25 იანვარი 2020 წელი

საქმე N - 344 

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, მაია მერკვილაძე, ზვიად ქორიძე, გელა მთივლიშვილი, ნათია ზოიძე, ნინა ხელაძე

განმცხადებელი: ევექსის ჰოსპიტლები

მოპასუხე: commersant.ge - ს არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა სს „ევექსის ჰოსპიტლებმა“, რომელიც მიიჩნევდა რომ commersant.ge ზე გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „გადაჭარბებული საკეისრო ოპერაციები - „ევექსი“ მორიგ სკანდალში ეხვევა“ დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-11 პრინციპი.

საბჭოს სამდივნომ მიმართა მედიასაშუალებას, რომ ეცნობებინა სადავო სტატიაზე პასუხისმგებელი პირი, მაგრამ საბჭოსათვის არ იქნა აღნიშნული ინფორმაცია მოწოდებული და ვერ მოხდა კონკრეტული პასუხისმგებელი პირების იდენტიფიცირება. ასეთ შემთხვევაში ქარტიის საქმის წარმოების წესის [პუნქტი 3.4] თანახმად, „თუ შეუძლებელია პასუხისმგებელი პირის მოძიება, ეს არ აფერხებს განცხადების განხილვას და ქარტიის გადაწყვეტილებაში მოპასუხედ მიეთითება არაიდენტიფიცირებული ავტორი/ჟურნალისტი“.

საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებელი, მოპასუხე ჟურნალისტს/მედია საშუალებას საპასუხო პოზიცია არ წარმოუდგენია.


სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის პირველი პრინციპი „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. სადავო სტატია ეხება საკეისრო კვეთების გადაჭარბებული რაოდენობის გამო რიგი სამედიცინო დაწესებულებების დაჯარიმებას. ამავე სტატიის თანახმად, რამდენიმე საავადმყოფო, მათ შორის ევექსის ჰოსპიტლების „იაშვილის სახელობის ბათუმის დედათა და ბავშვთა ცენტრალური ჰოსპიტალი“ საკეისრო კვეთების გადაჭარბებული რაოდენობის საფუძველზე დააჯარიმეს. უშუალოდ ევექსის ჰოსპიტლების ქსელში შემავალი სამედიცინო დაწესებულება 149 700 ლარით დაჯარიმდა. სადავო სტატიაში ქარტიის საბჭომ ქარტიის პირველ პრინციპთან შეუსაბამოდ რამდენიმე ნაწილი მიიჩნია, კერძოდ, ჟურნალისტურ პროდუქტში აღნიშნულია რომ:

1. „ევექსის“ მორიგი კრახი - კორპორაცია, რომელსაც უმაღლესი მომსახურების ქსელის სტატუსზე აქვს პრეტენზია, მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის რეკომენდაციებს არ ითვალისწინებს“.
2. „ევექსმა“ კიდევ ერთხელ დაიკავა მოწინავე პოზიციები ისეთ რეიტინგებში, რომელიც მათ პროფესიონალიზმზე, პაციენტებისა და ჰიპოკრატეს ფიცის მიმართ ერთგულებაზე დამატებით კითხვის ნიშანს ბადებს და უკვე არაერთხელ შელახულ რეპუტაციას ძლიერ დარტყმას აყენებს“.
3. „როცა მშობიარე საკეისრო ოპერაციას ითხოვს, რატომაც არ უნდა ავიღოთ სკალპელი ხელში, თუკი ამით არა 500-ს, არამედ 800 ლარს მივიღებთ. მე რა, რომ შეიძლება ნორმას გადავაჭარბოთ და სამედიცინო სფეროში ყველაზე უპასუხისმგებლო კლინიკის სტატუსი გავიმყაროთ????- ამ პრინციპით მოქმედი კლინიკების მიზნები შეუიარაღებელი თვალითაც ჩანს“.
4. „მოულოდნელად გამდიდრებული ღარიბის ისტორიას ჰგავს ის, თუ როგორ იყენებს „ევექსი“ ამ ფინანსებს არა პაციენტების საკეთილდღეოდ, არა პროფესიონალიზმის ასამაღლებლად, არა უმაღლესი ტექნოლოგიების დასანერგად და არა მომსახურე პერსონალის მოტივაციის ასაწევად“.

საბჭოს შეფასებით როცა საუბარია „მორიგ კრახზე“ და ამასთან არ არის მითითებული თუ რას მიიჩნევს ჟურნალისტი „კრახად“ წინა შემთხვევაში, შთაბეჭდილება რჩება რომ ჟურნალისტი მკითხველს გადამოწმებულ ინფორმაციას კი არ აწვდის, არამედ საკუთარ ნეგატიურ შეფასებებს ავრცელებს დადასტურებული ფაქტების სახით და ცდილობს „ევექსის ჰოსპიტლებზე“ უარყოფითი განწყობების შექმნას. საბჭოს ამ მოსაზრებას ამყარებს სტატიის სხვა ნაწილებიც, სადაც ჟურნალისტი ასევე მხოლოდ პერსონალური შთაბეჭდილებებით, უარყოფითი კონტექსტით აფასებს სამედიცინო ქსელის საქმიანობას „რომელიც მათ პროფესიონალიზმზე, პაციენტებისა და ჰიპოკრატეს ფიცის მიმართ ერთგულებაზე დამატებით კითხვის ნიშანს ბადებს“. საბჭოს მიერ გამოყოფილ N 3 ციტატაში ჟურნალისტი გადაჭარბებული საკეისრო კვეთების მიზეზად ასახელებს „ევექსის ჰოსპიტლების“ სურვილს რომ 500 ლარის მაგივრად 800 ლარი მიიღოს, ამასთან არ არის გამოკვლეული საკეისრო კვეთის მომსახურების შედეგად მართლაც იზრდება საავადმყოფოს მოგება თუ არა. მხოლოდ თანხებს შორის სხვაობა არ არის მოგების გაზრდის წინაპირობა და საკეისრო კვეთას თან შეიძლება სდევდეს დამატებითი ხარჯი ბუნებრივი გზით მშობიარობისთან შედარებით. ბოლო ციტატა ისევ ჟურნალისტის პირადი დასკვნებია, არგუმენტაციის გარეშე, რომ ფინანსების განაწილება ევექსის საავადმყოფოების ქსელის მიერ არამიზნობრივად ხდება.

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე საბჭო მიიჩნევს რომ დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

ქარტიის მე-11 პრინციპი „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება“ განმცხადებელმა აღნიშნა რომ მისი მოსაზრებით commersant.ge-ის მიერ არასწორი ფაქტების გავრცელება ევექსის ჰოსპიტლების წინააღმდეგ განზრახ ხდება. ქარტიის საბჭომ განმცხადებელს მისცა ერთი კვირის ვადა რომ წარმოედგინა მტკიცებულებები და უფრო დეტალური ინფორმაცია რომელიც დაამტკიცებდა განზრახვას. განმცხადებლის მიერ მტკიცებულებები არ იქნა წარმოდგენილი, შესაბამისად საბჭოს არ აქვს საკმარისი საფუძველი რომ დაადგინოს ფაქტის განზრახ დამახინჯება.

სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. commersant.ge არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის 1 პრინციპი.
2. commersant.ge არაიდენტიფიცირებულ ჟურნალისტს არ დაურღვევია ქარტიის მე-11 პრინციპი.

11 იანვარი 2020 წელი

საქმე N - 339 

საბჭოს თავმჯდომარე:  ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ლაურა გოგოლაძე, გიორგი სულაძე, ლიკა ზაკაშვილი, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე

განმცხადებელი: მანანა გურგენიძე

მოპასუხე: euronews.ge არაიდენტიფიციცირებული ჟურნალისტი


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა მანანა გურგენიძემ, რომელიც მიიჩნევდა რომ euronews.ge ზე გამოქვეყნებულ სტატიაში ,,საქართველოდან სტამბულში სამკურნალოდ გაგზავნილი ლეიკემიით დაავადებული პაციენტი მოატყუეს” დაირღვა ქარტიის 1,3,4,10,11 პრინციპი.


euronews.ge მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაზე მითითებული არ იყო ავტორი ჟურნალისტი, საბჭოს სამდივნომ მიმართა მედიასაშუალებას, რომ ეცნობებინა სადავო სტატიაზე პასუხისმგებელი პირი, მაგრამ საბჭოსათვის არ იქნა აღნიშნული ინფორმაცია მოწოდებული და ვერ მოხდა კონკრეტული პასუხისმგებელი პირების იდენტიფიცირება. ასეთ შემთხვევაში ქარტიის საქმის წარმოების წესის [პუნქტი 3.4] თანახმად, „თუ შეუძლებელია პასუხისმგებელი პირის მოძიება, ეს არ აფერხებს განცხადების განხილვას და ქარტიის გადაწყვეტილებაში მოპასუხედ მიეთითება არაიდენტიფიცირებული ავტორი/ჟურნალისტი“.

საქმის განხილვის თავისებურებები: 2019 წლის 20 დეკემბერს საბჭოს წევრებმა მოუსმინეს განმცხადებელს, რომლის პოზიცია საქმის მასალებთან ერთად გაგზავნილი იქნა საბჭოს სხვა წევრებისათვის და გადაწყვეტილება მიღებული იქნა საბჭოს წევრების მიერ პოზიციათა დისტანციურად გამოვლენის შედეგად, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

მოპასუხე ჟურნალისტს/მედია საშუალებას საპასუხო პოზიცია არ წარმოუდგენია.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი ”ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. სადავო სტატია წარმოადგენდა მოქალაქე მერაბ ღოღობერიძის ფეისბუქ პოსტის გავრცელებას, სადაც ის აღნიშნავდა რომ:

,,მიმართვა საქართველოს მთავრობას ასევე, სტამბულში მცხოვრებ ქართველებს ძალიან გთხოვთ, იქნებ გაუწიოთ დახმარება ჩვენს თანამოქალაქეს, ჯონი ჯიჯავაძეს, რომელიც ამ დრომდე ქ. სტამბულში სამედიცინო ცენტრში ,,მედიპოლ სადა” -ში იმყოფება. ლეიკემით დაავადებული პაციენტია, რომელსაც გადაუდებელი ოპერაციული მკურნალობა სჭირდება. საქართველოს ჯანდაცვის სამინისტრო და სოლიდარობის ფონდი დაფინანსებით გაგზავნილი იქნა აღნიშნულ კლინიკაში, მაგრამ ოჯახის გადმოცემით, ამ დრომდე მოტყუებულნი არიან 3 დღის განმავლობაში იმყოფება სავადმყოფოში. აღმოჩდა რომ გადარიცხვა არ არის განხორციელებული რის გამო პაციანტეს არ უტარდება ოპერაცია. პს.აქვე ჩემი ინფორმაციით ჩვენი სხვა თანამოქალაქეები იმყოფებიან აღნიშნულ კლინიკაში სადაც ერთ კვირაზე მეტია ისინიც ანალოგიურ პრობლემებში არიან. გთხოვთ იქნებ დაინტერესდეთ აღნიშნული საკითხით.!”

განმცხადებელი აპელირებდა რომ გავრცელებული ინფორმაცია არ შეესაბამებოდა სიმართლეს, რომ ეს იყო მცდელობა რათა „ჩირქი მოსცხონ როგორც ჯანდაცვის სამინისტროსა და სოლიდარობის ფონდს, ასევე დიდწილად მედიპოლ მეგა საავადმყოფოს, მის იმიჯს და საქმიან რეპუტაციას“.

ქარტიის საბჭომ იხელმძღვანელა პრაქტიკით, რომელიც დადგენილი იქნა საქმეში „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის ლილუ მიროტაძის წინააღმდეგ“ [2018 წელი].


აღნიშნული განმარტების და იმის გათვალისწინებით, რომ მედია საშუალების მიერ გავრცელდა მხოლოდ ერთი წყაროს/მხარის პოზიცია, არ გადამოწმებულა მერაბ ღოღობერიძის სტატუსში მითითებული ინფორმაციის სისწორე, ჟურნალისტი არ ეცადა, რომ დაკავშირებოდა და კომენტარი მიეღო მის მიერ გავრცელებული ინფორმაციაში დასახელებული სხვადასხვა უწყებებიდან და პირებიდან, სახეზეა საზოგადოების უფლების - მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია - უპატივცემულობა და შესაბამისად ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა.


ქარტიის მე-3 და მე-4 პრინციპის თანახმად „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია“, „ინფორმაციის, ფოტოების ან დოკუმენტების მოპოვებისას ჟურნალისტმა მხოლოდ კეთილსინდისიერი და სამართლიანი მეთოდები უნდა გამოიყენოს“. თავდაპირველად განმცხადებლი განცხადებაში აღნიშნავდა, რომ როგორც მისთვის ცნობილი იყო მერაბ ღოღობერიძეს საერთოდ არ გამოუქვეყნებია მსგავსი შინაარსის ფეისბუქ პოსტი და შესაბამისად მიიჩნევდა ქარტიის მე-3 და მე-4 პრინციპს დარღვეულად. მტკიცებულებად წარმოდგენილი იყო მერაბ ღოღობერიძის სხვა ფეისბუქ პოსტი, სადაც იგი უარყოფა მის მიერ ჯონი ჯიჯავაძის მკურნალობის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებას. შემდგომ, სხდომის მიმდინარეობისას, საბჭო დამატებით დაუკავშირდა განმცხადებელ მანანა გურგენიძეს, სადაც განმცხადებელმა აღნიშნა რომ როგორც მან მოგვიანებით დააზუსტა მერაბ ღოღობერიძეს მართლაც ჰქონდა გამოქვეყნებული ის პოსტი, რომელიც გაავრცელა euronews.ge -მ, ხოლო შემდეგ მერაბ ღოღობერიძემ წაშალა ეს პოსტი, როგორც არასწორი და შეცდომაში შემყვანი ინფორმაცია.

აღნიშნულიდან გამომდინარე დასტურდება რომ დროის რაღაც მონაკვეთში მართლაც არსებობდა მერაბ ღოღობერიძის საჯაროდ გამოქვეყნებული პოსტი [წყარო], რომელიც გამოიყენა მედია საშუალებამ. შესაბამისად არ დარღვეულა ქარტიის მესამე და მეოთხე პრინციპი. რაც შეეხება იმას, რომ ამ პოსტით არასწორი ინფორმაცია შესაძლოა ვრცელდებოდა, ამაზე საბჭომ იმსჯელა ქარტიის პირველი პრინციპის ჭრილში.


