გაგზავნილი იქნა საბჭოს სხვა წევრებისათვის და გადაწყვეტილება მიღებული იქნა საბჭოს წევრების მიერ პოზიციათა დისტანციურად გამოვლენის შედეგად, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი ”ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. 2019 წლის 11 ნოემბერს „ფლანგვის დეტექტორმა“ გამოაქვეყნა შემდეგი ინფორმაცია „მხოლოდ 2019 წლის ივლის-აგვისტოში მთავრობამ 2 ტენდერით 18 მილიონი ლარის ავტომანქანები შეისყიდა. გამარჯვებული კომპანიის, სს “ფრანს ავტოს” დამფუძნებელი სპორტის ყოფილი მინისტრის, ტარიელ ხეჩიკაშვილის ძმა, ავთანდილია. ფრანს ავტოს თავმჯდომარის მოადგილე დავით გოგორიშვილია, რომელიც ტარიელ ხეჩიკაშვილის დაფუძნებული “იბერია ბიზნეს ჯგუფის” დირექტორია. ფრანს ავტოს სამეთვალყურეო საბჭოს წევრის თანამდებობაზე გოგორიშვილმა ტარიელ ხეჩიკაშილი 2015 წელს ჩაანაცვლა“. განმცხადებელი სადავოდ ხდიდა შემდეგ ნაწილს: „გამარჯვებული კომპანიის, სს “ფრანს ავტოს” დამფუძნებელი სპორტის ყოფილი მინისტრის, ტარიელ ხეჩიკაშვილის ძმა, ავთანდილია “ და მიუთითებდა რომ სპორტის ყოფილი მინისტრის, ტარიელ ხეჩიკაშვილის ძმა არ არის სს “ფრანს ავტოს” დაფუძნებული და ამაზე ხაზგასმა ტოვებს შთაბეჭდილებას რომ თითქოს სს „ფრანს ავტო“ ტენდერებს სწორედ ამის გამო იგებს.

საბჭოს მიერ დადგენილი იქნა შემდეგი ფაქტობრივი გარემოებები:

1. სადავო ინფორმაციის გამოქვეყნებისას სს „ფრანს ავტოს“ [ს/ნ 236098165] პარტნიორები [აქციონერები] იყვნენ სს „იმედი“ [საფრანგეთი] – 85.15 % და შპს „იბერია იბერია ბიზნეს ჯგუფი“ - 14.85 %.
2. 2013 წლის 02 თებერვალს განხორციელდა რეორგანიზაცია და შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება „ფრანს ავტო“ გარდაიქმნა სააქციო საზოგადოება „ფრანს ავტოდ“. 
3. 2012 წლის 02 აგვისტომდე შპს „ფრანს ავტოს“ საფირმო სახელწოდება იყო შპს „მიცუბიში მოტორს ჯორჯია“.
4. „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის თანხმად საფირმო სახელწოდების და ორგანიზაციულ - სამართლებრივი ფორმის ცვლილების მიუხედევად სს „ფრანს ავტო“ წარმოადგენს შპს „ფრანს ავტოს“ და შპს „მიცუბიში მოტორს ჯორჯიას“ სამართალმემკვიდრეს. საიდენტიფიკაციო კოდიც უცვლელი დარჩა - 236098165.
5. საჯარო რეესტრში დაცული ინფორმაციის თანახმად შპს „მიცუბიში მოტორს ჯორჯია“ დაფუძნებული იქნა 5 პირის მიერ, რომელთაგან ერთ - ერთი დამფუძნებელი იყო ავთანდილ ხეჩიკაშვილი.

