15 მაისი, 2025 წელი
საქმე N-784
საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი
საბჭოს წევრები: ნინო გელაშვილი, ნინო რამიშვილი, ირაკლი მსხილაძე, თიკო ზაზაძე, თიკო დავაძე, საბა წიწიკაშვილი
აღწერილობითი ნაწილი
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგმა” ტელეკომპანია “ობიექტივის” ჟურნალისტისა და წამყვანის ნათია მაზანაშვილის წინააღმდეგ.
მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.
საქმის განხილვის თავისებურებები
საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში.
ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.
სხდომას ესწრებოდნენ განმცხადებლის წარმომადგენლები - კომპანიის იურისტები ბექა ჭყონია და გვანცა არჩვაძე. მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.
განმცხადებელი თავდაპირველად დავობდა ქარტიის პირველი; მე-3; მე-5 და მე-11 პრინციპების დარღვევაზე, თუმცა სხდომაზე მიღებული განმარტებების შემდეგ მე-3 პრინციპი დღის წესრიგიდან მოიხსნა.
სამოტივაციო ნაწილი
სადავო მასალა:
სადავო გადაცემა “სოციალური თემატიკა” ტელეკომპანია “ობიექტივის” ეთერში 2025 წლის 13 მარტს გავიდა. გადაცემაში წამყვანი სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგის” შესახებ საუბრობს.
ნათია მაზანაშვილის სადავო ფრაზები:
“მე მინდა ასევე ვისაუბრო დღეს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგზე”, აი ასე, პირდაპირ მინდა დავადანაშაულო იმაში, რასაც კონკრეტული ადამიანების მიმართ აკეთებს და პირდაპირ დანაშაულს ჩადის, რომ ხალხს არ უნაზღაურებს იმ ზარალს და იმ თანხებს, რომელიც ეკუთვნით.”
“აი, კონკრეტული ქეისი მიჭირავს ხელში, რომელსაც კიდევ უფრო მეტად გავასაჯაროებ, რომ ჯამში ყოველთვიურად “ალდაგი” კონკრეტული ადამიანისგან იღებდა 1000 ლარამდე და შემდეგ, როდესაც დაზიანდა ავტომობილი, არაფერი არ აუნაზღაურა არცერთ ავტომობილზე “ალდაგმა” და აი, პირდაპირ ვიძახი, რომ “სადაზღვევო კომპანია ალდაგი” არის დამნაშავე, ადამიანებს როგორც ექცევა.”
“აი, მე არ ვიცი, ეს არის ყველაზე ცუდი რამ, რაც შეიძლება გაუკეთო ადამიანს. როგორ შეიძლება, რომ ამის შემდეგ რომელიმე, აი, ვინმე, ნებისმიერი ადამიანი მივიდეს “ალდაგში” და დააზღვიოს რამ, როდესაც, აი, გარკვეული დროის განმავლობაში, კონკრეტული ქეისი მაქვს და მე ფეისბუქზეც გავასაჯაროებ ამ ყველაფერს, რომ ყოველთვიურად ძალიან დიდ თანხას იღებდა ადამიანისგან, რომელსაც ორი ავტომობილი ყავდა დაზღვეული და შემდეგ, როდესაც გაფუჭდა ეს ავტომობილი, ფაქტიურად არაფერი არ აანაზღაურა და აქეთ დებს ადამიანს მიზეზებს და შარს. ეს არის დანაშაული პირდაპირ, აი პირდაპირ ეთერში ვიძახი ამას და აუცილებლად მოკლე ხანში სახელით და გვარებით ფეისბუქზე და სხვადასხვა გვერდებზე გავასაჯაროებ იმ ყველაფერს, რომელსაც “სადაზღვევო კომპანია ალდაგი” კადრულობს.”
პირველი პრინციპი.
„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო მასალაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.
ჟურნალისტმა კონკრეტული კომპანიის მიმართ ბრალდება გააჟღერა
აუდიტორიისთვის ნებისმიერი სახის დამატებითი მტკიცებულებების და
კონკრეტული ფაქტების დასახელების გარეშე.
ნათია მაზანაშვილი სატელევიზიო გადაცემაში ადანაშაულებს განმცხადებელს დანაშაულის ჩადენაში ისე, რომ გადაცემაში ამ ინფორმაციის გადამოწმების მცდელობაც კი არ ჩანს.
ქარტიის საბჭო ასევე ყურადღებას ამახვილებს ამ მასალის გამოქვეყნებისას ბალანსის დარღვევაზე, რაც გამოიხატა იმაში, რომ სადაზღვევო კომპანიას არ მიეცა შესაძლებლობა, აღნიშნულ საკითხზე საკუთარი პოზიცია დაეფიქსირებინა. გადაცემის წამყვანმა არ მიაწოდა ინფორმაცია მაყურებელს აღნიშნულ საკითხზე - იმაზე, სცადა თუ არა მან “ალდაგთან” კომუნიკაცია და კომპანიის პოზიცია რატომ არ იყო ასახული გადაცემაში.
მხარეთა შორის ბალანსის დაუცველობით ზიანი ადგება არა მხოლოდ
“ალდაგს”, არამედ აუდიტორიასაც, რომლის უფლებაა ჟურნალისტისგან მიიღოს
მაქსიმალურად გადამოწმებული და მრავალ წყაროზე დაფუძნებული
ინფორმაცია.
საბჭომ საქმის შესწავლისას გამოარკვია, რომ ჟურნალისტმა ნათია
მაზანაშვილმა საკუთარ გადაცემაში “ალდაგის” წინააღმდეგ აღნიშნული
ინფორმაცია გაავრცელა პირადი ინტერესით, ვინაიდან სადაზღვევო
შემთხვევა, რომლის არანაზღაურებისთვის ჟურნალისტი “ალდაგს”
აკრიტიკებდა, მისი ოჯახის წევრის კუთვნილ ავტომანქანებს
უკავშირდებოდა.
ეს არის მნიშვნელოვანი ინფორმაციის მიჩქმალვა, დამალვა, რაც ასევე
პირველი პრინციპის დარღვევაა.
დაუბალანსებელი და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელებით ნათია მაზანაშვილმა ქარტიის პირველი პრინციპი დაარღვია.
მეხუთე პრინციპი.
“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”
ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:
ქარტიის საბჭოს სამდივნომ სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგის” განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა ტელეკომპანია “ობიექტივს”. აღნიშნული ქმნის პრეზუმფციას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა არსებული პრეტენზიის შესახებ, რაც წარმოშობდა მის ვალდებულებას, შეესწორებინა არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია. მათ სატელეფონო საუბარშიც განაცხადეს, რომ არ სურთ ამ საკითხზე ქარტიასთან თანამშრომლობა და არ არიან დაინტერესებულნი.
“ალდაგმა” განხილვის ფარგლებში საბჭოს წარმოუდგინა ჟურნალისტ ნათია
მაზანაშვილსა და კომპანიის წარმომადგენელს შორის “ალდაგის” ცხელ ხაზზე
განხორციელებული ზარის აუდიო ჩანაწერი, საიდანაც ირკვევა, რომ
ჟურნალისტი ინფორმირებული იყო “ალდაგის” მიერ ქარტიაში შემოტანილი
განცხადების შესახებ.
გამომდინარე აქედან, საბჭო განმარტავს, რომ ჟურნალისტს ჰქონდა შესაძლებლობა და საფუძველი, მასალაში არსებული უზუსტობები შეესწორებინა, რაც არ მომხდარა.
სადავო მასალა დღემდე პირვანდელი სახით არის ხელმისაწვდომი და მას არ აქვს არანაირი მინიშნება, რომ გადაცემაში გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.
ზემოაღნიშნულზე დაყრდნობით, ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ სადავო მასალაში ქარტიის მე-5 პრინციპი დარღვეულია.
მეთერთმეტე პრინციპი
“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:
ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო გადაცემაში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.
ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,
როცა დგინდება, რომ:
ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო სიუჟეტში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.
საბჭო მე-11 პრინციპზე მსჯელობისას, ყოველთვის იკვლევს მოტივს და
ჟურნალისტის განზრახვას.
სხდომაზე სს “სადაზღვევო კომპანია ალდაგის” წარმომადგენლებმა საბჭოს განუმარტეს, რომ გადაცემის მომზადებისას ნათია მაზანაშვილს პირადი ინტერესი ამოძრავებდა, ვინაიდან წამყვანის ოჯახის წევრი სადაზღვევო კომპანიასთან სახელშეკრულებო ურთიერთობაში იმყოფება.
საბჭოსთვის წარმოდგენილი აუდიო ჩანაწერით ცალსახად დასტურდება, რომ
ჟურნალისტი “ალდაგის” წინააღმდეგ ინფორმაციის გავრცელებისას
მოქმედებდა პირადი სარგებლის მიღების მოტივით და გადაცემაში
გავრცელებული ინფორმაცია აუნაზღაურებელი სადაზღვეო შემთხვევის შესახებ
მისი ოჯახის წევრის ავტომანქანებს უკავშირდებოდა.
აუდიო ჩანაწერიდან ჩანს, რომ ნათია მაზანაშვილი მის ჟურნალისტურ
საქმიანობას იყენებდა მისი ოჯახის წევრის სადაზღვევო შემთხვევის
მოგვარებისთვის და ამისთვის “ალდაგის" მიმართ იყენებდა
ერთგვარ შანტაჟის ენას. ჩანაწერში ისმის, რომ ის კომპანიას მათ
წინააღმდეგ ფართო მედია კამპანიის წამოწყებით და “გაშავებით”
ემუქრება.
ჟურნალისტ ნათია მაზანაშვილსა და კომპანიის წარმომადგენელს შორის “ალდაგის” ცხელ ხაზზე განხორციელებული ზარის აუდიო ჩანაწერით ასევე ირკვევა, რომ ჟურნალისტის მხრიდან შოვში 2023 წელს სტიქიით გამოწვეული ტრაგედია გამოყენებულია კომპანია “ალდაგის” მიმართ შანტაჟისთვის: „ან გამოიტანთ ამ საჩივარს ქარტიიდან, ან იმ კვირაში ვმართავ შოვის ტრაგედიის სასტუმროების მფლობელებთან ერთად პრესკონფერენციას...“ რაც ეთიკური სტანდარტებით მიუღებელია.
წარმოდგენილი მტკიცებულებების საფუძველზე, საბჭო მივიდა დასკვნამდე, რომ ნათია მაზანაშვილმა პირადი დაინტერესებისა და მოტივების საფუძველზე გადაცემაში არაზუსტი და გადაუმოწმებელი ინფორმაცია გაავრცელა, რითაც მან პატივი არ სცა აუდიტორიას.
საბჭოს დამკვიდრებული პრაქტიკით, პირადი დაინტერესების დროს,
ჟურნალისტმა ან არ უნდა მოამზადოს მასალა ან მაყურებელს წინასწარ და
ნათლად უნდა აცნობოს გავრცელებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებით მისი
პირადი დამოკიდებულების შესახებ.
ჟურნალისტმა არასოდეს უნდა გაავრცელოს ინფორმაცია პირადი
დაინტერესების გამო, მან უნდა იზრუნოს აუდიტორიაზე და ყველა ღონე უნდა
იხმაროს მაყურებლისთვის სათანადო წესით მომზადებული მასალის
მისაწოდებლად.
მოპასუხე ჟურნალისტმა გაავრცელა ფაქტები, რომლებიც ქარტიის დადგენილ გადამოწმების ელემენტარულ, ორი წყაროს პრინციპს, არ დაუქვემდებარა და ინფორმაციის დაზუსტება მეორე მხარესთანაც კი არ სცადა. მას არც ერთხელ არ უხსენებია, რომ სადაზღვევო კომპანიის მიმართ პირადი ინტერესები ჰქონდა და მიჩქმალა ეს ფაქტი, რითაც ქარტიის მე-11 პრინციპი დაარღვია.
სარეზოლუციო ნაწილი
ნათია მაზანაშვილმა დაარღვია ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-11 პრინციპები.
სადავო მასალა (29-ე წუთიდან)
27 ივნისს ქარტიის საბჭომ განიხილა ანა ყაულაშვილის განცხადება ტელეკომპანიების “იმედისა” და POSTV-ის და საინფორმაციო სააგენტო info 9-ის ჟურნალისტების მიმართ.
სადავო მასალები მოპასუხე მედიების სოციალურ ქსელებში 2025 წლის 17 მაისს გამოქვეყნდა.
განმცხადებელი
მიიჩნევდა,
რომ
სამ
მედია
პლატფორმაზე
გამოქვეყნებულ
სადავო
ქარდებში
დარღვეული
იყო
ქარტიის
პირველი
(სიზუსტე);
მეხუთე
(შესწორება)
და
მე-11
(ფაქტის
განზრახ
დამახინჯება)
პრინციპები,
რომლებიც
ქარტიის
საბჭომ
სამივე
მედიის
ჟურნალისტებთან
მიმართებაში
დარღვეულად
მიიჩნია.
გადაწყვეტილების
სამოტივაციო
ნაწილი
გამოქვეყნდება
მოგვიანებით.
6 მაისი, 2025 წელი
საქმე N-781, 783
საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი
საბჭოს წევრები: ირაკლი მსხილაძე, თიკო ზაზაძე, საბა წიწიკაშვილი, ნინო რამიშვილი, ნინო გელაშვილი, ნინო კაპანაძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე
აღწერილობითი ნაწილი
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა იაკობ ლეჟავამ გაზეთის "ასავალ-დასავალი" მთავარი რედაქტორის ლაშა ნადარეიშვილისა და ჟურნალისტის ჯაბა ხუბუას წინააღმდეგ.
მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.
საქმის განხილვის თავისებურებები
საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში.
ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.
სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი იაკობ ლეჟავა. მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.
სამოტივაციო ნაწილი
სადავო მასალა:
პირველი სადავო სტატია (გვ. 8-9) ყოველკვირეულმა გაზეთმა “ასავალ-დასავალი” გამოაქვეყნა. სადავო სტატია არის პასუხი განმცხადებლის მიერ ე.წ. “დიფ სთეითის” შესახებ დაწერილ და გამოქვეყნებულ წერილზე, რომელშიც ის ამ ტერმინის ” ქართულ თარგმანს აკრიტიკებს.მეორე სადავო მასალა (გვ. 10) 2025 წლის 24-30 მარტის ნომერში გამოქვეყნდა გაზეთში “ასავალ-დასავალი”.
პირველი სადავო სტატიის სადავო ფრაზები:
“აქ კვლავ ტავტოლოგია მოგივიდათ, ბატონო იაკობ”;
“თუმცა, მოდით, ბატონი ლეჟავასათვის მართლწერის გაკვეთილების ჩატარებას ჩვენს თავზე ნუ ავიღებთ…”;
“უკაცრავად, ძვირფასო მკითხველო, მაგრამ იძულებული ვართ, ზემოთ დადებული პირობა - ბატონი იაკობ ლეჟავასათვის მართლწერის გაკვეთილების ჩატარებას ჩვენს თავზე არ ავიღებთო - ამ ერთხელ დავარღვიოთ და პატივცემულ ავტორს მივუთითოთ, რომ სიტყვა “ხმარების” უთავბოლო ხმარება ზოგჯერ ფრიად უხერხულ სიტუაციას წარმოქმნის, რის გამოც ჯობს, “ხმარების” მაგივრად “გამოყენება” იქნეს ნახმარი”;
“ბატონო იაკობ, თქვენს ასაკში თუ იმდენი შეგიძლიათ, რომ მსახიობთა მთელი ჯგუფი იხმაროთ და, თანაც, როგორც წერთ, თავისუფლად იხმაროთ, ბარაქალა თქვენს მამაკაცურ პოტენციას, მაგრამ საგაზეთო პუბლიკაციიდან ეს ცოტა პორნოგრაფიულად ხომ არ ჟღერს?”;
“ასე, რომ ბატონო იაკობ, ჩვენი კეთილი რჩევა იქნება, სიტყვა “ხმარების” ხმარებას მომავალში უფრო დაკვირვებულად და ყურადღებით მოეკიდოთ!”;
“თქვენ, ბატონო იაკობ, როგორც თავად წერთ, თავისუფლად შეგიძლიათ, მსახიობთა დასი იხმაროთ და მუსიკოსთა დასიც იხმაროთ, მაგრამ ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ იმისათვის, რომ პოლიტიკურად ვიხმაროთ ფარული დასი, რომელსაც ამერიკის პრეზიდენტმა დაუნდობელი ბრძოლა გამოუცხადა და რომელიც არამხოლოდ ამერიკულ, არამედ ქართულ სახელმწიფოსაც უთხრის ძირს!”
მეორე სადავო სტატიის სადავო ფრაზები:
“იაკობ ლეჟავას მიერ გაღმა წასაღები წერილი”;
“მაინც წაიღებთ წერილს…”;
“წერილი წაიღოთ…”;
“ისღა დარჩენია, წერილი წაიღოს პირდაპირ ოკეანის გადაღმა…”
პირველი პრინციპი.
„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“
ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.
საბჭო ყურადღებას ამახვილებს მოპასუხეების მხრიდან სადავო მასალებში განმცხადებლის მიმართ გამოხატულ ცინიკურ და მადისკრედიტირებელ დამოკიდებულებაზე, რაც იმით არის გამოწვეული, რომ იაკობ ლეჟავა თავის წერილში აკრიტიკებს “ასავალ-დასავალის” სტატიებში ე.წ. “DEEP STATE”-ისთვის მოფიქრებულ ქართულ შესატყვისს “ფარული დასი”.
“ასავალდასავალის” ჟურნალისტები მანიპულაციურად აპელირებენ განმცხადებლის მხრიდან მის წერილში სიტყვის “ხმარება” გამოყენებაზე და ისე წარმოაჩენენ, თითქოს იაკობ ლეჟავა ამ სიტყვას უხამს კონტექსტში იყენებდეს.
მაგალითად: “ბატონო იაკობ, თქვენს ასაკში თუ იმდენი შეგიძლიათ, რომ მსახიობთა მთელი ჯგუფი იხმაროთ და, თანაც, როგორც წერთ, თავისუფლად იხმაროთ, ბარაქალა თქვენს მამაკაცურ პოტენციას, მაგრამ საგაზეთო პუბლიკაციიდან ეს ცოტა პორნოგრაფიულად ხომ არ ჟღერს?”;
“ასე, რომ ბატონო იაკობ, ჩვენი კეთილი რჩევა იქნება, სიტყვა “ხმარების” ხმარებას მომავალში უფრო დაკვირვებულად და ყურადღებით მოეკიდოთ!”;
“თქვენ, ბატონო იაკობ, როგორც თავად წერთ, თავისუფლად შეგიძლიათ, მსახიობთა დასი იხმაროთ და მუსიკოსთა დასიც იხმაროთ, მაგრამ ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ იმისათვის, რომ პოლიტიკურად ვიხმაროთ ფარული დასი, რომელსაც ამერიკის პრეზიდენტმა დაუნდობელი ბრძოლა გამოუცხადა და რომელიც არამხოლოდ ამერიკულ, არამედ ქართულ სახელმწიფოსაც უთხრის ძირს!”