ქარტიის მეათე პრინციპის მიხედვით “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი”. როგორც აღინიშნა მედია საშუალების მიერ გავრცელდა ინფორმაცია სადაც იდენტიფიცირებული იყო კონკრეტული არასრულწლოვანი პირი, ჯონი ჯიჯავაძე და მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა. ის ფაქტი რომ შესაძლოა კონკრეტული პირი შეიძლება გახდა არასათანადო ყურადღების ან მოპყრობის მსხვერპლი რა თქმა უნდა საზოგადოებრივი ინტერესის საგანია, მაგრამ არ არის ობიექტური ინტერესი კონკრეტულად ამ პირის ან მისი დიაგნოზის გასაჯაროების შესახებ. პირის ჯანმრთელობის შესახებ ინფორმაცია ცალსახად პირადი ცხოვრების ამსახველი და სენსიტიური ინფორმაციაა. განხილულ შემთხვევაში ქარტიის საბჭომ ჩათვალა, რომ პირის ჯანმრთელობის შესახებ ინფორმაციის გასაჯაროებით, ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის მე-10 პრინციპი.

ქარტიის მე-11 პრინციპი „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება“. ქარტიის საბჭოს აზრით ამ შემთხვევაში მე-11 პრინციპის დარღვევას ადგილი არ ჰქონია, არამედ ჟურნალისტმა არ გადაამოწმა ერთი წყაროს მიერ გავრცელებული ინფორმაცია და არ იკვეთება წინასწარ შეცნობილი განზრახვა, რომ გაევრცელებინა არასწორი ინფორმაცია.


სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე: .

1. euronews.ge არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის პირველი და მე-10 პრინციპი.
2. euronews.ge არაიდენტიფიცირებულ ჟურნალისტს არ დაურღვევია ქარტიის მე-3, მე-4 და მე-11 პრინციპი.

11 იანვარი 2020 წელი

საქმე N - 311 

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ლაურა გოგოლაძე, გიორგი სულაძე, ლიკა ზაკაშვილი, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე

განმცხადებელი: ეკატერინე მესხიძე

მოპასუხე: სანდრო კაჭახიძე და სალომე გოგოხია


აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ეკატერინე მესხიძემ, რომელიც მიიჩნევდა რომ 2019 წლის 9 აგვისტოს, ტელეკომპანია მაესტროს 12.00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში გასულ სიუჟეტში დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-7 პრინციპი. მოპასუხე ჟურნალისტებად განისაზღვრნენ წამყვანი სანდრო კაჭახიძე და სიუჟეტის ავტორი სალომე გოგოხია. ამასთან მე-7 პრინციპი სადავო იყო მხოლოდ სალომე გოგოხიას ნაწილში.

საქმის განხილვის თავისებურებები: 2019 წლის 24 ნოემბერს საბჭოს წევრებმა მოუსმინეს განმცხადებელს, რომელმაც სადავო პრინციპებს დაამატა მე-7 პრინციპი. განმცხადებლის პოზიცია საქმის მასალებთან ერთად გაგზავნილი იქნა საბჭოს სხვა წევრებისათვის და გადაწყვეტილება მიღებული იქნა საბჭოს წევრების მიერ პოზიციათა დისტანციურად გამოვლენის შედეგად, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებელი და მისი წარმომადგენელი, მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან და არც საპასუხო პოზიცია წარმოუდგენიათ.


სამოტივაციო ნაწილი 

ქარტიის პირველი პრინციპის მიხედვით „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. განმცხადებლის მიერ წარმოდგენილი დოკუმენტების და საბჭოს მიერ მოკვლეული ინფორმაციის შესაბამისად დადასტურებული სახით დადგინდა შემდეგი ფაქტობრივი გარემოებები:

1. 2017 წლის 03 მაისის რეკომენდაციით საქართველოს სახალხო დამცველმა დადგენილად მიიჩნია საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს თანამშრომლის ეკატერინე მესხიძის „შევიწროებით და სექსუალური შევიწროებით გამოხატული სქესის ნიშნით დისკრიმინაციის“ ფაქტი [შემდგომ „სექსუალური შევიწროება“], ამავე სააგენტოს უფროსის, პაპუნა უგრეხელიძის მიერ.
2. პაპუნა უგრეხელიძემ მიმართა სასამართლოს და მოითხოვა რომ ეკატერინე მესხიძეს მოეხდინა ტელეეთერით გასული შემდეგი განცხადებების უარყოფა:   შპს „იბერია TV”,  2018 წლის 26 მარტი, გადაცემა „ახალი ამბები“. „ეს გამოიხატებოდა ჩვენს ყოველდღიურ საქმიანობაში, ყოველდღიურ ურთიერთობაში იქიდან გამომდინარე რომ მის უშუალო დაქვემდებარებაში ვიყავი, მის დავალებებს ვასრულებდი და უბრალოდ მინდა გითხრათ რომ მარტივად რომ ვთქვათ და ავხსნა ჩვეულებრივი აგრესია , რომელიც შეიძლება ადამიანმა გამოხატოს და შემდეგ დაჩაგროს და შემდეგ იმის გამო რომ დაჩაგრა, ეს სიამოვნებას ანიჭებდეს, აი შემიძლია უბრალოდ ასე მარტივად აღვწერო ეს ყველაფერი“.  შპს „სამაუწყებლო კომპანია რუსთავი 2“, 2018 წლის 24 მარტი, გადაცემა „შაბათის კურიერი“:   „ეს იყო ყოველდღიური დამცირების, შეურაცხყოფის, როგორ გითხრათ - ზეწოლის. ამის ახსნა ძალიან რთულია, იმიტომ რომ ეს არის ჩვეულებრივი ფსიქოლოგიური ტერორი, ყვირილი, ჩხუბი, დამცირება, შეურაცხყოფა, გინება, რა გითხრათ აბა, - დაშინება, ნებისმიერი ფორმით შეიძლება მან ეს გამოხატოს, ეს ზეწოლა კიდევ უფრო გამძაფრდა იმის გამო რომ მე სახალხო დამცველს მივმართე, იმის გამო რომ მე ხმა ამოვიღე და გავაპროტესტე ასევ ვთქვათ ეს თემა, შეეცადნენ კიდევ უფრო დავესაჯე და წამოვიდა კიდევ უფრო მეტი მუქარა, შანტაჟი“  „იმუქრებოდა, რომ იმ სამსახურიდანაც გავათავისუფლებინებ თავს, მემუქრებოდა, რომ მანამ არ მოვისვენებ სანამ არ დავმარხავ და არ დავასამარებ, არ გავახარებ იმიტო, რომ ქალი ხარ და შემიძლია დაგამცირო, დაგაშინო, შენზე ფსიქოლოგიურად ანუ უარყოფითად ვიმოქმედო, სტრესში გამყოფო, დაგამონო და ვიყო შენი მესაკუთრე“ “აი მესაკუთრეობის, ასე ვთქვათ, არა ჯანსაღი დამოკიდებულება მას აქვს ნებისმიერი თანამშრომლის მიმართ“.  შპს „ტელეკომპანია პირველი“  2018 წლის 28 მარტის გადაცემაში „რეაქცია“. „აქ არ არის საუბარი ქლის დისკრიმინაციასა თუ კაცის დისკრიმინაციაზე, აქ საქმე ჰქონდა ძალადობას“, „მაგინა, საშინელი სიტყვებით გამომლანძღა“.
3. სასამართლომ ნაწილობრივ დააკმაყოფილა მოსარჩელე პაპუნა უგრეხელიძის მოთხოვნა და ეკატერინე მესხიძეს დაავალა ზემოაღნიშნული გამონათქვამების უარყოფა, გარდა ფრაზებისა “აი მესაკუთრეობის, ასე ვთქვათ, არა ჯანსაღი დამოკიდებულება მას აქვს ნებისმიერი თანამშრომლის მიმართ“, „მაგინა, საშინელი სიტყვებით გამომლანძღა“. 
4. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე ცალსახაა, რომ სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი პაპუნა უგრეხელიძის მიერ, და ეს ფაქტი უკვე დადგენილი ჰქონდა სახალხო დამცველს ამასვე აღნიშნავდა ეკატერინე მესხიძის უფლებადამცველი ორგანიზაცია - საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, რომელმაც იმავე დღესვე, 2019 წლის 09 აგვისტოს 12:12 წუთზე გამოაქვეყნა განცხადება, სადაც აღნიშნავდა რომ „სასამართლო არ განიხილავდა პაპუნა უგრეხელიძემ განახორციელა თუ არა სექსუალური შევიწროება. აღნიშნული გარემოება უკვე დადგენილია სახალხო დამცველის მიერ, რაც გასაჩივრებას არ ექვემდებარება. კერძოდ, შევიწროება და სექსუალური შევიწროებით გამოხატული სქესის ნიშნით დისკრიმინაცია სახალხო დამცველმა 2017 წლის 03 მაისს დაადგინა. სახალხო დამცველის დასკვნის თანახმად, პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან ადგილი ჰქონდა ფამილიარული ტერმინოლოგიის გამოყენებას, მუქაროს შემცველ სმს ტექსტებს და ა.შ. შესაბამისად, საქართველოს სახალხო დამცველმა განმცხადებლის მიერ წარდგენილი მტკიცებულებების, მოწმეთაგან მოპოვებული ინფორმაციისა და მოპასუხესთან გასაუბრებიდან გამოკვეთილი ინფორმაციის საფუძველზე მიიჩნია, რომ პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან ადგილი ჰქონდა, ერთი მხრივ სქესის ნიშნით შევიწროებას, რაც გამოიხატებოდა მსხვერპლის შეურაცხყოფასა და დამამცირებელ სამუშაო გარემოს შექმნაში, და მეორე მხრივ, ვერბალური ფორმით სექსუალურ შევიწროებაში“.

სიუჟეტის წარდგენისას წამყვანი სანდრო კაჭახიძე აღნიშნავს რომ „შევიწროება და სექსუალური ძალადობა საჯარო რეესტრის ყოფილ უფროსს, პაპუნა უგრეხელიძეს არ დაუდასტურდა, მოსამართლის გადაწყვეტილებით საჯარო რეესტრის თანამშრომლის ეკატერინე მესხიძის ბრალდებები არ იყო ფაქტობრივად დადასტურებული“. წამყვანის მიერ მტკიცებითი ფორმით გავცელებული ინფორმაცია რომ პაპუნა უგრეხელიძის მიერ შევიწროების და სექსუალური ძალადობის ფაქტი არ დადასტურდა - მცდარი ინფორმაციაა. სასამართლოს არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი პაპუნა უგრეხელიძის მიერ, შესაბამისად ვერც პაპუნა უგრეხელიძის „უდანაშაულობას“ ან/და ამ ფაქტის არ არსებობას დაადგენდა სასამართლო.

თავად სიუჟეტში, ავტორი სალომე გოგოხია აღნიშნავს რომ: „მოსამართლე ზაალ მარუაშვილის გადაწყვეტილებით ეკატერინე მესხიძეს დაევალა იმ მედია საშაულებების მეშვეობით უარყოს აღნიშნული ბრალდებები რომლითაც თავის დროზე თავის ყოფილ უფროსს წაუყენა და დაადანაშაულა როგორც სექსუალურ შევიწროებაში ასევე ძალადობაში“ წამყვანის ტექსტთან ერთობლიობით სიუჟეტის ავტორის ტექსტიც მაყურებელს აწვდის არაზუსტ ინფორმაციას რომ თითქოს სასამართლოს მსჯელობის საგანი იყო იმ გარემოებების დადგენა, მართლაც განხორციელდა თუ არა სექსუალური ხასიათის შევიწროება პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან. როგორც აღინიშნა „სასამართლო არ განიხილავდა პაპუნა უგრეხელიძემ განახორციელა თუ არა სექსუალური შევიწროება. აღნიშნული გარემოება უკვე დადგენილია სახალხო დამცველის მიერ, რაც გასაჩივრებას არ ექვემდებარება“, შესაბამისად, სალომე გოგოხიას მიერაც გავრცელდა არასწორი ინფორმაცია რაც იწვევს პირველი პრინციპის დარღვევას. აღსანიშნავია რომ ჟურნალისტი თავის ტექსტში საუბრობს სახალხო დამცველის დასკვნაზეც, კერძოდ აღნიშნავს რომ: „თუმცა მისი ადვოკატები [იგულისხმება ეკატერინე მესხიძე] აცხადებენ რომ ისინი აუცილებლად გაასაჩივრებენ ამ გადაწყვეტილებას მეორე ინსტანციაში ვინაიდან არსებობს სახალხო დამცველის დასკვნა რომლითაც დასტურდება რომ მესხიძის მიმართ ნამდვილად ჰქონდა ადგილი სექსუალურ შევიწროებას და აქედან გამომდინარე მათთვის გაუგებარია თუ რატომ არ მიიღო მხედველობაში მოსამართლემ სახალხო დამცველის აღნიშნული დასკვნა “. ეს ტექსტი ვერ უზრუნველყოფს აუდიტორიისათვის ზუსტი ინფორმაციის მიწოდებას, ვინაიდან აქცენტია პროცესუალურ დეტალებზე, რომ გასაჩივრდება გადაწყვეტილება, სახალხო დამცველის დასკვნაზე საუბარია როგორც მტკიცებულებაზე და არსად არ არის მინიშნება რომ სასამართლო საერთოდ არ განიხილავდა სექსუალური შევიწროების დადგენის ან უარყოფის შესახებ დავას.

ქარტიის მე-7 პრინციპის თანახმად “ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით” სიუჟეტში გამოყენებულია პაპუნა უგრეხელიძის ადვოკატის ინტერვიუ, სადაც ის აკრიტიკებს სახალხო დამცველის დასკვნას: „[სახალხო დამცველმა] ერთის მხრივ დაადგინა ის რომ სექსუალურ შევიწროებას ჰქონდა თურმე ადგილი პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან ქალბატონი მესხიძის მიმართ მხოლოდ და მხოლოდ მისი საუბრიდან გამომდინარე. პაპუნა უგრეხელიძე პასუხობს, ეს ადამიანი არის ასაკოვანი, ორი შვილის ბებია, და მე არ მაინტერესებს ახლა ეს როგორც ქალი, ეს ადამიანი არ მაინტერესებს“ ქარტიის საბჭოს მიიჩნევს რომ ჟურნალისტმა, რესპონდენტის ამ ფრაზის გასაჯაროებით ხელი შეუწყო სტიგმის გაძლიერებას გენდერული ნიშნით. კერძოდ აქცენტი კეთდება ეკატერინე მესხიძის ასაკზე, მის ოჯახურ მდგომარეობაზე და ეს ფაქტორები შეფასებულია როგორც სექსუალური მიმზიდველობის გამომრიცხავი გარემოებები, რომ კონკრეტული ასაკის ან და ოჯახური მდგომარეობის მქონე ქალი ავტომატურად არ შეიძლება იყოს ინტერესის ობიექტი მისი ასაკობრივი და შესაბამისად გარეგნული თვისებების გამო. აღნიშნული ფრაზა როგორც საბჭო აღნიშნავს ხელს უწყობს სტიგმისა და სტერეოტიპების გაძლიერებას გენდერული ნიშნით.


სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. სანდრო კაჭახიძემ და სალომე გოგოხიამ დაარღვიეს ქარტიის პირველი პრინციპი.
2. სალომე გოგოხიამ დაარღვია ქარტიის მე-7 პრინციპი.

11 იანვარი 2020 წელი

საქმე N - 335

საბჭოს თავმჯდომარე:  ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები:  ლაურა გოგოლაძე, გიორგი სულაძე, ლიკა ზაკაშვილი, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე

განმცხადებელი: მედიის განვითარების ფონდი, საფარი, თამთა თოდაძე

მოპასუხე: alia.ge - ის არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი


აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართეს ორგანიზაციებმა მედიის განვითარების ფონდმა და საფარმა, ასევე ფიზიკურმა პირმა თამთა თოდაძემ. განმცხადებლები მიიჩნევდნენ რომ ვებ გვერდზე alia.ge გამოქვეყნებულ სტატიაში "თამთა თოდაძე ნაცმოძრაობის ახალგაზრდულის საკმაოდ აქტიური წევრი იყო!” დაირღვა ქარტიის 1, 7 და მე-11 პრინციპი.

alia.ge-ს მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაზე მითითებული არ იყო ავტორი ჟურნალისტი, საბჭოს სამდივნომ მიმართა მედიასაშუალებას, რომ ეცნობებინა სადავო სტატიაზე პასუხისმგებელი პირი, მაგრამ საბჭოსათვის არ იქნა აღნიშნული ინფორმაცია მოწოდებული და ვერ მოხდა კონკრეტული პასუხისმგებელი პირების იდენტიფიცირება. ასეთ შემთხვევაში ქარტიის საქმის წარმოების წესის [პუნქტი 3.4] თანახმად, „თუ შეუძლებელია პასუხისმგებელი პირის მოძიება, ეს არ აფერხებს განცხადების განხილვას და ქარტიის გადაწყვეტილებაში მოპასუხედ მიეთითება არაიდენტიფიცირებული ავტორი/ჟურნალისტი“.

საქმის განხილვის თავისებურებები: 2019 წლის 20 დეკემბერს საბჭოს წევრებმა მოუსმინეს განმცხადებელს, რომლის პოზიცია საქმის მასალებთან ერთად გაგზავნილი იქნა საბჭოს სხვა წევრებისათვის და გადაწყვეტილება მიღებული იქნა საბჭოს წევრების მიერ პოზიციათა დისტანციურად გამოვლენის შედეგად, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

მოპასუხე ჟურნალისტს/მედია საშუალებას საპასუხო პოზიცია არ წარმოუდგენია.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი ”ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. სადავო არის მოქალაქე ლადო სადღობელაშვილის ფეისბუქ პოსტის გავრცელება, სადაც ის აღნიშნავდა რომ:

„პორტირებული ნაციონალი! - საინტერესო ინფორმაცია მოვიკვლიე. როგორც ირკვევა ქბნი თამთა თოდაძე ("მსხვერპლი") წარსულში ნაცმოძრაობის ახალგაზრდულის საკმაოდ აქტიური წევრი იყო! - ქბნი თამთა არაერთხელ ყოფილა "მიშას ბანაკებში" ეწ რეინჯერი, სადაც ამ ახალგაზრდა ქალბატონს დავალებული ჰქონდა ახალგაზრდების "მოწამლვა" და ნაცსექტაში შეტყუება! P.s. პორტირებულმა ნაცებმა დაღუპა "ოცნება"! უფრო სწორედ თქვენი ძვირფასო ქოცებო! იმის მაგივრად გულანთებული აქტივისტები დაასაქმოთ ბიუროებში ასაქმებთ პორტირებულ ნაცებს!”.

განმცხადებელი აპელირებდა რომ გავრცელებული ინფორმაცია არ შეესაბამებოდა სიმართლეს და აღნიშნავდა: „რედაქციას ეს ინფორმაცია თავად თამთა თოდაძესთან არ გადაუმოწმებია, რადგან ახალგაზრდულ ბანაკში ყოფნა აპრიორი პარტიის წევრობას არ ნიშნავს. მოცემულ კონტექსტში კი ლადო სადღობელაშვილის კომენტარის გავრცელება, რომ “პორტირებულმა” ნაციონალებმა დაღუპეს ქართული ოცნება, ქმნის შთაბეჭდილებას, თითქოს თამთა თოდაძის ბრალდებები მმართველი პარტიის წარმომადგენლის მიმართ უსაფუძვლოა და ის პოლიტიკურად დაინტერესებულია განზრახ გაავრცელოს არასწორი ინფორმაცია“.

ქარტიის საბჭომ იხელმძღვანელა პრაქტიკით, რომელიც დადგენილი იქნა საქმეში „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის ლილუ მიროტაძის წინააღმდეგ“ [2018 წელი].


აღნიშნული განმარტების და იმის გათვალისწინებით, რომ მედია საშუალების მიერ გავრცელდა მხოლოდ ერთი წყაროს/მხარის პოზიცია, არ გადამოწმებულა ლადო სადღობელაშვილის სტატუსში მითითებული ინფორმაციის სისწორე, არ ყოფილა ჟურნალისტის მცდელობა რომ კომენტარი მიეღო თამთა თოდაძისგან, სახეზეა საზოგადოების უფლების - მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია - უპატივცემულობა და შესაბამისად ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა.

ქარტიის მე-7 პრინციპი „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“. განმცხადებელი მიიჩნევდა რომ მე-7 პრინციპი დარღვეული იყო პოლიტიკური ნიშნით, კერძოდ თამთა თოდაძის აფილირების მცდელობა ნაციონალურ მოძრაობასთან იწვევდა მის დისკრიმინაციას პოლიტიკური ნიშნით. ქარტიის საბჭო მიიჩნევს რომ სახეზე არ არის დისკრიმინაცია. ამა თუ იმ პირის პოლიტიკურ პარტიასთან დაკავშირება ავტომატურად არ იწვევს დისკრიმინაციას, ვინაიდან პოლიტიკური პარტიის წევრობა არ ნიშნავს პირის ნეგატიურ გამორჩევას პოლიტიკური ნიშნით.

ქარტიის მე-11 პრინციპი „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება“. ქარტიის საბჭოს აზრით ამ შემთხვევაში მე-11 პრინციპის დარღვევას ადგილი არ ჰქონია, არამედ ჟურნალისტმა არ გადაამოწმა ერთი წყაროს მიერ გავრცელებული ინფორმაცია და არ იკვეთება წინასწარ შეცნობილი განზრახვა რომ გაევრცელებინა არასწორი ინფორმაცია.


სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე: 

1. Alia.ge არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი. 
2. Alia.ge არაიდენტიფიცირებულ ჟურნალისტს არ დაურღვევია ქარტიის მე-7 და მე-11 პრინციპი.

11 იანვარი 2020 წელი

საქმე N - 331, 332, 336

საბჭოს თავმჯდომარე:  ნანა ბიგანიშვილი


საბჭოს წევრები: ლაურა გოგოლაძე, გიორგი სულაძე, ლიკა ზაკაშვილი, კამილა მამედოვა, მაია მერკვილაძე

განმცხადებელი: დავით ბეგიაშვილი

მოპასუხე: თათია არდოტელი, commersant.ge და Ipn.ge არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტები


აღწერილობითი ნაწილი


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა დავით ბეგიაშვილმა, რომელიც მიიჩნევდა რომ ქვემოთ მითითებულ მედია პროდუქტებში დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-5 პრინციპი:

1. commersant.ge - ზე 2019 წლის 04 ოქტომბერს გამოქვეყნებული სტატია „ვინ არის კიდევ ერთი ბიზნესმენი, რომელიც ხაზარაძის „ლელოს“ 36-კაციან სიაშია“.
2. bpn.ge -ზე 2019 წლის 04 ოქტომბერს გამოქვეყნებული სტატია„ვინ არის კიდევ ერთი ბიზნესმენი, რომელიც ხაზარაძის „ლელოს“ 36-კაციან სიაშია“.. ავტორი თათია არდოტელი.
3. Ipn.ge, რომელმაც თავის ფეისბუქ გვერდზე გააზიარა bpn.ge-ზე 2019 წლის 04 ოქტომბერს გამოქვეყნებული სტატია „„ვინ არის კიდევ ერთი ბიზნესმენი, რომელიც ხაზარაძის „ლელოს“ 36-კაციან სიაშია“.

commersant.ge - ს მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაზე მითითებული არ იყო ავტორი ჟურნალისტი, ასევე ვერ დადგინდა პასუხისმგებელი პირი Ipn.ge ნაწილში. საბჭოს სამდივნომ მიმართა მედიასაშუალებებს, რომ ეცნობებინათ პასუხისმგებელი პირი, მაგრამ საბჭოსათვის არ იქნა აღნიშნული ინფორმაცია მოწოდებული და ვერ მოხდა კონკრეტული პასუხისმგებელი პირების იდენტიფიცირება. ასეთ შემთხვევაში ქარტიის საქმის წარმოების წესის [პუნქტი 3.4] თანახმად, „თუ შეუძლებელია პასუხისმგებელი პირის მოძიება, ეს არ აფერხებს განცხადების განხილვას და ქარტიის გადაწყვეტილებაში მოპასუხედ მიეთითება არაიდენტიფიცირებული ავტორი/ჟურნალისტი“.

მოპასუხე ჟურნალისტებს/მედია საშუალებებს საპასუხო პოზიცია არ წარმოუდგენიათ.


საქმის განხილვის თავისებურებები 2019 წლის 20 დეკემბერს საბჭოს წევრებმა მოუსმინეს განმცხადებელს, რომლის პოზიცია საქმის მასალებთან ერთად გაგზავნილი იქნა საბჭოს სხვა წევრებისათვის და გადაწყვეტილება მიღებული იქნა საბჭოს წევრების მიერ პოზიციათა დისტანციურად გამოვლენის შედეგად, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.


სამოტივაციო ნაწილი


ქარტიის პირველი პრინციპი ”ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.


commersant.ge - ის ნაწილში:  განმცხადებელი უთითებდა რომ სადავო სტატია შეიცავდა არასწორ ინფორმაციას მის მფლობელობაში არსებული კომპანია „ალბატროსის“ შესახებ. კერძოდ სადავოდ ხდიდა შემდეგ ნაწილებს:




განმცხადებელი აპელირებდა რომ არც ერთი ზემოაღნიშნული ინფორმაცია არ შეესაბამებოდა სიმართლეს, ჟურნალისტი არ დაკავშირებია მას და არ გადაუმოწმებია. მისი აზრით სავარაუდოდ ჟურნალისტს ერთმანეთში აერია ორი კომპანია, ერთი და იგივე სახელწოდებით, კერძოდ დავით ბეგიაშვილის მფლობელობაში არსებული კომპანია „ალბატროსის“ გარდა არსებობს სხვა კომპანია იგივე სახელწოდებით, რომელიც ძირითადად დაკავებულია მეტალოპლასტმასისა და ალუმინის კონსტრუქციების წარმოებით. როგორც საბჭომ გადაამოწმა ონლაინ მართლაც იძებნებოდა ინფორმაცია რომ მეტალოპლასტმასისა და ალუმინის კონსტრუქციების დამამზადებელ კომპანია „ალბატროსის“ შენობის სხვენში შინაგან საქმეთა სამინისტრომ საგამოძიებო მოქმედებები ჩაატარა ნარკოტიკების ამოღების მიზნით, ასევე ამავე კომპანიას უკავშირდებოდა ამბავი შიდა ფასადზე გაკრული ტატუნაშვილის ფოტოები ჩამოხევის ფაქტზე.


ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე ცალსახაა, რომ ჟურნალისტის მიერ გავრცელდა არაზუსტი ინფორმაცია, ამასთან ჟურნალისტმა არ სცადა ინფორმაციის გადამოწმება დავით ბეგიაშვილთან ან დავით ბეგიაშვილთან დაკავშირებული კომპანია „ალბატროსის“ წარმომადგენელთან, რაც მას საშუალებას მისცემდა თავიდან აერიდებინა კომპანიათა სახელების მსგავსების გამო ფაქტების აღრევა/არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელება.


აღსანიშნავია რომ commersant.ge  გამოქვეყნებულ სტატიაზე წყაროდ მითითებული იყო bpn.ge. საბჭო კიდევ ერთხელ მიუთითებს რომ რომ სხვა მედიის, როგორც წყაროზე მითითება არც ერთ შემთხვევაში არ ათავისუფლებს მედიასაშუალებას თავად იზრუნოს აუდიტორისათვის ზუსტი ინფორმაციის მიწოდებაზე და მედია საშუალება ეთიკური ვალდებულებების დაცვის მიზნით მოვალე არის გადაამოწმოს სხვა მედია საშუალების [ანუ წყაროს] მიერ გავრცელებული ინფორმაცია. უცვლელი სახით მასალის კოპირებით კი commersant.ge -მა, პირველწყარო მედია საშუალების მსგავსად ვერ შეასრულა ეთიკური ვალდებულებები.


bpn.ge/თათია არდოტელის ნაწილში: ქარტიის საბჭოს მიერ საქმის განხილვის მომენტისათვის, bpn.ge ზე იძებნებოდა სტატია „ვინ არის კიდევ ერთი ბიზნესმენი, რომელიც ხაზარაძის „ლელოს“ 36-კაციან სიაშია“, ამასთან აღნიშნულ სტატიაში არ ფიგურირებდა სადავო ტექსტები. განმცხადებელმა მიუთითა რომ სადავო სტატიიდან არასწორი ინფორმაციის შემცველი ტექსტი წაიშალა მას შემდეგ რაც მიმართა მედია საშუალებას. ქარტიის საბჭომ სარწმუნოდ მიიჩნია რომ bpn.ge ზე გამოქვეყნებული სტატიის პირველადი ვერსია შეიცავდა სადავო ტექსტებს, ვინაიდან:  

1. commersant.ge-ს, რომელსაც სტატიის სრული, სადავო ნაწილის შემცველი ტექსტი აქვს გამოქვეყნებული, წყაროდ მითითებული ყავს bpn.ge, და გარდა სადავო აბზაცებისა, commersant.ge და bpn.ge ტექსტები სრულად ემთხვევა ერთმანეთს.
2. საბჭოსათვის წარმოდგენილი იქნა მტკიცებულება, რომ დავით ბეგიაშვილმა bpn.ge - ს გაუგზავნა შეტყობინება, სადაც წერდა რომ ნარკოტიკული საშუალების შენახვის და არჩილ ტატუნაშვილის ფოტოების შენობის კედლებიდან ჩამოხევის შესახებ ინფორმაცია არასწორი იყო.