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე ზუსტ ინფორმაციას წარმოადგენს რომ შპს „მიცუბიში მოტორს ჯორჯიას“ და შესაბამისად სს „ფრანს ავტოს“ დამფუძნებელი იყო სპორტის ყოფილი მინისტრის, ტარიელ ხეჩიკაშვილის ძმა - ავთანდილ ხეჩიკაშვილი. აქვე აღსანიშნავია რომ სს „ფრანს ავტოს“ ბენეფიციარ მესაკუთრედ დღემდე რჩება სპორტის ყოფილი მინისტრი ტარიელ ხეჩიკაშვილი. კერძოდ: სს „ფრანს ავტოს“ პარტნიორია შპს „იბერია ბიზნეს ჯგუფი“ ს/ნ 204975376, თავის მხრივ შპს „იბერია ბიზნეს ჯგუფის“ პარტნიორია შპს „აი-ბი-ჯი ჰოლდინგს“ ს/ნ 402063217, ხოლო შპს „აი-ბი-ჯი ჰოლდინგის“ 24 % წილის მფლობელია - ტარიელ ხეჩიკაშვილი. შესაბამისად ასევე გამართლებულია ვარაუდი რომ სს „ფრანს ავტოს“ წარმატებული კომერციული საქმიანობა ტარიელ ხეჩიკაშვილის ინტერესებში შედის.

მითითებული ფაქტობრივი გარემოებებიდან გამომდინარე საბჭო მიიჩნევს რომ ქარტიის პირველი, მე-3  [ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია] და მე-5 [მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება] პრინციპების დარღვევას ადგილი არ ჰქონია.


სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე: 

1. გიორგი ნონიაშვილის არ დაურღვევია ქარტიის პირველი, მე-3 და მე-5 პრინციპი.

                                                                             


                                                         საბჭოს წევრის ლაურა გოგოლაძის განსხვავებული აზრი


საბჭოს წევრი ლაურა გოგოლაძე არ დაეთანხმა ქარტიის საბჭოს უმრავლესობის გადაწყვეტილებას და მიიჩნია რომ სადავო მედია პროდუქტიდან შთაბეჭდილება რჩებოდა, თითქოს ავთანდილ ხეჩიკაშვილი დღესაც არის სს „ფრანს ავტოს“ პარტნიორი [წილის მფლობელი] და ასეთი მასალების მომზადების დროს სიზუსტე აბსოლუტურად უნდა იყოს დაცული.

20 დეკემბერი 2019 წელი

საქმე N - 338  

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, ლაურა გოგოლაძე, გიორგი სულაძე, გელა მთივლიშვილი, კამილა მამედოვა.

განმცხადებელი: ააიპ „საორსა“

მოპასუხე: ჯაბა ანანიძე და ეთერ თურაძე


აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ააიპ „საორსამ“, რომელიც მიიჩნევდა რომ 2019 წლის 11 ნოემბერს, გაზეთ ,,ბათუმელებში“ გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „კაცების ხელში აღარ იქნება ყველაფერი - ქალები აჭარის მთიდან“ დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-5 პრინციპი. მოპასუხეებად განისაზღვრნენ სტატიის ავტორი-ჯაბა ანანიძე და რედაქტორი - ეთერ თურაძე.

საქმის განხილვას დაესწრო როგორც განმცხადებლის წარმომადგენელი, ისე მოპასუხე მედია საშუალების რედაქტორი ეთერ თურაძე.


სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის პირველი პრინციპის მიხედვით “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”. სადავო სტატია ეხებოდა პროექტს, რომლის მიზანიც სოფლად მცხოვრები ქალების გააქტიურება და ეკონომიკური გაძლიერებაა. განმცხადებლის პრეტენზია შეეხებოდა მხოლოდ სტატიის სათაურს - „კაცების ხელში აღარ იქნება ყველაფერი - ქალები აჭარის მთიდან“ და აღნიშნავდა რომ: „ჟურნალისტის მიერ მოხდა სათაურის ინტერპრეტაცია, რომელიც არ შეესაბამება რესპონდენტების მიერ გადმოცემულ ინფორმაციას [რაც ჩანს სტატიაში]. სტატიის სათაურით გადმოცემულია აგრესია, რომელსაც საზოგადოება პირდაპირ შეჰყავს შეცდომაში“. პროექტში ჩართული გვყავს, ყველაზე მოწყვლადი ქალები და გოგონები, რომელთაც ყველაზე მეტად სჭირდებათ დახმარება, სტატიის სათაურმა კი [,,კაცების ხელში აღარ იქნება ყველაფერი’’], შესაძლოა, უარყოფითად იმოქმედოს მათზე, არა მარტო ამ კონკრეტულ პროექტში მონაწილეობაზე, არამედ საზოგადოებრივ აქტიურობასა და ჩართულობაზე“.

