24 ნოემბერი 2019 წელი

საქმე N - 309, 310, 312, 313, 314, 315, 316, 317, 318, 320, 321, 322, 323, 328

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, ლაურა გოგოლაძე, გიორგი სულაძე, მაია მერკვილაძე, კამილა მამედოვა.

განმცხადებელი: ეკატერინე მესხიძე

მოპასუხე: 14 მედია საშუალების ჟურნალისტები

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ეკატერინე მესხიძემ, რომელიც მიიჩნევდა რომ ქვემოთ მოცემულ მედია პროდუქტებში დარღვეული იყო ქარტიის პრინციპები:

1. კვირის პალიტრა, სადავო სტატია „,სექსუალურ შევიწროებაში დადანაშაულებული პაპუნა უგრეხელიძე სასამართლომ უდანაშაულოდ ცნო". 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი, სადავო პრინციპი - 1.  
2. Ambebi.ge, სადავო სტატია „მათ მერკანტელური მიზნები ამოძრავებთ" - რას წერს სექსუალურ შევიწროებაში ბრალდებული პაპუნა უგრეხელიძე, სასამართლოში გამარჯვების შემდეგ“. 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი, სადავო პრინციპი 1. 
3. Exclusivenews.ge, სადავო სტატია „პაპუნა უგრეხელიძე ეკა მესხიძის სექსუალურ შევიწროებაში სასამართლომ უდანაშაულოდ ცნო“, 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი, სადავო პრინციპი - 1.
4. ტელეკომპანია იმედის ჟურნალისტები, სადავო სიუჟეტი გადაცემაში ქრონიკა 14:00 საათზე - 09 აგვისტო, 2019 წელი, წამყვანი ლევან კვატაშიძე და სიუჟეტის არაიდენტიფიცირებული ავტორი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
5. Interpressnews.ge, სადავო სტატია ,,საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი უფროსი - სასამართლომ დაადგინა, რომ სექსუალურ შევიწროებას ადგილი არ ჰქონია და მოპასუხეს ბინძური კამპანიის 5 ტელევიზიაში უარყოფა დაავალა." 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
6. Ipress.ge, სადავო სტატია „უგრეხელიძე: მესხიძეს დაევალა 5 ტელეკომპანიაში საჯაროდ უარყოს ცრუ ბრალდება სექსუალურ შევიწროებაზე", 09 აგვისტო, 2019 წელი, ირმა მესხია. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
7. Gurianews.com, სადავო სტატია „,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო", 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
8. Marshalpress, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ ცნო", 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
9. Newposts.ge, სადავო სტატია ,,ძალადობა და სექსუალური შევიწროვება - სასაამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე უდანაშაულოდ სცნო". 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5. 
10. Caucasus business week, სადავო სტატია ,,The court acquitted Papuna Ugrekhelidze of Abuse and Sexual Harassment". არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
11. Liberali.ge, სადავო სტატია ,,პაპუნა უგრეხელიძემ, რომელსაც სექსუალურ შევიწროებაში ადანაშაულებდნენ, დავის პირველი რაუნდი მოიგო". 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
12. 2020news, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო". 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
13. Infopostalioni.com, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო“. 09 აგვისტო, 2019 წელი, არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტი. სადავო პრინციპი - 1 და მე-5.
14. ტელეკომპანია „ობიექტივი“, ნიკოლოზ მჟავანაძის საავტორო გადაცემა „სამოქალაქო საზოგადოება“, 30 აგვისტო, 21:30 ჟურნალისტი ნიკოლოზ მჟავანაძე, სადავო პრინციპი - 1.

საქმის განხილვის დახურულ ნაწილში, მედია საშუალებების - „კვირის პალიტრა“, „ambebi.ge”, “Ipn.ge” ჭრილში, მონაწილეობა არ მიუღია საბჭოს წევრ გიორგი სულაძეს. მან განაცხადა თვითაცილება, ვინაიდან აქვს შრომითი ურთიერთობა იმ მედია ჰოლდინგთან, რომელიც ასევე ფლობს ზემოაღნიშნულ მედია საშუალებებს.


საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებელი და მისი წარმომადგენელი, ასევე მხოლოდ ერთი მოპასუხე მედია საშუალების ipress.ge წარმომადგენელი ირმა მესხია. რამდენიმე მედია საშუალებამ წარმოადგინა შეპასუხება, რომელთა შესახებ აღნიშნული იქნება გადაწყვეტილების შესაბამის ნაწილში.


რიგი მოპასუხე მედია საშუალებების მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაზე/სიუჟეტზე მითითებული არ იყო ავტორი ჟურნალისტი, საბჭოს სამდივნომ მიმართა მედიასაშუალებებს, რომ ეცნობებინათ სადავო მედია პროდუქტებზე პასუხისმგებელი პირები, მაგრამ საბჭოსათვის არ იქნა აღნიშნული ინფორმაცია მოწოდებული და ვერ მოხდა კონკრეტული პასუხისმგებელი პირების იდენტიფიცირება. ასეთ შემთხვევაში ქარტიის საქმის წარმოების წესის [პუნქტი 3.4 ] თანახმად: „თუ შეუძლებელია პასუხისმგებელი პირის მოძიება, ეს არ აფერხებს განცხადების განხილვას და ქარტიის გადაწყვეტილებაში მოპასუხედ მიეთითება არაიდენტიფიცირებული ავტორი/ჟურნალისტი“.


სამოტივაციო ნაწილი:

ქარტიის პირველი პრინციპის მიხედვით „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.


განმცხადებლის მიერ წარმოდგენილი დოკუმენტების და საბჭოს მიერ მოკვლეული ინფორმაციის შესაბამისად დადასტურებული სახით დადგინდა შემდეგი ფაქტობრივი გარემოებები:

1.   2017 წლის 03 მაისის რეკომენდაციით საქართველოს სახალხო დამცველმა დადგენილად მიიჩნია საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს თანამშრომლის ეკატერინე მესხიძის „შევიწროებით და სექსუალური შევიწროებით გამოხატული სქესის ნიშნით დისკრიმინაციის“ ფაქტი [შემდგომ „სექსუალური შევიწროება“], ამავე სააგენტოს უფროსის, პაპუნა უგრეხელიძის მიერ. 

2.  პაპუნა უგრეხელიძემ მიმართა სასამართლოს და მოითხოვა რომ ეკატერინე მესხიძეს მოეხდინა შემდეგი განცხადებების უარყოფა:


3. სასამართლომ ნაწილობრივ დააკმაყოფილა მოსარჩელე პაპუნა უგრეხელიძის მოთხოვნა და ეკატერინე მესხიძეს დაავალა ზემოაღნიშნული გამონათქვამების უარყოფა, გარდა ფრაზებისა “აი მესაკუთრეობის, ასე ვთქვათ, არა ჯანსაღი დამოკიდებულება მას აქვს ნებისმიერი თანამშრომლის მიმართ“, „მაგინა, საშინელი სიტყვებით გამომლანძღა“.

4. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე ცალსახაა, რომ სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი პაპუნა უგრეხელიძის მიერ, და ეს ფაქტი უკვე დადგენილი ჰქონდა სახალხო დამცველს ამასვე აღნიშნავდა ეკატერინე მესხიძის უფლებადამცველი ორგანიზაცია - საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, რომელმაც იმავე დღესვე, 2019 წლის 09 აგვისტოს 12:12 წუთზე გამოაქვეყნა განცხადება, სადაც აღნიშნავდა რომ „სასამართლო არ განიხილავდა პაპუნა უგრეხელიძემ განახორციელა თუ არა სექსუალური შევიწროება. აღნიშნული გარემოება უკვე დადგენილია სახალხო დამცველის მიერ, რაც გასაჩივრებას არ ექვემდებარება. კერძოდ, შევიწროება და სექსუალური შევიწროებით გამოხატული სქესის ნიშნით დისკრიმინაცია სახალხო დამცველმა 2017 წლის 03 მაისს დაადგინა. სახალხო დამცველის დასკვნის თანახმად, პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან ადგილი ჰქონდა ფამილიარული ტერმინოლოგიის გამოყენებას, მუქაროს შემცველ სმს ტექსტებს და ა.შ. შესაბამისად, საქართველოს სახალხო დამცველმა განმცხადებლის მიერ წარდგენილი მტკიცებულებების, მოწმეთაგან მოპოვებული ინფორმაციისა და მოპასუხესთან გასაუბრებიდან გამოკვეთილი ინფორმაციის საფუძველზე მიიჩნია, რომ პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან ადგილი ჰქონდა, ერთი მხრივ სქესის ნიშნით შევიწროებას, რაც გამოიხატებოდა მსხვერპლის შეურაცხყოფასა და დამამცირებელ სამუშაო გარემოს შექმნაში, და მეორე მხრივ, ვერბალური ფორმით სექსუალურ შევიწროებაში“.