საბჭო მიიჩნევს, რომ ამ ტექსტში იაკობ ლეჟავას სიტყვების მანიპულაციური ინტერპრეტირებით მოპასუხეებს აუდიტორია შეცდომაში შეჰყავთ და იაკობ ლეჟავას წერილის შინაარსზე მცდარ წარმოდგენას უქმნიან.
მათ სტატიაში მოჰყავთ და აკრიტიკებენ იაკობ ლეჟავას წერილის ფრაგმენტებს, მანიპულაციურად, ისე, რომ მკითხველს არ წარმოუჩენენ მთლიან სურათს, არ აწვდიან სრულ და ამომწურავ ინფორმაციას და დამახინჯებულად წარმოუდგენენ წერილის კონტექსტს, რითაც იჩენენ უპატივცემულობას აუდიტორიისა და მკითხველის მიმართ.
მთელი სტატია ემსახურება იაკობ ლეჟავას დამაკნინებელ კრიტიკას. ავტორს მანიპულაციური შეფასებებით, ლეჟავას წერილიდან ამოგლეჯილი ფრაზების დამახინჯებული შინაარსით შეცდომაში შეჰყავს აუდიტორია და მკითხველის მიმართ უპატივცემულობას ამჟღავნებს.
ყოველივე ამის გათვალისწინებით, საბჭო მიიჩნევს, რომ ლაშა ნადარეიშვილმა და ჯაბა ხუბუამ ქარტიის პირველი პრინციპი დაარღვიეს.
მეხუთე პრინციპი.
“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”
ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს მე-5 პრინციპის დარღვევა დაუდგინდეს, აუცილებელია:
ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალებში დარღვეულია ქარტიის მე-5 პრინციპი.
განმცხადებელმა ქარტიის საბჭოს წარმოუდგინა მიმოწერა მოპასუხე მედიასთან, სადაც ჩანს მისი პრეტენზია პირველ სადავო მასალასთან დაკავშირებით და სადაც ის საპასუხო წერილის გამოქვეყნებას ითხოვს. გაზეთმა “ასავალ-დასავალი” საპასუხო წერილი არ გამოუქვეყნა იაკობ ლეჟავას და მისი პოზიცია საკუთარ მედიაში არც სხვაგვარად ასახა.
ამის შემდეგ, “ასავალ-დასავალმა” კიდევ ერთი სტატია მიუძღვნა იაკობ ლეჟავას, რომელშიც ნახსენებია საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაც. ეს ადასტურებს, რომ მათთვის ცნობილი გახდა იაკობ ლეჟავას მხრიდან ქარტიისთვის მომართვისა და მათ სტატიებთან დაკავშირებით არსებული კონკრეტული პრეტენზიების შესახებ.
ამასთან, ქარტიის საბჭოს სამდივნომ “ასავალ-დასავალს” გაუგზავნა ინფორმაცია მათ წინააღმდეგ შემოსულ განცხადებებთან დაკავშირებით. ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მივიჩნევთ, რომ ამ დროიდან მოპასუხისათვის სათანადო წესით არის არსებული პრეტენზია ცნობილი და ის ვალდებულია, შესწორების სტანდარტი გამოიყენოს.
მოცემულ შემთხვევაში, მოპასუხემ ორივე სადავო მასალაზე მიიღო შესაბამისი ინფორმაცია, თუმცა ისინი დღემდე პირვანდელი სახით არის მკითხველისთვის ხელმისაწვდომი. მათ არანაირი მინიშნება არ აქვთ სტატიებში არსებული უზუსტობებისა და მათი შესწორების შესახებ.
ყოველივე ამის გათვალისწინებით, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო სტატიებში დარღვეულია ქარტიის მე-5 პრინციპი.
მეშვიდე პრინციპი.
“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.”
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, ლაშა ნადარეიშვილმა და ჯაბა ხუბუამ დაარღვიეს ქარტიის მე-7 პრინციპი.
ორივე სადავო მასალაში მოპასუხე მხარე აქტიურად ამახვილებს ყურადღებას განმცხადებლის ასაკზე, თანაც ნეგატიურ კონტექსტში. სტატიებში ვკითხულობთ: “ბატონო იაკობ, თქვენს ასაკში თუ იმდენი შეგიძლიათ, რომ მსახიობთა მთელი ჯგუფი იხმაროთ და, თანაც, როგორც წერთ, თავისუფლად იხმაროთ, ბარაქალა თქვენს მამაკაცურ პოტენციას…”;
“იაკობ ლეჟავას მიერ გაღმა წასაღები წერილი”;
“მაინც წაიღებთ წერილს…”;
“წერილი წაიღოთ…”;
“ისღა დარჩენია, წერილი წაიღოს პირდაპირ ოკეანის გადაღმა…”
ამ გამონათქვამებში საბჭო ცალსახად ხედავს დისკრიმინაციას ასაკობრივი ნიშნით.
ასაკობრივი ნიშნით დისკრიმინაცია, იგივე “ეიჯიზმი” გულისხმობს უარყოფით ან დამამცირებელ დამოკიდებულებას სხვა ადამიანის მიმართ მისი ასაკის გამო. ასეთი ტიპის დისკრიმინაცია მოიცავს ყველა ასაკობრივ ჯგუფს, თუმცა ხშირად ის ხანშიშესულ ადამიანებთან მიმართებაში გვხვდება. როდესაც ადამიანს მისი ასაკის გამო განსხვავებულად (ცუდად ან კარგად) ეპყრობიან.
დისკრიმინაციის ეს ფორმა სტერეოტიპული შეხედულებების ცალსახა გამოხატულებაა და ხელს უწყობს დაბერების, ასაკის მატების გამო ადამიანების სტიგმატიზაციას.
ამ ფონს განსაკუთრებით ამძიმებს მეორე სადავო მასალაში გამოყენებული ვიზუალური ხერხები. შავ ფონზე დატანილი სათაურით იაკობ ლეჟავას ფოტოზე ტუჩები აქვს დაფარული. ამ მასალაში მრავალჯერ სხვადასხვა ბრუნვაში გამოყენებული სიტყვები “წერილი წაიღოთ” გამუქებული შრიფტით არის ძირითადი ტექსტისგან გამოყოფილი. ამას ემატება ტექსტის სათაური: “იაკობ ლეჟავას მიერ გაღმა წასაღები წერილი”. ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, სათაური უნდა იქნეს განხილული როგორც ცალკე ჟურნალისტური პროდუქტი, ვინაიდან სათაური მკითხველს პირველ შთაბეჭდილებას უქმნის. მოცემულ შემთხვევაში, სათაურიც ცალსახად დისკრიმინაციულია, ხაზს უსვამს განმცხადებლის ასაკს და აკნინებს მას. მოპასუხეები ცდილობენ ასაკზე ხაზგასმით და სიტყვების “გაღმა წასაღები”; “ წერილის წაღება” დიდი დოზით და ასაკობრივ კონტექსტში გამოყენებით დაამცირონ და დააკნინონ იაკობ ლეჟავა.
ისინი სრულიად უგულებელყოფენ ჟურნალისტის ვალდებულებას, გაემიჯნოს დისკრიმინაციას და ხელი არ შეუწყოს დისკრიმინაციისა და სტიგმის გაძლიერებასა და გავრცელებას, რამდენადაც არ ერიდებიან დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს იაკობ ლეჟავას ასაკთან დაკავშირებით.
ყოველივე ამის გათვალისწინებით, საბჭო ქარტიის მე-7 პრინციპს დარღვეულად მიიჩნევს.
სარეზოლუციო ნაწილი
გაზეთის “ასავალ-დასავალი” მთავარმა რედაქტორმა ლაშა ნადარეიშვილმა და ჟურნალისტმა ჯაბა ხუბუამ დაარღვიეს ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-7 პრინციპები.
15 თებერვალი, 2025 წელი
საქმე N- 775
საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი
საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, საბა წიწიკაშვილი, თინათინ ზაზაძე, ნინო კაპანაძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე, ირაკლი მსხილაძე, ნინო გელაშვილი.
აღწერილობითი ნაწილი
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა თეა ცაგურიამ საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის წამყვანისა და ჟურნალისტის, ირინა ყურუას, წინააღმდეგ.
მოპასუხე მხარემ წარმოადგინა თავისი შეპასუხება.
საქმის განხილვის თავისებურებები
საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში. სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი თეა ცაგურია და მოპასუხე ჟურნალისტი ირინა ყურუა.
განმცხადებელი თეა ცაგურია თავდაპირველად მიუთითებდა, რომ წამყვანმა ბათუმის ხელოვნების უნივერსიტეტის დაპატიმრებული დეკანისა და ოთხი სტუდენტის შესახებ გადაცემის დასაწყისში წარმოთქმულ ტექსტში დაარღვია ქარტიის პირველი (სიზუსტე), მესამე (დადასტურებული წყარო), მეოთხე (კეთილსინდისიერება), მეხუთე (შესწორება), მეშვიდე (დისკრიმინაცია), მერვე (ბავშვის უფლებები), მეცხრე (მასალების გამიჯვნა), მე-10 (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა) და მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპები, თუმცა, სხდომაზე მან გადაწყვიტა, აღარ ედავა ქარტიის მესამე, მეოთხე და მეცხრე პრინციპებზე.
საბოლოოდ, სადავო პრინციპებად დაზუსტდა: პირველი (სიზუსტე), მეხუთე (შესწორება), მეშვიდე (დისკრიმინაცია), მერვე (ბავშვის უფლებები), მე-10 (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა) და მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპები.
სამოტივაციო ნაწილი
სადავო მასალა:
სადავო გადაცემა “სათქმელი” საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის ეთერში 2024 წლის 12 დეკემბერს გავიდა.
განმცხადებლის მხრიდან სადავოდაა გამხდარი გადაცემის ის ნაწილი, სადაც წამყვანი ბათუმის ხელოვნების უნივერსიტეტის დაპატიმრებული დეკანისა და ოთხი სტუდენტის შესახებ საუბრობს.
განმცხადებელი თეა ცაგურია აღნიშნულ სისხლის სამართლის საქმეში დაზარალებულის სტატუსის მქონე ირაკლი დევაძის მეუღლეა.
განმცხადებლის მიერ მითითებული ირინა ყურუას სადავო ფრაზები:
,,ბათუმში აკადემიური საზოგადოების წარმომადგენლები დააკავეს.”
განმცხადებლის პოზიცია: ის აღნიშნავს, რომ ძალადობის ფაქტზე დაკავებული პირები არ შეიძლება, მოხსენიებულ იქნან აკადემიური საზოგადოების წარმომადგენლად. ასევე, სტუდენტები აკადემიურ საზოგადოებად არ იწოდებიან.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: ის განმარტავს, რომ ის ხელმძღვანელობს უდანაშაულობის პრეზუმფციით. ვინაიდან დაკავებულების ბრალეულობა სასამართლოს გადაწყვეტილებით არ არის დამტკიცებული, ის დაკავებულებს „მოძალადეებს“ ვერ უწოდებდა.
,,წინასწარ პატიმრობაში იმყოფება ოთხი სტუდენტი, ასევე სასცენო და კინო-ტელე ხელოვნების ფაკულტეტის დეკანი, პროფესორი მამუკა ჯორბენაძე.“
განმცხადებლის პოზიცია: ის აღნიშნავს, რომ ჯორბენაძე არის აღნიშნული ძალადობის ორგანიზატორი, რომელმაც ეს ქმედება დააორგანიზა და ჩაიდინა სასწავლებლის კედლებში არასასწავლო და არასამუშაო დროს.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: ის განმარტავს, რომ განმცხადებლის ანალიზი სუბიექტურ შეფასებას ეყრდნობა, ის კი, როგორც ჟურნალისტი, სასამართლოს გადაწყვეტილებამდე მამუკა ჯორბენაძის მიმართ უდანაშაულობის პრეზუმფციას იცავს.
,,პროკურატურა დავით გვიანიძეს, ანრი კაკაბაძეს, გურამ მიქელაძეს, გიორგი დავითაძეს დეკანთან ერთად ჯგუფური ძალადობის ჩადენას ედავება.”
განმცხადებლის პოზიცია: ის აღნიშნავს, რომ ძალადობის ფაქტი, რაზედაც ჟურნალისტი უთითებს, დადასტურებულია როგორც დაზარალებულების მიერ, ისე სასწავლებლის შენობის შიგნით მოთავსებული ვიდეო-კამერით.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: მისი განმარტებით, მონოლოგში აღწერილია რეალობა ფაქტობრივ გარემოებაზე დაყრდნობით. პროკურატურის მიერ წარდგენილი ბრალი, რომელსაც ის მაყურებელს აცნობს, საჯაროდ არის ცნობილი.
,,დაკავებულებს აღმკვეთი ღონისძიების სახით პატიმრობა მოსამართლე ლევან ყოლბაიამ გუშინ შეუფარდა. ბათუმის ხელოვნების სასწავლო უნივერსიტეტის პროფესორი და სტუდენტები აქციებში მონაწილეობით აპროტესტებდნენ ხელისუფლების ანტიდასავლურ გადაწყვეტილებას ევროკავშირთან მოლაპარაკებების 2028 წლამდე შეჩერების შესახებ, სწორედ საპროტესტო შინაარსის პლაკატის გაკვრას ცდილობდნენ ახალგაზრდები რექტორის კაბინეტის კარებზე, როდესაც ლექტორს თეა ცაგურიასა და მათ შორის დაპირისპირება დაიწყო.’’
განმცხადებლის პოზიცია: ის განმარტავს, რომ წამყვანი არ ახსენებს მის აკადემიურ სტატუსს, რითაც, ჯორბენაძესთან შედარებით, მის დაკნინებას ცდილობს. ამასთან, აღნიშნავს, რომ მას სტუდენტებისთვის რაიმე სახით შენიშვნა არ მიუცია და არც მათთან კონტაქტი ჰქონია. ის, რაზეც ჟურნალისტი საუბრობს, ეხება სხვა დროს და სხვა სტუდენტებთან მის საუბარს.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: ის განმარტავს, რომ დაკავებულთაგან ერთ-ერთი სტუდენტი, გურამ მიქელაძე, ინციდენტის დროს სხვა სტუდენტებთან ერთად რექტორის კაბინეტის შესასვლელთან იმყოფებოდა. რაც შეეხება მის დაპირისპირებას სტუდენტებთან, ამის შესახებ სტუდენტები უკვე ესაუბრნენ გამოძიებას, მხარეთა ადვოკატებს და ეს ინფორმაცია ხელმისაწვდომია ყველა დაინტერესებული პირისთვის. განმცხადებლის სტატუსთან დაკავშირებით ის აღნიშნავს, რომ თეა ცაგურიას დაკნინება მისი მიზანი არ ყოფილა და ვერ იფიქრებდა, რომ სიტყვა „ლექტორი“ დამაკნინებელ კონტექსტში იქნებოდა აღქმული.
,,დეკანი სიტუაციის განმუხტვას შეეცადა.”
განმცხადებლის პოზიცია: განმცხადებელი აღნიშნავს, რომ დეკანი მის მიმართ აგრესიული იყო და მოხდა სიტყვიერი დაპირისპირება, რასაც წამყვანი უგულებელყოფს. ის ცდილობს, ეს სამსახურებრივი დაპირისპირება პოლიტიკურ ჭრილში წარმოაჩინოს.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: ის აღნიშნავს, რომ მის მიერ აღწერილი ფაქტობრივი გარემოებები განმცხადებლის მიერ წარმოდგენილ ვიდეოშიც (ერთვის გადაწყვეტილებას) ჩანს და ეს ვიდეო დაკავებულების დაცვის მხარესაც აქვს. ის მაყურებელს სწორედ ამ ინციდენტის შესახებ უყვება. „სხვა სტუდენტების თანდასწრებით, სხვა გარემოებაში“ მომხდარ ფაქტზე მითითებით კი განმცხადებელი ცდილობს შექმნას განწყობა, რომ წამყვანი ფაქტს ამახინჯებს.
,,გვიან ღამით კი პროფესორთან უნივერსიტეტის შენობაში ინციდენტში მონაწილე ლექტორის ქმარი, ბათუმის მერიის მუნიციპალური სერვისების განვითარების სააგენტოს დირექტორის მოადგილე, ირაკლი დევაძე, მივიდა თანმხლებ პირთან ერთად.“
განმცხადებლის პოზიცია: მისი მეუღლის უნივერსიტეტში მისვლა დეკანის ინიცირებულია. მისი მეუღლე უნივერსიტეტში მერიის თანამშრომლის სტატუსით არ მისულა. მისი სამსახურის ხსენება მიზანმიმართულად მოხდა, რათა მაყურებელში გამძაფრებულიყო განცდა, რომ დაკავებულები პოლიტპატიმრები არიან. ამასთან, წამყვანმა განზრახ არ ახსენა, რომ დაპატიმრებულთაგან ორის მშობელი ასევე მერიის თანამშრომელია.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: დადასტურებული ფაქტია, რომ უნივერსიტეტის შენობაში სწორედ გვიან ღამით შედის ორი პირი, ლექტორის მეუღლე და მისი მეგობარი. დეკანისა და განმცხადებლის მეუღლის მიმოწერაში ნათლად იკითხება, როგორ ეუბნება ირაკლი დევაძე დეკანს, რომ დანარჩენ სათქმელს პირადად ეტყვის. წამყვანს არ უთქვამს, რის საფუძველზე მივიდნენ ისინი უნივერსიტეტში. სიტყვა “პოლიტპატიმართან” დაკავშირებით ის აღნიშნავს, რომ პროფესიული პასუხისმგებლობიდან გამომდინარე, ეთერში მსგავს შეფასებებს ყოველთვის ერიდება. რაც შეეხება განმცხადებლის მეუღლის სტატუსს, საქმის მასალებში არსად მოიპოვება ირაკლი დევაძის შვებულებაში ყოფნის შესახებ ინფორმაცია. ამაზე არც პროკურორს უთქვამს რამე. ამდენად, ის დღის ნებისმიერ მონაკვეთში ამ სტატუსით სარგებლობს. მუშაობენ თუ არა დაკავებული სტუდენტების მშობლები მერიაში, ეს ინფორმაცია საქმესთან არანაირ კავშირში არ არის.
,,რასაც ფიზიკური დაპირისპირება მოჰყვა.“
განმცხადებლის პოზიცია: ვიდეო-მასალაში ჩანს, რომ შესვლისთანავე პირები თავს დაესხნენ განმცხადებლის მეუღლეს და თანმხლებ პირს.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: ნათქვამი ფრაზა არის მხოლოდ ფაქტობრივი მოცემულობა, რაც დასტურდება ვიდეოთი.
,,გამოძიების ვერსიით, ამ პირებს მამუკა ჯორბენაძე და სტუდენტები თავს დაესხნენ, დაზარალებულის სტატუსიც სწორედ ირაკლი დევაძეს და ირაკლი ნაკაშიძეს აქვთ“.
განმცხადებლის პოზიცია: უნივერსიტეტის სათვალთვალო კამერებიდან ამოღებულ ვიდეოში ჩანს, როგორ ესხმიან თავს მის მეუღლესა და მის მეგობარს დეკანი და ოთხი სტუდენტი, რაც არის ფაქტი.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: სწორედ პროკურატურის ვერსიაა ის, რომ „ამ პირებს მამუკა ჯორბენაძე და სტუდენტები დაესხნენ თავს“. სასამართლო რა ვიდეო-მტკიცებულებებს მიიჩნევს სარწმუნოდ ან ვის მიანიჭებს დამნაშავის სტატუსს, ეს ჯერ უცნობია.
