07 ივნისი 2020 წელი

საქმე N - 379  

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ზვიად ქორიძე, ნინა ხელაძე, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე, ლიკა ზაკაშვილი


აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ააიპ "ფემინამ", რომელიც მიიჩნევდა, რომ 2020 წლის 10 მაისს, საინფორმაციო სააგენტო “პრაიმ თაიმის“ ვებგვერდზე გამოქვეყნებულ სტატიაში დაირღვა ქარტიის 1-ლი, მე-3, მე-4, მე-5, მე-7, მე-8 და მე-10 პრინციპები. მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა სტატიის ავტორი - თამარ ბუჩუკური.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭომ გადაწყვეტილება მიიღო ონლაინ სხდომაზე, რომელიც ორგანიზებული იქნა აპლიკაცია Zoom-ის მეშვეობით. თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

საქმის განხილვაში მონაწილეობა მიიღო განმცხადებელმა, მოპასუხე ჟურნალისტს განხილვაში მონაწილეობა არ მიუღია და არც საპასუხო პოზიცია წარმოუდგენია.

სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის პირველი პრინციპი: „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. სადავო სტატია ეხებოდა დედა ბარბარეს ოჯახური ტიპის დაწესებულებას, რომელიც, სტატიის თანახმად, თავშესაფარია და სადაც მარტოხელა ორსული დედები მიიყვანეს და ამ ადგილმა „250-ზე მეტი ბავშვის სიცოცხლე გადაარჩინა“. სტატია ასევე შეიცავს ინტერვიუს დედა ბარბარესთან, ხოლო სტატიის ჰედლაინ ფოტოდ გამოტანილია ამ დაწესებულებაში მყოფი შავკანიანი ბავშვის ფოტო სასულიერო პირ ანდრია ჯაღმაიძესთან ერთად.

განმცხადებელი აღნიშნავდა, რომ სტატია შეიცავდა რიგ არასწორ ინფორმაციას. მაგალითად, სადავო ჟურნალისტური პროდუქტის თანახმად, თავშესაფარში მცხოვრები ბავშვების დედები აბორტის გაკეთებას აპირებდნენ. ამ ინფორმაციის საერთოდ გავრცელების მიზანშეწონილობაზე, ქარტიის საბჭო წინამდებარე გადაწყვეტილებაში ასევე მსჯელობს ქარტიის მე-10 პრინციპის ჭრილში, თუმცა ვინაიდან ინფორმაცია გავრცელდა, იგი საჭიროებდა შესაბამისი წესით გადამოწმებას. განსახილველ შემთხვევაში ინფორმაცია ეყრდნობა მხოლოდ ერთ წყაროს, რაც ლახავს მკითხველის უფლებას, მიიღოს გადამოწმებული და დაბალანსებული ინფორმაცია. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე საბჭო მიიჩნევს, რომ დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

მე-3 პრინციპი: „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია“. ქარტიის საბჭო განსახილველ შემთხვევაში მე-3 პრინციპის დარღვევას ვერ ადგენს, ვინაიდან როგორც ფოტოს [სასულიერო პირის, ანდრია ჯაღმაიძის ფეისბუქ-გვერდი], ისე სხვა ინფორმაციის წყარო [ინტერვიუ დედა ბარბარესთან] სახეზეა. ხოლო, აღნიშნული წყაროების მიერ გავრცელებული ინფორმაცია რამდენად სწორად და ეთიკურად გამოიყენა ჟურნალისტმა, ამის შესახებ საბჭო ქარტიის სხვა პრინციპების ჭრილში მსჯელობს.

ქარტიის მე-4 პრინციპის მიხედვით, „ინფორმაციის, ფოტოების ან დოკუმენტების მოპოვებისას ჟურნალისტმა მხოლოდ კეთილსინდისიერი და სამართლიანი მეთოდები უნდა გამოიყენოს“. განმცხადებელი მიუთითებდა, რომ მისი ცნობით ჟურნალისტმა ინფორმაცია დედა ბარბარესაგან არაკეთილსინდისიერად მოიპოვა, კერძოდ, ჟურნალისტი მას გაეცნო როგორც სოციალური მუშაკი და დედა ბარბარემ სტატიაში მითითებული ინფორმაცია მისი აღქმით სოციალურ მუშაკს და არა ჟურნალისტს მიაწოდა. განმცხადებელმა ვერ წარმოადგინა მტკიცებულებები ან სხვა სანდო არგუმენტები, რომელიც აღნიშნულ გარემოებას დაადასტურებდა, შესაბამისად, საბჭოს არა აქვს საფუძველი, დაადგინოს ქარტიის მე-4 პრინციპის დარღვევა.

პრინციპი 5  „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. მას შემდეგ რაც განმცხადებელმა ქარტიას მომართა, მოპასუხე მედიასაშუალებამ სტატია შეცვალა და ყველა სადავო ნაწილი ამოიღო. ასევე გამოაქვეყნა წერილი, სადაც აღნიშნავდა: „მასალის მომზადების პროცესში დაშვებული იქნა შეცდომა, რომელიც ეწინააღმდეგება ჟურნალისტური ეთიკის ნორმებს. მიუხედავად იმისა, რომ ჟურნალისტს ცალსახად პოზიტიური მიზნები ამოძრავებდა, რესპონდენტთან (დედა ბარბარე) ინტერვიუ შეიცავდა გარკვეულ პერსონალურ ინფორმაციას, რის გამოც რედაქცია ბოდიშს იხდის“.


ქარტიის საბჭო აღნიშნავს, რომ სტატია არ შესწორებულა ეთიკური ჟურნალისტიკის შესაბამისი სტანდარტებით. განცხადებაშიც აქცენტი გაკეთდა მხოლოდ პერსონალურ ინფორმაციაზე და არაფერია ნათქვამი სხვა ეთიკურ დარღვევებზე, შესაბამისად, საბჭო მიიჩნევს, რომ დაირღვა ქარტიის მე-5 პრინციპი.


ქარტიის მე-7 პრინციპი: „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“.

როდესაც რესპონდენტი ყვება ერთ-ერთი ქალის პირადი ცხოვრების ისტორიას, რომელსაც, ამავე რესპონდენტის პათოსის და აქცენტების მიხედვით, „უიღბლო“ პირადი ცხოვრება ჰქონდა, აქცენტირებული და ხაზგასმულია მისი პარტნიორი მამაკაცების კანის ფერი. ამ განმასხვავებელი ნიშნის გამოკვეთა უარყოფით კონტექსტში დისკრიმინაციულია, კანის ფარი არ განსაზღვრავს ქცევის წესს პარტნიორულ ურთიერთობებში. მართალია ამაზე რესპონდენტი აკეთებს აქცენტს, მაგრამ ჟურნალისტი ვალდებული იყო, გაეთვალისწინებინა მისი პოზიტიური ვალდებულება და ხელი არ შეეწყო დისკრიმინაციის გავრცელებისათვის.

ქარტიის მე-8 პრინციპი: „ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის. ჟურნალისტმა არ უნდა ჩამოართვას ინტერვიუ და არ უნდა გადაუღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლები ასაკის მოზარდს მშობლის ან მეურვის თანხმობის გარეშე იმ საკითხებზე, რომლებიც მისი ან სხვა რომელიმე მოზარდის კეთილდღეობას ეხება“.

როგორც აღინიშნა, სტატიაში სრულად იყო იდენტიფიცირებული შავკანიანი არასრულწლოვანი ბავშვი, რომელიც, ამავე სტატიის თანახმად, თავშესაფარში იზრდებოდა. სადავო ჟურნალისტურ პროდუქტში იყო არასრულწლოვან ბავშვთა საერთო ფოტოც, რომლებიც, სავარაუდოდ, თავშესაფრის მკვიდრნი არიან. მეტიც, სტატიაში საუბარია ფოტოზე აღბეჭდილი ბავშვის არასრულწლოვანი ძმის გარდაცვალებაზე, მისი მშობლის [დედის] პირადი ცხოვრების დეტალებზე.


არასრულწლოვნის ინტერესის დარღვევად საბჭო მიიჩნევს ისეთ შემთხვევებს, როცა გავრცელებულმა ინფორმაციამ იმ მომენტში ან მომავალში შესაძლოა, ნეგატიური ზეგავლენა მოახდინოს არასრულწლოვანზე. უნდა შეფასდეს, რა დამოკიდებულება შეიძლება ჰქონდეს ამ ჟურნალისტური პროდუქტის მიმართ არასრულწლოვანს ზრდასრულ ასაკში, მეტიც, ხომ არ არსებობს ალბათობა, რომ ეს სიუჟეტი არა შორეულ, არამედ ახლო მომავალშიც შეუქმნის მას პრობლემებსა და დისკომფორტს, ხომ არ გამოიწვევს არასრულწლოვნის ბულინგს, დისკრიმინაციას ან სტიგმატიზებას. არასრულწლოვნები მათი ასაკიდან გამომდინარე საზოგადოების მოწყვლად ჯგუფს განეკუთვნებიან და მათ შესახებ ან მათთვის მისაწოდებელი ინფორმაცია განსაკუთრებული სიფრთხილით შერჩევას მოითხოვს, რათა ჟურნალისტურმა პროდუქტმა არ შელახოს არასრულწლოვანთა ინტერესები ან მათი მომავლისათვის შექმნას საფრთხე.


ქარტიის საბჭო ასევე განსაკუთრებული ყურადღებით აფასებს, რამდენად გააზრებული აქვს ჟურნალისტს ის შედეგი, რაც მასალის გამოქვეყნებას შეიძლება მოჰყვეს და ხომ არ შეექმნება საფრთხე არასრულწლოვანს.

განსახილველ შემთხვევაში ქარტიის საბჭო მიიჩნევს რომ ჟურნალისტის მიერ სრულად მოხდა არასრულწლოვანთა ინტერესების უგულვებელყოფა, კერძოდ მკითხველისთვის ცნობილი გახდა, რომ იდენტიფიცირებული ბავშვები თავშესაფარში ცხოვრობენ, ასევე აუდიტორიას მიეწოდება ინფორმაცია, რომ თითქოს მათი დედები აბორტის გაკეთებას აპირებდნენ, ერთ-ერთი არასრულწლოვანის ოჯახური მდგომარეობის შესახებ კიდევ უფრო მეტი ნეგატიური ინფორმაცია არის გავრცელებული [იხ. ზემოთ]. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, საბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის მე-8 პრინციპი.

ქარტიის მე-10 პრინციპის თანახმად, „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი“. სადავო სტატიაში უცვლელი სახით არის გადმოცემული რესპონდენტის მიერ მოწოდებული, გადაუმოწმებელი ინფორმაცია, რომელიც ეხება სხვა პირთა პირად ცხოვრებას [მარტოხელა ორსული დედები, დედები აბორტის გაკეთებას აპირებდნენ და ა.შ.]. ქარტიის საბჭოს პრაქტიკის თანახმად, პირის პირადი ცხოვრების შესახებ ინფორმაცია მხოლოდ მაშინ შეიძლება გახდეს საჯარო, თუ ეს ინფორმაცია ემსახურება საზოგადოების განსაკუთრებულ ინტერესს.