როგორც აღინიშნა, bpn.ge - მ სტატიიდან სადავო და არაზუსტი ინფორმაცია წაშალა, მაგრამ საბჭოს შეფასებით ეს არ წარმოადგენს პირველი პრინციპის დარღვევის პასუხისმგებლობისაგან თავის არიდების საფუძველს. ეთიკური ჟურნალისტიკის მიზნებისათვის ჟურნალისტებმა და რედაქტორებმა პასუხისმგებლობა უნდა აიღონ დაშვებულ შეცდომებზე და დროულად გაასწორონ უზუსტობები, გამოქვეყნებული მასალა უნდა შესწორდეს ისე, რომ აუდიტორიისთვის ცნობილი გახდეს თუ რა გასწორდა, მასალის ბოლოს შენიშვნის სახით უნდა მიეთითოს რა ეწერა მცდარ ვერსიაში.


Ipn.ge ნაწილში: როგორც განმცხადებლის მიერ წარმოდგენილი მტკიცებულებებით დასტურდება მედია საშულება ipn.ge-მ თავის ფეისბუქ გვერდზე 2019 წლის 04 ოქტომბერს გააზიარა bpn.ge -ის სტატია „ვინ არის კიდევ ერთი ბიზნესმენი, რომელიც ხაზარაძის „ლელოს“ 36-კაციან სიაშია“, რომელი სტატიაც როგორც დადგინდა შეიცავდა არასწორ ინფორმაციას. ქარტიის საბჭო მიიჩნევს რომ ამ შემთხვევაში სარედაქციო პასუხისმგებლობა ვრცელდება ipn.ge ზეც. მართალია სტატია უშულოდ ipn.ge ის მიერ მომზადებული არ იყო მაგრამ მედია საშუალების მიერ მოხდა არასწორი/გადაუმოწმებელი ფაქტების შემცველი ინფორმაციის გავრცელება. საქმეში „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის ლილუ მიროტაძის წინააღმდეგ“ [2018 წელი] ქარტიის საბჭომ აღნიშნა რომ:


აღნიშნულიდან გამომდინარე ipn.ge-მ, რომელმაც გააზიარა/გაავრცელა არასწორი/გადაუმოწმებელი ფაქტების შემცველი ინფორმაცია, ამით დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.


ქარტიის მე-5 პრინციპის თანახმად „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.“ განმცხადებელმა საბჭოს წარმოუდგინა მტკიცებულებები რომ ზემოთ მითითებულ სამივე მედია საშუალებას მოსთხოვა არასწორი ინფორმაციის გასწორება. როგორც საბჭომ დაადგინა, ipn.ge და commersant.ge არავითარი ძალისხმევა არ გამოუჩენიათ რომ ინფორმაცია გაესწორებინათ, ხოლო რაც შეეხება bpn.ge-ს, როგორც პირველი პრინციპის ჭრილში მსჯელობისას საბჭომ აღნიშნა, მართალია მათ წაშალეს სადავო ნაწილი, მაგრამ ეს არ ითვლება სათანადო წესით შესწორებად. შესაბამისად სამივე შემთხვევაში დაირღვა ქარტიის მე-5 პრინციპი.


სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. თათია არდოტელის, commersant.ge და Ipn.ge არაიდენიტიფიცირებული ჟურნალისტების მიერ დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-5 პრინციპი.

24 ნოემბერი 2019 წელი

საქმე N - 309, 310, 312, 313, 314, 315, 316, 317, 318, 320, 321, 322, 323, 328

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, ლაურა გოგოლაძე, გიორგი სულაძე, მაია მერკვილაძე, კამილა მამედოვა.

განმცხადებელი: ეკატერინე მესხიძე

მოპასუხე: 14 მედია საშუალების ჟურნალისტები

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ეკატერინე მესხიძემ, რომელიც მიიჩნევდა რომ ქვემოთ მოცემულ მედია პროდუქტებში დარღვეული იყო ქარტიის პრინციპები:

1. კვირის პალიტრა, სადავო სტატია „,სექსუალურ შევიწროებაში დადანაშაულებული პაპუნა უგრეხელიძე სასამართლომ უდანაშაულოდ ცნო". 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი, სადავო პრინციპი - 1.  
2. Ambebi.ge, სადავო სტატია „მათ მერკანტელური მიზნები ამოძრავებთ" - რას წერს სექსუალურ შევიწროებაში ბრალდებული პაპუნა უგრეხელიძე, სასამართლოში გამარჯვების შემდეგ“. 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი, სადავო პრინციპი 1. 
3. Exclusivenews.ge, სადავო სტატია „პაპუნა უგრეხელიძე ეკა მესხიძის სექსუალურ შევიწროებაში სასამართლომ უდანაშაულოდ ცნო“, 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი, სადავო პრინციპი - 1.
4. ტელეკომპანია იმედის ჟურნალისტები, სადავო სიუჟეტი გადაცემაში ქრონიკა 14:00 საათზე - 09 აგვისტო, 2019 წელი, წამყვანი ლევან კვატაშიძე და სიუჟეტის არაიდენტიფიცირებული ავტორი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
5. Interpressnews.ge, სადავო სტატია ,,საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი უფროსი - სასამართლომ დაადგინა, რომ სექსუალურ შევიწროებას ადგილი არ ჰქონია და მოპასუხეს ბინძური კამპანიის 5 ტელევიზიაში უარყოფა დაავალა." 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
6. Ipress.ge, სადავო სტატია „უგრეხელიძე: მესხიძეს დაევალა 5 ტელეკომპანიაში საჯაროდ უარყოს ცრუ ბრალდება სექსუალურ შევიწროებაზე", 09 აგვისტო, 2019 წელი, ირმა მესხია. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
7. Gurianews.com, სადავო სტატია „,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო", 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
8. Marshalpress, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ ცნო", 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
9. Newposts.ge, სადავო სტატია ,,ძალადობა და სექსუალური შევიწროვება - სასაამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე უდანაშაულოდ სცნო". 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5. 
10. Caucasus business week, სადავო სტატია ,,The court acquitted Papuna Ugrekhelidze of Abuse and Sexual Harassment". არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
11. Liberali.ge, სადავო სტატია ,,პაპუნა უგრეხელიძემ, რომელსაც სექსუალურ შევიწროებაში ადანაშაულებდნენ, დავის პირველი რაუნდი მოიგო". 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
12. 2020news, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო". 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
13. Infopostalioni.com, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო“. 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
14. ტელეკომპანია „ობიექტივი“, ნიკოლოზ მჟავანაძის საავტორო გადაცემა „სამოქალაქო საზოგადოება“, 30 აგვისტო, 21:30 ჟურნალისტი ნიკოლოზ მჟავანაძე, სადავო პრინციპი - 1.

საქმის განხილვის დახურულ ნაწილში, მედია საშუალებების - „კვირის პალიტრა“, „ambebi.ge”, “Ipn.ge” ჭრილში, მონაწილეობა არ მიუღია საბჭოს წევრ გიორგი სულაძეს. მან განაცხადა თვითაცილება, ვინაიდან აქვს შრომითი ურთიერთობა იმ მედია ჰოლდინგთან, რომელიც ასევე ფლობს ზემოაღნიშნულ მედია საშუალებებს.


საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებელი და მისი წარმომადგენელი, ასევე მხოლოდ ერთი მოპასუხე მედია საშუალების ipress.ge წარმომადგენელი ირმა მესხია. რამდენიმე მედია საშუალებამ წარმოადგინა შეპასუხება, რომელთა შესახებ აღნიშნული იქნება გადაწყვეტილების შესაბამის ნაწილში.


რიგი მოპასუხე მედია საშუალებების მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაზე/სიუჟეტზე მითითებული არ იყო ავტორი ჟურნალისტი, საბჭოს სამდივნომ მიმართა მედიასაშუალებებს, რომ ეცნობებინათ სადავო მედია პროდუქტებზე პასუხისმგებელი პირები, მაგრამ საბჭოსათვის არ იქნა აღნიშნული ინფორმაცია მოწოდებული და ვერ მოხდა კონკრეტული პასუხისმგებელი პირების იდენტიფიცირება. ასეთ შემთხვევაში ქარტიის საქმის წარმოების წესის [პუნქტი 3.4 ] თანახმად: „თუ შეუძლებელია პასუხისმგებელი პირის მოძიება, ეს არ აფერხებს განცხადების განხილვას და ქარტიის გადაწყვეტილებაში მოპასუხედ მიეთითება არაიდენტიფიცირებული ავტორი/ჟურნალისტი“.


სამოტივაციო ნაწილი:

ქარტიის პირველი პრინციპის მიხედვით „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.


განმცხადებლის მიერ წარმოდგენილი დოკუმენტების და საბჭოს მიერ მოკვლეული ინფორმაციის შესაბამისად დადასტურებული სახით დადგინდა შემდეგი ფაქტობრივი გარემოებები:

1.   2017 წლის 03 მაისის რეკომენდაციით საქართველოს სახალხო დამცველმა დადგენილად მიიჩნია საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს თანამშრომლის ეკატერინე მესხიძის „შევიწროებით და სექსუალური შევიწროებით გამოხატული სქესის ნიშნით დისკრიმინაციის“ ფაქტი [შემდგომ „სექსუალური შევიწროება“], ამავე სააგენტოს უფროსის, პაპუნა უგრეხელიძის მიერ. 

2.  პაპუნა უგრეხელიძემ მიმართა სასამართლოს და მოითხოვა რომ ეკატერინე მესხიძეს მოეხდინა შემდეგი განცხადებების უარყოფა:


3. სასამართლომ ნაწილობრივ დააკმაყოფილა მოსარჩელე პაპუნა უგრეხელიძის მოთხოვნა და ეკატერინე მესხიძეს დაავალა ზემოაღნიშნული გამონათქვამების უარყოფა, გარდა ფრაზებისა “აი მესაკუთრეობის, ასე ვთქვათ, არა ჯანსაღი დამოკიდებულება მას აქვს ნებისმიერი თანამშრომლის მიმართ“, „მაგინა, საშინელი სიტყვებით გამომლანძღა“.

4. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე ცალსახაა, რომ სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი პაპუნა უგრეხელიძის მიერ, და ეს ფაქტი უკვე დადგენილი ჰქონდა სახალხო დამცველს ამასვე აღნიშნავდა ეკატერინე მესხიძის უფლებადამცველი ორგანიზაცია - საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, რომელმაც იმავე დღესვე, 2019 წლის 09 აგვისტოს 12:12 წუთზე გამოაქვეყნა განცხადება, სადაც აღნიშნავდა რომ „სასამართლო არ განიხილავდა პაპუნა უგრეხელიძემ განახორციელა თუ არა სექსუალური შევიწროება. აღნიშნული გარემოება უკვე დადგენილია სახალხო დამცველის მიერ, რაც გასაჩივრებას არ ექვემდებარება. კერძოდ, შევიწროება და სექსუალური შევიწროებით გამოხატული სქესის ნიშნით დისკრიმინაცია სახალხო დამცველმა 2017 წლის 03 მაისს დაადგინა. სახალხო დამცველის დასკვნის თანახმად, პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან ადგილი ჰქონდა ფამილიარული ტერმინოლოგიის გამოყენებას, მუქაროს შემცველ სმს ტექსტებს და ა.შ. შესაბამისად, საქართველოს სახალხო დამცველმა განმცხადებლის მიერ წარდგენილი მტკიცებულებების, მოწმეთაგან მოპოვებული ინფორმაციისა და მოპასუხესთან გასაუბრებიდან გამოკვეთილი ინფორმაციის საფუძველზე მიიჩნია, რომ პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან ადგილი ჰქონდა, ერთი მხრივ სქესის ნიშნით შევიწროებას, რაც გამოიხატებოდა მსხვერპლის შეურაცხყოფასა და დამამცირებელ სამუშაო გარემოს შექმნაში, და მეორე მხრივ, ვერბალური ფორმით სექსუალურ შევიწროებაში“.


თითოეული სადავო ჟურნალისტური პროდუქტის შეფასება: 


1. კვირის პალიტრა, სადავო სტატია „,სექსუალურ შევიწროებაში დადანაშაულებული პაპუნა უგრეხელიძე სასამართლომ უდანაშაულოდ ცნო". 09 აგვისტო, 2019 წელი.

გარდა სათაურისა, სადავო სტატიის ტექსტის თანახმად „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარის, პაპუნა უგრეხელიძის სარჩელი დააკმაყოფილა და დაადგინა, რომ მისი მხრიდან ყოფილ თანამშრომელზე, ეკა მესხიძეზე სექსუალურ შევიწროებას ადგილი არ ჰქონია“. კვირის პალიტრის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია არასწორია, სასამართლოს არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი პაპუნა უგრეხელიძის მიერ, შესაბამისად ვერც პაპუნა უგრეხელიძის „უდანაშაულობას“ ან/და ამ ფაქტის არ არსებობას ვერ დაადგენდა სასამართლო. აქვე აღსანიშნავია რომ სტატია ასახავს მხოლოდ პაპუნა უგრეხელიძის და მისი ადვოკატის პოზიციას, არა თუ მეორე მხარის პოზიცია, არამედ ჟურნალისტის მცდელობაც კი არ ჩანს რომ დაკავშირებოდა მეორე მხარეს და მისი პოზიცია მიეწოდებინა მკითხველისთვის, რაც ასევე წარმოადგენს ბალანსის და შესაბამისად ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


2. ambebi.ge, სადავო სტატია „მათ მერკანტელური მიზნები ამოძრავებთ" - რას წერს სექსუალურ შევიწროებაში ბრალდებული პაპუნა უგრეხელიძე, სასამართლოში გამარჯვების შემდეგ“. 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სტატიის მიხედვით: „საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე, რომელსაც სექსუალურ შევიწროებაში ადანაშაულებდნენ, თბილისის საქალაქო სასამართლომ უდანაშაულოდ ცნო. ამის შესახებ უგრეხელიძე "ფეისბუქზე" წერს“. სადავო სტატიაში ასევე სრულად არის მოყვანილი პაპუნა უგრეხელიძის ფეისბუქ პოსტი. ავტორი ჟურნალისტი სტატიის ბოლოს აღნიშნავს რომ „2018 წელს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე, პაპუნა უგრეხელიძე მისმა ყოფილმა თანამშრომელმა, ეკა მესხიძემ სექსუალურ შევიწროვებაში დაადანაშაულა.“ ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე მკითხველი იღებს ინფორმაციას, რომ სასამართლოს მიერ არ დადასტურდა პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან სექსუალური შევიწროების ფაქტი, რაც არასწორია, სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან. აქვე აღსანიშნავია, რომ სტატია ასახავს მხოლოდ პაპუნა უგრეხელიძის პოზიციას, არ არის მოცემული მეორე მხარის პოზიცია, ჟურნალისტის მცდელობაც არ ჩანს რომ დაკავშირებოდა მეორე მხარეს და მისი პოზიცია მიეწოდებინა მკითხველისთვის, რაც ასევე წარმოადგენს ბალანსის და შესაბამისად ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