,,დამნაშავეს, ცხადია, სასამართლო გამოავლენს, თუმცა ფაქტია, რომ უსამართლოა თაობის გამორჩეული წარმომადგენლების დაკავება. წარმოუდგენელია, ჯგუფური ძალადობა დააბრალო პროფესორს, რომელიც საკუთარი ქვეყნის პატრიოტია, სტუდენტების გულმხურვალე მხარდამჭერია და მისი გამორჩეული ინტელექტი ამ უმაღლესი სასწავლებლის საყრდენია, არა მხოლოდ, აკრედიტაცია-ავტორიზაციის, არამედ სრულად სასწავლო საგანმანათლებლო პროცესში. უსამართლოა, ასე მოექცე სტუდენტებს, რომლებიც განსხვავებული აზრისადმი პატივისცემით, მოყვასის სიყვარულით და ქვეყნის დემოკრატიული მომავლისადმი ერთგულებით გამოირჩევიან.
განმცხადებლის პოზიცია: მოცემულ ეპიზოდში ჟურნალისტი უდანაშაულოდ ცნობს დაკავებულებს, ასევე ეჭვქვეშ აყენებს დაზარალებულების სტატუსს და მიზანმიმართულად ცდილობს, დამნაშავეების მიმართ სიბრალული გამოიწვიოს. დეკანის მისეული შეფასება მთლიანად პირად შეხედულებებზე არის დაფუძნებული.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: სადავოდ გამხდარი ფრაზები არის მისი შეფასება, რომელიც ეყრდნობა იმ ინფორმაციას, რომელსაც ის ფლობს.
,,ამ ეტაპზე აღკვეთის ღონისძიების შეფარდებასთან დაკავშირებით სასამართლოს გადაწყვეტილების 48-საათიანი გასაჩივრების ვადა მიმდინარეობს. სწორედ ამიტომ, დაკავებულების ახლობლები, სტუდენტები, უნივერსიტეტის ლექტორ-მასწავლებლები პროცესის ხელოვნური დაზიანებისგან დაზღვევის მოტივით საჯაროდ საუბრისგან თავს იკავებენ“.
განმცხადებლის პოზიცია: წამყვანი მაყურებელს უქმნის წარმოდგენას, რომ უნივერსიტეტის ყველა სტუდენტი, ლექტორი და კურსდამთავრებული დაკავებულებს უდანაშაულოდ მიიჩნევს, ის მიზანმიმართულად არ იყენებს სიტყვა ,,ნაწილს“. ასევე, ის მიანიშნებს იმაზე, რომ თითქოსდა განცხადებების გაკეთებისგან ბრალდებულთა ახლობლები თავს დაზარალებულების მოთხოვნით იკავებენ.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: ის მაყურებელს იმას აცნობს, რომ დაკავებულების ახლობლები, სტუდენტები, უნივერსიტეტის ლექტორ-მასწავლებლები (აღკვეთის ღონისძიების გასაჩივრებამდე) პროცესის ხელოვნური დაზიანებისგან დაზღვევის მოტივით, საჯაროდ საუბრისგან თავს იკავებენ. არსად ამბობს, რომ „განცხადებების გაკეთებისგან ბრალდებულთა ახლობლები თავს დაზარალებულების მოთხოვნით იკავებენ“.
,,დაკავებულების გირაოს საფუძველზე გათავისუფლების მოთხოვნით მოსამართლეს მიმართეს ხელოვნების სასწავლო უნივერსიტეტის თანამშრომლებმა, სტუდენტებმა და კურსდამთავრებულებმა. იმავე მოთხოვნით პეტიციას ხელი მოაწერა 2628 ადამიანმა, ერთ-ერთი სტუდენტის, ანრი კაკაბაძის, გათავისუფლების მოთხოვნით აქცია გაიმართა თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიასთან, ყველა დაკავებულის მხარდასაჭერი აქციები კი მიმდინარეობს ბათუმში. დარწმუნებული ვარ, პროფესორი და სტუდენტები მალე ისევ თავისუფლები იქნებიან, თუმცა მათ წინააღმდეგ დაწყებული ეს პროვოკაციული საქმე ბათუმელებს და არა მხოლოდ მათ, დიდხანს ემახსოვრებათ.”
განმცხადებლის პოზიცია: წამყვანი განმცხადებელს, მის მეუღლეს და მის მეგობარს უწოდებს პროვოკატორს და ამბობს, რომ მათი საქციელი ქალაქს დიდხანს ემახსოვრება.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: „პროვოკაციული“ ეს არის ჟურნალისტის, როგორც ანალიტიკური გადაცემის წამყვანის შეფასება სტუდენტების დაკავების საქმისადმი.
,,ისტორიის და საზოგადოების მეხსიერებას, ასევე შემორჩება წარმოუდგენელი სისასტიკე საპროტესტო აქციების მონაწილეების მიმართ და მედიის წინააღმდეგ, რომელიც აქციებზე პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. 28 ნოემბრიდან დღემდე აქციებზე დაშავდა მედიის 50- ზე მეტი წარმომადგენელი....”
განმცხადებლის პოზიცია: წამყვანი ამ მონაკვეთში პირდაპირ გადადის აქციებზე დაკავებულების შესახებ საუბარზე, რითაც მაყურებელს განზრახ უქმნის წარმოდგენას, რომ დაკავებულები პოლიტპატიმრები არიან. მათი დაკავების მიზეზი არანაირ კავშირში არ არის პოლიტიკასთან.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიცია: ის აღნიშნავს, რომ მაყურებელს აცნობს ამ ინფორმაციას, როგორც აქტუალურ თემას და ამბის გაშუქება მხოლოდ აუდიტორიის ინფორმირებას ემსახურება.
პირველი პრინციპი.
„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო გადაცემაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.
საბჭომ იმსჯელა გადაცემაში წამყვანის ცალკეულ ფრაზებსა და მათ საერთო შინაარსზე და დაასკვნა, რომ გადაცემის ეს ნაწილი არის მიკერძოებული, დაუზუსტებელი და აუდიტორიის შეცდომაში შემყვანი.
საბჭო ყურადღებას ამახვილებს გადაცემის წამყვანის შემდეგ ციტატებზე:
,,დამნაშავეს, ცხადია, სასამართლო გამოავლენს, თუმცა ფაქტია, რომ უსამართლოა თაობის გამორჩეული წარმომადგენლების დაკავება. წარმოუდგენელია, ჯგუფური ძალადობა დააბრალო პროფესორს, რომელიც საკუთარი ქვეყნის პატრიოტია, სტუდენტების გულმხურვალე მხარდამჭერია და მისი გამორჩეული ინტელექტი ამ უმაღლესი სასწავლებლის საყრდენია, არა მხოლოდ, აკრედიტაცია-ავტორიზაციის, არამედ სრულად სასწავლო საგანმანათლებლო პროცესში. უსამართლოა, ასე მოექცე სტუდენტებს, რომლებიც განსხვავებული აზრისადმი პატივისცემით, მოყვასის სიყვარულით და ქვეყნის დემოკრატიული მომავლისადმი ერთგულებით გამოირჩევიან.
,,დარწმუნებული ვარ, პროფესორი და სტუდენტები მალე ისევ თავისუფლები იქნებიან, თუმცა მათ წინააღმდეგ დაწყებული ეს პროვოკაციული საქმე ბათუმელებს და არა მხოლოდ მათ, დიდხანს ემახსოვრებათ.”
ამ ფრაზებით წამყვანმა აუდიტორიას როგორც ფაქტი, ისე მიაწოდა ინფორმაცია, რომ უნივერსიტეტის პროფესორს ჯგუფურ ძალადობას აბრალებენ, რაც, მისი შეფასებით, წარმოუდგენელია, რომ მას ჩაედინა.
ასევე, წამყვანმა “პროვოკაციული საქმე” უწოდა დეკანის და სტუდენტების დაკავებას. მან მაყურებელს მტკიცებით ფორმაში უთხრა, რომ დეკანს დანაშაულს აბრალებენ და რომ მას პროვოკაცია მოუწყვეს.
გადაცემის წამყვანმა ამ ორი მნიშვნელოვანი ინფორმაციის ეთერში
გავრცელებისას არ სცა აუდიტორიას პატივი, არ სცადა ამბის სათანადოდ
გადამოწმება და აუდიტორიისთვის სხვადასხვა მხარის პოზიციების
მიწოდება.
წამყვანის მთელი ტექსტი იყო უნივერისტეტის დეკანის და სტუდენტების
მიერ ჩადენილი ქმედების შემსუბუქების, მათ მიერ ჩადენილი ფაქტის
ნაწილობრივ მიჩქმალვის მცდელობა, რაც ცალსახად ქარტიის პირველი
პრინციპის დარღვევაა.
პირველი პრინციპის ჭრილში, სიზუსტის უზრუნველსაყოფად, მნიშვნელოვანი
იყო წამყვანს აუდიტორიისთვის მიეწოდებინა ამ საქმეში დაზარალებულად
ცნობილი მხარის პოზიციაც, უშუალოდ დაზარალებულის, ანდა მისი
მეუღლის, რომლის
ინციდენტი
დეკანთან ფიზიკური
დაპირისპირების სავარაუდო მიზეზი გახდა.
სადავო გადაცემა ეთერში გავიდა 12 დეკემბერს. იმ დროისთვის, საკუთარი
პოზიცია უკვე საჯაროდ ჰქონდათ გაცხადებული საქმეში დაზარალებულად
ცნობილ პირს, ირაკლი დევაძეს (9 დეკემბერს), და მის მეუღლეს,
განმცხადებელ თეა ცაგურიას.
დაზარალებულის მეუღლის მიერ სოციალურ ქსელში გავრცელებული პოზიცია ასახულია “ბათუმელების” 11 დეკემბრის სტატიაში, რომელიც ერთი დღით ადრეა გამოქვეყნებული, ვიდრე ირინა ყურუა სადავო გადაცემას მოამზადებდა, რაც ასევე ადასტურებს, რომ მოპასუხე ჟურნალისტს ამ საქმის მეორე მხარის პოზიციის მოძიება და გადაცემაში ასახვა მარტივად შეეძლო.
გადაცემის ფორმატიდან გამომდინარე (ამ თემას მხოლოდ წამყვანის შესავალი ტექსტი დაეთმო), შეიძლებოდა წამყვანს ეთერში დაზარალებული მხარის სრული განცხადება არ წაეკითხა, თუმცა საბჭო მიიჩნევს, რომ მათი პოზიცია გადაცემა “სათქმელში” აუცილებლად უნდა ასახულიყო რაიმე ფორმით, აუდიტორიისთვის უფრო დაზუსტებული ინფორმაციის მისაწოდებლად.
საბჭოს სხდომაზე, წევრების შეკითხვების პასუხად, ირინა ყურუამ განმარტა, რომ გადაცემის ეთერში გასვლამდე არ ჰქონია კომუნიკაცია დაზარალებულ მხარესთან, არ უცდია ინფორმაციის მათთან დაზუსტება და მისთვის ასევე უცნობი იყო დაზარალებული მხარის გავრცელებული პოზიცია სოციალურ ქსელში.
საბჭო მიიჩნევს, რომ კონკრეტული ფაქტების არ ცოდნა ჟურნალისტს პასუხისმგებლობისგან
არ ათავისუფლებს. მისი ვალია, გასწიოს მაქსიმალური ძალისხმევა
საზოგადოებისთვის მაქსიმალურად ზუსტი და დაბალანსებული ინფორმაციის
მისაწოდებლად, რაც, განსახილველ შემთხვევაში, ჟურნალისტმა ვერ
უზრუნველყო.
კიდევ ერთი სადავო ფრაგმენტი, რომელსაც საბჭო პრობლემურად მიიჩნევს, არის წამყვანის შემდეგი ფრაზა: “მათ წინააღმდეგ დაწყებული ეს პროვოკაციული საქმე ბათუმელებს და არა მხოლოდ მათ, დიდხანს ემახსოვრებათ.”
წამყვანის ეს ფრაზა განმცხადებელმა აღიქვა, როგორც მისი და მისი მეუღლის მისამართით წარმოთქმული.
ირინა ყურუამ საბჭოს წევრების შეკითხვის პასუხად განმარტა, რომ პროვოკატორებად არ უგულისხმია დაზარალებული მხარე.
საბჭო, ზოგადად, თითოეულ საკითხს იხილავს აუდიტორიის პოზიციიდან გამომდინარე, თუ როგორ შეიძლება გაეგო მაყურებელს წამყვანის ესა თუ ის ფრაზა. ამ შემთხვევაში საბჭო მიიჩნევს, რომ ერთმნიშვნელოვნად ცხადი არ არის, თუ ვის გულისხმობდა წამყვანი ამ საქმის პროვოცირების ავტორებად, თუმცა, დიდია ალბათობა, რომ, წამყვანის ფრაზებიდან გამომდინარე, მაყურებელს პროვოკაციაში მონაწილეებად აღექვა დაზარალებული მხარე.
ვინაიდან წამყვანის ტექსტი ამ ნაწილშიც არ იყო მკაფიო და ცალსახა, საბჭო აქაც მიიჩნევს დარღვეულად პირველ პრინციპს, აუდიტორიის უპატივცემულობის ნაწილში.
გადაცემის კიდევ ერთი ეპიზოდი, სადაც საბჭომ პრობლემა დაინახა,
გადაცემაში გაშვებულ ინციდენტის ამსახველ ვიდეო ფრაგმენტს
უკავშირდება.
ინციდენტი, რომლის გამოც უნივერსიტეტის დეკანი მამუკა ჯორბენაძე და ოთხი სტუდენტი სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიეცა, სრულად არის გადაღებული უნივერსიტეტის დერეფანში დამონტაჟებული უსაფრთხოების კამერებით.
როდესაც მოპასუხე ჟურნალისტი ირინა ყურუა წამყვანის ტექსტს ეთერში კითხულობდა, პარალელურად აჭარის ტელევიზიის მაყურებელი, ტელეეკრანზე, ცალკე ფანჯარაში, ინციდენტის ამსახველ ამ კადრებს ადევნებდა თვალს.
თუმცა “სათქმელში” გავრცელებული კადრები არ არის სრული, დაჭრილია და სრულად არ ასახავს დეკანის და სტუდენტების ქმედებებს. ამ კადრების ყურებით აუდიტორია ვერ მიიღებს ზუსტ და ამომწურავ ინფორმაციას.
“სათქმელის” ეთერში გაშვებული ვიდეო ფრაგმენტი მაყურებელს მეტ კითხვას გაუჩენდა, ვიდრე პასუხებს მიაწვდიდა. ამ ვიდეოს ასე ფრაგმენტულად, შესაბამისი მინიშნებების, მინაწერების და განმარტებების გარეშე გაშვება არღვევს სიზუსტის და აუდიტორიის პატივისცემის პრინციპს.
ეს კადრები საჯაროდ გაავრცელა საქართველოს პროკურატურამ, სადავო გადაცემის ეთერში გასვლამდე ერთი დღით ადრე, როგორც დეკანის და სტუდენტების მხრიდან ჩადენილი ჯგუფური ძალადობის მტკიცებულება, სადაც ხელჩართული ჩხუბი დაახლოებით 40 წამს გრძელდება და ნათლად ჩანს ინციდენტში მონაწილე პირების ქმედებები და მათი ვინაობის მიმანიშნებელი ინიციალები.
“სათქმელში” ჩანაწერის სრული ვიდეო არ გაუშვიათ. ნაცვლად ამისა, რამდენჯერმე გაიმეორეს კადრები, სადაც ინციდენტის დასაწყისია ნაჩვენები, ჯამში 40 წამი. ეს დრო სრულიად საკმარისი იყო იმისთვის, რომ მაყურებელს ინციდენტი უფრო ვრცლად და დეტალურად ენახა.
აღსანიშნავია, რომ პროკურატურის მიერ ამ გადაცემამდე ერთი დღით ადრე გავრცელებული ვიდეოს პირველ 45 წამში სრულად ჩანს ფიზიკური დაპირისპირების დასაწყისი და დასასრული, თითოეულ მონაწილეს მითითებული აქვს სახელ-გვარების ინიციალები და დაინტერესებულ პირს მარტივად შეუძლია გაიგოს.
საბჭოს წევრების შეკითხვების პასუხად, მოპასუხე ჟურნალისტმა განმარტა, რომ მას ხელი არ მიუწვდება მის საავტორო გადაცემაში ე.წ. გადაფარვის კადრების გაშვებასთან. “ამას წყვეტს გადაცემის რეჟისორი და პროდიუსერი,” - უთხრა მოპასუხე ჟურნალისტმა საბჭოს.
ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ საავტორო გადაცემის ავტორი აუდიტორიის
წინაშე პასუხისმგებელია მის გადაცემაში გავრცელებულ
ნებისმიერი სახის ინფორმაციაზე. თუ რაიმე მისგან დამოუკიდებლად ხდება
და ეს ეთიკურ პრინციპებს ეწინააღდმეგება, ამის შესახებ წამყვანმა
პირდაპირი ეთერის დროსვე უნდა გააკეთოს შესაბამისი განმარტება. თუ
ირინა ყურუა მიიჩნევდა, რომ კადრების ამგვარად ეთერში გაშვება
აუდიტორიის ინტერესს არღვევდა, მას ამის გამოსწორებაზე იქვე,
ეთერშივე, უნდა ეზრუნა.
გამომდინარე აქედან, საბჭო მიიჩნევს, რომ გადაცემის ამ ეპიზოდშიც დაირღვა ქარტიის პირველი, სიზუსტის, პრინციპი. აუდიტორიამ, რომელმაც ვიდეო კადრები არასრულად, შესაბამისი განმარტებების გარეშე ნახა, ზუსტი ინფორმაცია ვერ მიიღო.
წამყვანის კიდევ ერთი სადავო ფრაზაა: ,,დეკანი სიტუაციის განმუხტვას შეეცადა.” ირინა ყურუამ აუდიტორიას უთხრა, რომ ინციდენტი დაიწყო უნივერსიტეტის დერეფანში განმცხადებელ თეა ცაგუარიას და სტუდენტებს შორის დაპირისპირებით, სადაც დეკანი მამუკა ჯორბენაძე სიტუაციის განმუხტვას შეეცადა. ესეც გადამოწმებადი ფაქტია, რომელიც ჟურნალისტმა ეთერში ისე გაავრცელა, რომ სათანადოდ არ დაუზუსტებია.
ქარტიას განმცხადებელმა წარმოუდგინა ვიდეო ჩანაწერი, რომელშიც, მისი თქმით, ასახულია ინციდენტი, თუმცა ვიდეო უხმოა და ინციდენტის სრული შინაარსის გაგება შეუძლებელია. თუმცა ვიდეოში ჩანს, რომ დეკანი ინციდენტის აქტიური მონაწილე იყო. საბჭო მიიჩნევს, რომ ინციდენტის ამსახველი ამ ვიდეოდან არ დასტურდება, რომ ფრაზა, “დეკანი სიტუაციის განმუხტვას შეეცადა” ზუსტია და რეალობას ასახავს.