თითოეული სადავო ჟურნალისტური პროდუქტის შეფასება: 


1. კვირის პალიტრა, სადავო სტატია „,სექსუალურ შევიწროებაში დადანაშაულებული პაპუნა უგრეხელიძე სასამართლომ უდანაშაულოდ ცნო". 09 აგვისტო, 2019 წელი.

გარდა სათაურისა, სადავო სტატიის ტექსტის თანახმად „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარის, პაპუნა უგრეხელიძის სარჩელი დააკმაყოფილა და დაადგინა, რომ მისი მხრიდან ყოფილ თანამშრომელზე, ეკა მესხიძეზე სექსუალურ შევიწროებას ადგილი არ ჰქონია“. კვირის პალიტრის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია არასწორია, სასამართლოს არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი პაპუნა უგრეხელიძის მიერ, შესაბამისად ვერც პაპუნა უგრეხელიძის „უდანაშაულობას“ ან/და ამ ფაქტის არ არსებობას ვერ დაადგენდა სასამართლო. აქვე აღსანიშნავია რომ სტატია ასახავს მხოლოდ პაპუნა უგრეხელიძის და მისი ადვოკატის პოზიციას, არა თუ მეორე მხარის პოზიცია, არამედ ჟურნალისტის მცდელობაც კი არ ჩანს რომ დაკავშირებოდა მეორე მხარეს და მისი პოზიცია მიეწოდებინა მკითხველისთვის, რაც ასევე წარმოადგენს ბალანსის და შესაბამისად ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


2. ambebi.ge, სადავო სტატია „მათ მერკანტელური მიზნები ამოძრავებთ" - რას წერს სექსუალურ შევიწროებაში ბრალდებული პაპუნა უგრეხელიძე, სასამართლოში გამარჯვების შემდეგ“. 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სტატიის მიხედვით: „საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე, რომელსაც სექსუალურ შევიწროებაში ადანაშაულებდნენ, თბილისის საქალაქო სასამართლომ უდანაშაულოდ ცნო. ამის შესახებ უგრეხელიძე "ფეისბუქზე" წერს“. სადავო სტატიაში ასევე სრულად არის მოყვანილი პაპუნა უგრეხელიძის ფეისბუქ პოსტი. ავტორი ჟურნალისტი სტატიის ბოლოს აღნიშნავს რომ „2018 წელს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე, პაპუნა უგრეხელიძე მისმა ყოფილმა თანამშრომელმა, ეკა მესხიძემ სექსუალურ შევიწროვებაში დაადანაშაულა.“ ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე მკითხველი იღებს ინფორმაციას, რომ სასამართლოს მიერ არ დადასტურდა პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან სექსუალური შევიწროების ფაქტი, რაც არასწორია, სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან. აქვე აღსანიშნავია, რომ სტატია ასახავს მხოლოდ პაპუნა უგრეხელიძის პოზიციას, არ არის მოცემული მეორე მხარის პოზიცია, ჟურნალისტის მცდელობაც არ ჩანს რომ დაკავშირებოდა მეორე მხარეს და მისი პოზიცია მიეწოდებინა მკითხველისთვის, რაც ასევე წარმოადგენს ბალანსის და შესაბამისად ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