საზოგადოების განსაკუთრებული ინტერესი შეფასების საგანია. „ინტერესი“ არ ნიშნავს რომელიმე პირის სუბიექტურ სურვილს, რომ იცოდეს სხვა პირის პირადი ცხოვრების ამსახველი ინფორმაცია, არამედ ობიექტურად უნდა დადგინდეს, რამდენად იყო საზოგადოებისათვის აუცილებელი პირადი ცხოვრების შესახებ დეტალების ცოდნა.

განსახილველ შემთხვევაში საბჭო მიიჩნევს, რომ სტატიაში, მით უფრო გადაუმოწმებელი პირადი ცხოვრების შესახებ ინფორმაციის მიმართ არ არსებობდა ობიექტური და განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი, არ აწვდიდა მკითხველს ისეთ ინფორმაციას, რომელიც საჭირო იყო ამბის სრულად და ყოველმხრივ აღსაქმელად. შესაბამისად, დაირღვა ქარტიის მე-10 პრინციპი.


სარეზოლუციო ნაწილი


ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. თამარ ბუჩუკურმა დაარღვია ქარტიის 1, მე-5, მე-7, მე-8 და მე-10 პრინციპი.
2. თამარ ბუჩუკურს არ დაურღვევია ქარტიის მე-3 და მე-4 პრინციპი.

07 ივნისი 2020 წელი

საქმე N - 381

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ზვიად ქორიძე, ნინა ხელაძე, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე, ლიკა ზაკაშვილი


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა თამარ მამულაშვილმა, რომელიც მიიჩნევდა, რომ ტელეკომპანია “მთავარი არხის” საინფორმაციო გამოშვება „მთავარი 9 საათზე“ გასულ სიუჟეტში, რომელიც ეხებოდა ნინო მამულაშვილის უვადო მოსამართლედ დანიშვნის ფაქტს, დაირღვა ქარტიის 1, მე-3, მე-5 და მე-11 პრინციპი. მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა სიუჟეტის ავტორი - ნათია ქოქოსაძე.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭომ გადაწყვეტილება მიიღო ონლაინ სხდომაზე, რომელიც ორგანიზებული იქნა აპლიკაცია Zoom-ის მეშვეობით, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

საქმის განხილვაში მონაწილეობდა განმცხადებელი. მოპასუხე ჟურნალისტს განხილვაში მონაწილეობა არ მიუღია და არც საპასუხო პოზიცია წარმოუდგენია.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი: „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.

სადავო სიუჟეტი ეხებოდა ნინო მამულაშვილის [დეპუტატ დავით მათიკაშვილის მეუღლის] მოსამართლედ უვადოდ დანიშვნას. სიუჟეტის ბოლოს ჟურნალისტი ამბობს, რომ "ქართული ოცნების მმართველობის პერიოდში მოსამართლედ დაინიშნა ასევე ნინო მამულაშვილის დაც".

განმცხადებელი, რომელიც არის ნინო მამულაშვილის და, აღნიშნავდა, რომ ეს ინფორმაცია არ შეესაბამება სიმართლეს და იგი არა თუ მოსამართლედ არ დანიშნულა, არამედ საერთოდ არ იყო იურისტი და წლებია მუშაობს ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიაში. აღნიშნული ფაქტი მან დაადასტურა ოფიციალური ცნობით.

საბჭომ შეისწავლა საქმის გარემოებები და დაასკვნა, რომ ჟურნალისტმა გაავრცელა არასწორი ინფორმაცია - ნინო მამულაშვილის და არ არის დასაქმებული მოსამართლის პოზიციაზე. შესაბამისად, დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

ქარტიის მე-5 პრინციპი: „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. დადასტურებულია, რომ საბჭოს სამდივნომ ჟურნალისტს აცნობა, რომ მის მიმართ შემოტანილი იყო განცხადება, რომლის თანახმად ჟურნალისტმა არასწორი ინფორმაცია გაავრცელა, მიუხედავად ამისა, არავითარი ღონისძიება არ იქნა მიღებული ინფორმაციის შესასწორებლად, შესაბამისად დაირღვა ქარტიის მე-5 პრინციპი.

ქარტიის მე-3 პრინციპი: „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია“. განსახილველ შემთხვევაში საბჭო მიიჩნევს, რომ შესაძლებელია ჟურნალისტს მიაწოდეს ინფორმაცია, თითქოს ნინო მამულაშვილის და მოსამართლედ იყო დანიშნული, თავის მხრივ, ჟურნალისტმა ეს ინფორმაცია არ გადაამოწმა და ამით დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი, ხოლო მე-3 პრინციპის დარღვევა [წყაროს საერთოდ არ არსებობა] არ დასტურდება.

ქარტიის მე-11 პრინციპი: „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება“. საბჭო არც ამ პრინციპს მიიჩნევს დარღვეულად. საქმის შესწავლის პროცესში აღმოჩნდა რომ ნინო მამულაშვილის გარდა ასევე არის სხვა მოსამართლე გვარად მამულაშვილი [ლეილა მამულაშვილი], სავარაუდოდ, ჟურნალისტმა იმის გამო რომ არ გადაამოწმა, გაავრცელა არასწორი ინფორმაცია შეცდომით და არა განზრახ.


სარეზოლუციო ნაწილი


ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ნათია ქოქოსაძემ დაარღვია ქარტიის 1 და მე-5 პრინციპი. 
2. ნათია ქოქოსაძეს არ დაურღვევია ქარტიის მე-3 და მე-11 პრინციპი.

07 ივნისი 2020 წელი

საქმე N - 382

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ზვიად ქორიძე, ნინა ხელაძე, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე, ლიკა ზაკაშვილი


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა პარტნიორობამ ადამიანის უფლებებისათვის. განცხადების თანხმად, 2020 წლის 24 მაისს, ტელეკომპანია „მთავარის“ გადაცემა „მთავარი აქცენტებში“ ნიკა გვარამიას მონოლოგით დაირღვა ქარტიის 1-ლი და მე-7 პრინციპები. მონოლოგი ეხებოდა ჩოგბურთელ ნიკოლოზ ბასილაშვილის მიერ თავის ყოფილ მეუღლეზე სავარაუდო ფიზიკურ ძალადობას.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭომ გადაწყვეტილება მიიღო ონლაინ სხდომაზე, რომელიც ორგანიზებული იქნა აპლიკაცია Zoom-ის მეშვეობით, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

საქმის განხილვაში მონაწილეობდა განმცხადებელი. მოპასუხე ჟურნალისტი განხილვაში არ მონაწილეობდა და არც საპასუხო პოზიცია წარმოუდგენია.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი: „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. გადაცემა “მთავარი აქცენტების” წამყვანი, ნიკა გვარამია თავის მონოლოგში საუბრობდა ნიკოლოზ ბასილაშვილის წინააღმდეგ არსებულ ბრალდებაზე, რომ მან თავის ყოფილ მეუღლეზე, ნელი დოროყაშვილზე იძალადა.

ნიკა გვარამიას მონოლოგი იწყება შემდეგი ფრაზით: „რა არის მთავარი ბასილაშვილის საქმეში და რა ვიცით უტყუარად“. ამ ფრაზით ნიკა გვარამია მიუთითებდა, რომ მის მიერ შემდგომ მოწოდებული ინფორმაციები იყო დადასტურებული [უტყუარი] ფაქტი: „ვილაპარაკებ ყველაფერზე, იმიტომ რომ სხვა ადამიანს ეხება. ეს არ არის პირადი გამბედაობის საკითხი. ამიტომ ბასილაშვილს მოვუწოდებ, რომ ილაპარაკოს ღიად, რის დაფარვაში უხდიდა ცოლს 100 ათას ლარს თვეში და როგორ აშანტაჟებდა ის, მიუხედავად იმისა, რომ არსებობდა წერილობითი ხელშეკრულება ინფორმაციის გაუთქმელობის ამ კონკრეტულ თანხად და რის გამო, კი არადა რის გამხელას ემუქრებოდა ის ამ 100 ათას ლარად თვეში“.

ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, ნიკა გვარამიამ დადასტურებული სახით გაავრცელა შემდეგი ინფორმაცია:

1. რომ ნიკოლოზ ბასილაშვილი რაღაცის დაფარვაში უხდიდა ყოფილ მეუღლეს თანხას.
2. რომ ნელი დოროყაშვილი აშანტაჟებდა ნიკოლოზ ბასილაშვილს.

მეორეს მხრივ, აღსანიშნავია, რომ ნიკა გვარამიას არ მოუყვანია არც ერთი მტკიცებულება, არგუმენტი, რომელიც უფლებას აძლევდა, დადასტურებული ფაქტის სახით გაევრცელებინა ინფორმაცია, რომ ნელი დოროყაშვილი შანტაჟის გზით თანხას ძალავდა ნიკოლოზ ბასილაშვილს. მეტიც, ორივე მხარის ადვოკატებმა ეს ფაქტი უარყვეს. შესაბამისად, ვინაიდან ნიკა გვარამიამ დადასტურებული სახით გაავრცელა გადაუმოწმებელი ინფორმაცია, რომლის ნამდვილობა სათანადო წესით არ დასტურდება, სახეზეა ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა.

ქარტიის საბჭო ითვალისწინებს იმ გარემოებას რომ ნიკა გვარამიას გადაცემა არა საინფორმაციო, არამედ საავტორო გადაცემა იყო და აღნიშნავს, რომ: 

1. ფაქტების შესახებ ნიკა გვარამია საუბრობდა მტკიცებით ფორმაში. მას ცალსახად და ერთმნიშვნელოვნად არ განუცხადებია, რომ ეს იყო გადაუმოწმებელი ინფორმაცია. 
2. საავტორო გადაცემა, რა თქმა უნდა, განსხვავდება საინფორმაციო გამოშვებისაგან, მაგრამ არა ფაქტების სიზუსტის ნაწილში. საავტორო გადაცემის დროს მის ავტორს/წამყვანს აქვს უფრო მეტი თავისუფლება, გამოხატოს თავისი პოზიცია, შეფასება, მხარი დაუჭიროს ამა თუ იმ პირს/მოსაზრებას, პოლიტიკურ თუ ეკონომიკურ მიმდინარეობას, მაგრამ ვინაიდან საავტორო გადაცემის წაყვანა სრულად ჟურნალისტური საქმიანობაა, მის წამყვანს ეკისრება ეთიკური პასუხისმგებლობა, რომ გამიჯნოს ფაქტი და გადაუმოწმებელი ინფორმაცია ერთმანეთისაგან, ფაქტის სახით გაავრცელოს მხოლოდ გადამოწმებული ინფორმაცია, ანუ პატივი სცეს საზოგადოების უფლებას, მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.