საბჭო მიიჩნევს, რომ მოპასუხე ჟურნალისტმა ამ ეპიზოდშიც არ გამოიჩინა
სათანადო სიფრთხილე და აუდიტორიას მიაწოდა ინფორმაცია, რომელიც არ იყო
შესაბამისად დაზუსტებული.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ ირინა ყურუამ დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი და 12 დეკემბრის გადაცემა “სათქმელში” აუდიტორიას არაერთი დაუზუსტებელი ინფორმაცია მიაწოდა.
მეხუთე პრინციპი.
“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”
განმცხადებლის განმარტებით, წამყვანმა უგულებელყო თეა ცაგურიას და მისი მეუღლის ინტერესი, მათი პოზიცია ყოფილიყო ხელმისაწვდომი “სათქმელის” მაყურებლისთვის.
ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს მე-5 პრინციპის დარღვევა დაუდგინდეს, აუცილებელია:
ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო გადაცემაში დარღვეულია ქარტიის მეხუთე პრინციპი.
ქარტიის სამდივნომ, თეა ცაგურიას განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა მოპასუხე ჟურნალისტს. მოპასუხე ჟურნალისტმა წარმოადგინა შესაბამისი შეპასუხება, რითიც დასტურდება, რომ მისთვის ცნობილი იყო განმცხადებლის პრეტენზიების შესახებ ამ სხდომამდე სულ მცირე ერთი თვით ადრე.
ამასთან, განმცხადებელმა საბჭოს დამატებით წარმოუდგინა განცხადება, რომლითაც მან საზოგადოებრივი მაუწყებელის აჭარის ტელევიზიის თვითრეგულირების ორგანოს მიმართა და რომლითაც ის მისი მეუღლის ინციდენტის ობიექტურ გაშუქებას და ეთერის დათმობას ითხოვდა.
მოპასუხე ჟურნალისტმა სხდომაზე დაადასტურა, რომ მისთვის ცნობილია ამ განცხადების შინაარსი და განმცხადებლის მიერ მასში გამოთქმული უკმაყოფილება.
აღნიშნული ადასტურებს, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა არსებული
პრეტენზიის შესახებ.
სადავო გადაცემიდან ერთი თვეზე მეტის გასვლის მიუხედავად, მოპასუხე ჟურნალისტს არც შესწორება გამოუქვეყნებია, არც ახალი გადაცემა მოუმზადებია ამ თემის შესახებ, სადაც ყველა მხარის პოზიცია იქნებოდა ასახული და რომელიც იმ ხარვეზებს გამოასწორებდა რაც პირველ, სადავო გადაცემას ჰქონდა.
სადავო მასალა დღემდე პირვანდელი სახით არის ხელმისაწვდომი საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის ფეისბუქ გვერდზე და მას არ აქვს არანაირი მითითება, რომ გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.
შესაბამისად, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტმა ქარტიის მე-5 პრინციპი დაარღვია.
მეშვიდე პრინციპი.
“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.”
განმცხადებელი განმარტავს, რომ გადაცემის შემდეგ მუქარის შემცველი შეტყობინებები მიიღო პირადი შეტყობინებების სახით, ასევე დაიწერა ღირსების შემლახველი კომენტარები. წამყვანმა წაახალისა აგრესია მის მიმართ.
მოპასუხე ჟურნალისტი განმარტავს, რომ აღნიშნულ ფაქტთან დაკავშირებით საზოგადოების ნაწილი პროტესტს გამოხატავდა და ადრესატებისადმი არაკეთილგანწყობილ კომენტარებს მომხდარის გასაჯაროებისთანავე, 9 დეკემბრიდან, წერდა, მისი გადაცემა კი ეთერში 12 დეკემბერს გავიდა.
სხდომაზე განმცხადებელი მიუთითებდა, რომ გადაცემაში წამყვანმა წაახალისა აგრესია მის მიმართ და ხელი შეუწყო მისი გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციას.
გენდერული ნიშნით დისკრიმინაცია დისკრიმინაციის ისეთი სახეა, როდესაც განსხვავებული მოპყრობის საფუძველი გენდერია და სწორედ ამ ნიშნით ხდება ადამიანების გამორჩევა თუ ადამიანის უფლებების, თავისუფლებისა თუ შესაძლებლობის შეზღუდვა.
გადაცემაში წამყვანის მხრიდან თეა ცაგურიას გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციას ადგილი არ ჰქონია. მისი მხრიდან არ მომხდარა განმცხადებლის რაიმე ნიშნით, მათ შორის გენდერულით, გამორჩევა და მისთვის რაიმე უფლების ან/და თავისუფლების შეზღუდვა, მით უმეტეს, მისი დისკრიმინაციის წახალისება.
ის, რომ თეა ცაგურიას პირადი შეტყობინებების სახით მუქარის შემცველი შეტყობინებები მისდიოდა და ღირსების შემლახველი კომენტარები დაიწერა, ჟურნალისტ ირინა ყურუას ქმედებებს არ უკავშირდება და, სავარაუდოდ, იმ ინციდენტიდან გამომდინარეობს, რომელიც მას და მის ქმარს გადახდა.
არაფრით დასტურდება, რომ განმცხადებლის მიმართ აგრესიის მიზეზი სადავო გადაცემაში გამოთქმული ჟურნალისტის ფრაზები გახდა. საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო გადაცემაში ჟურნალისტის მხრიდან არ მომხდარა თეა ცაგურიას მიმართ გენდერული ნიშნით დისკრიმინაცია ანდა ამის წახალისება.
განმცხადებლისთვის გაგზავნილი პირადი შეტყობინებების და კომენტარების შეფასება კი ქარტიის საბჭოს მანდატს სცდება.
ამის გათვალისწინებით, საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო გადაცემაში ქარტიის მეშვიდე პრინციპი არ დარღვეულა.
მერვე პრინციპი.
“ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის. ჟურნალისტმა არ უნდა ჩამოართვას ინტერვიუ და არ უნდა გადაუღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლები ასაკის მოზარდს მშობლის ან მეურვის თანხმობის გარეშე იმ საკითხებზე, რომლებიც მისი ან სხვა რომელიმე მოზარდის კეთილდღეობას ეხება.”
განმცხადებლის პოზიციით, გადაცემაში გასულმა ინფორმაციამ მძიმე ფსიქოლოგიური ზიანი მიაყენა მის არასრულწლოვან შვილს.
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო მასალაში არ დარღვეულა ქარტიის მერვე პრინციპი.
ქარტიის ეს პრინციპი ისე უნდა განიმარტოს, რომ განხილვის სფეროში მოექცეს მხოლოდ ის მასალა, რომელიც უშუალოდ არასრულწლოვნებს ეხება. ამ პრინციპის მიზანი არასრულწლოვანთა ინტერესების დაცვაა, ვინაიდან ისინი ხშირად, სხვადასხვა გარემოების საფუძველზე, საზოგადოებისა და მედიის ყურადღების ქვეშ ექცევიან და არის შემთხვევები, როცა არასრულწლოვნების შესახებ ინფორმაცია ისე საჯაროვდება მედიასაშუალების მიერ, რომ ამის ობიექტური ინტერესი და საჭიროება არ არსებობს. ასეთ დროს არსებობს რისკი, რომ არასრულწლოვნების შესახებ გავრცელდეს ისეთი ინფორმაცია, რომელიც შეიძლება ლახავდეს და მომავალშიც შელახოს მათი ინტერესი.
ამ პრინციპის ფარგლებში, ქარტიის პრაქტიკა ისეთ შემთხვევებს მოიაზრებს, როდესაც სადავო მასალა პირდაპირ თუ ირიბად უშუალოდ არასრულწლოვანს ეხება.
განმცხადებლის მითითება, რომ გადაცემაში გასულმა ინფორმაციამ, მშობლების იდენტიფიცირებამ, მძიმე ფსიქოლოგიური ზიანი მიაყენა განმცხადებლის არასრულწლოვან შვილს, სამწუხარო ფაქტია, თუმცა, არ არის ამ პრინციპის განსჯის საგანი, ვინაიდან, ეს მის მეტად ფართო განმარტებას გამოიწვევდა და მერვე პრინციპის ქვეშ მოექცეოდა ყველა ის შემთხვევა, როდესაც განმცხადებლებს ჰყავთ არასრულწლოვანი შვილები, რომელთა მშობლებზეც მცდარი, გადაუმოწმებელი თუ განზრახ დამახინჯებული ინფორმაცია ვრცელდება.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ვინაიდან სადავო მასალა არ ეხებოდა უშუალოდ განმცხადებლის არასრულწლოვან შვილს, გადაცემის წამყვანს ის არ უხსენებია და არ გაუკეთებია რაიმე მინიშნება არასრულწლოვნების მიმართ, გადაცემაში ქარტიის მერვე პრინციპი არ დარღვეულა.
მეათე პრინციპი.
“ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი.”
განცხადების თანახმად, წამყვანმა განმცხადებლის, მისი მეუღლისა და მეგობრის პერსონალური მონაცემები (სახელი, გვარი, სამუშაო ადგილი) გაასაჯაროვა.
მოპასუხე ჟურნალისტის პოზიციის შესაბამისად, არც დეკანის, არც სრულწლოვანი სტუდენტების და მით უფრო - საჯარო მოხელის, მერიის თანამშრომლის, სახელებისა და გვარების გასაჯაროება არ წარმოადგენს შესაბამისი კანონით დაცულ განსაკუთრებული კატეგორიის მონაცემებს. ამასთან, ის აღნიშნავს, რომ სტუდენტები და დეკანი 9 დეკემბერს დააკავეს, შესაბამისად, საქმეში მხარეების ვინაობა გასაჯაროებული იყო სადავო გადაცემის გასვლამდეც, სხვადასხვა საშუალებით.
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო მასალაში არ დარღვეულა ქარტიის მე-10 პრინციპი.
ქარტიის მე-10 პრინციპის ფარგლებში ერთმანეთს უპირისპირდება ორი ინტერესი: ერთი მხრივ, საზოგადოების წევრების უფლება, დაცული იყოს მისი პირადი ცხოვრება, ხოლო მეორე მხრივ, საზოგადოების უფლება, მიიღოს ინფორმაცია.
ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, შესაძლებელია, პირის შესახებ ინფორმაცია გახდეს საჯარო, თუ ეს ინფორმაცია ემსახურება საზოგადოების ინტერესს. თუმცა, საზოგადოებრივ ინტერესად არ შეიძლება ჩაითვალოს ცნობისმოყვარეობა და საზოგადოების სუბიექტური სურვილი, იცოდეს ამა თუ იმ ამბის შესახებ.
ქარტიის საბჭომ იმსჯელა, თუ რამდენად შეიძლებოდა მაყურებლისთვის ინფორმაციის მიწოდება პირადი ინფორმაციის გავრცელების გარეშე.
განმცხადებლის მხრიდან სადავოდაა გამხდარი წამყვანის მხრიდან მისი, მისი მეუღლისა და მისი მეგობრის სახელებისა და გვარების გასაჯაროება და მისი მეუღლის სამუშაო ადგილის აღნიშვნა.
საბჭომ დაადგინა, რომ გადაცემაში სახელებისა და გვარების გაჟღერება ემსახურება საჯარო ინტერესს, საზოგადოების ინფორმირებას. მაშინ, როდესაც ცნობილია ერთი მხარის ვინაობა, მაყურებელს უფლება აქვს იცოდეს, ვინ დგას ამბის მეორე მხარეს.
რაც შეეხება სამსახურეობრივი პოზიციის გაჟღერებას, მაყურებლისათვის მნიშვნელოვანია იცოდეს, რომ დაზარალებული მხარე საჯარო მოხელეა, რათა ინფორმირებული გადაწყვეტილების მიღებისას ობიექტურ მაყურებელს ფაქტების განსასჯელად საკმარისი ინფორმაცია ჰქონდეს.
ამასთანავე, სადავო გადაცემა ეთერში გავიდა 12 დეკემბერს. აღნიშნული ინციდენტი იმ დრომდე სულ მცირე სამი დღის განმავლობაში შუქდებოდა და მასალების უმრავლესობაში ინციდენტში მონაწილე პირები უკვე იდენტიფიცირებულები იყვნენ და ირინა ყურუას მხრიდან დაზარალებულის ვინაობის დამალვა არ შეიძლება, რაიმე ლეგიტიმურ მიზანს მომსახურებოდა.
ყოველივე ამის გათვალისწინებით, საბჭომ მიიჩნია, რომ სადავო გადაცემაში ქარტიის მე-10 პრინციპი არ დარღვეულა.
მეთერთმეტე პრინციპი.
“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:
ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”
განმცხადებელი თეა ცაგურია მე-11 პრინციპის დარღვევას საკუთარ განცხადებაში შემდეგნაირად ასაბუთებდა: “ირინა ყურუა გახლავთ ხელოვნების უნივერსიტეტში მოწვეული პედაგოგი, იგი ლექციებს კითხულობს ჟურნალისტიკის ფაკულტეტზე, ბრალდებული ჯორბენაძე კი არის ამავე ფაკულტეტის პროგრამის ხელმძღვანელი და თანამშრომლისთვის აკადემიური სტატუსის მინიჭება და კარიერული წინსვლა ხდება მისი ინიციატივით და დიდწილად მასზეა დამოკიდებული. ყურუა და ჯორბენაძე ურთიერთდაქვემდებარებაში არიან, ამ ფაქტების გათვალისწინებით იკვეთება ყურუას პირადი დაინტერესება მისი ხელმძღვანელი ისე წარმოაჩინოს, რომ მიიღოს ამით შემდგომში სარგებელი, რისთვისაც პირადი გამორჩენის მიზნით გამოიყენა ტელევიზია და შეცდომაში შეიყვანა საზოგადოება.”
ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად ჩაითვლება,
როცა დგინდება, რომ:
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო მასალაში ქარტიის მე-11 პრინციპი დაირღვა.
ქარტიის პრაქტიკით, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენის აუცილებელი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა.
საბჭომ მიიჩნია, რომ წამყვანის მიკერძოებული ტექსტებით, ვიდეო ფრაგმენტის არასრული ჩვენებით, ინფორმაციის დაზუსტებისთვის მეორე მხარესთან არ დაკავშირებით, ირინა ყურუამ ქარტიის პირველი პრინციპი არაერთგზის დაარღვია.
პირველი პრინციპისგან განსხვავებით მე-11 პრინციპის დადგენისთვის საბჭო ყოველთვის იკვლევს მოტივს.
პირველი პრინციპი, შესაძლოა, ჟურნალისტმა დაარღვიოს შემთხვევით, უყურადღებობით, პროფესიონალიზმის ნაკლებობით, ანდა რაიმე სხვა ტიპის დაუდევრობით. ხოლო თუ საბჭო დარწმუნდება, რომ პირველი პრინციპის დარღვევა მრავალჯერადია, ამას აქვს გარკვეული მოტივი, ეს განპირობებულია რაიმე ტიპის მიკერძოებით, მაშინ საბჭო მე-11 პრინციპს დარღვეულად მიიჩნევს.
განსახილველ მასალაში ირინა ყურუამ გადაუმოწმებულ ფაქტებზე დაყრდნობით უთხრა აუდიტორიას, რომ დეკანს ჯგუფურ ძალადობას აბრალებდნენ, პროვოკაცია მოუწყვეს, დეკანი ინციდენტის განმუხტვას ცდილობდა. ყველა ეს განცხადება ჟურნალისტის მხრიდან გადამოწმებას ექვემდებარებოდა და შინაარსობრივად ფაქტებს წარმოადგენდა.
ამ სადავო ფრაზების ერთობლიობით მაყურებელს ჩამოუყალიბდა მცდარი, დაუზუსტებელი წარმოდგენა მოვლენაზე, რომელიც ჟურნალისტმა ისე გააშუქა, რომ პატივი არ სცა აუდიტორიას და ინფორმაციის სათანადოდ გადამოწმება არ სცადა.
აუდიტორიისადმი უპატივცემულობით, მოპასუხე ჟურნალისტმა გაავრცელა
ფაქტები, რომლებიც ქარტიის დადგენილ გადამოწმების ელემენტარულ ორი
წყაროს პრინციპს არ დაუქვემდებარა, ინფორმაციის დაზუსტება მეორე
მხარესთანაც კი არ სცადა.
ჰქონდა თუ არა მრავალწლიანი გამოცდილების მქონე ჟურნალისტის ამ ქმედებას მოტივი? საბჭო საკითხის განხილვისას, მოპასუხე ჟურნალისტისთვის დამაზუსტებელი შეკითხვების დასმით, მივიდა დასკვნამდე, რომ ყურუას ამ გადაცემის ამ ფორმით მომზადებისას ჰქონდა ინტერესთა კონფლიქტი და მოტივი - მრავალწლიანი მეგობრული და სამსახურებრივი ურთიერთობა ბრალდებულ დეკანთან, მამუკა ჯორბენაძესთან, და განზრახ მიკერძოებული ტექსტების ეთერში გავრცელება ამ ურთიერთობით იყო განპირობებული.
საბჭოს წევრებთან ირინა ყურუამ განმარტა, რომ ბრალდებული დეკანი წლებია, არის მისი მეგობარი და რომ მასთან აკავშირებს ასევე პროფესიული საქმიანობა (მამუკა ჯორბენაძე არის იმ პროგრამის ხელმძღვანელი, რომელშიც ირინა ყურუა მუშაობს ბათუმის ხელოვნების უნივერსიტეტში, როგორც პროგრამის თანახელმძღვანელი).
აქედან გამომდინარე, ცხადია, რომ ირინა ყურუას მიერ გადაცემაში გავრცელებული ინფორმაცია, ნაცვლად გადამოწმებული ფაქტებისა, ეფუძნებოდა მის სუბიექტურ, მიკერძოებულ პირად დამოკიდებულებას ბრალდებულ მამუკა ჯორბენაძისადმი, რის შესახებაც მას მაყურებლისათვის არაფერი უთქვამს.
საბჭო მიიჩნევს, რომ მიუკერძოებელ, ეთიკური პრინციპების პატივისმცემელ
ჟურნალისტს მსგავსი ინტერესთა კონფლიქტის დროს ან უარი უნდა ეთქვა
მეგობრის შესახებ გადაცემის მომზადებაზე, ანდა, უკიდურეს შემთხვევაში,
მაყურებლისთვის გადაცემის დაწყებისთანავე უნდა მიეწოდებინა ინფორმაცია
იმის შესახებ რომ ბრალდებული დეკანი მისი მეგობარი, მისი პროგრამის ხელმძღვანელი იყო
და რომ ის, შესაძლოა, მის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებისას ბოლომდე
ობიექტური ვერ ყოფილიყო.
ეთიკური ჟურნალისტიკა მეტწილად ჟურნალისტის კეთილსინდისიერებას
ეფუძნება. არ არსებობს წინასწარ, მათემატიკური სიზუსტით გაწერილი
წესები, რა სიტუაციაში როგორ უნდა მოიქცეს ჟურნალისტი. მისი ქმედების
მთავარი ამოსავალი უნდა იყოს გულწრფელობა და პასუხისმგებლობა საკუთარი
აუდიტორიის მიმართ.