3. Exclusivenews.ge, სადავო სტატია „პაპუნა უგრეხელიძე ეკა მესხიძის სექსუალურ შევიწროებაში სასამართლომ უდანაშაულოდ ცნო“, 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სადავო სტატიის სათაურში მითითებულ ინფორმაცის, რომ თითქოს სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე სექსუალურ შევიწროებაში უდანაშაულოდ სცნო, აგრძელებს თავად სტატიის ტექსტიც, სადაც მითითებულია, რომ: „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე ნაწილობრივ გაამართლა“. სტატიის ბოლოს ჟურნალისტი განმარტავს რომ: „2018 წელს უგრხელიძე მისმა ყოფილამ თანამშრომელმა ეკა მესხიძემ სექსუალურ შევიწროებაში დაადანაშაულა“. მითითებული ინფორმაციით ჟურნალისტი მკითხველს აწვდის ამბავს რომ თითქოს პაპუნა უგრეხელიძის მხრიდან სექსუალური შევიწროების ფაქტი სასამართლოს მიერ არ დადასტურდა, რაც არასწორია, სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი. აქვე აღსანიშნავია, რომ სტატია ასახავს მხოლოდ პაპუნა უგრეხელიძის პოზიციას, არ არის მოცემული მეორე მხარის პოზიცია, ჟურნალისტის მცდელობაც არ ჩანს რომ დაკავშირებოდა მეორე მხარეს და მისი პოზიცია მიეწოდებინა მკითხველისთვის, რაც ასევე წარმოადგენს ბალანსის და შესაბამისად ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


4. ტელეკომპანია იმედის ჟურნალისტები, სადავო სიუჟეტი გადაცემაში ქრონიკა 14:00 საათზე - 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სიუჟეტის წარდგენისას წამყვანი ლევან კვატაშიძე აღნიშნავს რომ „[პაპუნა უგრეხელიძე] სასამრთლომ ნაწილობრივ გაამართლა ეკატერინე მესხიძის ხმაურიანი ბრალდებები პაპუნა უგრეხელიძის წინაღმდეგ არ დადასტურდა“ წარდგენის ბოლოს წამყვანი აკონკრეტებს რომ „როგორც ცნობილია 2018 წელს პაპუნა უგრეხელიძე სექსუალურ შევიწროებაში მისმა ყოფილმა თანამშრომელმა დაადანაშაულა“ ამ ორი ფრაზის ერთიანობით აუდიტორიას მიეწოდება ინფორმაცია რომ თითქოს სასამართლომ არ დაადასტურა ეკატერინე მესხიძის ბრალდებები სექსუალურ შევიწროებასთან დაკავშირებით რაც არ შეესაბამება სიმართლეს. იგივე ხაზი გრძელდება სიუჟეტშიც, რომელიც შეიცავს პაპუნა უგრეხელიძესთან ინტერვიუს, რომელიც საუბრობს რომ თითქოს სასამართლომ დაადგინა რომ მის მიერ სექსუალურ შევიწროებას ადგილი არ ჰქონია. მართალია სიუჟეტში არის მეორე მხარის, ეკატერინე მესხიძის ადვოკატის ინტერვიუც, მაგრამ ეს ვერ უზრუნველყოფს ბალანსის დაცვას და მაყურებლისათვის გადამოწმებული ინფორმაციის მიწოდებას, ვინაიდან ადვოკატი საუბრობს საქმის პროცედურულ ნაწილზე და არ ჩანს რომ ჟურნალისტი დაინტერესდა იმით თუ რეალურად რაზე იმსჯელა სასამართლომ და სასამართლოს გადაწყვეტილება მართლა გულისხმობდა თუ არა იმას რომ პაპუნა უგრეხელიძე სექსუალურ შევიწროებასთან დაკავშირებულ ბრალდებებში „გამართლდა“ . ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე საბჭო მიიჩნევს რომ დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.


5. interpressnews.ge, სადავო სტატია ,,საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი უფროსი - სასამართლომ დაადგინა, რომ სექსუალურ შევიწროებას ადგილი არ ჰქონია და მოპასუხეს ბინძური კამპანიის 5 ტელევიზიაში უარყოფა დაავალა." 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სადავო სტატიაში, პაპუნა უგრეხელიძეზე დაყრდნობით მითითებულია, რომ „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარის, პაპუნა უგრეხელიძის სარჩელი დააკმაყოფილა და დაადგინა, რომ მისი მხრიდან ყოფილ თანამშრომელზე, ეკა მესხიძეზე სექსუალურ შევიწროებას ადგილი არ ჰქონია“. როგორც აღინიშნა ეს ინფორმაცია არ შეესაბამებოდა სიმართლეს. სტატიაში ასევე მოცემულია პაპუნა უგრეხელიძის ადვოკატის ინტერვიუ. ამასთან სტატია არ შეიცავს მეორე მხარის პოზიციას, და წარმოადგენს ბალანსის დარღვევას. საბოლოო ჯამში, სტატია მკითხველს აცნობს არასწორ ინფორმაციას, რომ თითქოს სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე სექსუალურ შევიწროვებაში „უდანაშაულოდ“ ცნო, შესაბამისად არასწორი და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელებით დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.