ქარტიის მე-7 პრინციპი: „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.“

განმცხადებელი აპელირებდა რომ „აღნიშნული ინფორმაციის გავრცელებით, ჟურნალისტი ხელს უწყობს მსხვერპლის წარმოჩენას იმგვარად, თითქოს მსხვერპლმა თავად მისცა საფუძველი ბრალდებულს, გამოიწვია და ძალადობის ჩადენისკენ უბიძგა. ქალთა მიმართ ძალადობის მსგავსი გაშუქება ამყარებს საზოგადოებაში არსებულ მცდარ სტერეოტიპებს, რითაც, თითქოს მამაკაცს ენიჭება პრივილეგია, ქალის გარკვეული „არასწორი“ სოციალური ქცევის საფუძველზე ძალადობრივი მეთოდებით გაუსწორდეს მას. ყოველივე აღნიშნულის გათვალისწინებით, მარტივი შესაძლებელია, მოძალადის ქცევის ირიბად გამართლებითა და მსგავსი დისკრიმინაციული სტერეოტიპების გამყარებით, ჟურნალისტმა წაახალისოს ქალთა მიმართ ძალადობა და დანაშაული“.

ქარტიის საბჭო ვერ გაიზიარებს განმცხადებლის არგუმენტაციას, ვინაიდან თავად ნიკა გვარამიამ თავის მონოლოგში ხაზი გაუსვა, რომ არავითარი წინაპირობა არ ამართლებს ძალადობას: „ნიკა [იგულისხმება ნიკოლოზ ბასილაშვილი], ეს გაცილებით უფრო უწყინარი ინფორმაციაა, ვიდრე ცოლის მცემელის იმიჯი, რომელიც ყველაფერს დაამთავრებს. არც მოშანტაჟე ქალის ცემა არ შეიძლება“ . თავად ნიკა გვარამიას სიტყვებიდან ჩანს, რომ იგი არა თუ “ამართლებს” ქალზე ძალადობას, არამედ პირიქით, ემიჯნება მას და არ მიიჩნევს სოციალურად მისაღებ ქმედებად.


სარეზოლუციო ნაწილი


ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ნიკა გვარამიამ დაარღვია ქარტიის 1-ლი პრინციპი.
2. ნიკა გვარამიას არ დაურღვევია ქარტიის მე-7 პრინციპი.

09 მაისი 2020 წელი საქმე N - 367

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, ზვიად ქორიძე, ლიკა ზაკაშვილი, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე.


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა გიორგი გოგეშვილმა, რომელიც მიიჩნევდა, რომ 2020 წლის 04 აპრილს, ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ 21:00-საათიან გამოშვებაში გასულ სიუჟეტში სახელწოდებით „FAKE პირბადეები“ დაირღვა ქარტიის 1-ლი, მე-5, და მე-11 პრინციპი. სიუჟეტის ავტორი და, შესაბამისად, მოპასუხე ჟურნალისტი - თამთა დოლენჯაშვილი.


საქმის განხილვის თავისებურებები

გადაწყვეტილება საბჭომ მიიღო ონლაინ სხდომაზე, რომელიც ორგანიზებული იქნა აპლიკაცია Zoom-ის მეშვეობით, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

საქმის განხილვაში მონაწილეობდა განმცხადებელი, მოპასუხე ჟურნალისტი სხდომას არ დასწრებია და არც საპასუხო პოზიცია წარმოუდგენია.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.

სადავო ჟურნალისტური პროდუქტი ეხებოდა საქართველოში სარეალიზაციოდ არსებული პირბადეების ხარისხს. სიუჟეტში ჟურნალისტი ცდილობს გაარკვიოს, რომელი პირბადეა ყველაზე ეფექტური ვირუსის გავრცელების საწინააღმდეგოდ და ამასთან, სიუჟეტი დასათაურებულია როგორც „FAKE [ყალბი] პირბადეები“.

ჟურნალისტის ტექსტი: „კერავენ [სამკერვალოები] სხვადასხვა ფერის და დიზაინის პროდუქციას და თან ამბობენ რომ ის ვირუსისგან იცავს, იმის მიუხედავად რომ ბოლო კვლევით ასეთი პირბადე არაეფექტურია“. სიუჟეტი „შავ, ბრენდულ“ პირბადეებზე საუბრით გრძელდება, რომელთა რეალიზაციას საქართველოში განმცხადებლის კომპანია ახორციელებს. კომპანიის დირექტორი გიორგი გოგეშვილი ხსნის, რომ მათი პირბადეები დამზადებულია ისეთი ტექნოლოგიით, რომელიც უზრუნველყოფს ვირუსისგან დაცვას და შეესაბამება ტექნოლოგიურ მოთხოვნებს. განმცხადებლის ცნობით, მან ჟურნალისტს წარუდგინა 2020 წლის 30 მარტის „დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის“ მიერ გაცემული წერილი, რომლის თანახმად [წერილი ასევე წარმოუდგინა საბჭოს], პირბადეების გამოყენება შესაძლებელია როგორც სამედიცინო ქსელში ერთჯერადად, ისე საყოფაცხოვრებო პირობებში მრავალჯერადად. ეს ინფორმაცია ჟურნალისტისათვის ცნობილი იყო, მაგრამ ამის მიუხედავად არ მოხვდა სიუჟეტში.

საბჭო მიიჩნევს რომ სიუჟეტში დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი. საქმეში „მამია ფხაკაძე ნოდარ მელაძის და ქეთი ნადიბაიძის წინააღმდეგ“ საბჭომ აღნიშნა, რომ ჟურნალისტურ პროდუქტზე მსჯელობისას მნიშვნელოვანია იგი შეფასდეს ზოგადად სიუჟეტის მიზნის და აქცენტების და საზოგადოებისთვის სიუჟეტის წარდგენის ყველა ასპექტის გათვალისწინებით. სიუჟეტის სათაური - “FAKE პირბადე“ და ჟურნალისტის ტექსტი [„ბოლო კვლევით ასეთი პირბადე არაეფექტურია“] წინასწარ უყალიბებს მოსაზრებას მაყურებელს, რომ ჟურნალისტმა მოახდინა ისეთი პირბადეების იდენტიფიცირება, რომლებიც არაეფექტური და „ყალბია“. ამ წინასწარი განწყობით საუბარი გრძელდება განმცხადებლის კომპანიის მიერ რეალიზებულ „შავ, ბრენდულ“ პირბადეებზე, ჟურნალისტმა ასევე მიჩქმალა ინფორმაცია, რომ პირბადეები „დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრმა“ მოიწონა. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, მაყურებელს რჩება შთაბეჭდილება, რომ სიუჟეტში ნაჩვენები შავი პირბადეებიც არის “FAKE” და არაეფექტური. ამის ცალსახად, ფაქტის სახით თქმის საფუძვლები კი ჟურნალისტს არ ჰქონდა, შესაბამისად, მან დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.

ქარტიის მე-5 პრინციპი: „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“, როგორც საბჭომ დაადგინა, განმცხადებელმა მიმართა ჟურნალისტს, სიუჟეტი ისე შესწორებულიყო, რომ მის მიერ წარმოებული პირბადეები არ ყოფილიყო ასოცირებული არაეფექტურ და "ყალბ" პირბადეებთან. მიუხედავად ამისა, ინფორმაცია არ შეუსწორებიათ და ამით დაირღვა ქარტიის მე-5 პრინციპი.

მე-11 პრინციპი „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები ფაქტის განზრახ დამახინჯება“ ქარტიის საბჭომ ვერ გამოკვეთა მოტივი, რის გამოც შესაძლოა განზრახ არასწორი წარმოდგენები შეექმნა ჟურნალისტს შავ პირბადეებზე. საბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტმა დაუდევარი და უყურადღებო დამოკიდებულება გამოიჩინა ინფორმაციის სწორად გავრცელების მიმართ, რაც იწვევს ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას, ხოლო მე-11 პრინციპი არ დარღვეულა.


სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. თამთა დოლენჯაშვილმა დაარღვია ქარტიის 1-ლი და მე-5 პრინციპი.
2. თამთა დოლენჯაშვილის არ დაურღვევია ქარტიის მე-11 პრინციპი.

09 მაისი 2020 წელი საქმე N - 368, 369

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, ზვიად ქორიძე, ლიკა ზაკაშვილი, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე, ნინა ხელაძე


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებებით [N 368 და N 369] მომართეს თანასწორობის მოძრაობამ და ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერმა ჯგუფმა, რომლებიც მიიჩნევდნენ რომ 2020 წლის 16 აპრილს, ტელეკომპანია „პირველის“ ეთერში, გადაცემა "ანა წერეთლის დღის ამბებში" დაირღვა ქარტიის 1-ლი, მე-5 და მე-7 პრინციპი.

საქმის განხილვის თავისებურებები

გადაწყვეტილება საბჭომ მიიღო ონლაინ სხდომაზე, რომელიც ორგანიზებული იქნა აპლიკაცია Zoom მეშვეობით, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

საქმის განხილვაში მონაწილეობდნენ განმცხადებლების წარმომადგენლები, ხოლო მოპასუხე ჟურნალისტს სხდომაში მონაწილეობა არ მიუღია.


სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის პირველი პრინციპი “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.”  სადავო გადაცემაში „ანა წერეთლის დღის ამბები“ სტუმრად მოწვეული იყო პატრიარქის ფონდის მმართველი საბჭოს წევრი, გიორგი ანდრიაძე. ჟურნალისტს და რესპონდენტს შორის დიალოგი შეეხო საერთო კოვზით ზიარებისას COVID-19 ვირუსის გავრცელების ალბათობას და ამ საკითხზე ეკლესიის პოზიციას. რესპონდენტი მიიჩნევდა, რომ საერთო კოვზით ზიარება რისკს არ შეიცავდა და შემდეგი არგუმენტი მოიყვანა: „C ჰეპატიტით უამრავი დაავადებული ადამიანი ეზიარება, შიდსით დაავადებული ადამიანიც ეზიარება. რატომ არ გადადის ეს დაავადებები?“. წამყვანს ამ ფრაზაზე რეაქცია/შეპასუხება არ ჰქონია და მხოლოდ გადაცემის ბოლოს მიუთითა სტუმარს, რომ მას ერთ-ერთმა მაყურებელმა აცნობა - „C ჰეპატიტი“ არ გადადის ნერწყვით“. პასუხად სტუმარმა დაუდასტურა, რომ „[C ჰეპატიტი] არ გადადის ნერწყვით“ და ეს მან იცის.

დადასტურებული ფაქტია, რომ, COVID-19-სგან განსხვავებით, C ჰეპატიტი და აივ დადებითი ინფექცია [შიდსი] არ გადადის ჰაერ-წვეთოვანი გზით, შესაბამისად, პარალელის გავლება, ერთი მხრივ, COVID-19-ისა და, მეორე მხრივ, C ჰეპატიტის და აივ დადებით ინფექციის ინფიცირების გზებს შორის არასწორია. თეორიულად დასაშვებია, რომ ჟურნალისტმა არ იცოდა ამ ფაქტის შესახებ, მაგრამ იგი ვალდებული იყო დაეზუსტებინა რესპონდენტთან, რა კვლევების ან ინფორმაციის საფუძველზე ამბობდა გიორგი ანდრიაძე, რომ, შესაძლებელია, C ჰეპატიტი და აივ დადებითი ინფექცია გადაედოს საერთო კოვზით ზიარებისას, ანუ ჰაერ-წვეთოვანი გზით. ჟურნალისტის რეპლიკა გადაცემის ბოლოს, რომ „C ჰეპატიტი არ გადადის ნერწყვით“, არ ჩაითვლება მაყურებლისათვის სწორი ინფორმაციის მიწოდებად, ვინაიდან დეტალურად არ განმარტავდა გადაცემის გზებს შორის სხვაობას და ამასთან აქცენტი გაკეთდა მხოლოდ C ჰეპატიტზე. აივ დადებით ინფექციაზე მაყურებელს მაინც არასწორი ინფორმაცია დარჩა მიწოდებული.