3. Exclusivenews.ge, სადავო სტატია „პაპუნა უგრეხელიძე ეკა მესხიძის სექსუალურ შევიწროებაში სასამართლომ უდანაშაულოდ ცნო“, 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სადავო სტატიის სათაურში მითითებულ ინფორმაცის, რომ თითქოს სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე სექსუალურ შევიწროებაში უდანაშაულოდ სცნო, აგრძელებს თავად სტატიის ტექსტიც, სადაც მითითებულია, რომ: „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე ნაწილობრივ გაამართლა“. სტატიის ბოლოს ჟურნალისტი განმარტავს რომ: „2018 წელს უგრხელიძე მისმა ყოფილამ თანამშრომელმა ეკა მესხიძემ სექსუალურ შევიწროებაში დაადანაშაულა“. მითითებული ინფორმაციით ჟურნალისტი მკითხველს აწვდის ამბავს რომ თითქოს პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან სექსუალური შევიწროების ფაქტი სასამართლოს მიერ არ დადასტურდა, რაც არასწორია, სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი. აქვე აღსანიშნავია, რომ სტატია ასახავს მხოლოდ პაპუნა უგრეხელიძის პოზიციას, არ არის მოცემული მეორე მხარის პოზიცია, ჟურნალისტის მცდელობაც არ ჩანს რომ დაკავშირებოდა მეორე მხარეს და მისი პოზიცია მიეწოდებინა მკითხველისთვის, რაც ასევე წარმოადგენს ბალანსის და შესაბამისად ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


4. ტელეკომპანია იმედის ჟურნალისტები, სადავო სიუჟეტი გადაცემაში ქრონიკა 14:00 საათზე - 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სიუჟეტის წარდგენისას წამყვანი ლევან კვატაშიძე აღნიშნავს რომ „[პაპუნა უგრეხელიძე] სასამრთლომ ნაწილობრივ გაამართლა ეკატერინე მესხიძის ხმაურიანი ბრალდებები პაპუნა უგრეხელიძის წინაღმდეგ არ დადასტურდა“ წარდგენის ბოლოს წამყვანი აკონკრეტებს რომ „როგორც ცნობილია 2018 წელს პაპუნა უგრეხელიძე სექსუალურ შევიწროებაში მისმა ყოფილმა თანამშრომელმა დაადანაშაულა“ ამ ორი ფრაზის ერთიანობით აუდიტორიას მიეწოდება ინფორმაცია რომ თითქოს სასამართლომ არ დაადასტურა ეკატერინე მესხიძის ბრალდებები სექსუალურ შევიწროებასთან დაკავშირებით რაც არ შეესაბამება სიმართლეს. იგივე ხაზი გრძელდება სიუჟეტშიც, რომელიც შეიცავს პაპუნა უგრეხელიძესთან ინტერვიუს, რომელიც საუბრობს რომ თითქოს სასამართლომ დაადგინა რომ მის მიერ სექსუალურ შევიწროებას ადგილი არ ჰქონია. მართალია სიუჟეტში არის მეორე მხარის, ეკატერინე მესხიძის ადვოკატის ინტერვიუც, მაგრამ ეს ვერ უზრუნველყოფს ბალანსის დაცვას და მაყურებლისათვის გადამოწმებული ინფორმაციის მიწოდებას, ვინაიდან ადვოკატი საუბრობს საქმის პროცედურულ ნაწილზე და არ ჩანს რომ ჟურნალისტი დაინტერესდა იმით თუ რეალურად რაზე იმსჯელა სასამართლომ და სასამართლოს გადაწყვეტილება მართლა გულისხმობდა თუ არა იმას რომ პაპუნა უგრეხელიძე სექსუალურ შევიწროებასთან დაკავშირებულ ბრალდებებში „გამართლდა“ . ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე საბჭო მიიჩნევს რომ დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.


5. interpressnews.ge, სადავო სტატია ,,საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი უფროსი - სასამართლომ დაადგინა, რომ სექსუალურ შევიწროებას ადგილი არ ჰქონია და მოპასუხეს ბინძური კამპანიის 5 ტელევიზიაში უარყოფა დაავალა." 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სადავო სტატიაში, პაპუნა უგრეხელიძეზე დაყრდნობით მითითებულია, რომ „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარის, პაპუნა უგრეხელიძის სარჩელი დააკმაყოფილა და დაადგინა, რომ მისი მხრიდან ყოფილ თანამშრომელზე, ეკა მესხიძეზე სექსუალურ შევიწროებას ადგილი არ ჰქონია“. როგორც აღინიშნა ეს ინფორმაცია არ შეესაბამებოდა სიმართლეს. სტატიაში ასევე მოცემულია პაპუნა უგრეხელიძის ადვოკატის ინტერვიუ. ამასთან სტატია არ შეიცავს მეორე მხარის პოზიციას, და წარმოადგენს ბალანსის დარღვევას. საბოლოო ჯამში, სტატია მკითხველს აცნობს არასწორ ინფორმაციას, რომ თითქოს სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე სექსუალურ შევიწროვებაში „უდანაშაულოდ“ ცნო, შესაბამისად არასწორი და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელებით დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.


6. ipress.ge, სადავო სტატია „უგრეხელიძე: მესხიძეს დაევალა 5 ტელეკომპანიაში საჯაროდ უარყოს ცრუ ბრალდება სექსუალურ შევიწროებაზე", 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სტატიაში მტკიცებით ფორმაში მითითებულია არასწორი ინფორმაცია, რომ „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო“. აღნიშნულიდან და იქიდან გამომდინარე რომ სტატია არ შეიცავს მეორე მხარის პოზიციას ჟურნალისტის მიერ მოხდა ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა. როგორც აღინიშნა სხდომას ესწრებოდა სადავო სტატიის ავტორი ჟურნალისტი ირმა მესხია რომელმაც აღნიშნა რომ მან სცადა ინფორმაციის გადამოწმება საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაში [საია], რომელიც იცავდა ეკატერინე მესხიძის ინტერესებს, მაგრამ მცდელობის მომენტისათვის მან პასუხი ვერ მიიღო. ხოლო მას შემდეგ რაც საიამ თავის პოზიცია გამოაქვეყნა,  მედია საშუალებამ განცხადება  უცვლელი სახით განათავსა  საკუთარ ვებ გვერდზე. საბჭოს მიერ მოკვლეული იქნა რომ:

• სადავო სტატია Ipress.ge ზე განთავსდა 9 აგვისტოს 12:38 წუთზე.
• სადავო სტატიის გამოქვეყნებამდე დაახლოებით 20 წუთით [12:12 წუთზე] ადრე სიას პოზიცია უკვე საჯაროდ იყო გამოქვეყნებული.
• საიას პოზიცია Ipress.ge ზე დაიდო დაახლოებით 2 საათის შემდეგ, 14:06 წუთზე.
• მიუხედავად იმისა რომ ჟურნალისტისათვის უკვე ცნობილი იყო 12:38 წუთზე გამოქვეყნებული ინფორმაციის ფაქტობრივი უზუსტობების შესახებ, მას სტატია არ შეუსწორებია, და სიას განცხადება ცალკე განათავსა და შესაბამისად მკითხველი რომელიც მხოლოდ სადავო სტატიას გაეცნობოდა, ისევ არასწორ ინფორმაციას მიიღებდა.

ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე ქარტიის საბჭო მიიჩნევს რომ ადგილი ჰქონდა ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


7. gurianews.com, სადავო სტატია „,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო", 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სადავო სტატიის ტექსტი იმეორეს სათაურში მითითებულ არასწორ ინფორმაციას, რომ „სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო. თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე ნაწილობრივ გაამართლა“. ქარტიის საბჭოს მიერ დადგენილი იქნა რომ სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი პაპუნა უგრეხელიძის მიერ. ასევე სტატია შეიცავს მხოლოდ პაპუნა უგრეხელიძის პოზიციას, არ არის მოცემული მეორე მხარის კომენტარი და ჟურნალისტის მცდელობაც არ ჩანს რომ დაკავშირებოდა მეორე მხარეს და მისი პოზიცია მიეწოდებინა მკითხველისთვის. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე ჟურნალისტის მიერ დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.


8. Marshalpress, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ ცნო" 09 აგვისტო, 2019 წელი.

9. Newposts.ge, სადავო სტატია ,,ძალადობა და სექსუალური შევიწროვება - სასაამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე უდანაშაულოდ სცნო".

ზემოაღნიშნულ ორივე სადავო სტატიაში მითითებულია რომ „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ ცნო“ როგორც არა ერთხელ აღინიშნა სადავო სტატიებში მითითებული ინფორმაცია არ შეესაბამოდა სიმართლეს, მეტიც, არ იყო გადამოწმებული მეორე მხარესთან, შესაბამისად დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.


10. Caucasus business week, სადავო სტატია ,,The court acquitted Papuna Ugrekhelidze of Abuse and Sexual Harassment".

სადავო სტატიაში აღნიშნული იყო რომ „Tbilisi City court satisfied 5 out of 6 claims of Papuna Ugrekhelidze, the former Chairman of the National Agency of Public Registry (NAPR) and ruled that Ekaterine Meskhidze did not suffer any abuse or harassment at work [თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარის პაპუნა უგრეხელიძის 6 მოთხოვნიდან 5 დააკმაყოფილა და დაადგინა რომ ეკატერინე მესხიძეზე არ განხორციელებულა სექსუალური შევიწროება]. ინფორმაცია არასწორია, სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია სექსუალური შევიწროების ფაქტზე, შესაბამისად ვერ დაადგენდა სექსუალური შევიწროება განხორციელდა თუ არა. ასევე სტატია არ შეიცავს მეორე მხარის პოზიციას, რაც წარმოადგენს ბალანსის დარღვევას. სტატიაში ,,The court acquitted Papuna Ugrekhelidze of Abuse and Sexual Harassment" დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.


11. Liberali.ge, სადავო სტატია ,,პაპუნა უგრეხელიძემ, რომელსაც სექსუალურ შევიწროებაში ადანაშაულებდნენ, დავის პირველი რაუნდი მოიგო". 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სხვა სადავო სტატიებისაგან განსხვავებით Liberali.ge სტატიაში მითითებული იყო ორივე მხარის პოზიცია, სადაც ეკატერინე მესხიძის უფლებადამცველი აღნიშნავდა რომ „სასამართლო არ განიხილავდა პაპუნა უგრეხელიძემ განახორციელა თუ არა სექსუალური შევიწროება. აღნიშნული გარემოება უკვე დადგენილია სახალხო დამცველის მიერ, რაც გასაჩივრებას არ ექვემდებარება“. მაგრამ ქარტიის საბჭო პრობლემურად მიიჩნევს სტატიის სათაურს.

სადავო სტატიის სათაური ,,პაპუნა უგრეხელიძემ, რომელსაც სექსუალურ შევიწროებაში ადანაშაულებდნენ, დავის პირველი რაუნდი მოიგო" მკითხველს აწვდის ინფორმაციას რომ თითქოს სექსუალურ შევიწროებასთან დაკავშირებული დავის პირველი რაუნდი მოიგო პაპუნა უგრეხელიძემ, რომელი ინფორმაციაც იყო არასწორი და ეს თავად სტატიის შინაარსშიც ჩანდა, შესაბამისად საბჭო მიიჩნევს რომ არაზუსტი, შეცდომაში შემყვანი და მანიპულაციური სათაურის გამოყენებით დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

საბჭომ საქმეში „ანა გაბელაია მართა ლაბაძისა და Reportiori.ge-ს, kvira.ge-ის, digest.pia.ge-ს არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტების წინააღმდეგ [2018 წელი], აღნიშნა რომ



12. 2020news, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო". 09 აგვისტო, 2019 წელი.


სათაურის მსგავსად სადავო სტატიის ტექსტითაც არასწორი ინფორმაცია გავრცელდა რომ „საქალაქო სასამართლომ 6 სასარჩელო მოთხოვნიდან 5 დააკმაყოფილა და დაადგინა, რომ ეკატერინე მესხიძის მიმართ ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებას ადგილი არ ჰქონია“. როგორც უკვე აღინიშნა ეს ინფორმაცია არ შეესაბამებოდა სიმართლეს, ასევე სადავო სტატია არ შეიცავდა მეორე მხარის პოზიციას და ეყრდნობოდა მხოლოდ პაპუნა უგრეხელიძის, და როგორც აღმოჩნდა მცდარ ინფორმაციას, რაც იწვევს ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


13. infopostalioni.com, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო“. 09 აგვისტო, 2019 წელი.


სადავო სტატიაში აღნიშნულია რომ „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე გაამართლა“. ხოლო მკითხველისათვის იმის საილუსტრაციოდ თუ რაში „გამართლდა“ პაპუნა უგრეხელიძე, სტატიაში მითითებულია რომ იგი ყოფილმა თანამშრომელმა ეკა მესხიძემ სექსუალურ შევიწროებაში დაადანაშაულა. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე დგინდება რომ მედია საშუალების მიერ გავრცელდა არასწორი, დაუბალანსებელი, გადაუმოწმებელი ინფორმაცია რამაც გამოიწვია ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა.


14. ტელეკომპანია „ობიექტივი“, ნიკოლოზ მჟავანაძის საავტორო გადაცემა „სამოქალაქო საზოგადოება“, 30 აგვისტო, 21:30 ჟურნალისტი ნიკოლოზ მჟავანაძე, სადავო პრინციპი - 1.

ტელეკომპანია „ობიექტივში“, ნიკოლოზ მჟავანაძის საავტორო გადაცემაში, წამყვანმა ისაუბრა სასამართლო დავაზე პაპუნა უგრეხელიძესა და ეკატერინე მესხიძეს შორის, სადაც აღნიშნა რომ „ის ბრალდებები რომელიც იყო მის მიმართ, ყველა ამ ბრალდებასთან [იგულისხმება ბრალდება სექსუალურ შევიწროებასთან დაკავშირებით] დაკავშირებით იმსჯელა სასამართლომ და ამ მესხიძეს რომელიც ადანაშაულებდა ამ ადამიანს დაავალა ამ ცნობების უარყოფა“ საბჭოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების თანახმად სასამართლოს არ უმსჯელია სექსუალური შევიწროებასთან დაკავშირებით, შესაბამისად ჟურნალისტის მიერ გაჟღერებული ინფორმაცია იყო არასწორი. ამასთან გადაცემა შეიცავს პაპუნა უგრეხელიძესთან ინტერვიუს, წამყვანი შემდეგ თემას აგრძელებს მოწვეულ სტუმრებთან ერთად და არც ეტაპზე არ ჩანს ჟურნალისტის მცდელობაც კი რომ ინფორმაცია გადაემოწმებინა მეორე მხარესთან, რაც ასევე იწვევს ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


შენიშვნა: საბჭოს სამდივნოსთან კომუნიკაციის დროს რამდენიმე მოპასუხე მედია საშუალებამ მიუთითა, რომ ისინი ინფორმაციის გამოქვეყნებისას დაეყრდნენ სხვა მედია საშუალებას, რაც მათ ათავისუფლებდა სარედაქციო პასუხისმგებლობისაგან. ქარტიის საბჭო კიდევ ერთხელ აღნიშნავს რომ სხვა მედიის, როგორც წყაროზე მითითება არც ერთ შემთხვევაში არ ათავისუფლებს მედიასაშუალებას თავად იზრუნოს აუდიტორიისათვის ზუსტი ინფორმაციის მიწოდებაზე, და ყველა ესეთი მედია საშუალება ეთიკური ვალდებულებების დაცვის მიზნით მოვალე იყო გადაემოწმებინა სხვა მედია საშუალების [ანუ წყაროს] მიერ გავრცელებული ინფორმაცია. უცვლელი სახით მასალის კოპირებით კი მათ პირველწყარო მედია საშუალების მსგავსად ვერ შეასრულეს ეთიკური ვალდებულებები.