6. ipress.ge, სადავო სტატია „უგრეხელიძე: მესხიძეს დაევალა 5 ტელეკომპანიაში საჯაროდ უარყოს ცრუ ბრალდება სექსუალურ შევიწროებაზე", 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სტატიაში მტკიცებით ფორმაში მითითებულია არასწორი ინფორმაცია, რომ „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო“. აღნიშნულიდან და იქიდან გამომდინარე რომ სტატია არ შეიცავს მეორე მხარის პოზიციას ჟურნალისტის მიერ მოხდა ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა. როგორც აღინიშნა სხდომას ესწრებოდა სადავო სტატიის ავტორი ჟურნალისტი ირმა მესხია რომელმაც აღნიშნა რომ მან სცადა ინფორმაციის გადამოწმება საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაში [საია], რომელიც იცავდა ეკატერინე მესხიძის ინტერესებს, მაგრამ მცდელობის მომენტისათვის მან პასუხი ვერ მიიღო. ხოლო მას შემდეგ რაც საიამ თავის პოზიცია გამოაქვეყნა,  მედია საშუალებამ განცხადება  უცვლელი სახით განათავსა  საკუთარ ვებ გვერდზე. საბჭოს მიერ მოკვლეული იქნა რომ:

• სადავო სტატია Ipress.ge ზე განთავსდა 9 აგვისტოს 12:38 წუთზე.
• სადავო სტატიის გამოქვეყნებამდე დაახლოებით 20 წუთით [12:12 წუთზე] ადრე სიას პოზიცია უკვე საჯაროდ იყო გამოქვეყნებული.
• საიას პოზიცია Ipress.ge ზე დაიდო დაახლოებით 2 საათის შემდეგ, 14:06 წუთზე.
• მიუხედავად იმისა რომ ჟურნალისტისათვის უკვე ცნობილი იყო 12:38 წუთზე გამოქვეყნებული ინფორმაციის ფაქტობრივი უზუსტობების შესახებ, მას სტატია არ შეუსწორებია, და სიას განცხადება ცალკე განათავსა და შესაბამისად მკითხველი რომელიც მხოლოდ სადავო სტატიას გაეცნობოდა, ისევ არასწორ ინფორმაციას მიიღებდა.

ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე ქარტიის საბჭო მიიჩნევს რომ ადგილი ჰქონდა ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


7. gurianews.com, სადავო სტატია „,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო", 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სადავო სტატიის ტექსტი იმეორეს სათაურში მითითებულ არასწორ ინფორმაციას, რომ „სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო. თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე ნაწილობრივ გაამართლა“. ქარტიის საბჭოს მიერ დადგენილი იქნა რომ სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია იმ ფაქტზე, მართლაც ჰქონდა თუ არა სექსუალურ შევიწროებას ადგილი პაპუნა უგრეხელიძის მიერ. ასევე სტატია შეიცავს მხოლოდ პაპუნა უგრეხელიძის პოზიციას, არ არის მოცემული მეორე მხარის კომენტარი და ჟურნალისტის მცდელობაც არ ჩანს რომ დაკავშირებოდა მეორე მხარეს და მისი პოზიცია მიეწოდებინა მკითხველისთვის. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე ჟურნალისტის მიერ დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.


8. Marshalpress, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ ცნო" 09 აგვისტო, 2019 წელი.

9. Newposts.ge, სადავო სტატია ,,ძალადობა და სექსუალური შევიწროვება - სასაამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე უდანაშაულოდ სცნო".

ზემოაღნიშნულ ორივე სადავო სტატიაში მითითებულია რომ „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ ცნო“ როგორც არა ერთხელ აღინიშნა სადავო სტატიებში მითითებული ინფორმაცია არ შეესაბამოდა სიმართლეს, მეტიც, არ იყო გადამოწმებული მეორე მხარესთან, შესაბამისად დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.