ქარტიის მე-5 პრინციპი „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.“ საბჭოსათვის დადასტურებულად ცნობილია, რომ მოპასუხე ჟურნალისტმა მიიღო ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ განმცხადებელს პრეტენზია ჰქონდა ჟურნალისტის მიერ არასწორი ინფორმაციის გავრცელებასთან დაკავშირებით. ამასთან, როგორც პირველი პრინციპზე მსჯელობისას დადგინდა, სადავო გადაცემით მართლაც არასწორი ინფორმაცია გავრცელდა და შემდგომ არ შესწორებულა ინფორმაცია ეთიკური ჟურნალისტიკისათვის დადგენილი წესით, შესაბამისად, დაირღვა ქარტიის მე-5 პრინციპი.

ქარტიის მე-7 პრინციპი “ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით”.

განმცხადებელი აღნიშნავდა, რომ C ჰეპატიტის და აივ დადებით ინფექციის შესახებ არასწორი ინფორმაციის გავრცელებით მოხდა ამ დაავადებათა მატარებელი ადამიანების სტიგმატიზირება. „სტიგმა და დისკრიმინაცია მნიშვნელოვნად აბრკოლებს ადამიანის უფლებების რეალიზებას, ხელს უშლის აივ დადებითი ინფექციისა პრევენციისა და მკურნალობის შესახებ არსებითად მნიშვნელოვანი ინფორმაციის მიღებაში. გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ერთიანი აივ/შიდსის პროგრამის (UNAIDS) ანგარიშის (GLOBAL PARTNERSHIP FOR ACTION TO ELIMINATE ALL FORMS OF HIV-RELATED STIGMA AND DISCRIMINATION) თანახმად, აივ დადებითიინფექცია/შიდსთან დაკავშირებული სტიგმა და დისკრიმინაცია ქმნის ბარიერებს აივ-ის პრევენციის, ტესტირებისა და მკურნალობის სერვისების მისაღებად და რისკის ქვეშ აყენებს აივ-დადებითი სტატუსის მქონე ადამიანების სიცოცხლეს. აივ-დადებით ადამიანებს, რომლებიც ხშირად აწყდებიან აივ-თან დაკავშირებულ სტიგმას, ორჯერ უფრო მაღალი შანსი აქვთ, რომ დააგვიანებენ მკურნალობაში ჩართვას, ვიდრე იმ ადამიანებს, რომლებიც ხშირად არ განიცდიან აივ-თან დაკავშირებულ სტიგმას.“

საბჭო იზიარებს განმცხადებლის პოზიციას. საბჭომ პირველ პრინციპზე მსჯელობისას აღინიშნა, რომ მაყურებელმა მიიღო არასწორი ინფორმაცია, თითქოს C ჰეპატიტი და აივ დადებითი ინფექცია გადადის ჰაერ-წვეთოვანი გზით, რაც გულისხმობს, რომ ეს დაავადებები შეიძლება გავრცელდეს ხელის ჩამორთმევით, ფიზიკური კონტაქტით, დახველებით, ცემინებით, საერთო საკვების ან ჭურჭლის გამოყენებით, საერთო კერძო თუ საჯარო სივრცეებით სარგებლობით. ამ არასწორი ინფორმაციის გავრცელებით გაძლიერდა სტერეოტიპები და სტიგმა C ჰეპატიტის და აივ დადებითი დაავადების მქონე ადამიანების მიმართ, რომლებიც ერთ-ერთ ყველაზე მოწყვლად ჯგუფს წარმოადგენენ, და დამკვიდრებული სტერეოტიპების გამო საზოგადოება ხშირად მათგან დისტანცირებს. ეს ძირითადად დამყარებულია ირაციონალურ შიშებზე, რომ მათთან კონტაქტით შესაძლებელია ინფიცირება. არასწორი ინფორმაციის გავრცელება კი ხელს უწყობს სწორედ ასეთი ირაციონალური შიშების და სტიგმის გაძლიერებას, რითაც დაირღვა ქარტიის მე- 7 პრინციპი.


სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ანა წერეთელმა დაარღვია ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-7 პრინციპი.

12 ივლისი 2020 წელი

საქმე N - 373

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: გელა მთივლიშვილი, ზვიად ქორიძე, ლიკა ზაკაშვილი, მაია მერკვილაძე, კამილა მამედოვა


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ნორა მუხაშავრიამ, რომელიც მიიჩნევდა, რომ 2020 წლის 30 აპრილს, ტელეკომპანია “პირველის” ეთერში გასულ სიუჟეტში დაირღვა ქარტიის პირველი, მე-3, მე-4 და მე-10 პრინციპი. მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა სიუჟეტის ავტორი - ნატო გოგელია.

საქმის განხილვაში დისტანციური საკომუნიკაციო საშუალებების გამოყენებით მონაწილეობდნენ განმცხადებელი და მოპასუხე ჟურნალისტი.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. სადავო სიუჟეტი ეხებოდა ოზურგეთის მუნიციპალიტეტსა და ინდივიდუალურ მეწარმე ნონა მუხაშავრიას შორის გაფორმებულ ხელშეკრულებას, რომლის თანახმად ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანომ შეისყიდა ფსიქოლოგიური მომსახურება მუნიციპალიტეტის სოციალურად შეჭირვებული მაცხოვრებლებისათვის. სიუჟეტი მაყურებელს აწვდის ინფორმაციას, რომ ოზურგეთის მერიას და ინდივიდუალურ მეწარმე ნორა მუხაშავრიას შორის ხელშეკრულება გაფორმდა 2020 წლის 06 აპრილს. სიუჟეტის თანახმად, ხელშეკრულების გაფორმების მომენტისათვის ფსიქოლოგიური დახმარების კაბინეტი არ მუშაობდა და მომსახურებაც არ განხორციელებულა. ამის მიუხედავად, მუნიციპალიტეტმა ნორა მუხაშავრიას ხელშეკრულებით გათვალისწინებული თანხა აუნაზღაურა.

განმცხადებელი მიიჩნევდა რომ აღნიშნული ინფორმაცია იყო არასწორი, რაც იწვევდა ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას. ქარტიის საბჭომ სიუჟეტის განხილვისა და გარემოებების გადამოწმების შედეგად დაადგინა, რომ ჟურნალისტმა აუდიტორიას ამ ნაწილში სწორი ინფორმაცია მიაწოდა. ნორა მუხაშავრიას 2020 წლის 06 აპრილს გაფორმებული ხელშეკრულების საფუძველზე მომსახურება არ გაუწევია და ისე მიიღო ანაზღაურება. აღსანიშნავია, რომ სიუჟეტში გადმოცემულია ნორა მუხაშავრიას პოზიციაც, რომ მან მომსახურება გაწია წინა წელს, ბიუროკრატიული პრობლემების გამო ვერ მიიღო ანაზღაურება და 2020 წლის 06 აპრილის ხელშეკრულების საფუძველზე სწორედ წინა წელს გაწეული შრომის ანაზღაურება მიიღო. საბჭოს შეფასებით, ოზურგეთის მუნიციპალიტეტმა იმ ხელშეკრულების მიხედვით გადაიხადა თანხა, რომლის საფუძველზეც მომსახურება არ განხორციელებულა.

საბჭომ სიუჟეტში პრობლემურად მიიჩნია სიუჟეტის ის ნაწილი, რომელიც ეხებოდა უშუალოდ ფსიქოლოგიური დახმარების კაბინეტის არსებობას. ოზურგეთის მერიას და ნორა მუხაშავრიას შორის გაფორმებული ხელშეკრულების თანახმად, ინდივიდუალური მეწარმის იურიდიული მისამართია - ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი, ანასეული, მეცნიერების ქუჩა. სიუჟეტის თანახმად, ჟურნალისტი ცდილობს მიაკვლიოს ფსიქოლოგიური დახმარების კაბინეტს და აღნიშნავს, რომ: „ოზურგეთში, კერძოდ კი ანასეულში, მეცნიერების ქუჩაზე ფსიქომომსახურების კაბინეტი უნდა დაგვხვედროდა, თუმცა აქ მხოლოდ საცხოვრებელი სახლი დგას, ბინა, სადაც იმ ინდმეწარმის მშობლები ცხოვრობენ, რომელთანაც მერიამ ხელშეკრულება გააფორმა“, „გავარკვიეთ რომ ამ მისამართზე ფსიქოლოგიური მომსახურების კაბინეტი არც არასდროს ყოფილა“. მხოლოდ ზემოაღნიშნული ინფორმაციით [რომელიც სინამდვილეს შეესაბამება], მაყურებელს შთაბეჭდილება რჩება, რომ ფსიქოლოგიური მომსახურების კაბინეტი საერთოდ არ არსებობდა და არც არასდროს უმუშავია. მეორეს მხრივ, საბჭომ დაადგინა, რომ ჟურნალისტისათვის ცნობილი იყო, კაბინეტი რეალურად ფუნქციონირებდა სხვა მისამართზე. მიუხედავად ამისა, ჟურნალისტმა ეს ინფორმაცია მაყურებელს არ მიაწოდა. საქართველოს კანონმდებლობით აუცილებელი არ არის, რომ მეწარმე სუბიექტი ფაქტობრივ საქმიანობას ახორციელებდეს იმავე მისამართზე რომელიც მისი იურიდიული მისამართია. შესაბამისად მხოლოდ იურიდიულ მისამართზე იმის შემოწმება, არსებობს თუ არა ფსიქოლოგიური მომსახურების კაბინეტი, არ წარმოადგენს ფაქტების გადამოწმების სათანადო ძალისხმევას. ჟურნალისტის მხრიდან ფაქტის მიჩქმალვა, რომ რეალურად კაბინეტი განთავსებული იყო სხვა მისამართზე, არის ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა.

ქარტიის მე-3 პრინციპი „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია“. აღნიშნულ პრინციპთან დაკავშირებით განმცხადებელმა იმავე არგუმენტაციაზე მიუთითა, რომლის საფუძველზეც დადგინდა პირველი პრინციპის დარღვევა, თავის მხრივ საბჭომ განსახილველ სადავო სიუჟეტში ვერ მიაკვლია ისეთ გარემოებებს, რომლებიც დაადასტურებდა ქარტიის მე-3 პრინციპის დარღვევას.