ქარტიის საბჭო გაეცნო განცხადებას, სადავო სტატიას, შეპასუხებას და მიიჩნევს, რომ ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას ადგილი არ ჰქონია. როგორც აღინიშნა სტატია ეხება პრობლემებს რომლებიც ქალებს აქვთ მაღალმთიან აჭარაში და რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია ეს პრობლემები ძირითადად გამომდინარეობს დამკვიდრებული სტერეოტიპით, რომ ქალები მხოლოდ საოჯახო საქმეებით უნდა დაკავდნენ, ხოლო ძირითადი საკითხების გადამწყვეტები და ამასთან ფინანსური შემოსავლის წყარო კაცები არიან. აღნიშნული გარემოება ავტომატურად ხელს უწყობს ისეთი ვითარების ჩამოყალიბებას როცა კაცები განსაკუთრებულად დომინანტ მდგომარეობაში არიან და „მათ ხელშია ყველაფერი“.

სტატიის თანახმად, პროექტი რომელსაც „საორსა“ ახორციელებს, ხელს უწყობს მაღალმთიან აჭარაში მცხოვრებ ქალებს სხავადასხვა პროფესიისა და უნარ ჩვევების შეძენაში, რაც მათ საშუალებას აძლევს გამოვიდნენ „სახლიდან“ და სხვადასხვა აქტივობებში ჩაერთონ, შეცვალონ თავიანთი სოციალური სტატუსი. მაგალითად ერთ - ერთი რესპონდენტი ქალი აღნიშნავს რომ ვინაიდან სწავლობს სასტუმროს მენეჯმენტს, ეს საშუალებას მისცემს რომ „სახლში აღარ დაჯდეს“. მოპასუხე ჟურნალისტების პოზიციით, რომელიც საბჭომაც გაიზიარა, სტატიის სათაური გამომდინარეობს რესპონდენტ თამილა შანიძის ფრაზიდან, რომელიც აღნიშნავს, რომ მის მიერ ცენტრში სიარულს ახალი უნარ - ჩვევების და ცოდნის შესაძენად, თანასოფლელები სკეპტიკურად უყურებდნენ და ამბოდნენ რომ „ტყუილად წვალობ და დადიხარ მაგ ცენტრებში, მაინც კაცების ხელში იქნება ყველაფერიო“. ჟურნალისტმა პროექტის და რესპონდენტების ინტერვიუების შეფასების შედეგად დაინახა ქალების სოციალურად და ფინანსურად გაძლიერების შესაძლებლობა, რაც საბოლოო ჯამში გამოიწვევს პარადიგმის შეცვლას რომ „კაცების ხელშია ყველაფერი“ და ცვლილებების შემდეგ „კაცების ხელში აღარ იქნება ყველაფერი“. შესაბამისად სტატიის სათაური, რაზეც დავობს განმცხადებელი, არის ჟურნალისტის მოსაზრება და მასში ასახულია რესპონდენტების მოლოდინები, რომ ქალთა გაძლიერებით კაცების სრული ძალაუფლება გადანაწილდება, რაც ცალსახად დადებითი მოვლენაა.

საბჭო ვერ გაიზიარებს განმცხადებლის პოზიციას რომ „სტატიის სათაურით გადმოცემულია აგრესია, რომელსაც საზოგადოება პირდაპირ შეჰყავს შეცდომაში“, როგორც აღინიშნა „კაცების ხელში ყველაფრის „არ ქონა“ არა აგრესია, არამედ საზოგადოების განვითარების ინდიკატორია. განმცხადებლის პოზიცია ნამდვილად უჩვეულოა მაშინ როცა თავად განმცხადებელი ახორციელებს იმ პროექტს რომელიც ქალთა გაძლიერებას უწყობს ხელს. სოციალური ძალაუფლების გადანაწილება კაცებსა და ქალებს შორის არა აგრესიული აქტია კაცების მიმართ, როგორც ამას განმცხადებელი მიიჩნევს, არამედ არის მიზანი, რომლისკენაც უნდა ისწრაფოდეს ნებისმიერი სამოქალაქო საზოგადოება, წინააღმდეგ შემთხვევაში, სწორედ ძალაუფლების კონცენტრაცია ერთი ჯგუფის [ამ შემთხვევაში კაცების] ხელში ქმნის ქალებზე ძალადობის და ჩაგვრის წინაპირობებს.