10. Caucasus business week, სადავო სტატია ,,The court acquitted Papuna Ugrekhelidze of Abuse and Sexual Harassment".

სადავო სტატიაში აღნიშნული იყო რომ „Tbilisi City court satisfied 5 out of 6 claims of Papuna Ugrekhelidze, the former Chairman of the National Agency of Public Registry (NAPR) and ruled that Ekaterine Meskhidze did not suffer any abuse or harassment at work [თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარის პაპუნა უგრეხელიძის 6 მოთხოვნიდან 5 დააკმაყოფილა და დაადგინა რომ ეკატერინე მესხიძეზე არ განხორციელებულა სექსუალური შევიწროება]. ინფორმაცია არასწორია, სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია სექსუალური შევიწროების ფაქტზე, შესაბამისად ვერ დაადგენდა სექსუალური შევიწროება განხორციელდა თუ არა. ასევე სტატია არ შეიცავს მეორე მხარის პოზიციას, რაც წარმოადგენს ბალანსის დარღვევას. სტატიაში ,,The court acquitted Papuna Ugrekhelidze of Abuse and Sexual Harassment" დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.


11. Liberali.ge, სადავო სტატია ,,პაპუნა უგრეხელიძემ, რომელსაც სექსუალურ შევიწროებაში ადანაშაულებდნენ, დავის პირველი რაუნდი მოიგო". 09 აგვისტო, 2019 წელი.

სხვა სადავო სტატიებისაგან განსხვავებით Liberali.ge სტატიაში მითითებული იყო ორივე მხარის პოზიცია, სადაც ეკატერინე მესხიძის უფლებადამცველი აღნიშნავდა რომ „სასამართლო არ განიხილავდა პაპუნა უგრეხელიძემ განახორციელა თუ არა სექსუალური შევიწროება. აღნიშნული გარემოება უკვე დადგენილია სახალხო დამცველის მიერ, რაც გასაჩივრებას არ ექვემდებარება“. მაგრამ ქარტიის საბჭო პრობლემურად მიიჩნევს სტატიის სათაურს.

სადავო სტატიის სათაური ,,პაპუნა უგრეხელიძემ, რომელსაც სექსუალურ შევიწროებაში ადანაშაულებდნენ, დავის პირველი რაუნდი მოიგო" მკითხველს აწვდის ინფორმაციას რომ თითქოს სექსუალურ შევიწროებასთან დაკავშირებული დავის პირველი რაუნდი მოიგო პაპუნა უგრეხელიძემ, რომელი ინფორმაციაც იყო არასწორი და ეს თავად სტატიის შინაარსშიც ჩანდა, შესაბამისად საბჭო მიიჩნევს რომ არაზუსტი, შეცდომაში შემყვანი და მანიპულაციური სათაურის გამოყენებით დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

საბჭომ საქმეში „ანა გაბელაია მართა ლაბაძისა და Reportiori.ge-ს, kvira.ge-ის, digest.pia.ge-ს არაიდენტიფიცირებული ჟურნალისტების წინააღმდეგ [2018 წელი], აღნიშნა რომ



12. 2020news, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო". 09 აგვისტო, 2019 წელი.


სათაურის მსგავსად სადავო სტატიის ტექსტითაც არასწორი ინფორმაცია გავრცელდა რომ „საქალაქო სასამართლომ 6 სასარჩელო მოთხოვნიდან 5 დააკმაყოფილა და დაადგინა, რომ ეკატერინე მესხიძის მიმართ ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებას ადგილი არ ჰქონია“. როგორც უკვე აღინიშნა ეს ინფორმაცია არ შეესაბამებოდა სიმართლეს, ასევე სადავო სტატია არ შეიცავდა მეორე მხარის პოზიციას და ეყრდნობოდა მხოლოდ პაპუნა უგრეხელიძის, და როგორც აღმოჩნდა მცდარ ინფორმაციას, რაც იწვევს ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


13. infopostalioni.com, სადავო სტატია ,,სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ სცნო“. 09 აგვისტო, 2019 წელი.