ქარტიის მე-4 პრინციპის თანახმად „ინფორმაციის, ფოტოების ან დოკუმენტების მოპოვებისას ჟურნალისტმა მხოლოდ კეთილსინდისიერი და სამართლიანი მეთოდები უნდა გამოიყენოს“. განმცხადებელი მიუთითებდა - „ჟურნალისტი დამიკავშირდა ტელეფონით, და გაფრთხილების გარეშე, ფარულად მიიღო ინფორმაცია რომელიც გახადა საჯარო“. ქარტიის საბჭო ვერ გაიზიარებს განმცხადებლის არგუმენტაციას. ცალსახაა, ნორა მუხაშავრიამ იცოდა, რომ მას ესაუბრებოდა ჟურნალისტი, ადგილობრივი თვითმმართველობის საქმიანობასთან დაკავშირებით, შესაბამისად სავსებით მოსალოდნელი და ლოგიკური უნდა ყოფილიყო, რომ ნორა მუხაშავრიას საუბარი იქნებოდა ჩაწერილი და გამოყენებული ჟურნალისტურ პროდუქტში.

მეათე პრინციპი - „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი“. განმცხადებლის არგუმენტაცია: „ძალდატანებით მიიღო ინფორმაცია. ასევე შეიჭრა ჩემი მშობლების საცხოვრებელ სახლში და უნებართვოდ ჩაწერა სიუჟეტი, რომელიც გაასაჯაროა. აღნიშნული გარემოებებიდან გამომდინარე, როცა ქვეყანაში არის პანდემია, ჟურნალისტებს და მათ თანმხლებ ორ პირს არ ქონდათ შესაბამისი აღჭურვილობა, პირბადე და ხელთათმანი“. აღნიშნულთან დაკავშირებით მოპასუხე ჟურნალისტმა წარმოადგინა ნორა მუხაშავრიას მშობლებთან ინტერვიუს სრული ვიდეოჩანაწერი, რომლითაც დასტურდება რომ უნებართვო ან „ძალადობრივ“ ჩაწერას ადგილი არ ჰქონია, ასევე ჟურნალისტი იცავდა უსაფრთხოების წესებს.


სარეზოლუციო ნაწილი


ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე: 

1. ნატო გოგელიამ დარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.
2. ნატო გოგელიას არ დაურღვევია ქარტიის მე-3, მე-4 და მე-10 პრინციპი.

22 ივლისი 2020 წელი

საქმე N - 407 

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: კამილა მამედოვა, ლიკა ზაკაშვილი, ირმა ზოიძე, ზვიად ქორიძე, მაია მერკვილაძე, გელა მთივლიშვილი, ნათია ზოიძე

განმცხადებელი: ნათია რუხაია

მოპასუხე: ნიკა გვარამია


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ნათია რუხაიამ, რომელიც მიიჩნევდა რომ 2020 წლის 07 ივლისს, ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ ეთერში, საინფორმაციო გადაცემა „მთავარის“ 21:00 საათის გამოშვებაში გასული სიუჟეტში „ექსკლუზივი: შაქარაშვილის საქმის ახალი სკანდალი - კადრებში სავარაუდოდ "კაწრო" ფიგურირებს“ დაირღვა ქარტიის პირველი, მე-3 და მე-11 პრინციპი.

საქმის განხილვას დაესწრნენ როგორც განმცხადებლის წარმომადგენელი, ისე მოპასუხის ინტერესების დამცველები.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”. სადაო სიუჟეტი ეხებოდა გიორგი შაქარაშვილის ბურუსით მოცულ გარდაცვალების ფაქტს, რომლის გამოძიების პროცესმაც ბევრი კითხვა წარმოშვა. სიუჟეტის თანახმად, „მთავარმა არხმა“ მოიპოვა სკანდალური მტკიცებულება, რომელსაც შეუძლია ბევრი რამ შეცვალოს საქმეში. კონკრეტულად საუბარი იყო ვიდეოკამერის ჩანაწერებზე, რომელიც ასახავს საქმის ერთ - ერთი მთავარი მოწმის, გურამ ამირხანაშვილის და უცნობის პირის კონტაქტს დიდუბის ავტოსადგურის მიმდებარე ტერიტორიაზე, მას შემდეგ რაც ამირხანაშვილი მცხეთიდან [სადაც ადგილი ჰქონდა ტრაგიკულ მოვლენებს] თბილისში ბრუნდება.

გადაცემაში ერთვება ნიკა გვარამია, რომელიც საუბრობს იმის შესახებ თუ ვინ შეიძლება იყოს უცნობი მამაკაცი, რომელიც, ვიდეოკადრების მიხედვით, დიდუბის ავტოსადგურის მიმდებარე ტერიტორიაზე მიკროავტობუსიდან ჩამოდის და რამდენიმე მეტრის გავლის შემდეგ შედის კონტაქტში გურამ ამირხანაშვილთან.

ეპიზოდი 1

შეხვედრის ამსახველი კადრების ჩვენების პარალელურად ნიკა გვარამია ამბობს: „მას (გურამ ამირხანაშვილს) აფრთხილებენ, რომ გააკეთოს იმიტაცია ქუჩაზე გადასვლის“, „ის -(გურამ ამირხანაშვილი) ბრუნდება უკან და, როგორც ჩანს, გაფრთხილებულია, რომ უნდა დაელოდოს სხვა პირს, რომელიც მოაკითხავს სხვა მანქანით და მართლაც ვხედავთ, რომ რამდენიმე წუთში მას აკითხავს სხვა პირი, სხვა მანქანით“. ნიკა გვარამიამ კიდევ რამდენჯერმე გაუსვა ხაზი, რომ გურამ ამირხანაშვილი ახდენდა ქუჩაზე გადასვლის იმიტაციას და რომ იგი წინასწარ გაფრთხილებულია უცნობ პირთან შეხვედრის შესახებ და ელოდება მას.

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ნიკა გვარამიამ მაყურებელს დადასტურებულად მიაწოდა ინფორმაცია, რომ კონტაქტი გურამ ამირხანაშვილსა და უცნობ პირს შორის იყო არა შემთხვევითი, არამედ დაგეგმილი.

ეპიზოდი 2

ნიკა გვარამია ცდილობს, დაადგინოს უცნობი პირის ვინაობა. იგი აცხადებს, რომ უცნობი პირი „ძალიან გავს“ ავთანდილ ბილანიშვილს, ზედმეტი სახელით „კაწრო“. აქვე აღნიშნავს, რომ „კაწრო“, მათივე ინფორმაციით, მფარველობს გიორგი შაქარაშვილის გარდაცვალებაში დამნაშავე პირებს. ნიკა გვარამია ხაზს უსვამს, რომ ის ვერ დაამტკიცებს, უცნობი პირი მართლაც ავთანდილ ბილანიშვილია თუ არა. მისი აზრით, ეს მხოლოდ ვარაუდია, მაგრამ გარეგნობით ძალიან ამსგავსებს ერთმანეთს კამერებზე აღბეჭდილ პირს და “კაწროს”. ნიკა გვარამია ამბობს: „ვაჩვენოთ ბილანიშვილის ფოტოები და დარწმუნდეს მაყურებელი, რომ მართლაც დიდი მსგავსებაა გარეგნული იმ ადამიანს შორის, ვინც ეხლა მანდ მოძრაობს და იმ ადამიანს შორის, ვის ფოტოებსაც გაჩვენებთ“. ეკრანზე მაყურებელი ხედავს ავთანდილ ბილანიშვილის სხვადასხვა ფოტოს.

ეპიზოდი 3

შემდეგი ეპიზოდი ასევე ეხება ავთანდილ ბილანიშვილს. ნიკა გვარამია დადასტურებულად -აცხადებს რომ შოვში, სასტუმრო „სანსეტ შოვში“ გაიმართა კახი კალაძის ე.წ. „გუნდის“ შეკრება, რომელსაც ესწრებოდა ავთანდილ ბილანიშვილიც.

ქარტიის საბჭო თავდაპირველად აღნიშნავს, რომ წინამდებარე გადაწყვეტილებით საბჭო ვერ დაადგენს ზოგადად ინფორმაციის ნამდვილობას, კერძოდ, ვინ იყო მიკროავტობუსიდან გადმოსული პირი, ნამდვილად იყო თუ არა დაგეგმილი მისი და გურამ ამირხანაშვილის შეხვედრა, ან ესწრებოდა თუ არა ავთანდილ ბილანიშვილი სასტუმრო „სანსეტ შოვში“ გამართულ შეხვედრას. საბჭო აფასებს, რამდენად დაიცვა ჟურნალისტმა ინფორმაციების მიწოდებისას მაყურებლის უფლება, მიეღო -ზუსტი და გადამოწმებული ინფორმაცია.

პირველ ეპიზოდში ნიკა გვარამია დადასტურებულად საუბრობს, რომ უცნობი პირის და გურამ ამირხანაშვილის შეხვედრა იყო „დაგეგმილი“ და ამირხანაშვილი წინასწარ იყო გაფრთხილებული ამის შესახებ. საბჭო ყურადღებას ამახვილებს იმაზე რამდენად ჰქონდა ნიკა გვარამიას საფუძველი, (1) რომ მტკიცებით ფორმაში შეხვედრა „დაგეგმილად“ შეეფასებინა, (2) რომ გურამ ამირხანაშვილი ქუჩაზე გადასვლის „იმიტაციას“ აკეთებდა, (3) რომ რეალურად ელოდება ვიდეოკადრებზე აღბეჭდილ უცნობს. თავად სიუჟეტში ნიკა გვარამია არ მიუთითებს წყაროზე ან სხვა მტკიცებულებაზე, რომელიც საფუძველს მისცემდა მას დადასტურებულად ეთქვა, რომ შეხვედრა წინასწარ განზრახული იყო. საბჭოს პოზიციით, ნიკა გვარამიამ მისი პირადი მოსაზრება ან კონფიდენციალური წყაროდან მიღებული ინფორმაცია - რომ გური ამირხანაშვილის და უცნობი პირის შეხვედრა დაგეგმილი იყო და იგი უკავშირდებოდა გიორგი შაქარაშვილის გარდაცვალების ფაქტს, მაყურებელს მიაწოდა დადასტურებული ფაქტის სახით, რაც წარმოადგენს ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.

მეორე ეპიზოდი ეხება უცნობი პირის და ავთანდილ ბილანიშვილის მსგავსებას. ნიკა გვარამია რამდენჯერმე ხაზს უსვამს, რომ იგი ვერ და არ ამტკიცებს მათ იდენტურობას. ამის მიუხედავად, ამბის მიწოდების ხერხებით და აქცენტებით მაყურებელს უჩნდება განცდა, რომ სწორედ “კაწროა” მიკროავტობუსიდან გადმოსული პირი, რომელიც შეხვდა გურამ ამირხანაშვილს. ამ პოზიციას ამყარებს ის ტექსტიც, რომელიც თან ერთვის mtavari.tv-ზე განთავსებულ სადაო სიუჟეტს: „19 წლის ფეხბურთელის ბურუსით მოცული გარდაცვალების საქმის კვალი ავთანდილ ბილანიშვილამდე, იგივე "კაწრომდე" მიდის - სკანდალური მტკიცებულებები "მთავარი არხის" გამომძიებელმა ჟურნალისტებმა გიორგი შაქარაშვილის საქმის მასალების დეტალური გაშიფვრის შემდეგ აღმოაჩინეს.“ საბჭოს შთაბეჭდილება დარჩა, რომ ნიკა გვარამიამ ავთანდილ ბილანიშვილის და უცნობის იდენტურობაზე ისაუბრა მხოლოდ პირადი ვიზუალური დაკვირვების საფუძველზე. ისიც გასათვალისწინებელია, რომ თავად ვიდეოკადრები არ გამოირჩევა მაღალი გარჩევადობით.

