2024 წელი მედიისთვის გამოწვევებით იყო აღსავსე. „ქართული ოცნების“ ხელისუფლება სწრაფი ტემპით იძენდა ავტორიტარული რეჟიმისთვის დამახასიათებელ ნიშან-თვისებებს და მისი პოლიტიკა მედიის მიმართ ხდებოდა უფრო და უფრო რეპრესიული. „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის ხელახალი ინიცირებითა და მისი მიღებით „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებამ ეგზისტენციალური საფრთხე შეუქმნა მედიასა და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებს. სახალხო პროტესტის ჩახშობა ძალოვნებმა სასტიკი, ძალადობრივი მეთოდებით სცადეს. აქციების გაშუქებისას არაერთი ჟურნალისტი ფიზიკურად დაშავდა და ბევრ მათგანს მუშაობაში შეეშალა ხელი. პარალელურად, „ქართული ოცნება“ აწარმოებდა ჟურნალისტების დისკრედიტაციისა და მარგინალიზაციის კამპანიას. ჟურნალისტებს თავს ესხმოდნენ და ფიზიკურად უსწორდებოდნენ მოძალადე პირები, რომლებიც, სავარაუდოდ, ძალოვანთა მფარველობით სარგებლობდნენ. ჟურნალისტებს და მათი ოჯახის წევრებს აყენებდნენ სიტყვიერ შეურაცხყოფას და ემუქრებოდნენ, მათ დაუტოვეს შეურაცხმყოფელი მინაწერები მანქანებზე, საცხოვრებელ სახლებსა და ოფისებზე. 

ამავე პერიოდში, „ქართულმა ოცნებამ“ ონლაინ მედიას დისკრიმინაციულად შეუზღუდა წვდომა საპარლამენტო პროცესებზე.

26 ოქტომბერს, საპარლამენტო არჩევნების დღეს, ქარტიამ შეაგროვა ინფორმაცია 70-ზე მეტი შემთხვევის შესახებ, როცა საარჩევნო უბნებზე ჟურნალისტს მუშაობაში შეუშალეს ხელი, მათ შორის, ძალადობრივი მეთოდებით.

28 ნოემბერს „ქართული ოცნების“ პრემიერ-მინისტრის, ირაკლი კობახიძის, განცხადებას ევროკავშირთან მოლაპარაკებების დაპაუზების თაობაზე მძლავრი პროტესტი მოჰყვა. რამდენიმე დღის განმავლობაში ჟურნალისტებს, რომლებიც აქციებს აშუქებდნენ,  პოლიციური ძალები და, სავარაუდოდ, მათი ხელშეწყობით მოქმედი ძალადობრივი ჯგუფები მიზანმიმართულად ესხმოდნენ თავს. აქციების დასაშლელად პოლიცია იყენებდა წყლის ჭავლს, ცრემლსადენ გაზს, წიწაკის სპრეის და დაუდგენელი შემადგენლობის სხვა ქიმიურ ნივთიერებებს. ქიმიური ნივთიერებების ზეგავლენით და მიღებული ფიზიკური დაზიანებების, მათ შორის თავის არეში, გამო ბევრი ჟურნალისტის ჯანმრთელობა გრძელვადიანად გაუარესდა. წლის ბოლომდე ქარტიამ 90-მდე ასეთი შემთხვევა აღრიცხა.

ჟურნალისტთა წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულები დღემდე გამოუძიებელია. სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს დამნაშავეები არ გამოუვლენია და არავინ დასჯილა. 

მთელი წლის განმავლობაში მედიისთვის გარემო იყო უკიდურესად ძალადობრივი, შემზღუდავი და დამთრგუნველი. ეს ყველაფერი გავლენას ახდენდა ჟურნალისტების უნარზე, ემუშავათ პროფესიული სტანდარტების დაცვით.

შეცვლილმა გარემო პირობებმა შეცვალა ქარტიის პრიორიტეტებიც. ქარტიას მოუწია, ჩვეულებრივზე მეტად ეზრუნა ჟურნალისტთა ფიზიკურ უსაფრთხოებაზე და მათი უფლებების დაცვა მოეთხოვა. შედეგად, ქარტიას ნაკლები რესურსი დარჩა პროფესიული განვითარების პროგრამებზე სამუშაოდ.

ახალი საკანონმდებლო ინიციატივების ირგვლივ სიცხადის ნაკლებობამ შეზღუდა ქარტიის შესაძლებლობები, მოეძიებინა ფინანსები და დაესახა თუნდაც მოკლევადიანი გეგმები. ორგანიზაციული შესაძლებლობების განვითარების ნაცვლად, ქარტია გადარჩენისთვის ბრძოლაზე გადაერთო.