ქარტიის მე-5 პრინციპის თანახმად “მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება”. ქარტიის საბჭოს განმცხადებელმა წარმოუდგინა მტკიცებულებები, რომ მათ შესწორების მოთხოვნით მიმართეს შემდეგ მედია საშუალებებს: ტელეკომპანია იმედი, interpressnews.ge, ipress.ge, gurianews.com, Marshalpress, Newposts.ge, Caucasus business week, Liberali.ge, 2020news, infopostalioni.com. აღნიშნული მედია საშუალებებიდან არც ერთს არ შეუსწორებია ინფორმაცია ეთიკური ჟურნალისტიკისათვის დადგენილი წესით, შესაბამისად დაირღვა მე-5 პრინციპი. ცალკე აღსანიშნავია infopostalioni.com, რომელმაც ქარტიის საბჭოს აცნობა, რომ ეკატერინე მესხიძის პრეტენზიის შემდეგ მათ სადავო სტატია წაშალეს. საბჭო ხაზს უსვამს რომ არასწორი ინფორმაციის წაშლა არ წამოადგენს შესწორებას და ეთიკური ვალდებულებებისაგან არ ათავისუფლებს ჟურნალისტს: 

• მასალა სრულად მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში შეიძლება წაიშალოს. მაგალითად მაშინ, როდესაც საჯარო ინტერესის არარსებობის შემთხვევაში ის ზიანს აყენებს, ლახავს სხვათა უფლებებს და განსაკუთრებით უხეშად არღვევს ეთიკურ სტანდარტებს.
• მასალა შესწორების ნაცვლად როგორც წესი, მაშინ შეიძლება წაიშალოს, როდესაც მხოლოდ თქვენ ხართ ინფორმაციის გამავრცელებელი ერთადერთი ღია წყარო. თუკი ინფორმაცია სხვების მიერაც არის გავრცელებული, მაშინ ჩამოხსნის ნაცვლად იმავე ბმულზე შესწორება სჯობს.

• მასალის წაშლის შემთხვევაში სასურველია რედაქციამ ახსნას ამ გადაწყვეტილების მიზეზი.
• თუკი მომდევნო დღეებში გამოიკვეთა მნიშვნელოვანი დეტალები, რაც არსობრივად ცვლის წინა დღეს გავრცელებულ ინფორმაციას, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს აუდიტორია, უმჯობესია ცალკე მომზადდეს ახალი მასალა, უკვე გამოქვეყნებულ სტატიაში კი ცხადად მიეთითოს ბმული და გაუკეთდეს შესაბამისი წარწერა ახლად გამოვლენილი გარემოების შესახებ.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

ქარტიის პირველი პრინციპი დაარღვიეს: 

1. კვირის პალიტრის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
2. Ambebi.ge - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
3. Exclusivenews.ge -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
4. ტელეკომპანია იმედის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა და წამყვანმა ლევან კვატაშიძემ.
5. Interpressnews.ge - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
6. Ipress.ge- ის ჟურნალისტმა ირმა მესხიამ.
7. Gurianews.com - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
8. Marshalpress -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
9. Newposts.ge - -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
10. Caucasus Business week -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
11. Liberali.ge - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
12. 2020news -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
13. Infopostalioni.com -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
14. ტელეკომპანია „ობიექტივის“ ჟურნალისტმა ნიკოლოზ მჟავანაძემ.

ქარტიის მე-5 პრინციპი დაარღვიეს:

1. ტელეკომპანია იმედის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა და წამყვანმა ლევან კვატაშიძემ.
2. Interpressnews.ge - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
3. Ipress.ge- ის ჟურნალისტმა ირმა მესხიამ.
4. Gurianews.com - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
5. Marshalpress -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
6. Newposts.ge - -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
7. Caucasus Business week -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
8. Liberali.ge - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა. 
9. 2020news -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
10. Infopostalioni.com -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.

20 დეკემბერი 2019 წელი


საქმე N  340 

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, ლაურა გოგოლაძე, გიორგი სულაძე, გელა მთივლიშვილი, კამილა მამედოვა.

განმცხადებელი: დავით სონღულაშვილი

მოპასუხე: რუსუდან ჯაბანაშვილი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა დავით სონღულაშვილმა რომელიც მიიჩნევდა რომ 11 ნოემბერს, ტელეკომპანია „მთავარის“ გადაცემაში "მთავარი 9 საათზე“ რუსუდან ჯაბანაშვილის ავტორობით გასულ სიუჟეტში დაირღვა ქარტიის პირველი და მე-5 პრინციპი.

საქმის განხილვას არ დასწრებია განმცხადებელი და მოპასუხე ჟურნალისტი, რომელსაც არც საპასუხო პოზიცია წარმოუდგენია.

სამოტივაციო ნაწილი 

ქარტიის პირველი პრინციპის მიხედვით „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. სიუჟეტი ძირითადად ეხებოდა თბილისის საკრებულოს წევრს ირაკლი ზარქუას, რომელსაც ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენელი კორუფციულ გარიგებებში ადანაშაულებდა და მიიჩნევდა, რომ ირაკლი ზარქუას ოჯახის წევრს 700 000 ლარად ღირებული ტერიტორია თბილისის მერიამ 1 ლარად უკანონოდ გადასცა. სიუჟეტის ბოლოს ჟურნალისტი აღნიშნავს რომ „ტერიტორიაზე, რომელიც მერიისაგან ირაკლი ზარქუას ოჯახმა სიმბოლურად, ერთ ლარად მიიღო, მალე სავაჭრო ცენტრი აშენდება, ამ კომპანიის უკან ქართული ოცნების დეპუტატი დავით სონღულაშვილი დგას, სანდო წყარომ მთავარ არხს უთხრა რომ სონღულაშვილმა ირაკლი ზარქუას ოჯახისაგან მიწა 2 000 000 იყიდა“ განმცხადებელი სადავოდ სწორედ ამ ეპიზოდს თვლიდა. ქარტიის საბჭოს პოზიციით გავრცელებული ინფორმაცია გადაუმოწმებელია და ეყრდნობა მხოლოდ ერთ კონფიდენციალურ წყაროს. ჟურნალისტს არ უცდია კომენტარი მიეღო დავით სონღულაშვილისაგან/მასთან გადაემოწმებინა ინფორმაცია. გარდა ამისა, ჟურნალისტს შეეძლო რომ საჯაროდ ხელმისაწვდომ წყაროში [საჯარო რეესტრში] გადაემოწმებინა ინფორმაცია, რომელიც მას კონფიდენციალურმა წყარომ მიაწოდა. კერძოდ, გადაემოწმებინა მიწის ნაკვეთის ფასი და ახალი მყიდველის/მესაკუთრის კავშირი სონღულაშვილთან, როგორც სიუჟეტიდან ჩანს ჟურნალისტმა ეს ძალისხმევაც არ გასწია რომ პატივი ეცა საზოგადოების უფლებისთვის - მიიღოს გადამოწმებული ინფორმაცია და მხოლოდ დაუბალანსებელი, ერთ წყაროზე დარყდნობით, გადაუმოწმებელი ინფორმაცია გაავრცელა, რითაც დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

ქარტიის მე-5 პრინციპის თანახმად “მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება”. განმცხადებელმა მიუთითა რომ „ოფიციალური წერილისა და ასევე ელექტრონული ფოსტით საშუალებით მივმართე ტელეკომპანია "მთავარი არხის" ეთიკის საბჭოს იმ მიზნით, რომ შეესწორებინათ გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება, თუმცა მათი მხრიდან აღნიშნულის გამოსწორება არ მომხდარა“ აღნიშნული მიმართვის დამადასტურებელი მტკიცებულებები განმცხადებელს არ წარმოუდგენია ქარტიის საბჭოსთვის, შესაბამისად მე-5 პრინციპის დარღვევა არ დადგინდა.

სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. რუსუდან ჯაბანაშვილმა დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.
2. რუსუდან ჯაბანაშვილს არ დაურღვევია ქარტიის მე-5 პრინციპი.

22 სექტემბერი 2019 წელი

საქმე N 308

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: მაია მერკვილაძე, ირმა ზოიძე, ლაურა გოგოლაძე, ლიკა ზაკაშვილი, გელა მთივლიშვილი.

განმცხადებელი: ჟურნალისტიკის რესურსცენტრი

მოპასუხე: რატი ხვისტანი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ჟურნალისტიკის რესურსცენტრმა, რომელიც მიიჩნევდა რომ საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ,,პირველი არხის“ საინფორმაციო პროგრამა ,,მოამბის“ 16 აგვისტოს მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში, 21:21-ზე გადაცემულ რეპორტაჟში დაირღვა ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-11 პრინციპი. რეპორტაჟი წარადგინა და შესაბამისად მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტი - რატი ხვისტანი.

განცხადების განხილვას დაესწრო განმცხადებლის წარმომადგენელი, მოპასუხე ჟურნალისტი სხდომას არ დასწრებია და არც შეპასუხება არ წარმოუდგენია.


სამოტივაციო ნაწილი: 


ქარტიის პირველი პრინციპი “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია". სადავო რეპორტაჟი იყო საზოგადოებრივი მაუწყებლის გამოხმაურება ჟურნალისტიკის რესურსცენტრის მიერ მომზადებულ საგამოძიებო ფილმზე ,,რეკლამის ეფექტი საზოგადოებრივ მაუწყებელზე“ [შემდგომ „საგამოძიებო ფილმი“].

სადავო სიუჟეტი საგამოძიებო ფილმს აღწერს როგორც ,,მორიგი დეზინფორმაციის კამპანია პირველი არხის წინააღმდეგ“, წარმდგენი რატი ხვისტანი ასევე სრულად აჟღერებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის განცხადების ტექსტს, სადაც მითითებულია რომ საგამოძიებო ფილმით „სახეზე გვაქვს პირველი არხის, მისი საქმიანობის შესახებ ფაქტების მიზანმიმართული დამახინჯება და მათი ინტერპრეტაცია, რაც მიზნად ისახავს საზოგადოების შეცდომაში შეყვანას, მსგავსი შინაარსის პროდუქცია გამოუსწორებელ ზიანს აყენებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის რეპუტაციას. ფილმი აგებულია სრულიად დაუსაბუთებელ, ხშირად ურთიერთგამომრიცხავ ვარაუდებსა, ასევე გაყალბებულ ფაქტებზე და ფილმის ავტორები მათზე დაყრდნობით აკეთებენ სრულიად ალოგიკურ და მთლიანად ტყუილის შემცველ დასკვნებს“.


იმის პარალელურად რომ საგამოძიებო ფილმი მოხსენიებულია როგორც გაყალბებული, დაუსაბუთებული, ურთიერთგამომრიცხავი, სიუჟეტი არ შეიცავს ფილმის იმ ეპიზოდებს რომელიც საზოგადოებრივი მაუწყებლის აზრით არის არასწორი და ყალბი, ასევე არ არის მეორე მხარის [საგამოძიებო ფილმის ავტორების] კომენტარი, რომ მათ პასუხი გაეცათ ბრალდებებზე. რა თქმა უნდა ერთის მხრივ საზოგადოებრივი მაუწყებელი არის მხარე, რომელზეც მომზადდა საგამოძიებო ფილმი, მაგრამ მეორეს მხრივ, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია, საზოგადოებრივი მაუწყებელი არის მედია, რომლის ვალდებულებაა პატივი სცეს საზოგადოების უფლებას, მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია, რაც თავის თავში მინიმუმ გულისხმობს იმას, რომ წარმოდგენილი იქნას ყველა მხარის პოზიცია. სადავო სიუჟეტში საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა უგულებელყო ეს ეთიკურ ვალდებულება, მაყურებელს არ აცნობა ფილმის შინაარსი, არ უზრუნველყო ფილმის ავტორების პოზიციის ასახვა და მაყურებელს მიაწოდა მხოლოდ ცალმხრივი, საკუთარი პოზიციის ამსახველი ინფორმაცია. მაყურებლისათვის უცნობი რჩებოდა საერთოდ რომელ ფილმზე და რა ინფორმაციაზე იყო საუბარი, რომელსაც საზოგადოებრივი მაუწყებელი უწოდებდა როგორც „ყალბს“, „შეცდომაში შემყვანს“. მედია ზუსტად იმით განსხვავდება სხვა ინფორმაციის გამავრცელებელი წყაროებიდან ან მხარეებისაგან, რომ მიუხედავად იმისა რომ კონკრეტულ ამბავში შეიძლება თავად იყოს მხარე, მაინც ყოველთვის უნდა გაითვალისწინოს მისი ეთიკური ვალდებულებები, მედიის როგორც დაბალანსებული და გადამოწმებული ინფორმაციის მიმწოდებელი წყაროს ფუნქცია, ამბის მიმართ გადალახოს სუბიექტური დამოკიდებულებები და ეთიკური სტანდარტების დაცვით მიაწოდოს მაყურებელს ინფორმაცია.


ქარტიის მეხუთე პრინციპი „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. სადავო სიუჟეტის გამოქვეყნების შემდეგ, 2019 წლის 19 აგვისტოს, ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრმა გაავრცელა განცხადება, სადაც სრულად უპასუხა ფილმთან დაკავშირებით საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ 2019 წლის 16 აგვისტოს გაჟღერებულ ბრალდებებს. დასტურდება რომ აღნიშნული შეპასუხება ცნობილი გახდა საზოგადოებრივი მაუწყებლისათვის, მაგრამ მათ არა თუ არა გაასწორეს 2019 წლის 16 აგვისტოს გასული სიუჟეტი, ამავე თემაზე 2019 წლის 29 აგვისტოს მომზადებულ სიუჟეტშიც კი არ მიაწოდეს მაყურებელს ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრის კომენტარი/განცხადება. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე ცალსახაა, რომ მედიამ არ შეასწორა არაზუსტი ინფორმაცია. ყოველგვარი ეჭვის გამოსარიცხად საბჭო განმარტავს რომ არაზუსტ ინფორმაციად ქარტიის საბჭოს პრაქტიკის თანახმად ასევე ითვლება ის ინფორმაცია, რომელიც არ იყო სათანადო წესით გადამოწმებული, არ იყო ასახული მეორე მხარის პოზიცია.