ნიკა გვარამიას მიერ შემოთავაზებული ვერსია, რომ ავთანდილ ბილანიშვილი ჩართულია შაქარშვილის საქმეში, მფარველობს ბრალდებულ პირებს, კონფიდენციალურად და დაგეგმილად ხვდება საქმის მთავარ მოწმეს, - მძიმე დანაშაულში ბრალდებაა. მსგავსი ბრალდების წარდგენისას ჟურნალისტმა უნდა შეაფასოს, რამდენად რეალური შეიძლება იყოს ფაქტი, რამდენად საფუძვლიანი არგუმენტები შეიძლება არსებობდეს, რომ თუნდაც სავარაუდოდ გამოთქვა ასეთი მძიმე ბრალდება. საბჭოს შეფასებით, ნიკა გვარამიას პირადი ვიზუალური დაკვირვება, რომ უცნობი პირი და ავთანდილ ბილანიშვილი ერთმანეთს გავს, არ იყო საკმარისი წინაპირობა. აღსანიშნავია, სადაო სიუჟეტის გასვლის შემდეგ თავად ნიკა გვარამიამ უარყო საკუთარი ვერსიის მართებულობა და აღნიშნა, რომ უცნობი პირი არ იყო ავთანდილ ბილანიშვილი. მიუხედავად ამისა შედეგი დადგა. სადაო სიუჟეტის და მასზე დაყრდნობით მომზადებული სხვა ჟურნალისტური პროდუქტების კომენტარებიდან ცალსახად ჩანს, რომ აუდიტორიამ სარწმუნოდ მიიღო ნიკა გვარამიას ის ვერსია, რომელიც მერე თავადვე უარყო.

საბჭომ ასევე კითხა მოპასუხე მხარეს, სიუჟეტის მომზადებისას ჟურნალისტმა სცადა თუ არა ავთანდილ ბილანიშვილთან დაკავშირება. მათი განცხადებით, ზოგადად, არაერთხელ სცადეს დაკავშირება, კორესპონდენტები მივიდნენ ავთანდილ ბილანიშვილის საცხოვრებელ უბანში და სახლთან, მაგრამ როგორც თავად, ისე მისმა ოჯახის წევრებმაც უარი განაცხადეს კონტაქტზე. ამასთან მხარემ ვერ დაადასტურა, ჰქონდათ თუ არა კომუნკაციის მცდელობა ავთანდილ ბილანიშვილის კომენტარის მისაღებად უშუალოდ სადაო სიუჟეტის მომზადებისას.

განმცხადებელმა დაადასტურა რომ ავთანდილ ბილანიშვილი მართლაც იმყოფებოდა სასტუმრო „სანსეტ შოვში“, მაგრამ უარყო, რომ იგი ესწრებოდა ე.წ. „კალაძის გუნდის“ შეკრებას. მოპასუხეს არც სიუჟეტში და არც შემდგომ, განხილვის პროცესში არ წარმოუდგენია მტკიცებულებები, რომ ”კაწრო” არა მხოლოდ იყო შოვის სასტუმროში, არამედ მონაწილეობდა პოლიტიკოსებთან შეხვედრაშიც. სიუჟეტში მტკიცებითი ფორმით საუბარია ავთანდილ ბილანიშვილის და პოლიტიკოსთა შეხვედრაზე, რაც ასევე გადაუმოწმებელი და დაუდასტურებელი ინფორმაციის გავრცელებას წარმოადგენს.


ქარტიის მე-3 პრინციპის თანახმად, „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია“.


ქარტიის ამ პრინციპის განმარტებით, „წყარო დადასტურებულია” ნიშნავს მხოლოდ და მხოლოდ იმას, რომ ჟურნალისტმა იცის, ვინ არის ამა თუ იმ ფაქტის წყარო – თუმცა, შეუძლია, მისი ვინაობა არ გაამხილოს. ამ მუხლის ქვემდებარე არ არის წყაროს სანდოობის საკითხი.“ აღნიშნულიდან გამომდინარე, პირველ და მესამე ეპიზოდში სრულად დასაშვებია, რომ ნიკა გვარამიას ჰყავდა წყარო, რომელმაც მას აცნობა, რომ გურამ ამირხანაშვილის და უცნობი პირის შეხვედრა დაგეგმილი იყო, რომ ერთ სასტუმროში მყოფი ავთანდილ ბილანიშვილი და პარალამენტის წევრები ერთმანეთს ხვდებოდნენ. შესაბამისად, საბჭო არ ადგენს მესამე პრინციპის დარღვევას. რაც შეეხება მე-2 ეპიზოდს, საბჭომ დაადგინა რომ დადასტურებული ფაქტის სახით ინფორმაცია არ გავრცელებულა, არამედ ეს იყო ნიკა გვარამიას მოსაზრება და ამას თავადაც გაუსვა ხაზი. პერსონალურ მოსაზრებებს წყარო არ სჭირდება და, შესაბამისად, ამ საკითხზე საბჭო ვერ იმსჯელებს.


ქარტიის მე-11 პრინციპი: “ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება”

განმცხადებელი აპელირებდა, რომ ჟურნალისტმა არასწორი ინფორმაცია გაავრცელა განზრახ არასწორად და მოტივი იყო პოლიტიკური. კერძოდ, მისი აზრით, ნიკა გვარამიას მიზანი იყო, “კაწროს” დისკრედიტაციით ზიანი მიეყენებინა ბერა ივანიშვილისათვის და, შესაბამისად, პარტია “ქართული ოცნებისათვის”, ვინაიდან დადასტურებულია ავთანდილ ბილანიშვილისა და ბერა ივანიშვილის ახლო ურთიერთობა.

ქარტიის საბჭო აღნიშნავს, რომ შაქარაშვილის საქმე განსაკუთრებულ ყურადღებას იმსახურებს. გამოძიების პროცესში გაჩნდა ბევრი კითხვა და ზოგადად უნდობლობა პროცესის მიმართ. კრიტიკულად განწყობილი მედიასაშუალებები ყოველდღიურად ცდილობენ ამ ხარვეზების იდენტიფიცირებას. რა თქმა უნდა, ამ გაშუქებას თან ახლავს ეთიკური გადაცდომები, რომელთა შესახებაც, როგორც წინამდებარე გადაწყვეტილებაში, ასევე სხვა საჯარო განცხადებებში ქარტია საუბრობს, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ მედიამ არ უნდა შეასრულოს “მეთვალყურე ძაღლის” როლი და არ ამხილოს ხელისუფლება. როდესაც არსებობს გამოძიების მიმართ უნდობლობა და ვარაუდი, რომ დამნაშავეებს მფარველობენ, ლოგიკურია, მედია იწყებს სავარაუდო პოლიტიკური კავშირების დადგენას. შესაბამისად, ლოგიკური იყო, ნიკა გვარამიას მსჯელობა შესაძლო პოლიტიკურ გავლენებზე. საბჭომ იმსჯელა ეთიკური პრინციპების დარღვევაზე, თუმცა არ მიიჩნევს, რომ ნიკა გვარამიამ ქარტიის პირველი პრინციპი განზრახ პოლიტიკური მოტივით დაარღვია და იგი საერთოდ არ ცდილობდა საქმეზე ჭეშმარიტების დადგენას. აღსანიშნავია, რომ ნიკა გვარამიამ თავადვე უარყო მის მიერ გავრცელებული რიგი არასწორი ინფორმაცია, რაც ასევე ამცირებს „განზრახვის“ დადგენის ალბათობას. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საბჭო მიიჩნევს, რომ მე-11 პრინციპი არ დარღვეულა.


სარეზოლუციო ნაწილი


ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ნიკა გვარამიამ დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.
2. ნიკა გვარამიას არ დაურღვევია ქარტიის მე-3 და მე-11 პრინციპი.

29 ივნისი 2020 წელი

საქმე N - 371


საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: კამილა მამედოვა, ლიკა ზაკაშვილი, ირმა ზოიძე, ზვიად ქორიძე, მაია მერკვილაძე

განმცხადებელი: უსფ ბრიტანია ქონსთრაქშენ

მოპასუხე: მაკა ჩიხლაძე


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა უსფ “ბრიტანია ქონსთრაქშენმა”. განმცხადებლის აზრით, ტელეკომპანია “მთავარი არხის” 2020 წლის 27 მარტის გადაცემაში „მთავარი 9 საათზე“ გასულ სიუჟეტში, რომელიც ეხებოდა საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ გამოცხადებული ტენდერის საფუძველზე თბილისში, გულუას ქ. N 8-ში მდებარე შენობის სარემონტო სამუშაოებს, დაირღვა ქარტიის 1-ლი, მე-5 და მე-11 პრინციპები.

მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა სიუჟეტის ავტორი მაკა ჩიხლაძე, რომელმაც საბჭოს კითხვებს ტელეფონით უპასუხა.

საქმის განხილვის თავისებურებები საბჭომ გადაწყვეტილება მიიღო ონლაინ სხდომაზე, რომელიც ორგანიზებული იყო აპლიკაცია Zoom-ის მეშვეობით, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.



სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.” სადავო სიუჟეტი შეეხებოდა ქ. თბილისში, გულუას ქ. N 8-ში მდებარე, შინაგან საქმეთა სამინისტროს შენობის სარემონტო სამუშაოებს, რომელიც საგანგებო მდგომარეობის დროსაც მიმდინარეობდა. სიუჟეტის თანახმად:

1. სარემონტო სამუშაოები ხორციელდებოდა შინაგან საქმეთა სამინისტროს იმ შენობაში, სადაც განთავსებულია მინისტრის კაბინეტი, შესაბამისად რემონტდებოდა მინისტრის კაბინეტიც. სიუჟეტში ეს საკითხი აქცენტირებულია: „მეხუთე სართულზე, იქ, სადაც მინისტრი გომელაური ზის, 10 მმ სისქის გერმანული ან მისი ანალოგი ლამინირებული პარკეტი უნდა დააგონ“.
2. რესპონდენტი ქეთი ენუქიძე [ორგანიზაცია „შეაჩერე კორუფცია“] ამბობს, რომ ის ტენდერში კორუფციის რისკებს ხედავს, კერძოდ, კომპანია [უსფ ბრიტანია ქონსთრაქშენ], რომელიც სარემონტო სამუშაოებს ახორციელებს, ერთი წლის წინ დააფუძნეს და მას არ გააჩნია სათანადო გამოცდილება. ის აღნიშნავს, რომ, სატენდერო პირობების თანახმად, ტენდერში მონაწილე კომპანიას შესრულებული უნდა ჰქონოდა მინიმუმ 5 მილიონი ლარის ღირებულების სამუშაო, თუმცა, მის ხელთ არსებული ინფორმაციით, უსფ ბრიტანია ქონსთრაქშენ ამ მოთხოვნას ვერ აკმაყოფილებდა.