ქარტიის მე-5 პრინციპის თანახმად „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. ვინაიდან ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა არ დადგინდა, შესაბამისად არც შესწორების ვალდებულება არ არსებობდა.


სარეზოლუციო ნაწილი


ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ჯაბა ანანიძეს და ეთერ თურაძეს არ დაურღვევიათ ქარტიის პირველი და მე-5 პრინციპი.

გადაწყვეტილება

11 მაისი 2019 წელი

საქმეებზე

N 269 ხატია ბეროძე რუსთავი 2-ის არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტის წინააღმდეგ,
N 270 ხატია ბეროძე გიორგი სულაძის წინააღმდეგ

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: გიორგი მგელაძე, გელა მთივლიშვილი, კამილა მამედოვა, ლიკა ზაკაშვილი, მაია მერკვილაძე.

განმცხადებელი: ხატია ბეროძე

მოპასუხე:

• "რუსთავი 2-ის" არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი,
• "ინტერპრესნიუსის" ჟურნალსიტი, გიორგი სულაძე

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებებით [საქმე N269 და N270] მომართა ხატია ბეროძემ, რომელიც მიიჩნევდა რომ 2019 წლის 26 მარტს, ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის”, 10 საათიან “კურიერში” და ამავე დღეს ვებსაიტებზე,  ipn.ge და palitranews.ge განთავსებული ჟურნალისტური პროდუქტებით დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-3 პრინციპი.

“რუსთავი 2-ის” მიერ მომზადებულ სადავო მასალაზე არ იყო მითითებული მასალის ავტორი. საბჭოს სამდივნოს მიმართვის მიუხედავად მისი ვინაობა ტელეკომპანიამ საბჭოს არ აცნობა. ipn.ge განთავსებული სტატიაზე კი მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა გიორგი სულაძე.

საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებელი და მოპასუხე ჟურნალისტი - გიორგი სულაძე. სხდომის მიმდინარეობისას განმცხადებელმა მოხსნა თავის მოთხოვნა palitranews.ge-ზე განთავსებულ ვიდეოსიუჟეტთან დაკავშირებით.

სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”. როგორც სადავო სიუჟეტი [რუსთავი 2], ისე სტატია [ipn.ge] ეხებოდა მოსახლეობის აქციას, მათ ქუთაისი-ტყიბულის დამაკავშირებელი გზა გადაკეტეს და ასე გააპროტესტეს სოფელ კურსებისთვის მათი დასახლების მიკუთვნება. აქციის მონაწილეთა განცხადებით, მათი კუთვნილი ტერიტორია მანამდე სოფელ გელათს ეკუთვნოდა, ცვლილების შემდეგ კი პრობლემები შეექმნათ.

განმცხადებლის აზრით არასწორი ინფორმაცია იყო:

1. დასახლება მიაკუთვნეს სოფელ კურსების, ვინაიდან , მისი თქმით, დასახლება ყოველთვის კურსებს ეკუთვნოდა, უბრალოდ ახლა დამისამართდა.
2. პროტესტის მონაწილეთა განცხადებები, რომ მათ დასახლებაში დაეცა მიწის და სასტუმრო მომსახურების ფასები.

მოპასუხე ჟურნალისტმა საბჭოს წარუდგინა მტკიცებულებები, რომლის თანახმად, დასახლებაში მცხოვრები პირების პირადობის დამადასტურებელ დოკუმენტებში მათ მისამართად განსაზღვრული იყო სოფელი გელათი. ამის საპირისპიროდ, განმცხადებლმა მიუთითა 1997 წლით დათარიღებულ “მიწის ნაკვეთის მიღება - ჩაბარების აქტებზე”, კერძოდ, განმცხადებლის ახსნა - განმარტებით, აქტში მითითებული მიწის ნაკვეთი მდებარეობს ზუსტად იმ ტერიტორიაზე, სადაც მცხოვრებლები გამოხატავენ პროტესტს, აქტებში ტერიტორიის მისამართად განსაზღვრულია სოფელი კურსები და არა გელათი.