საბჭოს სხდომაზე მოპასუხე ჟურნალისტმაც გაიზიარა მოსაზრება, რომ მისი აუდიტორია იმსახურებდა წინასწარ სცოდნოდა ბრალდებულ დეკანთან მისი ახლობლობის შესახებ. ეს ინფორმაცია მაყურებელს მის მიერ აღწერილ მოვლენებს სხვაგვარად დაანახებდა.
ზემოთ აღწერილიდან გამომდინარე, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო
მასალაში დარღვეულია მე-11 პრინციპი, ფაქტების განზრახ დამახინჯების
ნაწილში.
სარეზოლუციო ნაწილი:
ირინა ყურუამ ქარტიის პირველი, მეხუთე და მე-11 პრინციპები დაარღვია. არ დაურღვევია მეშვიდე, მერვე და მეათე პრინციპები.
შეპასუხება ძირითად განცხადებაზე
შეპასუხება განცხადების დამატებით ნაწილზე
6 მარტი, 2025 წელი
საქმე N-776
საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი
საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, საბა წიწიკაშვილი, თინათინ ზაზაძე, ნინო კაპანაძე, ირაკლი მსხილაძე, ნინო გელაშვილი, თიკო დავაძე.
აღწერილობითი ნაწილი
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა მარიამ სამხარაძემ 24news.ge-ს ხელმძღვანელის, აზერ მამედოვის, წინააღმდეგ.
მოპასუხე მხარემ წარმოადგინა თავისი შეპასუხება.
საქმის განხილვის თავისებურებები
საბჭოს სხდომა წარიმართა ონლაინ ფორმატში. სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი მარიამ სამხარაძე.
მოპასუხე მხარე სხდომას არ დასწრებია.
განცხადების განხილვას დაესწრო საბჭოს წევრი ვლადიმერ ჩხიტუნიძე, თუმცა მან გამოიყენა თვითაცილების მექანიზმი ინტერესთა კონფლიქტის მოტივით და გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მონაწილეობა არ მიუღია.
სამოტივაციო ნაწილი
სადავო მასალა:
სადავო ვიდეო 24news.ge-ს ფეისბუქ გვერდზე 2025 წლის 4 იანვარს გამოქვეყნდა.
მოპასუხე მედიამ აზერბაიჯანული ტელევიზიის Baku TV-ის ერთ-ერთი გადაცემიდან ამოჭრა და გაავრცელა მოკლე ვიდეო.
ამ ვიდეოში მარნეულის დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრი (ვიდეოში მოხსენიებული “USAID-ის მარნეულის ოფისად”) დადანაშაულებულია, რომ ეთნიკურად აზერბაიჯანელ მოსახლეობას, არჩევნებში ჩართულობისა და პროცესებზე ზეგავლენის მოხდენის მიზნით აფინანსებს.
აღნიშნული ვიდეო 24news.ge-ს ფეისბუქ გვერდზე გამოქვეყნებულია შემდეგი აღწერით: “Baku TV-ის ჟურნალისტმა ისმაილ იაშაროღლუმ აზერბაიჯანლებზე საქართველოში პროტესტის გამომწვევი სადავო განცხადებები გააკეთა.”
განმცხადებელი, რომელიც მარნეულის დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრის კოორდინატორია, მიიჩნევდა, რომ მასალაში გაჟღერდა მცდარი ინფორმაცია, რომ “თითქოს „დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრების ქსელის“ მარნეულის ოფისი რაიმე ფორმით ჩართულია მარნეულში მცხოვრები ეთნიკურად აზერბაიჯანელების საქართველოს პოლიტიკურ პროცესებში ჩართვასა და ამ მიზნით მათ ფინანსურ წახალისებაში”.
მოპასუხე მხარის პოზიციით, მათ ქარტიის პრინციპები არ დაურღვევიათ, ვინაიდან სადავო ვიდეო მომზადებულია აზერბაიჯანის ტელევიზიის (BAKU TV)-ს მიერ. მათ სიუჟეტის ის ნაწილი ამოჭრეს და გაავრცელეს, რომელშიც საქართველოში მცხოვრები აზერბაიჯანელები იყვნენ მოხსენიებულნი.
მათი განმარტებით, ტექსტზე გაკეთებულია აღნიშვნა "აზერბაიჯანის
ტელევიზიამ BAKU TV-მ მოამზადა სიუჟეტი, რომელიც საქართველოში
მცხოვრები აზერბაიჯანლების მხრიდან პროტესტს გამოიწვევს", რაც მიუთითებს, რომ მასალა მათი
მომზადებული არ არის და, გამომდინარე აქედან, არ მიიჩნევენ, რომ
ეთიკური პრინციპები დაარღვიეს.
პირველი პრინციპი.
„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“
ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ სადავო ვიდეოში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.
გავრცელებული ინფორმაციის ეთიკურ პრინციპებთან შესაბამისობაზე საკუთარი აუდიტორიის წინაშე პასუხს აგებს 24news.ge, მაშინაც კი, თუკი მის მიერ გავრცელებული ვიდეო ან სტატია მომზადებულია სხვა მედიის მიერ.
2025 წლის 4 იანვარს 24news.ge-ს მიერ გავრცელებული ვიდეო ფრაგმენტი ეხება საქართველოში ჩატარებულ 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნებს და მასში ნათქვამია, რომ „დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრების ქსელის“ მარნეულის ოფისი მარნეულში მცხოვრებ ეთნიკურად აზერბაიჯანელ მოსახლეობას პოლიტიკურ პროცესებზე გავლენის მოხდენის მიზნით აფინანსებს.
საქართველოში არსებული ვითარებისა და ფონის გათვალისწინებით, ვიდეოზე მხოლოდ მცირე აღწერის გაკეთება, რომ სიუჟეტი “აზერბაიჯანელების მხრიდან პროტესტს გამოიწვევს”, არ არის საკმარისი.
ვიდეო ფრაგმენტი და მასზე 24news.ge-ს მიერ გავრცელებისას გაკეთებული მინაწერი, ვერ აწვდის აუდიტორიას ზუსტ და გადამოწმებულ ინფორმაციას და, შესაძლოა, შეცდომაში შეიყვანოს ნეიტრალური მაყურებელი, რომელსაც ამ საკითხზე ინფორმაცია, შესაძლოა, საერთოდ არ ჰქონდეს.
საბჭო მიიჩნევს, რომ მას შემდეგ, რაც 24news.ge-მ შეიტყო, რომ აზერბაიჯანულმა ტელევიზიამ მოამზადა მასალა, რომელიც მათი აუდიტორიისთვის საინტერესო იყო, მას ეს მასალა ელემენტარული ჟურნალისტური სტანდარტების გათვალისწინებით უნდა გაევრცელებინა.
24news.ge-ს
უნდა მიემართა დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრის წარმომადგენლისთვის,
დაესვა შეკითხვები და მისი პასუხები მომზადებულ მასალაში უნდა
აესახა.
24news.ge-ს ყველა შესაძლო გზით უნდა ეცადა ინფორმაციის გადამოწმება, უნდა გაერკვია, მართლაც ჰქონდათ თუ არა მარნეულში მცხოვრებ ეთნიკურად აზერბაიჯანლებს ფინანსური მხარდაჭერა დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრიდან და, თუ ჰქონდათ, რა მიზნით.
24news.ge-ს
შეეძლო ინფორმაცია გადაემოწმებინა თავად აზერბაიჯანული ტელევიზიის
ჟურნალისტთან, ეკითხა მისთვის, თუ რას ეყრდნობოდა მასალაში
გაჟღერებული ბრალდება.
გამოქვეყნებულ მასალაში არ ჩანს
24news.ge-ს მინიმალური მცდელობა,
გადაემოწმებინა ინფორმაცია და მაყურებლამდე ის დაზუსტებული სახით
მიეტანა , რითაც მან პატივი არ სცა აუდიტორიას.
საბჭოს მიაჩნია, რომ მსგავსი, გადაუმოწმებელი, სახით მასალების ტირაჟირებას თან ახლავს უარყოფითი შედეგები. მნიშვნელოვანია, მედიამ წინდახედულობა გამოიჩინოს, განსაკუთრებით კი ეთნიკურ უმცირესობებთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქებისას.
ყოველივე ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.
მეხუთე პრინციპი.
“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”
ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:
ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ დარღვეულია ქარტიის მეხუთე პრინციპი.
ქარტიის სამდივნომ მარიამ სამხარაძის განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა მოპასუხე მხარეს.
ამასთან, განმცხადებელმა საბჭოს დამატებით წარმოუდგინა მიმოწერის ამსახველი “სქრინები”, რომლიდანაც ირკვევა, რომ მასალების გამოქვეყნებიდან მალევე, კერძოდ 8 იანვარს, მან გამოხატა პრეტენზია გავრცელებული ინფორმაციის უზუსტობასთან დაკავშირებით და მოპასუხე მედიისგან რეაგირება ითხოვა.
აღნიშნული ადასტურებს, რომ 24news.ge-სთვის ცნობილი გახდა არსებული პრეტენზიის შესახებ, რაც იძლეოდა საფუძველს არაზუსტი ინფორმაცია შესწორებისთვის, ეს კი არ მომხდარა.
სადავო მასალა დღემდე პირვანდელი სახით არის ხელმისაწვდომი 24news.ge-ს ფეისბუქ გვერდზე და მას არ აქვს არანაირი მითითება, რომ გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.
შესაბამისად, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ აზერ მამედოვმა ქარტიის მე-5 პრინციპი დაარღვია.
სარეზოლუციო ნაწილი
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, აზერ მამედოვმა ქარტიის პირველი და მეხუთე პრინციპები დაარღვია.
25 იანვარი, 2025 წელი
საქმე N-773
საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი
საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, საბა წიწიკაშვილი, თინათინ ზაზაძე, ნინო კაპანაძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე, თიკო დავაძე, ირაკლი მსხილაძე
აღწერილობითი ნაწილი
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ქრისტინე ზამთარაძემ ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტის თამარ ჩიკვატიას წინააღმდეგ.
მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.
საქმის განხილვის თავისებურებები
საბჭოს სხდომა წარიმართა ქარტიის ოფისში. სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი.
სხდომაში მოპასუხე მხარეს მონაწილეობა არ მიუღია.
სამოტივაციო ნაწილი
სადავო მასალა:
სადავო მასალა “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე 2024 წლის 16 ნოემბერს განთავსდა და ეხებოდა ცესკოს თავმჯდომარის გიორგი კალანდარიშვილის საცხოვრებელ სახლთან გამართულ პროტესტს.
ის დასათაურებულია შემდეგნაირად: “რადიკალური ოპოზიციის აქტივისტი პოლიციელს აფურთხებს”.
განმცხადებლის განმარტებით, სადავო ვიდეოს დასათაურება არაზუსტია, მას პოლიციელისთვის არ შეუფურთხებია. მისი თქმით, ვიდეოში ჩანს, რომ ის გაბრაზებული მიმართავს პოლიციელს, რაც “იმედმა” წარმოაჩინა როგორც შეფურთხება.
პირველი პრინციპი.
„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო მასალაში შეცდომაში შემყვანი და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელებით, დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.
ქარტიის საბჭო პირველი პრინციპის ფარგლებში აფასებს ჟურნალისტის მხრიდან ინფორმაციის გადამოწმების მცდელობას. ჟურნალისტმა უნდა იხმაროს ყველა ღონე, რათა მაყურებლამდე ზუსტი და დაბალანსებული მედიაპროდუქტი მიიტანოს.
სადავო ვიდეოში, რომელიც “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე 2024 წლის 16 ნოემბერს გამოქვეყნდა და 9 წამს გრძელდება, ჩანს განმცხადებელი, რომელიც შებრუნებულია პოლიციელების მხარეს და შემდეგ მათი მიმართულებით ამოძრავებს თავს.
ვიდეოში კადრი რამდენჯერმე მეორდება, მათ შორის შენელებულად, წითელ წრეში მოქცეულია განმცხადებლის თავი და ვიდეოს აქვს წარწერა დასათაურებულია, რომ “რადიკალური ოპოზიციის აქტივისტი პოლიციელს აფურთხებს.”
ვიდეოში არ არის ინფორმაციის სხვა წყარო, რომელიც მაყურებელს დამატებით ინფორმაციას მიაწვდიდა. ვიდეოში არ არის ერთი პოლიციელის კომენტარიც კი, რომელიც დაადასტურებდა, რომ განმცხადებელმა პოლიციელს მართლაც შეაფურთხა. ვიდეოში არ ჩანს ჟურნალისტის მხრიდან ინფორმაციის რამენაირად გადამოწმების მცდელობა.
საბჭოს შეფასებით, გავრცელებული ვიდეოს მიხედვით, მაყურებელი ცალსახად ვერ დარწმუნდება, შეაფურთხა თუ არა ზამთარაძემ პოლიციელს - ვიდეოს რაკურსი, ხარისხი ამის დაზუსტების საშუალებას არ იძლევა.
“იმედი” მტკიცებით ფორმაში წარმოაჩენს, რომ ქრისტინე ზამთარაძემ
პოლიციელს “შეაფურთხა”. თავად ზამთარაძემ საბჭოს სხდომაზე შეფურთხების
ფაქტი კატეგორიულად უარყო.
გამომდინარე აქედან, საბჭო ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მიიჩნევს,
რომ “იმედის” ჟურნალისტს მასალაში არ აქვს შესაბამისი მტკიცებულებები,
რაც ცალსახად დაადასტურებდა, რომ ზამთარაძემ პოლიციელს
შეაფურთხა.
“იმედის” ჟურნალისტს დარღვეული აქვს ეთიკური ჟურნალისტიკის მინიმალური ორი წყაროს სტანდარტი. ქარტიის პრაქტიკით, ინფორმაციას გადამოწმებულად მივიჩნევთ, თუ ის, სულ მცირე, ორ ურთიერთდამოუკიდებელ წყაროსთანაა გადამოწმებული.
გავრცელებული მასალა, რომელსაც სოციალურ ქსელში განმცხადებლის მისამართით ნეგატიური გამოხმაურება მოჰყვა, ეყრდნობა მხოლოდ ერთ წყაროს - ვიდეოს, რომლის რაკურსი და ხარისხი ინფორმაციის დაზუსტების საშუალებას არ იძლევა.
ამ შემთხვევაში ჟურნალისტი უფრო მეტი პასუხისმგებლობით უნდა
მოჰკიდებოდა ამბავს და ის მეტ წყაროსთან უნდა გადაემოწმებინა. მას
შეეძლო ფაქტის შესახებ დამაზუსტებელი შეკითხვები დაესვა თავად
ზამთარაძისთვის, პოლიციელებისთვის, ანდა სხვა თვითმხილველებისთვის,
თუმცა მასალაში ეს არ ჩანს.
როგორც საბჭო თავის გადაწყვეტილებებში აღნიშნავს, შესაძლოა, მედიამ ყველა ჯერზე ვერ შეძლოს ინფორმაციის დაზუსტება, თუმცა ამის მცდელობა აუდიტორიას მუდმივად უნდა აჩვენოს, რათა დაიმსახუროს და შეინარჩუნოს აუდიტორიის ნდობა.
ქარტიის საბჭო ასევე ყურადღებას ამახვილებს სადავო ვიდეოს გამოქვეყნებისას მხარეთა წარმოჩენის ვალდებულების დარღვევაზე. ჟურნალისტმა აუდიტორიას ისე მიაწოდა სენსიტიური ამბავი, რომ საკუთარი პოზიციის დაფიქსირების შესაძლებლობა ინციდენტში მონაწილე არც ერთ მხარეს არ მისცა.
მოცემულ შემთხვევაში, როცა ადამიანს მედია ისეთ მძიმე ბრალდებას უყენებს, რომელიც მას საზოგადოების მხრიდან მძიმე შეურაცხყოფის ობიექტად აქცევს, აუცილებელია, მედიამ კითხვები დაუსვას მას, რაც განსახილველ შემთხვევაში არ მოხდა.
ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტმა ქარტიის პირველი პრინციპი დაარღვია.
მეხუთე პრინციპი
“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”
ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:
ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო ვიდეოში დარღვეულია ქარტიის მეხუთე პრინციპი.
ქარტიის სამდივნომ, ქრისტინე ზამთარაძის განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა ტელეკომპანია “იმედს”.
ამასთან, განმცხადებელმა საბჭოს დამატებით წარმოუდგინა ვიდეო (თან ერთვის გადაწყვეტილებას), რომელზეც ასახულია მოპასუხე “იმედის” ჟურნალისტთან განმცხადებლის დიალოგი, სადაც ქრისტინე ზამთარაძე მას ეუბნება, რომ ტყუილია გავრცელებული ინფორმაცია და რეაგირებას თხოვს.
აღნიშნული ადასტურებს, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა განმცხადებლის პრეტენზიის შესახებ, რაც იძლეოდა საფუძველს ინფორმაციის შესწორებისთვის, თუმცა ეს არ მომხდარა. ქრისტინე ზამთარაძის პოზიცია, რომ მას პოლიციელისთვის არ შეუფურთხებია, “იმედმა” თავის აუდიტორიას არ გააცნო.
სადავო მასალა დღემდე პირვანდელი სახით არის ხელმისაწვდომი “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე და მას არ აქვს არანაირი მითითება, რომ გავრცელებული ინფორმაცია დაუზუსტებელია.
შესაბამისად, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის მე-5 პრინციპი.
მეშვიდე პრინციპი.
“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.”
განმცხადებელს მიაჩნია, რომ სადავო ვიდეოს სათაური: “რადიკალური ოპოზიციის აქტივისტი პოლიციელს აფურთხებს”, არის დისკრიმინაციული და მიზნად ისახავს ოპოზიციურად განწყობილი ადამიანების, აქტივისტების, მიმართ საზოგადოებაში არასწორი წარმოდგენის ჩამოყალიბებას. ის ასევე იწვევს აგრესიას სოციალურ ქსელში.
საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო ვიდეოში არ დარღვეულა ქარტიის მეშვიდე პრინციპი.
ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, საბჭომ არაერთხელ გამიჯნა ერთმანეთისაგან დისკრიმინაცია და დისკრედიტაცია, ვინაიდან, ხშირ შემთხვევაში, განმცხადებლები მე-7 პრინციპს დარღვეულად მიიჩნევდნენ იმ საფუძვლით, რომ ჟურნალისტი მათ შეურაცხყოფს და მათ დისკრედიტაციას ეწევა.
როგორც საბჭო თავის გადაწყვეტილებებში აღნიშნავს, მე-7 პრინციპის ჭრილში შეიძლება განხილული იყოს მხოლოდ ის შეურაცხმყოფელი და მადისკრედიტირებელი მასალა, რომელიც შეიცავს სიძულვილის ენას, იწვევს დისკრიმინაციას ან სტიგმის გაძლიერებას რაიმე კონკრეტული ნიშნით.
თავად სათაური „რადიკალური ოპოზიციის აქტივისტი პოლიციელს აფურთხებს”, არ შეიძლება მიჩნეულ იქნეს საზოგადოდ “რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერის” დისკრიმინაციად.