საბჭომ მოიკვლია შემდეგი ინფორმაცია:

1. სახელმწიფო შესყიდვის შესახებ ხელშეკრულების თანახმად, უნდა გარემონტებულიყო ქ. თბილისში, გულუას N 8-ში მდებარე შენობა. სიუჟეტში ჟურნალისტმა აჩვენა გულუას N 10-ში მდებარე შენობა, სადაც განთავსებულია მინისტრის კაბინეტი. შესაბამისად, ჟურნალისტმა არასწორად მიაწოდა მაყურებელს ინფორმაცია, თუ რომელი შენობა რემონტდებოდა და სარემონტო სამუშაოები მოიცავდა თუ არა მინისტრის კაბინეტს.
2. როგორც ჟურნალისტმა, ასევე რესპონდენტმა ხაზი გაუსვეს უსფ ბრიტანია ქონსთრაქშენის დაფუძნების თარიღს [2019 წელი] და, შესაბამისად, ამ კომპანიის „გამოუცდელობას“ და „არაკვალიფიციურობას“. თავის მხრივ, უსფ ბრიტანია ქონსთრაქშენის ამონაწერში ცალსახად არის მითითებული, რომ უსფ ბრიტანია ქონსთრაქშენი არ არის დამოუკიდებელი იურიდიული პირი, არამედ წარმოადგენს დიდ ბრიტანეთში არსებული შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება Geo Sky Construction Limited-ის ფილიალს. საქართველოს კანონმდებლობის თანახმად, გამოცდილებად ითვლება არა მხოლოდ ფილიალის, არამედ სათავო დაწესებულების გამოცდილებაც. ჟურნალისტმა აღნიშნული ფაქტი მიჩქმალა და მაყურებელს შთაბეჭდილება შეექმნა, რომ თითქოს მართლაც რამდენიმე თვით ადრე დაფუძნებულმა კომპანიამ მიიღო ტენდერში მონაწილეობა.

აღსანიშნავია მოპასუხე ჟურნალისტის, მაკა ჩიხლაძის პოზიცია, რომ კომპანიის გამოცდილებაზე და არაკომპეტენტურობაზე საუბრობდნენ მისი რესპონდენტები და მას, როგორც ჟურნალისტს, რესპონდენტთა პოზიციებზე პასუხისმგებლობა არ ეკისრებოდა. ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტის ერთ-ერთი მთავარი მოვალეობა სწორედ ის არის, რომ ერთი წყაროს მიერ მოწოდებული ინფორმაცია/პოზიცია გადაამოწმოს და ამით სცეს პატივი საზოგადოების უფლებას, მიიღოს სწორი და დაბალანსებული ინფორმაცია.

ქარტიის მე-5 პრინციპი “მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.” დადასტურებული ფაქტია, რომ ჟურნალისტისა და ტელეკომპანიისათვის ცნობილი იყო განმცხადებლის პრეტენზიები არასწორი ფაქტების გავრცელებასთან დაკავშირებით და, როგორც საბჭომ დაადგინა, ეს პრეტენზიები საფუძვლიანი იყო. მიუხედავად აღნიშნულისა, მასალა არ შესწორებულა, რითაც დაირღვა ქარტიის მე-5 პრინციპი.

ქარტიის მე-11 პრინციპი “ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება” როგორც თავად ჟურნალისტმა დაადასტურა, იგი იცნობდა კომპანიის დოკუმენტებს [ამონაწერი სიუჟეტშივე ჩანს] და სატენდერო დოკუმენტაციას, შესაბამისად, მისთვის ცნობილი იყო, რომ რემონტდებოდა გულუას N 10 ში მდებარე შენობა და არა იმავე ქუჩის N 8-ში არსებული ფართი. მისთვის ასევე ცნობილი იყო, რომ კომპანიამ წარადგინა გამოცდილებისა და კვალიფიკაციის დამადასტურებელი დოკუმენტები. მიუხედავად ამისა, ჟურნალისტმა მაინც არასწორი ინფორმაცია გაავრცელა, რაც საბჭოს აძლევს იმის საფუძველს, დაადგინოს, რომ ადგილი ჰქონდა ფაქტების განზრახ დამახინჯებას.


სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე: 

1. მაკა ჩიხლაძემ დაარღვია ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-11 პრინციპი.

30 მაისი 2020 წელი

საქმე N - 377 

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, ზვიად ქორიძე, ლიკა ზაკაშვილი, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე, გელა მთივლიშვილი

განმცხადებელი: მალხაზ რეხვიაშვილი

მოპასუხე: ფირუზ ბოლქვაძე


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა მალხაზ რეხვიაშვილმა, რომელიც მიიჩნევდა რომ 2020 წლის 11 მაისს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულ ნიუსში სათაურით „მალხაზ რეხვიაშვილი მაუწყებლიდან დისკრედიტაციისა და ცილისწამებისთვის გაათავისუფლეს“ დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-11 პრინციპი. უშუალოდ სტატიის ავტორი იყო თამუნა ხოზრევანიძე. განმცხადებელს პრეტენზია ჰქონდა არა სტატიის შინაარსათან, არამედ სათაურთან, რომელიც შეარჩია საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის და რადიოს საინფორმაციო გამოშვება "მთავარი 20:00-ზე" რედაქტორმა, ფირუზ ბოლქვაძემ და შესაბამისად, მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა ფირუზ ბოლქვაძე.

საქმის განხილვაში მონაწილეობდნენ როგორც განმცხადებელი, ისე მოპასუხე ჟურნალისტი.

საქმის განხილვის თავისებურებები

გადაწყვეტილება საბჭომ მიიღო ონლაინ სხდომაზე, რომელიც გაიმართა აპლიკაცია Zoom-ის მეშვეობით. ქარტიის წესდების თანახმად „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“. 

საქმის განხილვის დახურულ ნაწილში, რაც გულისხმობს გადაწყვეტილების მიღებას, არ მონაწილეობდა საბჭოს წევრი მაია მერკვილაძე. მისი განმარტებით, მას ჰქონდა ინტერესთა კონფლიქტი აღნიშნულ საქმესთან და თვითაცილების საფუძველზე უარი განაცხადა განხილვაში მონაწილეობაზე.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.

განმცხადებელი სადავოდ ხდიდა მხოლოდ სტატიის სათაურს. ქარტიის საბჭოს მიერ დადგენილი პრაქტიკის თანახმად, სათაური შესაძლებელია განხილული იქნას როგორც ცალკე ჟურნალისტური პროდუქტი. საქმეში „ანა გაბელაია მართა ლაბაძისა და Reportiori.ge-ს, kvira.ge-ის, digest.pia.ge-ს არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტების წინააღმდეგ (2018 წელი)“ საბჭომ განმარტა:


სადავო ჟურნალისტური პროდუქტი ეხებოდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს თანამშრომელთან, მალხაზ რეხვიაშვილთან შრომითი ურთიერთობების შეწყვეტის ფაქტს. სტატიაში მოყვანილი იყო მალხაზ რეხვიაშვილის პოზიცია, რომელიც აღნიშნავდა რომ მისი გათავისუფლება „[არა] მხოლოდ შრომით საქმიანობაში ჩარევა, არამედ კრიტიკული განწყობის გამო მენეჯმენტის მხრიდან დევნაა“. მასალაში ასევე იყო მეორე მხარის პოზიცია, კერძოდ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს [შემდგომ „აჭარის ტელევიზია“] საკადრო ბაზის განვითარების სამსახურის უფროსის მოვალეობის შემსრულებელი ემზარ პაქსაძე აღნიშნავდა რომ მალხაზ რეხვიაშვილი მაუწყებლის დისკრედიტაციისა და ცილისწამების გამო გათავისუფლდა.

სტატიის სათაურად გამოტანილი იყო მხოლოდ აჭარის ტელევიზიის შეფასება რომ „მალხაზ რეხვიაშვილი მაუწყებლიდან დისკრედიტაციისა და ცილისწამებისთვის გაათავისუფლეს“.

საქართველოს შრომის კოდექსში არის ამომწურავი ჩამონათვალი, თუ რა საფუძვლით შეიძლება შეწყდეს პირთან შრომითი ურთიერთობა. ამ ჩამონათვალში არ არის „დისკრედიტაცია ან ცილისწამება“. თავის მხრივ, „დისკრედიტაცია ან ცილისწამება“ შეიძლება მიიჩნიოს დამსაქმებელმა როგორც წინაპირობა რომ გაათავისუფლოს თანამშრომელი სამსახურიდან „შრომის კოდექსით“ გათვალისწინებული რომელიმე საფუძვლით. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, დადასტურებული ფაქტი იყო მხოლოდ ის, რომ მალხაზ რეხვიაშვილთან შრომითი ხელშეკრულება შეწყდა. რაც შეეხება მალხაზ რეხვიაშვილის მოსაზრებას, რომ მას დევნიან კრიტიკული აზრისთვის, ან აჭარის ტელევიზიის მოსაზრებას, რომ „დისკრედიტაციას და ცილისწამებას“ ჰქონდა ადგილი, ეს არის მათი, როგორც მხარეთა შეფასებები და რომელთა საფუძვლიანობას დაადგენს სასამართლო, სადაც დავა მომავალში განიხილება.

სათაურში არ არის მითითებული, რომ თავად სათაური გამოხატავდა მხოლოდ აჭარის ტელევიზიის მენეჯმენტის პოზიციას და იგი მკითხველს უქმნის შთაბეჭდილებას, რომ მალხაზ რეხვიაშვილის მხრიდან „დისკრედიტაცია და ცილისწამება“ დადასტურებული ფაქტია, რაც არ შეესაბმება სიმართლეს. შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტა [გარდა ორმხრივი შეთანხმებისა] არის ცალმხრივად გამოვლენილი სამართლებრივი ნება, რომელიც შემდეგ შესაძლებელია განიხილოს სასამართლომ. თავად ეს სამართლებრივი რეალობაც ადასტურებს, რომ დამსაქმებლის მიერ დასაქმებულის ქცევის შეფასება არის მისი პირადი მოსაზრება/პოზიცია და არა ფაქტი.

ვინაიდან სადავო ჟურნალისტურ პროდუქტში, აუდიტორიას დადასტურებულ ფაქტად მიეწოდა მხოლოდ ერთი მხარის პოზიცია/შეფასება/მოსაზრება და, შესაბამისად, მან ვერ მიიღო ზუსტი ინფორმაცია, ქარტიის საბჭოს მიაჩნია, რომ დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

მე-11 პრინციპი „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები ფაქტის განზრახ დამახინჯება“ ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში გაზრახვას ადგილი არ ჰქონია. განმცხადებელი მალხაზ რეხვიაშვილი უთითებდა, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზია მეორე მხარეა და, შესაბამისად, მისი სურვილი იქნებოდა, რომ რეხვიაშვილის შესახებ არასწორი ინფორმაცია გავრცელებულიყო. ქარტიის საბჭოს მიიჩნევს, რომ ადგილი არ ჰქონია განზრახვას და მოპასუხე ჟურნალისტმა დადასტურებულ სამართლებრივ გარემოებად აღიქვა აჭარის ტელევიზიის დირექტორის ბრძანებაში მითითებული გათავისუფლების მიზეზი - “დისკრედიტაცია და ცილისწამება”. ასეთმა აღქმამ გამოიწვია მხოლოდ ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა.