ქარტიის მე-11 პრინციპი „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება“.  ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ქარტიის საბჭომ ვერ მიიღო გადაწყვეტილება. ააიპ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საქმის წარმოების წესის [პუნქტი 4.7] თანახმად: „თუ კონკრეტულ გადაწყვეტილებას [პრინციპის დარღვევა ან არ დარღვევა] მხარი არ დაუჭირა მინიმუმ 5 წევრმა, გადაწყვეტილება ვერ იქნება მიღებული და ქვეყნდება სხდომის ოქმი, სადაც მიეთითება როგორც დარღვევის დადგენის მომხრე, ისე მოწინაღმდეგე საბჭოს წევრთა არგუმენტები“. მე-11 პრინციპის ჭრილში, პრინციპის დარღვევას ან არ დარღვევას მხარი არ დაუჭირა 5 წევრმა და შესაბამისად საბჭომ ვერ მიიღო გადაწყვეტილება ფაქტის გაზრახ დამახინჯებასთან დაკავშირებით. საბჭოს წევრთა ნაწილმა მიიჩნია რომ განზრახვას ადგილი არ ჰქონდა და მეორე მხარის პოზიციის გარეშე ინფორმაციის გავრცელება გამოიწვია საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ თავისი როლის და დანიშნულების არასწორად აღქმამ, რადგან ჩათვალეს რომ ამ ამბავში ისინი წარმოადგენდნენ მხოლოდ მხარეს და არ გაითვალისწინეს მათი, როგორც მედიის სტატუსი და დანიშნულება, ასევე ყურადღება მიაქციეს იმ ფაქტს, რომ ამ დროისთვის [16 აგვისტო] არ იყო გამოქვეყნებული ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრის საპასუხო განცხადება. ხოლო საბჭოს სხვა წევრების აზრით, სწორედ ის გარემოება, რომ საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სიუჟეტი მოამზადა როგორ დაინტერესებულმა/სუბიექტურმა მხარემ, ადასტურებდა განზრახვას.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. რატი ხვისტანმა დაარღვია ქარტიის 1 და მე-5 პრინციპი.
2. მე-11 პრინციპზე გადაწყვეტილება ვერ იქნა მიღებული.

22 სექტემბერი 2019 წელი

საქმე N 324

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: მაია მერკვილაძე, ირმა ზოიძე, ლაურა გოგოლაძე, ლიკა ზაკაშვილი, გელა მთივლიშვილი.

განმცხადებელი: ჟურნალისტიკის რესურსცენტრი

მოპასუხე: თამთა სანიკიძე, ქეთი ქაშაკაშვილი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ჟურნალისტიკის რესურსცენტრმა, რომელიც მიიჩნევდა რომ საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ,,პირველი არხის“ საინფორმაციო პროგრამა ,,მოამბის“ 2019 წლის 29 აგვისტოს მომზადებულ სიუჟეტში დაირღვა ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-11 პრინციპი. მოპასუხე ჟურნალისტებად განისაზღვრნენ წამყვანი თამთა სანიკიძე [ქარტიის პირველი პრინციპი] და სიუჟეტის ავტორი ქეთი ქაშაკაშვილი [პირველი, მე-5 და მე-11 პრინციპი].

განცხადების განხილვას დაესწრო განმცხადებლის წარმომადგენელი, მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან და არც შეპასუხება არ წარმოუდგენიათ.


სამოტივაციო ნაწილი:

ქარტიის პირველი პრინციპი “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. სადავო სიუჟეტი ეხებოდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის გამოხმაურებას ჟურნალისტიკის რესურსცენტრის მიერ მომზადებულ საგამოძიებო ფილმზე ,,რეკლამის ეფექტი საზოგადოებრივ მაუწყებელზე“ [შემდგომ „საგამოძიებო ფილმი“], კონკრეტულად კი ამ ფილმის განხილვას საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს მიერ.

ქეთი ქაშაკაშვილის ნაწილში: სიუჟეტის ავტორი ჟურნალისტი აღნიშნავს, რომ საგამოძიებო ფილმი განიხილა საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭომ და დაადგინა რომ ფილმში მითითებული გარემოებები საზოგადოებრივი მაუწყებლის შესახებ არასწორია და ადგილი ჰქონდა დოკუმენტების მცდარ ინტერპრეტაციას. მოყვანილია საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის ფრაზა, რომ საგამოძიებო ფილმი სიცრუეზეა აგებული, რომ ინფორმაციის მიზანმიმართულად გაყალბება ხდება, რომ „ყველაფერი არის ტყუილი“, სადავო სიუჟეტში მოცემულია საზოგადოებრივი მაუწყებლის დეტალური განმარტება, თუ რას და რატომ თვლის ფილმში არასწორ ინფორმაციად. ამასთან აღსანიშნავია, რომ მოყვანილია მხოლოდ კონკრეტული ეპიზოდები საგამოძიებო ფილმიდან, ისიც ტექსტური სახით, რაც აჩენს იმის ალბათობას, რომ კონტექსტი შეიძლება სხვა იყო ან ფილმის სხვა ნაწილები ამ ინფორმაციას ავსებდეს ან აზუსტებდეს. ყოველივე აღნიშნულის პარალელურად სადავო სიუჟეტი არ შეიცავს მეორე მხარის, საგამოძიებო ფილმის ავტორების კომენტარს. სიუჟეტის ავტორი ფილმში აღნიშნავს, რომ „კომენტარის გაკეთება ფილმის ავტორს ვთხოვეთ, მაგრამ მან უარი განაცხადა“, ამასთან დაკავშირებით განმცხადებელმა მიუთითა რომ „[ფრაზით] ფილმის ავტორმა უარი თქვა ინტერვიუზე, რითაც შეცდომაში შეყავს [ჟურნალისტს] მაყურებელი. ფილმის ავტორი არ იმყოფებოდა თბილისში, სადაც მას სთხოვეს ინტერვიუ, ამიტომ მან შესთავაზა ,,მოამბეს“ წარმომადგენელს, რომ დაკავშირებოდნენ ფილმის პროდიუსერს, რომელიც მზად იყო ინტერვიუსთვის და გაუგზავნა შესაბამისი სატელეფონო ნომერიც. თუმცა ,,მოამბემ“ არ ისურვა პროდიუსერთან დაკავშირება. განსხვავებით სხვა მედიასაშუალებებისგან, რომლებსაც არ გასჩენიათ პრობლემა დაკავშირებოდნენ JRC [ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრი] წარმომადგენლებს და ჩაეწერათ ინტერვიუ, ,,მოამბემ“ ისარგებლა ავტორის ადგილზე არ ყოფნით და სიუჟეტში მაყურებელს დაუმალა როგორც რეალური გარემოებები, ისე JRC -ის ოფიციალური პასუხი გაჟღერებულ ბრალდებებზე“.

ქარტიის საბჭო აღნიშნავს, იმ დაშვების გათვალისწინებითაც, რომ ჟურნალისტმა სცადა მაგრამ მაინც ვერ მიიღო მეორე მხარის პოზიცია, მაინც სახეზეა მის მიერ ეთიკური ვალდებულების, ბალანსის დაცვის დარღევა. 2019 წლის 19 აგვისტოს, ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრმა გაავრცელა განცხადება, სადაც სრულად უპასუხა ფილმთან დაკავშირებით საზოგადოებრივი მაუწყებლის პოზიციებს, დადასტურებული ფაქტია რომ ამ განცხადების შესახებ საზოგადოებრივი მაუწყებლისათვის ცნობილია, მაგრამ ეს განცხადება სიუჟეტში არ არის ასახული.

საზოგადოებრივი მაუწყებელმა უგულებელყო მისი, როგორც მედიის როლი და ეთიკური ვალდებულებები, სადავო სიუჟეტი მოამზადა მხოლოდ საკუთარი პოზიციიდან და მაყურებელს ასევე მხოლოდ თავისი არგუმენტები შესთავაზა. ამით არ სცა პატივი საზოგადოების უფლებას, მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია, რაც თავის თავში მინიმუმ გულისხმობს იმას, რომ წარმოდგენილი იქნას ყველა მხარის პოზიცია. არ უზრუნველყო ფილმის ავტორების პოზიციის ასახვა, მით უფრო ეს პოზიცია მისთვის ცნობილი იყო. სიუჟეტში ჟურნალისტის მიერ იმის აღნიშვნას რომ „კომენტარის გაკეთება ფილმის ავტორს ვთხოვეთ, მაგრამ მან უარი განაცხადა“ საბჭო მიიჩნევს ჟურნალისტის მცდელობად, რომ ფორმალურად დაეცვა ბალანსი და ამით თავიდან აერიდებინა პასუხისმგებლობა. თუ ჟურნალისტი აცნობიერებდა მის ეთიკურ ვალდებულებას, რომ ყველა ღონე ეხმარა რათა მეორე მხარის კომენტარი მოეპოვებინა, და მისი ეს „მცდელობა“ მხოლოდ ფორმალური არ იყო, მას შეეძლო ცალსახად მიეთითებინა რომ სიუჟეტი შეიცავდა მხოლოდ ერთი მხარის პოზიციას, არ იყო გადამოწმებული და ამით მაყურებლისათვის ნათელი გაეხადა სიუჟეტის ნაკლი, სწორედ ეს არის ჟურნალისტის პატიოსანი ქმედება, რომ დადგეს სუბიექტურ ინტერესზე მაღლა ეთიკური ჟურნალისტიკის პატივისცემის მიზნებისათვის, რომ დაეძლია ის გარემოება, რომ თავად წარმოადგენდა იმ მედია საშუალებას, რომელიც საგამოძიებო ფილმში მხარე იყო და სიუჟეტი მოემზადებინა არა მხარის, არამედ ეთიკური მედიის სტანდარტების პოზიციიდან.

თამთა სანიკიძის ნაწილში: წამყვანმა თამთა სანიკიძემ სიუჟეტის წარდგენისას აღნიშნა რომ საგამოძიებო ფილმი არა ერთ უზუსტობას შეიცავს, რომ ფილმში მოყვანილი ფაქტები რეალობას არ შეესაბამება და „ამაში დარწმუნება მხოლოდ ტელევიზიის საეთერო ბადის გადახედვითაც კი შესაძლებელია“. როგორც ქეთი ქაშაკაშვილის ნაწილში აღინიშნა, სიუჟეტში მითითებული ინფორმაციები არ იყო გადამოწმებული, ის რომ „ფილმი უზუსტობას შეიცავს“ საზოგადოებრივი მაუწყებლის, როგორც დაინტერესებული მხარის პოზიციაა და არა ობიექტური გარემოება/ფაქტი. შესაბამისად თამთა სანიკიძის მიერაც დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

ქარტიის მეხუთე პრინციპი „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. როგორც დაადგინა ჟურნალისტის მიერ დარღვეული იყო ქარტიის პირველი პრინციპი, მიუხედავად იმისა რომ არსებობდა“ ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრმა გაავრცელა განცხადება, ქარტიის საბჭოს სამდივნოს მიერაც საზოგადოებრივ მაუწყებელს გაეგზავნა ინფორმაცია განმცხადებლის პრეტენზიების შესახებ და სიუჟეტი არ გასწორებულა, არ გავრცელებულა დამატებით ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრის კომენტარები. აქედან გამომდინარე ცალსახაა, რომ მედიამ არ შეასწორა არაზუსტი ინფორმაცია. ყოველგვარი ეჭვის გამოსარიცხად საბჭო განმარტავს რომ არაზუსტ ინფორმაციად ქარტიის საბჭოს პრაქტიკის თანახმად ასევე ითვლება ის ინფორმაცია, რომელიც არ იყო სათანადო წესით გადამოწმებული, არ იყო ასახული მეორე მხარის პოზიცია.

ქარტიის მე-11 პრინციპი „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება“. ქარტიის საბჭომ განიხილა ჟურნალისტიკის რესურსცენტრის სხვა განცხადებაც  [N 308] რომელიც ეხებოდა საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ,,პირველი არხის“ საინფორმაციო პროგრამა ,,მოამბის“ 16 აგვისტოს მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში, 21:21-ზე გადაცემულ რეპორტაჟს სადაც ასევე არასწორი ინფორმაცია გავრცელდა ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრის მიერ მომზადებულ საგამოძიებო ფილმზე და იმის გათვალისწინებით რომ:

1. ამავე თემაზე, საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ 2019 წლის 16 აგვისტოს მომზადებულ სიუჟეტშიც არ იყო პატივცემული საზოგადოების უფლება მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.
2. 2019 წლის 19 აგვისტოს, ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრმა გაავრცელა განცხადება, სადაც სრულად უპასუხა ფილმთან დაკავშირებით საზოგადოებრივი მაუწყებლის პოზიციებს და ეს შეპასუხება არ ასახულა 29 აგვისტოს სიუჟეტში, არ შესწორებულა 16 აგვისტოს სიუჟეტიც.
3. საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა იცოდა განცხადების გამოქვეყნების შესახებ.
4. საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ ერთი და იგივე თემაზე, ზედიზედ ორჯერ მომზადდა ჟურნალისტური პროდუქტი, რომელშიც დარღვეული იყო ეთიკური სტანდარტები, და ადგილი ჰქონდა ამბის გაშუქებას დაინტერესებული/სუბიექტური მხარის პოზიციიდან.

2019 წლის 29 აგვისტოს სიუჟეტში საბჭოს მოსაზრებით იკვეთება განზრახვა, რომ საზოგადოებას მიეღო ტენდენციური და დაუბალანსებელი ინფორმაცია.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. თამთა სანიკიძემ დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.
2. ქეთი ქაშაკაშვილმა დაარღვია ქარტიის 1, მე-5 და მე-11 პრინციპი.

22 სექტემბერი 2019 წელი

საქმე N 292, N 293, N 294, N 295, N 296, N 297 

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: მაია მერკვილაძე, ირმა ზოიძე, ლაურა გოგოლაძე, ლიკა ზაკაშვილი, გელა მთივლიშვილი.

განმცხადებელი: მიხეილ მეფარიშვილი

მოპასუხე: ეკა გულუა

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა მიხეილ მეფარიშვილმა, რომელიც მიიჩნევდა რომ მედია ცენტრ „მთავარის“ ვებ გვერდზე გამოქვეყნებული ჟურნალისტური პროდუქტებით დაირღვა ქარტიის პრინციპები. მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა რედაქტორი ეკა გულუა.