სირთულეების მიუხედავად, ქარტიამ შეძლო, სწორი გადაწყვეტილებები მიეღო მედიის სწრაფად ცვალებადი საჭიროებების საპასუხოდ და ის ეფექტურად გაუმკლავდა სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების წინააღმდეგ მიმართულ ღონისძიებებს.

ანგარიში სრულად იხილეთ აქ

წინა წლების მსგავსად, 2023 წელსაც მედია მნიშვნელოვანი გამოწვევების წინაშე იდგა. ამ წელს ყველაზე მნიშვნელოვანი გამოწვევა ხელისუფლების მხრიდან რუსული კანონის მიღების მცდელობა იყო, რომელიც მედიის უდიდეს ნაწილს შეეხებოდა. აღსანიშნავია, რომ 7-8 მარტის აქციების შემდეგ, ეს კანონი ხელისუფლებამ არ მიიღო, თუმცა წინა წლების მსგავსად, კვლავ გვესმოდა გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდველი ინიციატივები მმართველი პარტიის მხრიდან.

2021 წლის 5-6 ივლისის  მოვლენების შემდეგ, მედიის უსაფრთხოების საკითხი დღის წესრიგში უფრო მწვავე ფორმით დადგა. სამწუხაროდ, 2023 წელსაც არ შეცვლილა მოცემულობა და ჟურნალისტებისთვის ყოველდღიურობად კვლავ რჩება საქმიანობაში ხელის  შეშლა, შეურაცხმყოფელი რეპლიკები და ძალადობა.

მედიის მიმართ აგრესიას ხელისუფლების წარმომადგენლების აგრესიული  რიტორიკა და არასათანადო რეაგირება ახალისებს. 

გამოწვევად რჩება სამაუწყებლო მედიის მკვეთრი პოლარიზება. ეს პოლარიზება კი  ყოველწლიურად უფრო და უფრო ღრმავდება. ამას ხელს უწყობს მმართველი  პარტიის პოლიტიკა - რიგ შემთხვევებში უარი თქვან მათ მიმართ კრიტიკულად  განწყობილ მედიასაშუალებებთან კომენტარის გაკეთებასა და უმრავლეს  შემთხვევაში ტოქშოუებში მონაწილეობაზე. 

წინა  წლების მსგავსად, მედიასაშუალებებს არაერთი პრობლემა შეექმნათ როგორც  ფინანსების, ისე ადმინისტრირების კუთხით. 

ცხადია, მედიის უსაფრთხოება, ისევე, როგორც თვითრეგულირების  მნიშვნელობა, კვლავ საფრთხეშია. ამიტომაც, მნიშვნელოვანია გაერთიანებული ძალებით მუშაობა ამ  პრობლემებთან გასამკლავებლად. მხოლოდ ასე თუ შევძლებთ უსაფრთხო მედია  გარემოს მიღებასა და პროფესიული განვითარების ხელშეწყობას. 

ანგარიში სრულად იხილეთ აქ.

წინა წლების მსგავსად 2022 წელსაც მედია მნიშვნელოვანი გამოწვევების წინაშე იდგა. კვლავ პრობლემას წარმოადგენს უსაფრთხოების საკითხი. ჟურნალისტებისთვის ყოველდღიურობაა საქმიანობაში ხელის შეშლა, შეურაცხმყოფელი რეპლიკების მოსმენა და მათზე ძალადობა.

მედიის მიმართ აგრესიას წინა წლის მსგავსად ხელისუფლების წარმომადგენლების აგრესიული რიტორიკა და არასათანადო რეაგირება ახალისებს. აღსანიშნავია, რომ დღემდე არ არიან პასუხისმგებაში მიცემული 2021 წლის 5 ივლისის მოვლენების ორგანიზატორები.

2022 წელს მნიშვნელოვან პრობლემად უნდა მივიჩნიოთ ,,მთავარი არხის“ დირექტორის - ნიკა გვარამიას მიმართ სასამართლოს მიერ გამოტანილი განაჩენი, რომელიც არაერთი ორგანიზაციის მიერ შეფასდა როგორც დაუსაბუთებელი.

კიდევ ერთი გამოწვევა, გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის მცდელობაა. პარლამენტში დაიწყო განხილვები მაუწყებელთა მიერ შექმნილი მასალის შინაარსში კომისიის მხრიდან ჩარევისა და თვითრეგულირებას მიკუთვნებული ეთიკური საკითხების რეგულირებაში გადატანასთან დაკავშირებით.

მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს მაუწყებლების თანხმობა შემუშავდეს კორეგულირების მექანიზმი შინაარსობრივ საკითხების განხილვაზე და მეორეს მხრივ, არსებობს ევროპის საბჭოს ექსპერტების დასკვნა, რომ ჩვენი ქვეყნის რეალობისთვის რეგულირება არ არის მიზანშეწონილი, პარლამენტმა არ გაითვალისწინა რეკომენდაციები და აგრძელებს განხილვებს.