ეს შეიძლება განვიხილოთ როგორც ფაქტის აღწერა, რომ ადამიანი, რომელმაც
პოლიციელს შეაფურთხა, რადიკალური ოპოზიციის მხარდამჭერია.
ეს სათაური საბჭომ მიიჩნია პირველი პრინციპის, სიზუსტის
დარღვევად და არ
აფასებს, როგორც დისკრიმინაციას ოპოზიციის მხარდაჭერის
ნიშნით.
სადავო მასალაში პროპაგანდისტული მედიის მიზანი, ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილი მოქალაქეები ოპოზიციის რადიკალ აქტივისტებად წარმოაჩინოს და მათი დისკრედიტაცია მოახდინოს, არის მე-11 პრინციპის ფარგლებში განხილვის საგანი და არ ჯდება მეშვიდე პრინციპის დეფინიციაში.
ამდენად, საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო ვიდეოში მეშვიდე პრინციპი არ დარღვეულა.
მეთერთმეტე პრინციპი
“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:
ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო ვიდეოში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.
ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად ჩაითვლება,
როცა დგინდება, რომ:
ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა. სადავო მასალაში საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.
მე-11 პრინციპის ფარგლებში საბჭო მსჯელობს მედიის განზრახულ მოქმედებასა და მის მოტივზე.
საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალის გადაუმოწმებლად გამოქვეყნება, მასში მონაწილე მოქალაქის პოზიციის იგნორირება, მიმართვის შემდეგ მასალის არ ჩასწორება ნათელს ხდის, რომ ჟურნალისტის მიერ ქარტიის პრინციპების დარღვევა განზრახი ქმედება იყო და არა უნებლიე შეცდომა.
საბჭო მიიჩნევს, რომ მოპასუხე მედია ცდილობს, ამ ვიდეოს გავრცელებით მოახდინოს ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი აქტივისტების/მოქალაქეების დისკრედიტაცია და დემონიზაცია.
ქარტიის საბჭომ “იმედისა” და POSTV-ის ჟურნალისტების მიმართ ბოლო თვეების განმავლობაში მიღებულ არაერთ გადაწყვეტილებაში აღწერა, რომ აღნიშნული მედია საშუალებები “ქართული ოცნების” ხელისუფლების ინტერესების გათვალისწინებით, საზოგადოებაში დაუზუსტებელ ინფორმაციას ავრცელებენ და ხელისუფლების პროპაგანდის ინსტრუმენტები არიან.
განსახილველ შემთხვევაშიც საბჭო მიიჩნევს, რომ “იმედის” ჟურნალისტის მხრიდან ასეთი სენსიტიური ინფორმაციის გადაუმოწმებლად გავრცელება განზრახი ქმედებაა და მისი მოტივი არის ხელისუფლების დაკვეთის შესრულება და კრიტიკულად განწყობილი აქტივისტების დისკრედიტაცია.
“იმედის” ჟურნალისტი ასეთი ინფორმაციის გადაუმოწმებლად გავრცელებით ცდილობს, ბოლო თვეების განმავლობაში ქუჩაში გამოსული საპროტესტო აქციების მონაწილეების მიმართ საზოგადოების ნდობის შემცირებას, რაც ცალსახად განზრახი ქმედებაა და თანხვედრაშია ხელისუფლების მიზნებთან.
საბჭო მიიჩნევს, რომ ასეთი ქმედების მოტივი არსებული ხელისუფლების მიმართ “იმედის” მიკერძოებული საინფორმაციო პოლიტიკაა და სადავო მასალაში ქარტიის მე-11 პრინციპი დარღვეულია.
სარეზოლუციო ნაწილი:
თამარ ჩიკვატიამ დაარღვია ქარტიის პირველი, მეხუთე და მე-11 პრინციპები. არ დაურღვევია ქარტიის მეშვიდე პრინციპი.
დამატებით წარმოდგენილი მასალები
16 ნოემბერი, 2024 წელი
საქმე N- 756
საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი
საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, მანანა ქველიაშვილი, საბა წიწიკაშვილი, თინათინ ზაზაძე, ნინო კაპანაძე
აღწერილობითი ნაწილი
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა შპს “ევოლუშენ ჯორჯიამ”.
მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.
საქმის განხილვის თავისებურებები
გადაწყვეტილება საბჭოს წევრებმა მიიღეს პოზიციათა ნაწილობრივ დისტანციურად გამოვლენის შედეგად.
ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.
სხდომას ესწრებოდნენ განმცხადებლის წარმომადგენლები ლევან ნანობაშვილი და თეონა გაჩეჩილაძე.
სხდომაში მოპასუხე მხარეს მონაწილეობა არ მიუღია. “მაუწყებლის” წარმომადგენლის განმარტებით, მათ განხილვის პროცესში ჩართვა და ქარტიასთან თანამშრომლობა არ სურდათ.
სამოტივაციო ნაწილი
სადავო მასალა:
სადავო მასალა “მაუწყებლის” ფეისბუკ გვერდზე 1 ივლისს გავრცელდა. განმცხადებელი მიუთითებდა ქარტიის პირველი, მეხუთე და მე-11 პრინციპების დარღვევაზე.
პირველ პრინციპთან დაკავშირებით განმცხადებელი აღნიშნავს, რომ მოპასუხის მხრიდან ადგილი აქვს მნიშვნელოვანი ფაქტების მიჩქმალვას და ბალანსის უგულებელყოფას. მეხუთე პრინციპის დარღვევად მას მიაჩნია შემდეგი გარემოება - სოციალურ ქსელში ინფორმაციის გამოქვეყნების შემდეგ არაერთმა მომხმარებელმა მიუთითა “მაუწყებელს”, რომ გამოქვეყნებული ინფორმაცია იყო არაზუსტი და შეცდომაში შემყვანი, თუმცა, ამის მიუხედავად, მოპასუხე მედიას ის არ შეუსწორებია. მე-11 პრინციპის ნაწილში განცხადებაში აღნიშნულია, რომ “მაუწყებელი” კამპანიურად ავრცელებდა გადაუმოწმებელ, დაუბალანსებელ და ხშირად ცილისმწამებლურ ინფორმაციას კომპანიის შესახებ. მას ადრეც აქვს მომზადებული მასალები კომპანიის შესახებ, მხოლოდ ერთ წყაროზე დაყრდნობით.
პირველი პრინციპი.
„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო მასალაში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.
განსახილველი მასალა არის ვიდეო, რომელიც მაუწყებლის ფეისბუქ გვერდზე 2024 წლის 1 ივლისს გამოქვეყნდა. 40-წამიან ვიდეოში ისმის ქალის ხმა და მას აქვს ინგლისური სუბტიტრები. მასალაში არაიდენტიფიცირებული პირი აუდიტორიას აჩვენებს კონკრეტული ოთახის ინტერიერის კადრებს და ჰყვება, რომ ეს არის ევოლუშენში (D კორპუსში) დასაქმებული დიასახლისების მოსასვენებელი ოთახი, სადაც მათ უნიტაზზე უწევთ ჭამა.
აღნიშნულ ვიდეოში არ არის ინფორმაციის სხვა წყარო, ვიდეოს არ ახლავს
ტექსტი, რომელიც აუდიტორიას დამატებით ინფორმაციას მიაწვდიდა. არაფრით
ირკვევა, რომ მაუწყებელმა ამ ვიდეოში ასახული ინფორმაციის გადამოწმება
სცადა.
ინფორმაცია, რომელიც სენსიტიური აღმოჩნდა მაუწყებლის მკითხველის გარკვეული ნაწილისთვის, მხოლოდ ერთ არაიდენტიფიცირებულ წყაროს ეყრდნობა, რაც ეთიკური ჟურნალისტიკის ელემენტარულ სტანდარტს არღვევს.
მინიმალური სტანდარტით, ინფორმაცია მის გამოქვეყნებამდე სულ მცირე ორ ერთმანეთისგან დამოუკიდებელ წყაროსთან უნდა იყოს გადამოწმებული. ნებისმიერ მასალაში უნდა ჩანდეს ჟურნალისტის მცდელობა, რომ მან სცადა ინფორმაციის გადამოწმება.
შესაძლოა, მედიამ ყველა ჯერზე ვერ შეძლოს ინფორმაციის დაზუსტება, თუმცა ამის მცდელობა აუდიტორიას მუდმივად უნდა აჩვენოს, რათა დაიმსახუროს და შეინარჩუნოს აუდიტორიის ნდობა.
განსახილველ შემთხვევაში გავრცელებულია სენსიტიური, მწვავე ინფორმაცია, რასაც ადასტურებს სოციალური ქსელის მომხმარებლის მრავალი კომენტარი. ეს გარემოება კიდევ უფრო ზრდის პასუხისმგებლიანი მედიის ვალდებულებას, დაინტერესებულ აუდიტორიას მეტად გადამოწმებული ინფორმაცია მიაწოდოს.
ქარტიის საბჭო ასევე ყურადღებას ამახვილებს ამ მასალის გამოქვეყნებისას ბალანსის დარღვევაზე, რაც გამოიხატა იმაში, რომ მოპასუხეს, კომპანია “ევოლუშენის” წარმომადგენლებს, არ მიეცათ საშუალება, აღნიშნულ ვიდეოზე საკუთარი პოზიცია წარმოეჩინათ.
ბალანსი არ არის ცარიელი ცნება და ფორმალური ვალდებულება. მხარეთა დაბალანსებულად წარმოჩენა აუდიტორიისთვის სხვადასხვა პოზიციის ჩვენებას და ინფორმაციის განსხვავებულ წყაროებს უზრუნველყოფს და აძლევს მას საშუალებას, მედიის მიერ მოთხრობილი ამბავი მეტად ინფორმირებულმა განსაჯოს.
ბალანსის არ დაცვა არ აზარალებს მხოლოდ ევოლუშენს, ხშირად აზარალებს აუდიტორიას, მკითხველს, თუ მაყურებელს უკარგავს შანს, მოისმინოს საპასუხო, განსხვავებული პოზიცია.
თუმცა, განსახილველ შემთხვევაში, როცა კონკრეტული კომპანიის მიმართ ბრალდებაა გაჟღერებული, აუცილებელია, მედიამ კითხვები დაუსვას მოპასუხე მხარეს. ამ შემთხვევაში ეს ასე არ მოხდა.
სადავო ვიდეოს კომენტარებში გამოჩნდა არაერთი ადამიანი, რომელიც
ამბობდა, რომ ის შპს “ევოლუშენ ჯორჯიას” თანამშრომელია და ვიდეო
სიმართლეს არ შეესაბამება. “მაუწყებელს” ჰქონდა შესაძლებლობა,
დაკავშირებოდა ამ
ადამიანებს, მოეძიებინა “ევოლუშენში” დასაქმებული დიასახლისები და
გადაემოწმებინა ვიდეოში აღწერილი ამბავი, მის გავრცელებამდე, თუმცა
ასეთი მცდელობა არ დასტურდება.
მაუწყებელმა არ გადაამოწმა ინფორმაცია, ამ ყველა გარემოებას საბჭო მიიჩნევს აუდიტორიის უპატივცემულობად და პირველი პრინციპის დარღვევად.
მეხუთე პრინციპი
“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”
ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:
ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალებში დარღვეულია ქარტიის მეხუთე პრინციპი.
ქარტიის სამდივნომ, შპს “ევოლუშენ ჯორჯიას” განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა “მაუწყებელს”. განცხადებასთან დაკავშირებით ქარტიის სამდივნო ესაუბრა “მაუწყებლის” წარმომადგენელს.
ამასთან, თავად შპს “ევოლუშენ ჯორჯიამაც” არაერთხელ დააფიქსირა თავისი პოზიცია და პრეტენზია მათივე სოციალური ქსელის გვერდზე.
აღნიშნული ქმნის პრეზუმფციას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა არსებული პრეტენზიის შესახებ, რაც იძლეოდა საფუძველს, “მაუწყებლის” ჟურნალისტებს არაზუსტი ინფორმაცია შეესწორებინათ, რაც არ მომხდარა.
სადავო მასალა დღემდე პირვანდელი სახით არის ხელმისაწვდომი “მაუწყებლის” ფეისბუქ გვერდზე და მას არ აქვს არანაირი მინიშნება, რომ გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.
შესაბამისად, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ “მაუწყებლის” ჟურნალისტებმა ქარტიის მეხუთე პრინციპი დაარღვიეს.
მეთერთმეტე პრინციპი
“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:
ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო სიუჟეტებში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.
ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევა,
როცა დგინდება, რომ:
ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა, რაც მოხდა კიდეც მოცემულ შემთხვევაში. საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.
ბრალდების შემცველი ვიდეოს საპასუხო პოზიციის გარეშე გაშუქებაში საბჭო “მაუწყებლის” განზრახულ მოქმედებაზე მიუთითებს, რადგანაც მოპასუხე მედიას არაერთხელ დაუფიქსირებია რომ “ევოლუშენ ჯორჯიას” თავის პლატფორმას არ დაუთმობდა. ერთ-ერთ ფეისბუქ პოსტში ისინი ამბობენ: “... დამსაქმებლისათვის რამდენიმე წუთის დათმობა ნიშნავს დამატებითი სივრცის მიცემას მანიპულაციისა და საზოგადოების შეცდომაში შეყვანისათვის.”
“ცხადია, მომავალშიც დავარღვევთ ყველა პრინციპს, რომელიც მოქალაქეების ჩაგვრისა და ექსპლუატაციის პირდაპირ თუ ირიბ ხელშეწყობას ემსახურება.”
კიდევ ერთ პოსტში ისინი წერენ: “„მაუწყებლის“ გუნდი აგრძელებს ბრძოლას ღირსეული შრომითი გარემოსთვის. ჩვენ პლატფორმას ვაძლევთ მათ, ვინც იჩაგრება და ვისი ხმაც არ ისმის - მშრომელებს, რომლებიც მუშაობენ სუპერმარკეტებში, კაზინოებში, მაღაროებში, ბანკებში, აფთიაქებში, სკოლებში და ა.შ. ჩვენ განვაგრძობთ ყველას მხილებას, ვინც ჩვენი თანამოქალაქეების ექსპლუატაციის ხარჯზე მდიდრდება.”
იდენტური პოზიცია მაუწყებლის ჟურნალისტებმა ქარტიის ერთ-ერთ სხდომაზეც დააფიქსირეს, რაც ასახულია ქარტიის საბჭოს კონკრეტულ გადაწყვეტილებაში.
გადაწყვეტილებაში საქმეზე - შპს „ევოლუშენ ჯორჯია” ნათია ქარჩილაძის და გიორგი არობელიძის წინააღმდეგ, ვკითხულობთ: მოპასუხეებმა [“მაუწყებლის” წარმომადგენლებმა] სხდომაზე აღნიშნეს - „ძალიან სწორად მოვიქეცით, რომ ამ ადამიანებთან არ მივედით კომენტარისთვის… რატომ უნდა მივცე ადამიანებს, რომლებიც ჩაგრავენ, ექსპლუატაციას უწევენ ადამიანებს, პლატფორმა, ჩემთვის სრულიად გაუგებარია”.
აღნიშნულიდან ცალსახაა “მაუწყებლის” პოზიცია, სრულიად განზრახულად არ დაუთმონ პლატფორმა თუნდაც საპასუხო კომენტარისთვის შპს “ევოლუშენ ჯორჯიას”, მაშინ, როდესაც პასუხის უფლება ჟურნალისტურ ეთიკაში დამკვიდრებული ძირეული უფლება და პრინციპია.
ვინაიდან “მაუწყებელი” პოზიციონირებს როგორც მედია, მნიშვნელოვანია,
ის ითვალისწინებდეს საბაზისო ჟურნალისტურ პრინციპებს, როგორებიცაა
განსხვავებული მხარეების წარმოჩენა, ინფორმაციის მრავალ წყაროზე
დაფუძნება და სხვა. აღნიშნული პრინციპები არ არის დამკვიდრებული
ფორმალობისთვის. ამ პრინციპების დაცვა ემსახურება მხოლოდ და მხოლოდ
აუდიტორიის უკეთ ინფორმირებას, მისთვის მაქსიმალურად ზუსტი
ინფორმაციის მიწოდებას.
მაუწყებლის მხრიდან ამ პრინციპების განგრძობითად უგულვებელყოფა მათ
განზრახულობაზე მიუთითებს.
ამასთანავე, ქარტიაში “მაუწყებლის” წინააღმდეგ შპს “ევოლუშენ ჯორჯიას” მიერ შემოტანილი და საბჭოს მიერ განხილული საქმეები ცხადყოფს, რომ მოპასუხე მედია ინფორმაციას სხვა შემთხვევებშიც გადაუმოწმებლად და დაუბალანსებლად ავრცელებდა, რაც ქმედების კამპანიურ ხასიათზე მიუთითებს.
ყოველივე ამის გათვალისწინებით, საბჭომ მე-11 პრინციპიც დარღვეულად მიიჩნია.
სარეზოლუციო ნაწილი
“მაუწყებლის” არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის პირველი, მეხუთე და მე-11 პრინციპები.
განმცხადებლის მიერ დამატებით წარმოდგენილი მასალები
16 ნოემბერი, 2024 წელი
საქმე N-770
საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი
საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, მანანა ქველიაშვილი, საბა წიწიკაშვილი, თინათინ ზაზაძე, ნინო კაპანაძე
აღწერილობითი ნაწილი
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა პოლიტიკურმა მოძრაობამ “თავისუფლების მოედანი” “იმედის” ჟურნალისტების მეგი ნარსავიძისა და გივი კუჭავას წინააღმდეგ.
მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.
საქმის განხილვის თავისებურებები
გადაწყვეტილება საბჭოს წევრებმა მიიღეს პოზიციათა ნაწილობრივ დისტანციურად გამოვლენის შედეგად.
ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.
სხდომას ესწრებოდა განმცხადებლის წარმომადგენელი მაშკა გიორგობიანი.
სხდომაში მოპასუხე მხარეს მონაწილეობა არ მიუღია.
სამოტივაციო ნაწილი
სადავო მასალა:
სადავო მასალა “იმედის” ეთერით გადაიცა და მის ფეისბუქ გვერდზე გამოქვეყნდა 2024 წლის 31 ოქტომბერს.
სადავო ფრაზები:
განმცხადებელი მიუთითებს შემდეგზე: “წამყვანმა წარადგინა ჟურნალისტი მეგი ნარსავიძე. ამ უკანასკნელმა პირდაპირ ეთერში ისაუბრა იმაზე, რომ ოპოზიციას ჯერაც არ წარმოუდგენია მათ მიერ ხელისუფლებისადმი გაჟღერებული ბრალდებების მტკიცებულებები. ამას მოყვა ანა დოლიძის სინქრონი, რომელიც საუბრობდა რომ ოპოზიციის მხრიდან ყველა პრობლემურ საკითხზე მოხდა რეაგირება და იყო დაყენებული “ან საჩივარი, ან მოთხოვნა, ან პროტესტი თავის დროზე”. ამას მოსდევს კონტექსტიდან ამოღებული და მანიპულაციურად “მოჭრილი” (დამონტაჟებული) ლევან ცუცქირიძის ინტერვიუ, რომელიც თითქოს ეწინააღმდეგება ანა დოლიძეს (და მთლიანად ოპოზიციას) და ამტკიცებს თითქოს “საქართველომ ჩაატარა სანიმუშო არჩევნები”.