სადავო ჟურნალისტური პროდუქტები და პრინციპები:

1. „სერვისებს მივაწვდით, ვისაც დასჭირდება“ – „თანასწორობის მოძრაობა“ ლგბტ კვირეულზე. სადავო პრინციპები: 1, მე-3 და მე-11. 
2. „მეც მინდა ფული მქონდეს“ – ლგბტ-ები ალაპარაკდნენ“ სადავო პრინციპები: 1 და მე-11.
3. “ოსები და აფხაზები ლგბტ პრაიდის ჩატარების შესახებ რომ გაიგებენ, სისხლის ბოლო წვეთამდე იბრძოლებენ, არ შემოუერთდნენ საქართველოს” სადავო პრინციპი - მე-7. 
4. “ეს სასიკვდილო ცოდვაა, ნადგურდება ოჯახები, ინგრევა სახელმწიფოები” - დეკანოზი მამათმავლობაზე. სადავო პრინციპი - მე-7.
5. „დეკანოზები ლგბტ კვირეულზე “მედიაცენტრ მთავარში” სადავო პრინციპი - მე -7 
6. „აღიარეთ, რომ იტყუებით – რედაქტორის მიმართვა ლგბტ საზოგადოებას“ სადავო პრინციპი  1 და მე-11.

განცხადების განხილვას დაესწრო განმცხადებელი, მოპასუხე ჟურნალისტი სხდომას არ დასწრებია, მაგრამ წარმოადგინა შეპასუხება.


სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.

სტატია სათაურით „სერვისებს მივაწვდით, ვისაც დასჭირდება“ – „თანასწორობის მოძრაობა“ ლგბტ კვირეულზე“.  სადავო ჟურნალისტურ პროდუქტში მითითებულია, რომ „საზოგადოება ე.წ. კვირეულის გამართვაზე უარს არ ამბობს, დანარჩენი საზოგადოება კი მათი ე.წ. პრაიდის წინააღმდეგ გამოდის და აცხადებენ, რომ ერთადერთი აღლუმი, რაც ოდესმე საქართველოში გამართულა და გაიმართება, მხოლოდ შეიარაღებული ძალების აღლუმი იქნება“. აღნიშნული ინფორმაცია არ შეიძლებოდა გავრცელებულიყო როგორც დადასტურებული ფაქტი ვინაიდან არ არსებობს არავითარი მტკიცებულება რომ LGBTQI პირების გარდა, საზოგადოების ყველა სხვა წევრი მათი გამოხატვის უფლების წინააღმდეგია. ასევე ჟურნალისტმა მთლიან საზოგადოებას მიაწერა ფრაზა „ერთადერთი აღლუმი, რაც ოდესმე საქართველოში გამართულა და გაიმართება, მხოლოდ შეიარაღებული ძალების აღლუმი იქნება“, ეს ფრაზა შეიძლება რომელიმე ჰომოფობიურ ჯგუფს ეკუთვნოდეს, მაგრამ არა მთლიან საზოგადოებას.

სტატიაში მითითებულია რომ ღირსების მარშთან დაკავშირებით, როგორც მეორე მხარეს, ჟურნალისტი ესაუბრა თანასწორობის მოძრაობის ერთ-ერთ წარმომადგენელს, გოჩა გაბოძეს. რესპონდენტი ჟურნალისტს უცხადებს რომ „თანასწორობის მოძრაობის“ სახელით ვერ ისაუბრებს, რომ ის „ღირსების მარშის“ ორგანიზატორთა გუნდის წევრი არ არის და მარშთან დაკავშირებით ნეიტრალური დამოკიდებულება აქვს. შესაბამისად ცალსახაა რომ გაბოძე არ წარმოადგენდა რელევანტურ წყაროს, საბჭოს პრაქტიკის თანახმად ბალანსი ფორმალურად არ უნდა იყოს დაცული, რომ ჟურნალისტმა ინფორმაციის გადასამოწმებლად უნდა მიმართოს რელევანტურ პირს, მას, ვინც შეიძლება ამბის შესახებ დეტალები იცოდეს.

სტატია „მეც მინდა ფული მქონდეს“ – ლგბტ-ები ალაპარაკდნენ“. სტატიაში მითითებულია, რომ „მათ [იგულისხმება LGBTQI პირები], საჯაროდ არაერთხელ წამოაძახეს, რომ ამ ყველაფერს ფულის საშოვნელად აკეთებდნენ, ისინი მსგავს შეფასებებს ჩაგვრად და შევიწროებად აფასებდნენ”. ამას მოსდევს ჟურნალისტის ტექსტი რომ „ის [იგულისხმება ნინო ბოლქვაძე, ღირსების მარშის ერთ-ერთი ორგანიზატორი] აღიარებს, რომ მისი მიზანი ფულის შოვნაა, რადგანაც მატერიალური არაფერი გააჩნია“. ასეთი პერიფრაზირება გააკეთა ჟურნალისტმა ნინო ბოლქვაძის კომენტარისა, სადაც ის აცხადებდა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ მასაც აქვს სურვილი ჰქონდეს ფული, მისი მიზანი არ არის ფული შოვნა და იბრძვის მხოლოდ იდეებისათვის. ჟურნალისტისათვის ცნობილი იყო ნინო ბოლქვაძის ეს სიტყვები [სადავო სტატიაშივე მითითებულია], მაგრამ მიუხედავად ამისა სტატიის სათაური წარმოადგინა ისე, რომ თითქოს ნინო ბოლქვაძის აქტივიზმის მიზანი მატერიალური კეთილდღეობაა. ქარტიის საბჭოს პრაქტიკის თანახმად:



გარდა სათაურისა თავად სტატიის ტექსტშიც კი ჟურნალისტი ნინო ბოლქვაძის კომენტარს არასწორ ინტერპრეტაციას უკეთებს და აცხადებს რომ ნინო ბოლქვაძის მიზანი ფულის შოვნაა. აღნიშნულიდან გამომდინარე საბჭო მიიჩნევს რომ ამ სტატიაში დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

სტატია „აღიარეთ, რომ იტყუებით – რედაქტორის მიმართვა ლგბტ საზოგადოებას“.  სტატიაში ავტორი ჟურნალისტი აღნიშნავს, რომ თვეებია, „მედიაცენტრი მთავარი“ ლგბტ საზოგადოებას საინფორმაციო სივრცეს სთავაზობს მაგრამ ისინი უარს ამბობენ, რის საფუძველზეც ასკვნის რომ არა „თქვენ [LGBTQI პირები] არც იზღუდებით და სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების მხრივ, არც იჩაგრებით“. ის გარემოება რომ მის მედია ცენტრში სტუმრად არ მივიდნენ LGBTQI პირები, ჟურნალისტს არა აძლევდა საფუძველს ფაქტად დაეფიქსირებია, რომ თითქოს LGBTQI პირების უფლებები, მათ შორის გამოხატვის თავისუფლება, დაცულია. ასევე სრულიად დასაშვებია, რომ LGBTQI პირს უარი ეთქვა იმ სივრცეში მისვლაზე, რომლისთვისაც დამახასიათებელია ჰომოფობიური განწყობები, მე-7 პრინციპზე მსჯელობისას ნათელი იქნება, რომ „მედიაცენტრი მთავარი“ ხელს უწყობდა LGBTQI პირების მიმართ დისკრიმინაციის წახალისებას. გარდა ამისა, სახალხო დამცველის 2018 წლის ანგარიშის თანახმად “სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის ნიშნით დისკრიმინაცია საქართველოში კვლავ ერთ-ერთ გამოწვევად რჩება. ქვეყანაში არსებული ჰომოფობიური დამოკიდებულებები ხშირად ხდება ლგბტ+ თემის წარმომადგენლების მიმართ დისკრიმინაციის საფუძველი”. ის რომ LGBTQI პირები გამოხატვის თავისუფლება იზღუდება ეს სტატიის გამოქვეყნების შემდეგად დადასტურდა, როცა ადამიანთა ჯგუფმა სცადა მათთვის ხელი შეეშალა „ღირსების მარშის“ ჩატარებაში, ხოლო სახელმწიფომ ქმედითი ნაბიჯები არ გადადგა ამ უფლების განხორციელების უზრუნველსაყოფად.

ქარტიის მე-3 პრინციპი „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია“. განმცხადებელი მე-3 პრინციპს სადავოდ ხდიდა სტატიაში სათაურით „სერვისებს მივაწვდით, ვისაც დასჭირდება“ – „თანასწორობის მოძრაობა“ ლგბტ კვირეულზე“ და მიუთითებდა რომ ჟურნალისტი კომენტარისათვის დაუკავშირდა არარელევანტურ წყაროს. ქარტიის საბჭო აღნიშნავს, რომ მე-3 პრინციპი დარღვეულად ჩაითვლება თუ დადასტურდება რომ წყარო საერთოდ არ არსებობდა, რაც შეეხება არარელევანტურ წყაროს, ეს გარემოება განიხილება პირველი და არა მე-3 პრინციპის ჭრილში.

ქარტიის მე-7 პრინციპი "ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით". როგორც სადავო ჟურნალისტური პროდუქტებიდან ჩანს, სასულიერო პირებმა მედიაცენტრში გამართეს პრესკონფერენცია, რომლის სრული ვიდეო ჩანაწერი განთავსდა ვებ გვერდზე სათაურით „დეკანოზები ლგბტ კვირეულზე “მედიაცენტრ მთავარში”, ასევე პრესკონფერენციის საფუძველზე მომზადდა სტატიები: “ეს სასიკვდილო ცოდვაა, ნადგურდება ოჯახები, ინგრევა სახელმწიფოები”, “ოსები და აფხაზები ლგბტ პრაიდის ჩატარების შესახებ რომ გაიგებენ, სისხლის ბოლო წვეთამდე იბრძოლებენ, არ შემოუერთდნენ საქართველოს”. 

ქარტიის საბჭოს შეფასებით, პრესკონფერენციის დროს სასულიერო პირები ავრცელებდნენ ჰომოფობიურ/დისკრიმინაციულ პოზიციებს და სიძულვილის ენას LGBTQI პირების მიმართ, რომ ჰომოსექსუალური ორიენტაცია არის უბედურების გამომწვევი მიზეზი, ანადგურებს ოჯახებს და პიროვნებებს, რომ ჰომოსექსუალი პირების არსებობა ხელს უშლის საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენას, LGBTQI პირების არსებობას პირდაპირ უკავშირებდნენ ქვეყნის თავდაცვის უნარიანობის შემცირებასთან, იყენებდნენ ვერბალური ჰომოფობიური ჩაგვრისათვის დამახასიათებელ ტერმინებს. მოპასუხე ჟურნალისტმა შეპასუხებაში მიუთითა რომ „ვინაიდან მედიაცენტრის პრესკლუბი არის ღია და საკუთარი აზრის და პოზიციის გამოხატვა თავისუფალია, ამ ტრიბუნას აქტიურად იყენებდნენ სასულიერო პირებიც, „ქართული მარშიც“, პოლიტიკოსებიც და სხვა ორგანიზაციებიც, რომლებიც ატარებდნენ პრესკონფერენციებს და ამ პრესკონფერენციებს აშუქებდა სხვადასხვა მედია, თითქმის ყველა მედია“. ქარტიის საბჭო აღნიშნავს, რომ მედიას აქვს სოციალური პასუხისმგებლობა, არა მხოლოდ არ გაამძაფროს დისკრიმინაცია, არამედ საზოგადოებაში არსებულ ირაციონალური შიშების და ზიზღის წინააღმდეგ საინფორმაციო პროაქტიული ქმედებები განახორციელოს, ანუ, ჟურნალისტმა არა თუ ხელი არ უნდა შეუწყოს დისკრიმინაციის გაღრმავებას, არამედ პირიქით, ყველა ღონე უნდა იხმაროს დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად. ქარტიის საბჭომ თავის გადაწყვეტილებაში ააიპ ,,ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერი ჯგუფი“ მაკა რაზმაძის წინააღმდეგ“ აღნიშნა რომ:


ამის საპირისპიროდ, მედია საშუალებამ უცვლელად განათავსა დისკრიმინაციის შემცველი ვიდეო ჩანაწერი და მეტიც, თავად მოამზადა სტატიები დისკრიმინაციის შემცველი პრესკონფერენციის შესახებ, რომელ სტატიებშიც ასევე უცვლელად იყო გადმოტანილი დისკრიმინაციული შეფასებები.

ქარტიის მე-11 პრინციპის თანახმად „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განხრახ დამახინჯება“. განსახილველ შემთხვევაში, სადავო სამ სტატიაში დადგინდა ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა, ხოლო მე-11 პრინციპთან მიმართებით ქარტიის საბჭო ყურადღებას ამახვილებს შემდეგ გარემოებებზე:

1. სტატიაში „მეც მინდა ფული მქონდეს“ – ლგბტ-ები ალაპარაკდნენ“ ჟურნალისტმა ზუსტად იცის რას გულისხმობს ნინო ბოლქვაძე [რომ პრინციპების გამო უარს ამბობს მატერიალურ კეთილდღეობაზე], მაგრამ მიუხედავად ამისა, აბსოლუტურად სხვაგვარ ინტერპრეტაციას აწვდის მკითხველს, თითქოს ნინო ბოლქვაძის აქტივიზმის მთავარი მიზანი ფულის შოვნაა.
2. „მედიაცენტრი მთავარი“ ხელს უწყობს დისკრიმინაციის წახალისებას, არა მხოლოდ ტრიბუნას უთმობს დისკრიმინაციის წყაროს, არამედ დამატებით ამზადებს დისკრიმინაციის შემცველ სტატიებს.
3. სადავო სტატიები გამოირჩევიან აგრესიული და არაკეთილგანწყობილი დამოკიდებულებით LGBTQI პირების მიმართ. 
4. სტატიები ხელს უწყობენ ე.წ. „შეთქმულების თეორიას“ რომ LGBTQI პირები არა უფლებებისათვის იბრძვიან, არამედ “დავალებებს“ აასრულებენ, მაგალითად სტატიაში, „აღიარეთ, რომ იტყუებით – რედაქტორის მიმართვა ლგბტ საზოგადოებას“, ყოველგვარი მტკიცებულების გარეშე მითითებულია რომ LGBTQI პირები მათი კომუნიკაციის სტრატეგიას უცხოეთში ათანხმებენ.
5. მტკიცებულებების გარეშე შემოთავაზებულია დიქოტომია რომ თითქოს LGBTQI პირებს უპირისპირდება მთელი საზოგადოება, რომ უკლებრივ ყველა წევრი LGBTQI პირების გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგია, ასევე არგუმენტაციის გარეშე ვრცელდება არასწორი ინფორმაცია რომ თითქოს LGBTQI პირების უფლებები დაცულია.

ზემოაღნიშნული საბჭოს აძლევს იმის დასაბუთებულ ვარაუდს რომ ჟურნალისტის მიერ არასწორი ინფორმაციის გავრცელება ხდებოდა განზრახ და მიზანმიმართულად, LGBTQI პირების დისკრედიტაციის მიზნით.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ეკა გულუამ დაარღვია ქარტიის პირველი, მე-7 და მე-11 პრინციპი.
2. ეკა გულუას არ დაურღვევია ქარტიის მე-3 პრინციპი.