სარეზოლუციო ნაწილი


ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ფირუზ ბოლქვაძემ დაარღვია ქარტიის 1-ლი პრინციპი.
2. ფირუზ ბოლქვაძეს არ დაურღვევია ქარტიის მე-11 პრინციპი.

მოპასუხე ფირუზ ბოლქვაძის პოზიცია ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით

31 მარტი 2020 წელი

საქმე N - 362, 363, 364

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, მაია მერკვილაძე, გელა მთივლიშვილი, ნათია ზოიძე, ნინა ხელაძე, ზვიად ქორიძე, ლიკა ზაკაშვილი.

განმცხადებელი: ვასილ სოფრომაძე

მოპასუხე: Faktpress.com, Fact2.ge და MINS.GE არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტები


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა სუპერმარკეტების ქსელ “FRESCO” დირექტორთა საბჭოს თავმჯდომარემ ვასილ სოფრომაძემ, რომელიც მიიჩნევდა რომ ქვემოთ მითითებულ სტატიებში დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-5 პრინციპი:

1. Faktpress.com, 2020 წლის 17 მარტი, “თუკი ხალხი ვერ იგებს რატომ გაიზარდა წიწიბურის და კარტოფილის ფასი მიზერული 29,7%-ით – იმსახურებს კი ეს საზოგადოება ნათელ მომავალს? – ვასილ სოფრომაძე”.
2. Fact2.ge, 2020 წლის 17 მარტი ,,თქვე უსაქმურობო, ვისაც მიზეზად მოგყავთ ეს ვირუსი იმისთვის, რომ სამსახურში არ იაროთ - ვასილ სოფრომაძის შეურაცხმყოფელი მიმართვა საზოგადოება?! ‘’
3. MINS.GE 2020 წლის 18 მარტი, „თუკი ხალხი ვერ იგებს რატომ გაიზარდა წიწიბურის და კარტოფილის ფასი მიზერული 29,7%-ით – იმსახურებს კი ეს საზოგადოება ნათელ მომავალს? – ვასილ სოფრომაძე“

საქმის განხილვის თავისებურებები

გადაწყვეტილება მიღებული იქნა საბჭოს წევრების მიერ პოზიციათა დისტანციურად გამოვლენის შედეგად, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

მოპასუხე მედია საშუალებების მიერ გამოქვეყნებულ სტატიებზე მითითებული არ იყო ავტორი ჟურნალისტი, საბჭოს სამდივნომ მიმართა მედიასაშუალებებს, რომ ეცნობებინათ პასუხისმგებელი პირი, მაგრამ საბჭოს ეს ინფორმაცია არ მიაწოდეს და ვერ მოხდა კონკრეტული პასუხისმგებელი პირების იდენტიფიცირება. ასეთ შემთხვევაში ქარტიის საქმის წარმოების წესის [პუნქტი 3.4] თანახმად, „თუ შეუძლებელია პასუხისმგებელი პირის მოძიება, ეს არ აფერხებს განცხადების განხილვას და ქარტიის გადაწყვეტილებაში მოპასუხედ მიეთითება არაიდენტიფიცირებული ავტორი/ჟურნალისტი“.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. სამივე მედია საშუალების მიერ გამოქვეყნდა ზუსტად ერთი და იმავე შინაარსის სტატია. კერძოდ, სტატიების თანახმად: „სუპერმარკეტების ქსელი “ფრესკოს” დამფუძნებელი, ვასილ სოფრომაძე, მარკეტის მიერ ბოლო დღეებში პროდუქტზე ფასების მატების გამო ხალხის მიერ გამოთქმულ კრიტიკას და უკმაყოფილებას სოციალურ ქსელში პასუხობს“ და შემდგომ მოყვანილი იყო თითქოსდა ვასილ სოფრომაძის პოზიცია, მათ შორის შემდეგი ფრაზები: „ბიზნესი ქალი არაა – როგორც გინდა, ისე მოექცე!“, „გადაწყვეტილება ეკუთვნის მის უდიდებულესობა თავისუფალ ბაზარს, სამეწარმეო სულსა და კაცობრიობის განვითარების უმაღლეს ფაზას – კაპიტალიზმს.“ „მაშინ, როდესაც მძვინვარებს ამოუცნობ ლაბორატორიებში შობილი ბინძური ვირუსი,“ „იმსახურებს კი ეს საზოგადოება ნათელ მომავალს?“ „უსკაგლაზების მოგონილი ვირუსის შიშით სახლებში გამოიკეტეთ?“


განმცხადებელი უარყოფდა აღნიშნული „პასუხის“ ავთენტურობას. ქარტიის საბჭომ შეისწავლა სამივე სტატია, არც ერთ მათგანში არ იყო მითითებული წყარო ან/და მტკიცებულება, მცირე მინიშნებაც კი, რომ ეს ფრაზები ნამდვილად ვასილ სოფრომაძეს ეკუთვნოდა. სად გააკეთა განცხადება, როდის და რა ფორმით, ამ კითხვებს არც ერთი სტატია პასუხს არ სცემს. ასევე სტატიებში არ ჩანდა ჟურნალისტის მცდელობა რომ დაკავშირებოდა ვასილ სოფრომაძეს და გადაემოწმებინა ნამდვილად მან გააკეთა თუ არა მსგავსი განცხადებები. საბჭო მივიდა დასკვნამდე, რომ ვრცელდებოდა არასწორი ინფორმაცია და შესაბამისად, დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.


ქარტიის საბჭომ სცადა მედიასაშულებებთან დაკავშირება. შესაძლებელი იყო, მათ ეცნობებინათ საბჭოსათვის ინფორმაციის წყარო. mins.ge საერთოდ არა აქვს მითითებული საკონტაქტო ინფორმაცია, Faktpress.com საბჭოს არ გამოხმაურებია, ხოლო Fact2.ge-მ აღნიშნა, რომ მათ სტატია Faktpress.com-იდან გადმოიტანეს, ისე რომ მისი შინაარსის ნამდვილობა არ გადაუმოწმებიათ.


ქარტიის მე-5 პრინციპის თანახმად „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. როგორც აღინიშნა, mins.ge საერთოდ არა აქვს მითითებული საკონტაქტო ინფორმაცია და შესაბამისად ვერ დადასტურდა, რომ მან მიიღო შესწორების შესახებ მოთხოვნა განმცხადებლის ან საბჭოს მიერ, შესაბამისად მე-5 პრინციპის დარღვევა არ დადგინდა mins.ge შემთხვევაში.


საბჭოს მიერ კომუნიკაციის დამყარების შემდეგ, Fact2.ge -მ სადავო სტატიას დაამატა შემდეგი ჩანაწერი: „(შენიშვნა 20.03.20) აღნიშნული ნიუსი გავრცელებულია ვებგვერდი Faktpress.com-ის მიერ და მის ნამდვილობაზე Fact2.ge არ აგებს პასუხს“. ქარტიის საბჭომ თავის არა ერთ გადაწყვეტილებაში აღნიშნა, რომ მსგავსი ტიპის ჩანაწერი, ან/და სხვა მედია საშუალებაზე მითითება არ გამორიცხავს სარედაქციო პასუხისმგებლობას. საქმეში „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ ლილუ მიროტაძის წინააღმდეგ (2018 წელი) − საბჭომ მიუთითა რომ:

„როგორც საერთაშორისო, ისე ქარტიის პრაქტიკა ჟურნალისტურ პროდუქტად აკვალიფიცირებს მედიასაშუალების მიერ გავრცელებულ, გარკვეული ფაქტების ან მოსაზრებების შემცველ ნებისმიერ ინფორმაციას. თანამედროვე ტექნოლოგიების პირობებში ყველას აქვს უფლება და საშუალება, საჯაროდ გაავრცელოს ფაქტი ან მოსაზრება, მედია სწორედ იმით გამოირჩევა ყველა სხვა ნებისმიერი პირისაგან, რომ იგი ხაზს უსვამს საკუთარ თავს როგორც ინფორმაციის გამავრცელებელ საშუალებას, ასეთად აღიქმება საზოგადოების მიერ და არსებობს მოლოდინი, რომ იგი პატივს სცემს საზოგადოების უფლებას, მიიღოს ზუსტი და გადამოწმებული ინფორმაცია, ასრულებს სხვა ეთიკურ ვალდებულებებს. სწორედ მედიასაშუალებას ევალება დაიცვას საერთაშორისოდ აღიარებული ეთიკური ჟურნალისტიკის სტანდარტები“.


ხოლო საქმეში „საქართველოს უზენაესი სასამართლო მაია ფურცელაძის, marshalpress.ge-ს, digest.pia.ge-ს, exclusivenews.ge-სა და resonancedaily.com-ის არაიდენიტიფიცირებული ჟურნალისტების წინააღმდეგ (2019 წელი) საბჭომ განავითარა შემდეგი მიდგომა: რომ სხვა მედია საშუალებაზე, როგორც წყაროზე მითითება არც ერთ შემთხვევაში არ გამორიცხავს სარედაქციო პასუხისმგებლობას. სხვა მედია საშუალება თავად არის წყარო და ეთიკური ვალდებულებების დაცვის მიზნით გამავრცელებელი მოვალეა გადაამოწმოს წყაროს [მიუხედავად იმისა რომ წყარო თავად მედია საშულებაა] მიერ გავრცელებული ინფორმაცია. უცვლელი სახით მასალის კოპირებით კი გამავრცელებელი იდენტურად არღვევს ეთიკურ ვალდებულებებს. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, Fact2.ge-მ დაარღვია ქარტიის მე-5 პრინციპი.


რაც შეეხება Faktpress.com-ს, აღნიშნულ მედია საშუალებას როგორც ელ. ფოსტაზე ისე ფეისბუქის გვერდზე გაეგზავნა შეტყობინება, რომ მის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია გადამოწმებული არ იყო. საბჭომ დადასტურებულად არ იცის, მედია საშუალება გაეცნო თუ არა შეტყობინებას. საბჭოს წევრთა ნაწილმა მიიჩნია, რომ შეტყობინების გაგზავნა საკმარისია იმისათვის, რომ საბჭომ იმსჯელოს მე-5 პრინციპის დარღვევაზე, ვინაიდან სახეზეა მცდელობა, რომ მედიასაშუალებისათვის ცნობილი გახდეს მის მიერ დაშვებული შეცდომის შესახებ. საბჭოს წევრთა მეორე ნაწილმა ჩათვალა, რომ აუცილებელი იყო დადასტურებულიყო რომ Faktpress.com შეტყობინება მიიღო. ქარტიის საქმის წარმოების წესის თანახმად: „თუ კონკრეტულ გადაწყვეტილებას [პრინციპის დარღვევა ან არ დარღვევა] მხარი არ დაუჭირა მინიმუმ 5 წევრმა, გადაწყვეტილება ვერ იქნება მიღებული“.


სარეზოლუციო ნაწილი


ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. Faktpress.com, Fact2.ge და MINS.GE არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტებმა დაარღვიეს ქარტიის პირველი პრინციპი.
2. Fact2.ge არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის მე-5 პრინციპი.