პირველი პრინციპი
„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო სიუჟეტში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.
საბჭოს წევრების პოზიციით, სიუჟეტი მანიპულაციურია. ლევან ცუცქირიძის ინტერვიუდან იმგვარადაა ამოჭრილი ფრაგმენტი, რომ “იმედის” მაყურებელს შთაბეჭდილება ექმნება, რომ თითქოს ოპოზიციური პოლიტიკური მოძრაობის “თავისუფლების მოედანი” წევრი საქართველოში 2024 წლის 26 ოქტომბერს ჩატარებულ არჩევნებს იწონებს.
სინამდვილეში ლევან ცუცქირიძემ “იმედის” ჟურნალისტთან კომენტარში
სრულიად საწინააღმდეგო შინაარსის განცხადება გააკეთა, რასაც
ადასტურებს მისი ინტერვიუს სრული ვიდეო ჩანაწერი, რომელიც
განმცხადებელმა ქარტიის საბჭოს მოაწოდა და რომელიც მოძრაობის ერთ-ერთი
თანამშრომლის მიერ არის ჩაწერილი.
ამ ვიდეო ჩანაწერიდან (თან ერთვის გადაწყვეტილებას), ირკვევა, რომ, “იმედის” ჟურნალისტის კითხვის საპასუხოდ, ლევან ცუცქირიძემ გააკრიტიკა ჩატარებული არჩევნები: “არ მინახავს შალვა პაპუაშვილის განცხადება, მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ საქართველოს საარჩევნო სტანდარტი უნდა იყოს მაღალი. ჩვენ უნდა ვესწრაფოდეთ იმას, რომ ჩვენი არჩევნები იყოს აღიარებული, როგორც სანიმუშო მთელ მსოფლიოში და არა დავდევდეთ რაღაც სიტყვებს, რომ იცით, რა აი ასე არ უნდა იყოს და რა კარგია, რომ ასე არ წერია, ეს არის სირცხვილი. ჩვენ, რომ არჩევნებს ვატარებთ და მომავალი არჩევნები ამ ქვეყანაში ასე თუ უნდა იყოს ყველა, აქ უნდა ითქვას, რომ საქართველომ ჩაატარა სანიმუშო არჩევნები და აი, ეს არის არჩევნები, რომელიც უნდა იყოს ყველასთვის სამაგალითო და არა ვიჩხრიკებოდეთ რაღაც ტექსტებში და ვცდილობდეთ თავის გამართლებას, როგორც ამას აკეთებს შალვა პაპუაშვილი, სირცხვილია, საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარის სტანდარტი უნდა იყოს მაღალი და სანიმუშო და არა ის, რომ რაღაც აბზაცებში ეძებდეს საკუთარი თავის გამართლების საშუალებას.”
საბჭოს შეფასებით ლევან ცუცქირიძის ინტერვიუს მოკლე შინაარსი ასეთია: ყველა ჩატარებული თუ მომავალი არჩევნების შესახებ დამკვირვებლებმა უნდა თქვან ცალსახად, რომ “ეს იყო სანიმუშო არჩევნები და აი ეს არის არჩევნები”. რაკი ასეთი შეფასება ბოლო არჩევნებს არ აქვს, პარლამენტის თავმჯდომარე ეუთო ოდირის შეფასებაში ეძებს ცალკეულ აბზაცებს, რომლითაც ხელისუფლება თავს გაიმართლებდა.
ამ შინაარსის ნაცვლად “იმედმა” ისე ამოჭრა ინტერვიუს ფრაგმენტი, რომ თითქოს ლევან ცუცქირიძე ამბობს, რომ 26 ოქტომბრის არჩევნები იყო სანიმუშო.
ყოველივე ამის გათვალისწინებით, საბჭომ მიიჩნია, რომ მოპასუხე ჟურნალისტებმა ინტერვიუს არასრული, არაზუსტი და მანიპულაციური გაშუქებით, მაყურებელს მიაწოდეს არაზუსტი ინფორმაცია პოლიტიკოსის პოზიციასთან დაკავშირებით, რითაც დაარღვიეს ქარტიის პირველი პრინციპი.
მეხუთე პრინციპი
“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”
ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:
ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალებში დარღვეულია ქარტიის მეხუთე პრინციპი.
ქარტიის სამდივნომ, პოლიტიკური მოძრაობის “თავისუფლების მოედანი” განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა “იმედს”.
ამასთან, პოლიტიკურ მოძრაობასაც და პოლიტიკოს ლევან ცუცქირიძესაც საკუთარ სოციალურ ქსელში გაზიარებული აქვთ სადავო მასალისა და რეალური ინტერვიუს ამსახველი ვიდეო და გამოთქმული აქვთ “იმედის” მიერ გავრცელებულ ვიდეოზე პრეტენზია.
აღნიშნული ქმნის პრეზუმფციას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა არსებული პრეტენზიის შესახებ, რაც იძლეოდა საფუძველს, “იმედის” ჟურნალისტებს არაზუსტი ინფორმაცია შეესწორებინათ, რაც არ მომხდარა.
სადავო მასალა დღემდე პირვანდელი სახით არის ხელმისაწვდომი “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე და მას არ აქვს არანაირი მინიშნება, რომ გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.
შესაბამისად, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტებმა დაარღვიეს ქარტიის მე-5 პრინციპი.
მეთერთმეტე პრინციპი
“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:
ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო სიუჟეტებში დაირღვა ქარტიის მე-11 პრინციპი.
ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად ჩაითვლება,
როცა დგინდება, რომ:
ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისას მისი წინაპირობა პირველი პრინციპის დარღვევის დადგენაა, რაც მოხდა კიდეც მოცემულ შემთხვევაში. საბჭომ პირველი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია.
საბჭო მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში მე-11 პრინციპის
დარღვევაც ცალსახაა და ეს არ არის უნებლიე ჟურნალისტური შეცდომა, რაც
მხოლოდ პირველი პრინციპის დარღვევად შეიძლებოდა რომ
მიჩნეულიყო.
საქმის განხილვის ეტაპზე საბჭო დარწმუნდა, რომ მოპასუხე ჟურნალისტებისთვის ცნობილი იყო ლევან ცუცქირიძის პოზიცია. მათ ხელთ ჰქონდათ მისი ინტერვიუს სრული ჩანაწერი, ეთერში კი იმგვარად დამონტაჟებული ფრაგმენტი გაუშვეს, რომ რესპოდენტის აზრი სრულად დაამახინჯეს. საბჭო მიიჩნევს, რომ ეს არის ფაქტის განზრახ დამახინჯება და მე-11 პრინციპის დარღვევა.
საბჭო, მე-11 პრინციპის დადგენისას, ყოველთვის იკვლევს მოტივს. ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტების მიმართ ბოლო თვეების განმავლობაში ქარტიის საბჭომ არაერთხელ დაადგინა მე-11 პრინციპის დარღვევა და ყველა ჯერზე მიუთითა “იმედის” მიკერძოებულობა მოქმედი ხელისუფლების სასარგებლოდ.
ქარტიის საბჭოს შეფასებით, ტელეკომპანია “იმედი” სახელისუფლებო
პროპაგანდის ძირითადი იარაღია და ხელს უწყობს ხელისუფლებას
ოპონენტების დისკრედიტაციაში. განსახილველი სიუჟეტიც ამის კიდევ ერთი
ნათელი მაგალითია.
საბჭო მიიჩნევს, რომ იმედის ჟურნალისტები განზრახ, მიზანმიმართულად არღვევენ ჟურნალისტურ პრინციპებს ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების საზიანოდ და ხელისუფლების სასარგებლოდ. განსახილველ შემთხვევაში, საბჭოს თხოვნის პასუხად, განმცხადებელმა ქარტიას წარმოუდგინა “იმედის” ეთერში გასული არაერთი ნეგატიური მასალა “თავისუფლების მოედნის” და ლევან ცუცქირიძის შესახებ, რაც კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ “იმედის” ჟურნალისტები განზრახ, კამპანიურად ცდილობენ ოპოზიციონერი პოლიტიკოსის უარყოფითად წარმოჩენას.
მაგალითად, 31 ოქტომბერს “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე გამოქვეყნდა ქარდი, რომელიც ეხებოდა ლევან ცუცქირიძის მიერ დაანონსებულ საპროტესო გამოსვლებს. 1 ნოემბერს 20:00 საათიან “ქრონიკაში” (ტაიმკოდი: 42:35) ჟურნალისტმა გააჟღერა ინფორმაცია, რომ ლევან ცუცქირიძე მის მიერ მზიურის პარკში დაანონსებულ აქციაზე არ მივიდა. განმცხადებელმა წარმოადგინა ვიდეო (დართულია გადაწყვეტილებაზე), რომელიც საპირისპიროს ადასტურებს. 2 ნოემბრის “ქრონიკაში” კი ჟურნალისტი აცხადებს, რომ ლევან ცუცქირიძე არა თუ არ მივიდა, არამედ “საკუთარ დაანონსებულ შეხვედრაზე დაგვიანებით და მხოლოდ 10 წუთით მივიდა”.
აღნიშნული მიუთითებს, რომ ლევან ცუცქირიძის მიმართ დაუზუსტებელი, მანიპულაციური ინფორმაციის გავრცელებას “იმედის” მხრიდან კამპანიური ხასიათი აქვს.
ყოველივე ამის გათვალისწინებით, საბჭომ მე-11 პრინციპიც დარღვეულად მიიჩნია.
სარეზოლუციო ნაწილი
მეგი ნარსავიძემ და გივი კუჭავამ დაარღვიეს ქარტიის პირველი, მეხუთე და მე-11 პრინციპები.
განმცხადებლის მიერ დამატებით წარმოდგენილი ვიდეო1
განმცხადებლის მიერ დამატებით წარმოდგენილი ვიდეო2
16 ნოემბერი, 2024 წელი
საქმე N-766
საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი
საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, მანანა ქველიაშვილი, საბა წიწიკაშვილი, თინათინ ზაზაძე, ნინო კაპანაძე
აღწერილობითი ნაწილი
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა “განვითარებისა და დემოკრატიის ცენტრმა”.
მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.
საქმის განხილვის თავისებურებები
გადაწყვეტილება საბჭოს წევრებმა მიიღეს ნაწილობრივ პოზიციათა დისტანციურად გამოვლენის შედეგად.
ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.
სხდომას ესწრებოდნენ განმცხადებელი “განვითარებისა და დემოკრატიის ცენტრის”
აღმასრულებელი დირექტორი ქეთევან ჩაჩავა; ნათია ზოიძე და მიხეილ მირზიაშვილი.
სხდომაში მოპასუხე მხარეს მონაწილეობა არ მიუღია.
სამოტივაციო ნაწილი
სადავო მასალა:
სადავო მასალა მთავარი არხის ეთერში 2024 წლის 4 ოქტომბერს, 21:00 საათიან გამოშვებაში გავიდა. ის ეხებოდა აშშ-ს დედაქალაქ ვაშინგტონში მეუფე იაკობის ვიზიტს.
სადავო ფრაზები:
„მეუფე იაკობს თან ახლდა ქართული არასამთავრობო ორგანიზაციის დამფუძნებელი ქეთევან ჩაჩავა, ეს ორგანიზაცია, სინამდვილეში, სამთავრობო არასამთავრობო ორგანიზაციაა, ანუ ეგრეთწოდებული გონგო (GONGO) და ამ შეხვედრის დასრულების შემდეგ, არ გავრცელებულა არანაირი განცხადება”.
განმცხადებელი სადავოდ ხდის “განვითარებისა და დემოკრატიის ცენტრის” ე.წ. სამთავრობო არასამთავრობო ორგანიზაციად, ანუ GONGO-დ გამოცხადებას, და მიაჩნია, რომ ამით დაირღვა ქარტიის პრინციპები.
პირველი პრინციპი.
„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო სიუჟეტებში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.
საბჭომ არაზუსტად, სათანადოდ გადაუმოწმებლად მიიჩნია სიუჟეტებში გამოყენებული ფრაზა: “ეს ორგანიზაცია, სინამდვილეში, სამთავრობო არასამთავრობო ორგანიზაციაა, ანუ ეგრეთწოდებული გონგო (GONGO).”
საბჭოს წევრების პოზიციით, სიუჟეტის მთლიანი კონტექსტი მანიპულაციურია, ვინაიდან მაყურებელს უქმნის შთაბეჭდილებას, რომ “განვითარებისა და დემოკრატიის ცენტრი” არის მთავრობასთან დაკავშირებული, მათი ინტერესების გამტარებელი ორგანიზაცია და, ამასთან, სწორედ ამ უკანასკნელმა დაგეგმა მეუფე იაკობის ვაშინგტონში ვიზიტი.
GONGO იშიფრება როგორც “ორგანიზაცია, რომელიც შექმნილია ან დაფინანსებულია სახელმწიფოს მიერ სამოქალაქო საზოგადოების ან სამოქალაქო ჯგუფების არსებობის ან ქცევის ილუზიის შექმნის მიზნით საკუთარი პოლიტიკური ამოცანების მისაღწევად ქვეყნის შიგნით ან საერთაშორისო ასპარეზზე”.
საბჭო დარღვევად მიიჩნევს, რომ სიუჟეტში მტკიცებით ფორმაში და ფაქტად არის წარმოჩენილი “განვითარებისა და დემოკრატიის ცენტრი” ე.წ. სამთავრობო არასამთავრობო ორგანიზაციად, ისე, რომ ეს არანაირ მტკიცებულებას არ ეფუძნება. სიუჟეტში არ ჩანს ჟურნალისტის მცდელობა სულ მცირე, თავად ორგანიზაციასთან დააზუსტოს აღნიშნული ინფორმაცია.
მიუხედავად იმისა, რომ ჟურნალისტს სიუჟეტის მომზადების დროს ჰქონდა მიმოწერა “განვითარებისა და დემოკრატიის ცენტრის” აღმასრულებელ დირექტორთან ქეთევან ჩაჩავასთან, საბჭოსთვის წარმოდგენილი მტკიცებულებების მიხედვით, ამ ინფორმაციის დაზუსტება მას არ უცდია. საბჭოსთვის წარმოდგენილ მიმოწერაში არ ჩანს, რომ ჟურნალისტმა ქეთევან ჩაჩავას სიუჟეტის ეთერში გასვლამდე დაუსვა შეკითხვა მისი არასამთავრობო ორგანიზაციის საქართველოს ხელისუფლებასთან კავშირის შესახებ.
ქარტიის პრაქტიკის შესაბამისად, იმისათვის, რომ დაცული იყოს ინფორმაციის გადამოწმების სტანდარტი, ის უნდა ეყრდნობოდეს სულ მცირე ორ ურთიერთდამოუკიდებელ წყაროს, რაც მოცემულ შემთხვევაში უგულებელყოფილია. სიუჟეტში, ჟურნალისტის ტექსტში არ ჩანს არცერთი წყარო, რომელსაც ჟურნალისტი ამ ორგანიზაციის GONGO-დ მოხსენიებისას ეყრდნობა.
საბჭოს განმცხადებელმა წარუდგინა მასსა და ჟურნალისტს შორის სიუჟეტის
გამოქვეყნებამდე წარმოებული მიმოწერა, გამომდინარე აქედან, ჟურნალისტს
ჰქონდა შესაძლებლობა, ინფორმაციის ეთერში გავრცელებამდე ის
გადაემოწმებინა, თუმცა მან ეს არ გააკეთა.
არსებულ რეალობაში, როცა საქართველოს ხელისუფლებამ მიიღო რუსული სტილის კანონი აგენტების შესახებ და იუსტიციის სამინისტროს მიერ შექმნილ სპეციალურ რეესტრში ნებაყოფლობით რეგისტრაციაზე უარი თქვა ასეულობით არასამთავრობო ორგანიზაციამ, კონკრეტული არასამთავრობო ორგანიზაციის მოხსენიება სამთავრობო არასამთავრობო ორგანიზაციად - GONGO-დ, მძიმე ბრალდებაა და ჟურნალისტის მხრიდან მეტ სიფრთხილეს და გადამოწმებას საჭიროებდა. სიუჟეტში არ ჩანს ჟურნალისტის მხრიდან ამ ინფორმაციის სათანადოდ გადამოწმების მცდელობა, რაც აუდიტორიის უპატივცემულობად უნდა შეფასდეს და ეწინააღმდეგება ეთიკურ პრინციპებს.
ყოველივე ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ ინფორმაციის არაზუსტი და გადაუმოწმებელი გაშუქებით ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.
მეხუთე პრინციპი.
“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”
ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:
ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალებში დარღვეულია ქარტიის მეხუთე პრინციპი.
ქარტიას განმცხადებელმა წარმოუდგინა 5 ოქტომბერს, სიუჟეტის ეთერში გასვლიდან მეორე დღეს, “მთავარი არხის” თვითრეგულირების ორგანოში შეტანილი საჩივარი და, ასევე, მათთან კომუნიკაციის, სადაც ორგანიზაცია ჟურნალისტის მიერ დაშვებული უზუსტობის გამოსწორებას ითხოვს, მტკიცებულებები.
ამასთან, სიუჟეტის გასვლის შემდეგ, 5 ოქტომბერს, თავად ქეთევან ჩაჩავამაც მისწერა ჟურნალისტს და გამოხატა პრეტენზია სიუჟეტთან დაკავშირებით.
ქარტიის სამდივნომ, “განვითარებისა და დემოკრატიის ცენტრის” განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა “მთავარ არხს”, რასთან დაკავშირებითაც კომუნიკაციაც შედგა.
აღნიშნული ქმნის პრეზუმფციას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა განმცხადებლის პრეტენზიის შესახებ, რაც აძლევდა მათ შესაძლებლობას, შეესწორებინათ არაზუსტი ინფორმაცია, რაც არ მომხდარა.
მიუხედავად ზემოაღნიშნულისა, სადავო მასალა დღემდე პირვანდელი სახით არის ხელმისაწვდომი “მთავარი არხის” ფეისბუქ გვერდზე და მას არ აქვს არანაირი მინიშნება, რომ გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.
შესაბამისად, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის მე-5 პრინციპი.
სარეზოლუციო ნაწილი
ნატალი ჯახუტაშვილმა დაარღვია ქარტიის პირველი და მეხუთე პრინციპები.
22 სექტემბერი, 2024 წელი
საქმე N-758, 759, 760
საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი
საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, საბა წიწიკაშვილი, თინათინ ზაზაძე, მანანა ქველიაშვილი, ნინო კაპანაძე.
აღწერილობითი ნაწილი
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ლანჩხუთის მერის წარმომადგენელმა იზა მათითაიშვილმა. მისი განმარტებით, “მთავარი არხის” ჟურნალისტებმა მის შესახებ დაუზუსტებელი ინფორმაცია განზრახ გაავრცელეს.
მოპასუხე მხარეს თავისი შეპასუხება არ წარმოუდგენია.
საქმის განხილვის თავისებურებები
გადაწყვეტილება საბჭოს წევრებმა მიიღეს პოზიციათა ნაწილობრივ დისტანციურად გამოვლენის შედეგად.
ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.