ქარტიის საბჭო განმარტავს, იმ დაშვების პირობებშიც კი, რომ მიწის ნაკვეთის მიღება - ჩაბარების აქტების განმცხადებლისეული განმარტება სწორია, ფაქტია რომ დასახლების მცხოვრებთა პირადობის მოწმობებში მისამართად მითითებული იყო გელათი და შესაბამისად ისინი თავს თვლიდნენ გელათის მაცხოვრებლებად, მას შემდეგ რაც უკვე პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტების განახლებისას მისამართად ჩაუწერეს “კურსები”, ლოგიკურად ჩათვალეს, რომ დასახლება “მიაკუთვნეს” კურსებს. განმცხადებლის არგუმენტაცია რომ ტერმინი “მიკუთვნება” არასწორია და უნდა იყოს “დამისამართდა” არსებითად არასწორ ინფორმაციას არ განეკუთვნება, ვინაიდან ამ შემთხვევაში მოსახლეობის პროტესტის არსი გასაგები იყო აუდიტორიისათვის, რომ მათ საცხოვრებელ ადგილს შეეცვალა მისამართი.

რაც შეეხება მეორე პრეტენზიას, “არასწორი ინფორმაციაა, პროტესტის მონაწილეთა განცხადებები, რომ მათ დასახლებაში დაეცა მიწის და სასტუმრო მომსახურების ფასები”. თავდაპირველად აღსანიშნავია, რომ არც ერთ სადავო სიუჟეტში ეს ფაქტები დადასტურებული სახით არ გავრცელებულა და ცხადი იყო, რომ ინფორმაციის წყარო იყო ერთი მხარე, კერძოდ აქციის მონაწილეები. ასევე, სადავო მასალა იყო აქციის გამართვიდან მალევე მომზადებული ახალი ამბების ფორმატის ტექსტი, რომელიც მიზნად ისახავდა აუდიტორიისთვის მიმდინარე მოვლენის შესახებ ინფორმაციის სწრაფ მიწოდებას. ამგვარი ფორმატის მასალების მიმართ ვერ იქნება წაყენებული ისეთი მოთხოვნები, რაც შეიძლება მიესადაგოს ჟურნალისტურ პროდუქტს, რომელიც უფრო ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში მზადდება. გზის გადაკეტვა სულ რამდენიმე წუთი გაგრძელდა და აქციის მონაწილეთა პოზიციის დროის რეალურ რეჟიმში გაშუქება იყო ჟურნალისტის ამოცანა. მას არ შეიძლება მოეთხოვოს პრობლების გამოკვლვევის და გადამოწმების უფრო მაღალი სტანდარტი, ამასთან, როგორც აღინიშნა, რომ ფაქტები არ გავრცელებულა როგორც დადასტურებული ინფორმაცია და სრულად ეყრდნობოდა ადგილობრივების მიერ მიწოდებულ ინფორმაციას.

ქარტიის მე-3 პრინციპის “თანახმად ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია. ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია” განცხადებლმა მე-3 პრინციპის ჭრილში მიუთითა იმავე არგუმენტებზე, რომლებზეც ქარტიის საბჭომ იმსჯელა პირველი პრინციპის ნაწილში, დამატებით აღნიშნული არგუმენტაციაში ვერ მოიკვლია გარემოებები, რომლებიც ადასტურებდნენ მესამე პრინციპის რომელიმე ნაწილის დარღვევას.

სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

• რუსთავი 2-ის არაიდენტიფიცირებულ ჟურნალისტს და გიორგი სულაძეს არ დააურღვევიათ ქარტიის პირველი და მე-3 პრინციპი

სადავო მასალები:

• ინტერპრესნიუსი
• რუსთავი 2

გადაწყვეტილება

28 მარტი 2019 წელი

საქმე N 268

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: გელა მთივლიშვილი, კამილა მამედოვა, ლიკა ზაკაშვილი, გიორგი მგელაძე, თამარ უჩიძე. განმცხადებელი: თეა დავაძე

მოპასუხე: ნათია ტრაპაიძე და ჯეიჰუნ ნარზალოვი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა თეა დავაძემ, რომელიც მიიჩნევდა, რომ 2019 წლის 16 მარტს, ტელეკომპანია „რუსთავი 2-ის“ გადაცემა „შაბათის კურიერში“ გასულ სიუჟეტში სათაურით „კომპრომატებით ომი თუ ანგარებით სექსუალური კავშირი - შსს "ოცნების" დეპუტატის საქმეს იძიებს“ დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-3 პრინციპი. სიუჟეტის ავტორები და შესაბამისად მოპასუხე ჟურნალისტები არიან ნათია ტრაპაიძე და ჯეიჰუნ ნარზალოვი.

საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებელი, მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან და არც საპასუხო პოზიცია არ წარმოუდგენიათ.

შენიშვნა: საქმის განხილვის დახურულ ნაწილში თვითაცილების საფუძველზე მონაწილეობა არ მიუღია საბჭოს წევრს კამილა მამედოვას, ვინაიდან განცხადება დაკავშირებული იყო იმ მედიასაშუალებასთან [სათემო რადიო „მარნეული“] რომელშიც დასაქმებულია იგი.

სამოტივაციო ნაწილი

სადავო სიუჟეტი ეხებოდა ვირუსულად გავრცელებულ ვიდეოს, რომლის თანახმად პარლამენტარი რუსლან გაჯიევი სქესობრივი ურთიერთობის სანაცვლოდ ვიდეოს ავტორს, ანარ ოროჯლუს, დასაქმებას დაჰპირდა . სიუჟეტი ასევე მოიცავდა ანარ ოროჯლუს ავტორობით მეორე ვიდეოს, სადაც ის პირველი ვიდეოს შინაარსს უარყოფდა და ამბობდა, რომ ხუმრობით ჩაწერა. ვიდეოებთან დაკავშირებით კომენტარი გააკეთა პარლამენტარმა რუსლან გაჯიევმა, რომელმაც უარყო ვიდეოს ავტორთან, ანარ ოროჯლუსთან, როგორც ნაცნობობა, ისე ბრალდება [დასაქმება სქესობრივი ურთიერთობის სანაცვლოდ]. მისი თქმით, ანარ ოროჯლუს შესახებ მხოლოდ ის იცის, რომ ის სათემო რადიო „მარნეულში“ მუშაობდა. სიუჟეტის ავტორმა ნათია ტრაპაიძემაც ვიდეოს ავტორი რადიოს ყოფილ თანამშრომლად მოიხსენია „ის [რუსლან გაჯიევი] ამბობს რომ მარნეულის რადიოს ყოფილი თანამშრომლის ხუმრობის არ სჯერა - თქვა მან“.

განმცხადებლის პრეტენზია მდგომარეობდა შემდეგში: „სიუჟეტის ავტორი არ აზუსტებს, რომ ვიდეოს ავტორი [ანარ ოროჯლუ] რადიო მარნეულში მუშაობის შემდეგ სხვა სამსახურში www.cmedia.ge -ზე დასაქმდა. სწორედ ამ საიტზე, მის ავტორობით დღემდე შენახულია პუბლიკაციები სახელით ანარ ტურან [ტურანი მისი შვილის სახელია]. აღნიშნული მედია საშუალება შეიქმნა 2017 წლის არჩევნებისთვის და ცალსახად იცავდა "ქართული ოცნების" ინტერესებს. არაოფიციალური დამფინანსებელი კი „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლები იყვნენ“. „ამ შემთხვევაში რადიოს ხსენება არის ფონური ინფორმაცია, რომლიდანაც გამოდის, რომ დეპუტატს "ერჩის," დისკრედიტაციას ახდენს პირი, რომელიც რადიო "მარნეულში" მუშაობდა. რაც ხელს უწყობს რადიო "მარნეულის" დისკრედიტაციაში და პოლიტიკურ ძალებთან ასოცირებს.“

ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”.