სამაუწყებლო მედია წელსაც მკვეთრად პოლარიზებულია, რასაც ხელს უწყობს მმართველი პარტიის პოლიტიკა - რიგ შემთხვევებში უარი თქვან მათ მიმართ კრიტიკულად განწყობილ მედიასაშუალებებთან კომენტარის გაკეთებასა და უმრავლეს შემთხვევაში ტოქშოუებში მონაწილეობაზე.

და ბოლოს, გვინდა გამოვეხმაუროთ 2022 წლის მთავარ მოვლენას - რუსეთის უკრაინაში შეჭრას. ქარტია სოლიდარობას უცხადებს უკრაინას და უკრაინელ ხალხს, მედიის წარმომადგენლებს და კოლეგებს უკრაინის პრესის საბჭოში.

ანგარიში სრულად იხილეთ აქ.

2021 წელს მედია მნიშვნელოვანი გამოწვევების წინაშე იდგა. 5-6 ივლისის მოვლენებმა გვაჩვენა რომ მედიის წარმომადგენლების უსაფრთხოება რისკის ქვეშ არის. ამ დღეებში დაშავდა მედიის 50-ზე მეტი წარმომადგენელი, 5 ივლისს დაშავებული ოპერატორი ლექსო ლაშქარავა კი ერთი კვირის შემდეგ გარდაიცვალა. შედეგად, პასუხისგებაში არ მიცემულა, ყველა დამნაშავე პირი, მათ შორის ძალადობრივი ჯგუფების ხელმძღვანელები.

ჟურნალისტებისთვის ყოველდღიურობად იქცა მათთვის საქმიანობაში ხელის შეშლა, შეურაცხმყოფელი რეპლიკების მოსმენა და მათზე ძალადობა. მსგავსი ქმედებების რაოდენობა განსაკუთრებით არჩევნების დღეს იმატებს.

მედიის მიმართ აგრესიას ხელისუფლების წარმომადგენლების აგრესიული რიტორიკა და არასათანადო რეაგირება ახალისებს.

კიდევ ერთი გამოწვევა, გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის მცდელობაა. მმართველი პარტიისა და საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის წარმომადგენლები ხშირად საუბრობენ ქვეყანაში ლიბერალურ კანონმდებლობაზე და სხვადასხვა შეზღუდვის დაწესებაზე მიუთითებენ.

აღსანიშნავია კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის აქტიურობაც, რომელიც ერევა მაუწყებელთა მიერ შექმნილი მასალის შინაარსში და მოითხოვს თვითრეგულირებას მიკუთვნებული ეთიკური საკითხების რეგულირებაში გადატანას.

სამაუწყებლო მედია მკვეთრად პოლარიზებულია, ეს პოლარიზება კი ყოველწლიურად უფრო და უფრო ღრმავდება. ამას ხელს უწყობს მმართველი პარტიის პოლიტიკა - რიგ შემთხვევებში უარი თქვან მათ მიმართ კრიტიკულად განწყობილ მედიასაშუალებებთან კომენტარის გაკეთებასა და უმრავლეს შემთხვევაში ტოქშოუებში მონაწილეობაზე.

მედიისთვის გამოწვევად რჩება კოვიდ პანდემიისგან გამოწვეული სირთულეებიც. აქტივობების დიდი ნაწილი კვლავ ვირტუალურ სივრცეშია და მედიას დისტანციური მუშაობის სპეციფიკასთან გამკლავება უწევს. ცვლილებებმა, წინა წლის მსგავსად, არაერთი პრობლემა შეუქმნა მედიასაშუალებებს როგორც ფინანსების, ისე ადმინისტრირების კუთხით. მიუხედავად იმისა, რომ მნიშვნელოვანი იყო საზოგადოებისთვის კორონავირუსთან და ვაქცინაციასთან დაკავშირებული ინფორმაციის სწრაფად მიწოდება, სახელმწიფო უწყებები მედიას დროულად და სრულად არ აწვდიდნენ შესაბამის ინფორმაციას.

ცხადია, მედიის უსაფრთხოება, ისევე როგორც თვითრეგულირების მნიშვნელობა, საფრთხეშია. ამიტომაც, მნიშვნელოვანია ქარტიის კიდევ უფრო გაძლიერება, წევრთა აქტიურობა და გაერთიანებული ძალებით მუშაობა ამ პრობლემებთან გასამკლავებლად. მხოლოდ ასე თუ შევძლებთ უსაფრთხო მედია გარემოს მიღებასა და პროფესიული განვითარების ხელშეწყობას.

ანგარიში სრულად იხილეთ აქ.