სხდომას ესწრებოდა განმცხადებელი იზა მათითაიშვილი და მისი წარმომადგენელი მაია უსტარაშვილი.
სხდომაში მოპასუხე მხარეს მონაწილეობა არ მიუღია.
სამოტივაციო ნაწილი
სადავო მასალა:
“მთავარმა
არხმა” იზა მათითაიშვილის შესახებ ჯამში სამი მასალა მოამზადა. სამივე
მასალა ეხებოდა იზა მათითაიშვილის მიერ ადმინისტრაციული რესურსის
პირადი მიზნებისთვის გამოყენებას. მასალების მიხედვით, მერის
წარმომადგენელი მის სოფელში, სოფელ აცანაში, სახელმწიფო პროგრამით
დასაქმებულ ადამიანებს საკუთარ სახლში ამუშავებდა, შანტაჟით აიძულებდა
საცხოვრებელი სახლის დასუფთავებას. ასევე, სიუჟეტების მიხედვით, მერის
წარმომადგენელმა ადგილობრივი მცხოვრები, თბილისში გამართულ “ქართული
ოცნების” ორგანიზებულ აქციაზე იძულებით წაიყვანა.
განმცხადებელმა მასალებში სხვადასხვა ფრაზები გახადა საადავო:
სადავო ფრაზები:
“რაც შეეხება თავად მომხდარ ფაქტს, ადგილობრივები, რომლებსაც სოციალური სტატუსი აქვთ და სახელმწიფომ ისინი სხვადასხვა საჯარო სამსახურში დაასაქმა, ერთ-ერთი მოქალაქე ჩვენთან საუბარში ყვება, რომ ის არის დასაქმებული სოფლის სასაფლაოს დამლაგებლად და სწორედ ამ მოქალაქეს სოფლის რწმუნებული იზა მათითაიშვილი აიძულებს საცხოვრებელი სახლის დალაგებას, საკარმიდამო ტერიტორიების დალაგებას და საცხოვრებელი სახლის დასუფთავებას”;
“ეს არის ის ფაქტი, რაზეც ერთ-ერთი ადგილობრივი ჩვენთან საუბარში ყვება.”
სადავო ფრაზები:
“ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტის, აცანას რწმუნებულის მიერ სამსახურებრივი უფლებამოსილების გადამეტებაზე უფრო მეტი ადამიანი ალაპარაკდა”;
“იზა მათითაიშვილის გადაყენების მოთხოვნით, მუნიციპალიტეტის მერს მიმართეს”;
“საუბარია შანტაჟსა და იძულებაზე, რომელსაც ადგილობრივების მიმართ სოფლის რწმუნებული ახორციელებდა. კერძოდ, იზა მათითაიშვილი საკუთარი ოჯახის საკუთრებაში არსებულ მიწის ნაკვეთებსა და სახლის დალაგებას შანტაჟის გზით აიძულებდა, უარის შემთხვევაში კი, სოციალური დახმარების მოხსნით და სამსახურიდან გათავისუფლებით ემუქრებოდა”;
“დღეს უკვე ამავე სოფლის სხვა ადგილობრივებმაც ღიად დაიწყეს საუბარი და ჩვენ ჩავწერეთ რამდენიმე ადგილობრივი, რომელიც პირდაპირ სოფლის სახელმწიფო რწმუნებულს ადანაშაულებს სამსახურებრივ გულგრილობაში”;
“ჩვენი ინფორმაციით, როგორც ადგილობრივები ამბობენ, ამის შესახებ ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტის მერსაც აქვს ინფორმაცია. 54 ადამიანის განცხადება არის მერიაში შესული იმის თაობაზე, რომ იზა მათითაიშვილმა დატოვოს აღნიშნული თანამდებობა.”
სადავო ფრაზები:
“როგორც ადგილობრივები ყვებიან, სავარაუდო იძულებითი შრომა არ არის ერთადერთი დანაშაული, რასაც იზა მათითაიშვილი სჩადის.”
პირველი პრინციპი.
„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით სამივე სადავო სიუჟეტში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.
სამივე სადავო სიუჟეტის მთავარი რესპონდენტი ადგილობრივი მცხოვრები ნათია ბერიძეა, რომელიც, როგორც სოციალურად დაუცველი, სოციალური პროგრამის ფარგლებში სასაფლაოს დამლაგებლად არის დასაქმებული.
მხოლოდ მის მონათხრობზე დაყრდნობით, ჟურნალისტი მტკიცებით ფორმაში
ადანაშაულებს განმცხადებელს შანტაჟში, იძულებაში, სამსახურებრივი
უფლებამოსილების გადამეტებაში.
ჟურნალისტი სადავო მასალაში ინფორმაციას, რომელსაც გადმოსცემს,
აფასებს, როგორც ფაქტს, კერძოდ: “რაც
შეეხება თავად მომხდარ ფაქტს”;
“ეს
არის ის ფაქტი,
რაზეც ერთ-ერთი ადგილობრივი ჩვენთან საუბარში ყვება”.
ქარტიის საბჭოს პრაქტიკით, იმისათვის, რომ ამბავი ფაქტად შეფასდეს,
აუცილებელია ის, სულ მცირე, ორ ურთიერთდამოუკიდებელ წყაროს
ეყრდნობოდეს, მით უფრო მაშინ, როცა განმცხადებლის მისამართით
გაჟღერებული ბრალდებების ნაწილი საქართველოს კანონმდებლობით სისხლის
სამართლის პასუხისმგებლობასაც ითვალისწინებს. ქარტიის საბჭო
მიიჩნევს, რომ, ამგვარი ბრალდების შემთხვევაში, ჟურნალისტის მიერ
მოძიებული მტკიცებულებები მაქსიმალურად გადამოწმებული და დაზუსტებული
უნდა იყოს.
სადავო სიუჟეტში
მტკიცებით ფორმაში გადმოცემული ამბავი მეტ დაზუსტებას საჭიროებდა.
ჟურნალისტის ტექსტი და მთავარი რესპოდენტის მონათხრობი სიუჟეტშივე არ
არის თანხვედრაში.
ჟურნალისტი ტექსტში ამბობს, რომ იზა მათითაიშვილი დასაქმებულებს მისი სახლისა და კარ-მიდამოს დალაგებას აიძულებს.
რესპოდენტი კი ჰყვება, რომ მათითაიშვილის ძმის ეზო დაალაგა და ჩაი
მოკრიფა.
შესაძლოა, ეს უზუსტობა უმნიშვნელოა მერის წარმომადგენლის ქმედების
სამართლებრივი შეფასებისას, თუმცა ჟურნალისტური სტანდარტის
თვალსაზრისით, მნიშვნელოვანია, ჟურნალისტმა რესპოდენტის მონათხრობა
აღწეროს ზუსტად და ამბავი არ შეცვალოს, დაამძიმოს ან
შეამსუბუქოს.
პირველივე მასალაში იზა მათითაიშვილი სატელეფონო კომენტარში კატეგორიულად უარყოფს ჟურნალისტის მიერ გაჟღერებულ ბრალდებებს. ასეთ შემთხვევაში ჟურნალისტს ამბის დასაზუსტებლად მეტი ძალისხმევა უნდა გამოეჩინა.
მეორე სიუჟეტში, რომელიც ეთერში პირველი სიუჟეტის მომდევნო დღეს
გავიდა, ჟურნალისტები კვლავ მტკიცებით ფორმაში ჰყვებიან, რომ
მათითაიშვილი თანასოფლელს საოჯახო საქმეებს იძულებით და შანტაჟით
აკეთებინებდა.
მეორე მასალაში წამყვანი ამბობს, რომ მათითაიშვილის მხრიდან
“სამსახურებრივი
უფლებამოსილების გადამეტებაზე უფრო მეტი ადამიანი ალაპარაკდა”.
წამყვანის ტექსტის მიხედვით, დაუმორჩილებლობის შემთხვევაში
“მათითაიშვილი მათ სოციალური შემწეობის მოხსნით და სამსახურიდან
გათავისუფლებით ემუქრებოდა”.
მეორე სიუჟეტშიც მათითაიშვილის
მხრიდან შანტაჟსა და მუქარაზე კვლავ მტკიცებით ფორმაში იყო
საუბარი.
მეორე სიუჟეტში, ისევ მხოლოდ რესპოდენტების მონათხრობით, მათითაიშვილი
დადანაშაულებულია იძულებაში, კორუფციაში, თანასოფლელების
შეურაცხყოფაში.
მეორე სიუჟეტში მონაწილე ორი რესპოდენტი, რომელებიც, ჟურნალისტის თქმით, პირველი სიუჟეტის ეთერში გასვლის შემდეგ ალაპარაკდნენ, სინამდვილეში პირველი სიუჟეტის მთავარი გმირის, მამხილებლის, ოჯახის წევრები - ქმარი და შვილი - არიან. მათი, როგორც ამბის გახმაურების შემდეგ გამოჩენილ დაზარალებულებად წარმოჩენა, არაზუსტია. სიუჟეტებიდან რჩება შთაბეჭდილება, რომ ამ რესპოდენტების შესახებ ჟურნალისტმა წინა დღით, პირველი სიუჟეტის მომზადების დროსაც იცოდა.
სიუჟეტის დანარჩენი რესპოდენტები არიან ოპოზიციური პარტიების -
“ნაციონალური მოძრაობის” და “კოალიცია ცვლილებისთვის” - ადგილობრივი
წარმომადგენლები, რომლებიც ბრალდებებს გამოთქვამენ მათითაიშვილის
მისამართით, თუმცა მათი ბრალდებები არ არის რაიმე მტკიცებულებით
გამყარებული.
მეორე სიუჟეტში
ჟურნალისტი ამბობს, რომ იზა მათითაიშვილის სამსახურიდან გადაყენების
მოთხოვნით “54 ადამიანის
განცხადება არის მერიაში შესული”. განმცხადებელმა საბჭოს
წარმოუდგინა მტკიცებულება, ლანჩხუთის მერიის მიერ გაცემული ოფიციალური
წერილი, სადაც აღნიშნულია, რომ მერიაში მათითაიშვილის წინააღმდეგ
ერთადერთი განცხადებაა შესული, რომლის ავტორი სიუჟეტის მთავარი
რესპონდენტი ნათია ბერიძეა.
აღნიშნული ადასტურებს, რომ ჟურნალისტმა 54 განმცხადებლის
დასახელებისას ინფორმაცია არ გადაამოწმა, სიუჟეტში არ ჩანს
ინფორმაციის გადამოწმების მცდელობა, თუნდაც მიმართვა ლანჩხუთის
მუნიციპალიტეტის მერიისთვის.
მესამე სიუჟეტში იდენტური ბრალდებებია გაჟღერებული, ჟურნალისტი
რესპოდენტების მონათხრობს კვლავ ფაქტებად წარმოაჩენს.
სიუჟეტში კვლავ ისმის ოპოზიციონერი პარტიების წარმომადგენლების დაუსაბუთებელი ბრალდებები იზა მათითაიშვილის მისამართით.
საბჭო აღნიშნავს, რომ სიუჟეტებში ინფორმაცია არ არის ამომწურავად გადმოცემული, რაც ამბის და პრობლემის მთლიანი სურათის აღქმას აძნელებს. ჟურნალისტმა არ გასწია სათანადო ძალისხმევა თემის ამომწურავად გაშუქებისთვის, არ გამოჰკითხა და აჩვენა სოფელში მცხოვრები სხვა სოციალურად დაუცველები, რათა აუდიტორიას გაეგო, მათაც ხომ არ ჰქონდათ ანალოგიური პრობლემა. მხოლოდ ერთი ოჯახის წევრების მონათხრობზე დაყრდნობით გააჟღერა მძიმე ბრალდებები, რომლებიც სათანადოდ გადამოწმებული არ იყო.
აუდიტორიას მასალები ბევრ უპასუხო კითხვას უჩენდა და დაუზუსტებელ ბრალდებებს სთავაზობდა, რაც, საბჭოს მოსაზრებით, სიზუსტის უპატივცემულობა და ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევაა.
მესამე პრინციპი.
“ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია.”
ქარტიის საბჭოს პოზიციით, სადავო მასალებში ქარტიის მესამე პრინციპი არ დარღვეულა.
საბჭოს განმარტებით, აღნიშნული პრინციპი დარღვეულია მაშინ, როდესაც ბუნებაში არ არსებობს წყარო, რომელზე დაყრდნობითაც ხდება ინფორმაციის გავრცელება. წყარო დადასტურებულია იმას ნიშნავს, რომ ჟურნალისტმა იცის, ვინ არის ამა თუ იმ ფაქტის წყარო, თუმცა, შეუძლია, მისი ვინაობა არ გაამხილოს. ამ მუხლის ქვემდებარე არ არის წყაროს სანდოობის საკითხი.
ვინაიდან სადავო მასალებს ჰყავს წყარო, თანაც იდენტიფიცირებული, რომლებიც სიუჟეტებშიც არიან წარმოდგენილნი, აღნიშნულ პრინციპს საბჭო დარღვეულად ვერ მიიჩნევს.
ამდენად, საბჭოს პოზიციით, ქარტიის მე-3 პრინციპი არ დარღვეულა.
მეხუთე პრინციპი.
“მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”
ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტს დაუდგინდეს მე-5 პრინციპის დარღვევა, აუცილებელია:
ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალებში დარღვეულია ქარტიის მეხუთე პრინციპი.
ქარტიის სამდივნომ, იზა მათითაიშვილის განცხადება სათანადო წესით გადაუგზავნა “მთავარ არხს”. აღნიშნული ქმნის პრეზუმფციას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი გახდა არსებული პრეტენზიის შესახებ, რაც წარმოშობდა მათ ვალდებულებას, არაზუსტი ინფორმაცია შეესწორებინათ, რაც არ მომხდარა.
ამასთან, 6 აგვისტოს გასულ მესამე სადავო სიუჟეტში განმცხადებელი ჟურნალისტს ეუბნება, რომ მას სარჩელი სასამართლოში აქვს შეტანილი. ჟურნალისტიც აღნიშნავს, რომ იზა მათითაიშვილმა მათ უთხრა “მთავარი არხის” წინააღმდეგ დავის სასამართლოში დაწყების თაობაზე. ეს სარწმუნოდ ხდის იმას, რომ მოპასუხისათვის ცნობილი იყო იზა მათითაიშვილის პრეტენზიები სიუჟეტებთან დაკავშირებით.
მიუხედავად ზემოაღნიშნულისა, სადავო მასალები დღემდე პირვანდელი სახით ხელმისაწვდომია “მთავარი არხის” ფეისბუქ გვერდზე და მათ არ აქვთ არანაირი მინიშნება, რომ გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია.
შესაბამისად, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტებმა დაარღვიეს ქარტიის მე-5 პრინციპი.
მეთერთმეტე პრინციპი.
“ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:
ფაქტის განზრახ დამახინჯება.”
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო სიუჟეტებიდან პირველში არ დარღვეულა ქარტიის მე-11 პრინციპი, ხოლო მეორე და მესამე სიუჟეტებში დადგინდა აღნიშნული პრინციპის დარღვევა.
ქარტიის საბჭოს მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენის მაღალი სტანდარტი
აქვს.
საბჭოს უნდა შეეფასებინა, პირველ პრინციპთან მიმართებაში დადგენილი
დარღვევები ჟურნალისტმა განზრახ ჩაიდინა თუ არა, რადგანაც მე-11
პრინციპის დარღვევა განზრახი “დანაშაულია” და საბჭო ყოველთვის ეძებს
მოტივს და ამ მოტივის დასაბუთებას.
ქარტიის
საბჭოს პრაქტიკით, ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად
ჩაითვლება,
როცა დგინდება, რომ:
საბჭო შეთანმხდა, რომ იზა მათითაიშვილის მიმართ არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელებას ჰქონდა განგრძობითი, კამპანიური ხასიათი.
“მთავარი არხის” ჟურნალისტებმა, ამ ამბის გაშუქებისას პირველ სიუჟეტში
მოთხრობილი დაუზუსტებელი ამბავი, მეორე და მესამე სიუჟეტში კვლავ
სათანადო გადამოწმების გარეშე გაავრცელეს, რასაც საბჭო მიიჩნევს
ჟურნალისტების მხრიდან არაზუსტი ინფორმაციის განგრძობითად
გავრცელებად.
მესამე
სიუჟეტის მომზადებისას ჟურნალისტებმა უკვე იცოდნენ, რომ იზა
მათითაიშვილი მათ სასამართლოში უჩიოდა, სადავოდ ხდიდა მათ მიერ
გაჟღერებულ ინფორმაციას. ამის მიუხედავად, გადამოწმების ნაცვლად,
ჟურნალისტები მესამე სიუჟეტში, დამატებითი მტკიცებულებების გარეშე,
კვლავ ავრცელებდნენ არაზუსტ ინფორმაციას.
ეთიკური პრინციპები ჟურნალისტს ავალდებულებს, აუდიტორიის პატივისცემის მიზნით, მაქსიმალურად გადაამოწმოს ფაქტები, მით უფრო მაშინ, როცა მისთვის ცნობილი ხდება, რომ მის მიერ მომზადებულ მასალებში გავრცელებული ინფორმაცია სადავოდ არის გამხდარი.
“მთავარი არხის” ჟურნალისტის მხრიდან მეორე და მესამე სიუჟეტებში ფაქტების დამატებით არ გადამოწმება, დამატებითი რესპოდენტების არ მოძიება, დამატებითი ინფორმაციის არ გამოთხოვა, ინფორმაციის მოპოვების მცდელობის სიუჟეტში არ ასახვა საბჭოს მიაჩნია ჟურნალისტის განზრახვად, კვლავ გაევრცელებინა ინფორმაცია სათანადო გადამოწმების გარეშე. საბჭო მიიჩნევს, რომ ამგვარი უმოქმედობაც ჟურნალისტის განზრახულობაზე მიანიშნებს და ესეც მე-11 პრინციპის დარღვევაა.
სიუჟეტებში ოპოზიციონერი პარტიების წარმომადგენლების კომენტარების
გამოყენება, ისეთი კომენტარების, რომლებიც იზა მათითაიშვილის მხრიდან
შესაძლო კანონდარღვევის ფაქტებზე ფაქტობრივ ინფორმაციას არ შეიცავდა
და მხოლოდ მის მიმართ დაუსაბუთებელი ბრალდებების გავრცელებას
ემსახურებოდა, საბჭოს მიაჩნია ჟურნალისტის განზრახვად, ხელისუფლების
წარმომადგენელი სათანადოდ გადამოწმებული მტკიცებულებების გარეშე,
ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების მეშვეობით, ეკრიტიკებინა.
ყოველივე ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, მეორე და მესამე სიუჟეტებში
ქარტიამ დაადგინა მე-11 პრინციპის დარღვევა, ხოლო პირველში -
არა.
სარეზოლუციო ნაწილი
ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სამივე სადავო მასალაში დარღვეულია ქარტიის პირველი და მეხუთე პრინციპები, მე-11 პრინციპის დარღვევა დადგინდა მხოლოდ მეორე და მესამე სიუჟეტებში, ხოლო პირველში - არა, მე-3 პრინციპი კი სადავო მასალებში არ დარღვეულა.
განმცხადებლის მიერ წარმოდგენილი დამატებითი დოკუმენტები