განმცხადებელმა დაუდასტურა ქარტიის საბჭოს, რომ ანარ ოროჯლუ ნამდვილად მუშაობდა რადიო მარნეულში, შესაბამისად მისი მოხსენიება რადიო მარნეულის ყოფილ თანამშრომლად არასწორი ფაქტი არ იყო. აქედან გამომდინარე პირველი პრინციპი არ დარღვეულა.

ქარტიის საბჭომ ასევე იმსჯელა მესამე პრინციპის ჭრილშიც, რომლის თანახმად “ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია. ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია”. განმცხადებელი მიუთითებდა, რომ სიუჟეტის ავტორმა ჯეიჰუნ ნარზალოვმა იცოდა რომ რადიო „მარნეულის“ შემდეგ ანარ ოროჯლუ მუშაობდა მედიასაშუალებაში www.cmedia.ge, რომელიც განმცხადებლის პოზიციით, ცალსახად იცავდა "ქართული ოცნების" ინტერესებს, ეს კი ჟურნალისტმა სპეციალურად არ აღნიშნა. სწორედ ამიტომ, განმცხადებლის თქმით, ანარ ოროჯლუს ასოცირება მოხდა მხოლოდ რადიო „მარნეულთან“, რითიც განხორციელდა რადიოს დისკრედიტაციაა ანუ რადიო „მარნეულს“ დაუკავშირდა ისეთი პირი, რომელიც სხვა პირს ჯერ სექსუალურ ზეწოლაში ადანაშაულებდა და შემდეგ უარყო ეს.

ქარტიის საბჭო არ მიიჩნევს, რომ ანარ ოროჯლუს შემდგომი სამსახურების არ დასახელებით მიიჩქმალა მნიშვნელოვანი ფაქტი. ნებისმიერი ორგანიზაცია, მათ შორის რადიო „მარნეული“ ატარებს რისკს, რომ მისი ყოფილი თანამშრომლის იდენტიფიცირებისათვის გამოიყენონ ეს ორგანიზაცია, მით უმეტეს იმ შემთხვევაში, თუ მაგალითად, რადიო „მარნეული“ უფრო ცნობილი აღმოჩნდება, ვიდრე პირის სხვა დამსაქმებელები. საბჭო აღნიშნავს, რომ სიუჟეტის მიზანი არ იყო ანარ ოროჯლუს პროფესიული გამოცდილების შესახებ საზოგადოებისთვის ინფორმაციის მიწოდება ან კარიერასა და ვიდეოს გავრცელებას შორის კავშირის დადგენა. აღსანიშნავია, რომ მესამე პრინციპის ჩანაწერში „არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები“, სიტყვა „მნიშვნელოვანი“ მიემართება ფართო აუდიტორიას და არა კონკრეტულ პირს. იმის თქმა, რომ ანარ ოროჯლუ რადიო „მარნეულის“ შემდეგ მუშაობდა www.cmedia.ge-სთვის, შეიძლება მნიშვნელოვანი იყო უშუალოდ რადიო „მარნეულისთვის“, მაგრამ მაყურებელს დამატებით არავითარ ინფორმაციას არ აწვდიდა სიუჟეტის მთავარ ამბავზე, რომ ანარ ოროჯლუ დეპუტატს ანგარებით სექსუალურ კავშირში ადანაშაულებდა. აღნიშნულიდან გამომდინარე ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ქარტიის მე-3 პრინციპი არ დარღვეულა.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:
1. ნათია ტრაპაიძეს და ჯეიჰუნ ნარზალოვს არ დაურღვევიათ ქარტიის პირველი და მე-3 პრინციპი.

გადაწყვეტილება

03 მარტი 2019 წელი

საქმე N 257

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: თამარ უჩიძე, კამილა მამედოვა, ლიკა ზაკაშვილი, გიორგი სულაძე, გელა მთივლიშვილი, გიორგი მგელაძე.

განმცხადებელი: თანასწორობის მოძრაობა

მოპასუხე: interpressnews.ge-ს არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა „თანასწორობის მოძრაობამ“, რომელიც მიიჩნევდა, რომ interpressnews.ge გამოქვეყნებულ ჟურნალისტურ მასალაში, არასრულწლოვნის ფოტოს გამოყენებით, დაირღვა ქარტიის მე-8 პრინციპი.

საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებლის წარმომადგენელი თამარ რაზმაძე. სადავო სტატიაზე მითითებული არ იყო ავტორი ჟურნალისტი. საბჭოს სამდივნომ მიმართა interpressnews.ge-ს რომ ეცნობებინა პასუხისმგებელი პირი, მაგრამ საბჭოსათვის არ იქნა აღნიშნული ინფორმაცია მოწოდებული და ვერ მოხდა კონკრეტული პასუხისმგებელი პირის იდენტიფიცირება. ასეთ შემთხვევაში, ქარტიის საბჭოს საქმის წარმოების წესის თანახმად, შესაძლებელია გადაწყვეტილებაში მიეთითოს „არაიდენტიფიცირებადი ავტორი“.

საქმის განხილვის დახურულ ნაწილში, თვითაცილების საფუძველზე, მონაწილეობა არ მიუღია ქარტიის საბჭოს წევრ გიორგი სულაძეს, ვინაიდან იგი მოპასუხე მედიასაშუალების თანამშრომელია.

სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის მერვე პრინციპის თანახმად "ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის. ჟურნალისტმა არ უნდა ჩამოართვას ინტერვიუ და არ უნდა გადაუღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლები ასაკის მოზარდს მშობლის ან მეურვის თანხმობის გარეშე იმ საკითხებზე, რომლებიც მისი ან სხვა რომელიმე მოზარდის კეთილდღეობას ეხება". სადავო ჟურნალისტური პროდუქტი interpressnews.ge-ს ვებსაიტზე გამოქვეყნდა, რომელიც ეხებოდა არასრულწლოვნის მკვლელობას ბიძის მიერ. სადავო სტატიას თან ერთვოდა გარდაცვლილი არასრულწლოვნის ფოტო. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ გარდაცვლილი არასრულწლოვნის ფოტოს გამოქვეყნებით დაირღვა ქარტიის მე-8 პრინციპი. ქარტიის საბჭო სხდომის მიმდინარეობისას დაინტერესდა, განმცხადებლის აზრით, კონკრეტულად რაში გამოიხატებოდა არასრულწლოვნის ინტერესების უგულვებელყოფა. განმცხადებელმა აღნიშნა, რომ სხვა მედიასაშუალებებმა იმავე ამბის გაშუქებისას ან არ გამოიყენეს არასრულწლოვნის ფოტო ან დაფარეს იგი, სწორედ ამის საფუძველზე მიიჩნია, რომ ბავშვის ფოტოს გამოყენება იყო არაეთიკური.

ქარტიის საბჭო მიზანშეუწონლად მიიჩნევს ისეთი ფოტოს გამოქვეყნებას, რომლის დანიშნულება მხოლოდ ამბის უფრო ემოციურად აღქმაა და თავად ფოტო არ შეიცავს დამატებით ინფორმაციას, მაგრამ მიუხედავად აღნიშნულისა, გარდაცვლილი არასრულწლოვნის ფოტოს გამოქვეყნებით არ დარღვეულა მისი ინტერესი, ვინაიდან მას მეტი ზიანი ვერ მიადგებოდა. ამასთან, ფოტო გავრცელდა მისი მკვლელობის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებიდან რამდენიმე საათის შემდეგ, როდესაც მომხდარის შესახებ ახლობლებისთვის უკვე ცნობილი იყო და არ არსებობდა რისკი იმისა, რომ ამ მასალის შემდეგ გაიგებდნენ ისინი მოზარდის გარდაცვალების ამბავს. გარდა ამისა ფოტო მოპოვებული იყო საჯაროდ ხელმისაწვდომი წყაროდან, სოციალური ქსელიდან. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ ფოტო გადაღებული იყო სხვა დროს და არ ასახავდა მომხდარ ტრაგიკულ ფაქტს.

ყოველივე ზემოთ მოყვანილი გარემოებების გამო, საბჭო მიიჩნევს, რომ მე-8 პრინციპი არ დარღვეულა.

სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. interpressnews.ge-ს არაიდენტიფიცირებულ ჟურნალისტს არ დაურღვევია ქარტიის მე-8 პრინციპი.