სადავო სტატიაში აღნიშნულია რომ „თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ყოფილი თავმჯდომარე პაპუნა უგრეხელიძე გაამართლა“. ხოლო მკითხველისათვის იმის საილუსტრაციოდ თუ რაში „გამართლდა“ პაპუნა უგრეხელიძე, სტატიაში მითითებულია რომ იგი ყოფილმა თანამშრომელმა ეკა მესხიძემ სექსუალურ შევიწროებაში დაადანაშაულა. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე დგინდება რომ მედია საშუალების მიერ გავრცელდა არასწორი, დაუბალანსებელი, გადაუმოწმებელი ინფორმაცია რამაც გამოიწვია ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა.


14. ტელეკომპანია „ობიექტივი“, ნიკოლოზ მჟავანაძის საავტორო გადაცემა „სამოქალაქო საზოგადოება“, 30 აგვისტო, 21:30 ჟურნალისტი ნიკოლოზ მჟავანაძე, სადავო პრინციპი - 1.

ტელეკომპანია „ობიექტივში“, ნიკოლოზ მჟავანაძის საავტორო გადაცემაში, წამყვანმა ისაუბრა სასამართლო დავაზე პაპუნა უგრეხელიძესა და ეკატერინე მესხიძეს შორის, სადაც აღნიშნა რომ „ის ბრალდებები რომელიც იყო მის მიმართ, ყველა ამ ბრალდებასთან [იგულისხმება ბრალდება სექსუალურ შევიწროებასთან დაკავშირებით] დაკავშირებით იმსჯელა სასამართლომ და ამ მესხიძეს რომელიც ადანაშაულებდა ამ ადამიანს დაავალა ამ ცნობების უარყოფა“ საბჭოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების თანახმად სასამართლოს არ უმსჯელია სექსუალური შევიწროებასთან დაკავშირებით, შესაბამისად ჟურნალისტის მიერ გაჟღერებული ინფორმაცია იყო არასწორი. ამასთან გადაცემა შეიცავს პაპუნა უგრეხელიძესთან ინტერვიუს, წამყვანი შემდეგ თემას აგრძელებს მოწვეულ სტუმრებთან ერთად და არც ეტაპზე არ ჩანს ჟურნალისტის მცდელობაც კი რომ ინფორმაცია გადაემოწმებინა მეორე მხარესთან, რაც ასევე იწვევს ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევას.


შენიშვნა: საბჭოს სამდივნოსთან კომუნიკაციის დროს რამდენიმე მოპასუხე მედია საშუალებამ მიუთითა, რომ ისინი ინფორმაციის გამოქვეყნებისას დაეყრდნენ სხვა მედია საშუალებას, რაც მათ ათავისუფლებდა სარედაქციო პასუხისმგებლობისაგან. ქარტიის საბჭო კიდევ ერთხელ აღნიშნავს რომ სხვა მედიის, როგორც წყაროზე მითითება არც ერთ შემთხვევაში არ ათავისუფლებს მედიასაშუალებას თავად იზრუნოს აუდიტორიისათვის ზუსტი ინფორმაციის მიწოდებაზე, და ყველა ესეთი მედია საშუალება ეთიკური ვალდებულებების დაცვის მიზნით მოვალე იყო გადაემოწმებინა სხვა მედია საშუალების [ანუ წყაროს] მიერ გავრცელებული ინფორმაცია. უცვლელი სახით მასალის კოპირებით კი მათ პირველწყარო მედია საშუალების მსგავსად ვერ შეასრულეს ეთიკური ვალდებულებები.


ქარტიის მე-5 პრინციპის თანახმად “მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება”. ქარტიის საბჭოს განმცხადებელმა წარმოუდგინა მტკიცებულებები, რომ მათ შესწორების მოთხოვნით მიმართეს შემდეგ მედია საშუალებებს: ტელეკომპანია იმედი, interpressnews.ge, ipress.ge, gurianews.com, Marshalpress, Newposts.ge, Caucasus business week, Liberali.ge, 2020news, infopostalioni.com. აღნიშნული მედია საშუალებებიდან არც ერთს არ შეუსწორებია ინფორმაცია ეთიკური ჟურნალისტიკისათვის დადგენილი წესით, შესაბამისად დაირღვა მე-5 პრინციპი. ცალკე აღსანიშნავია infopostalioni.com, რომელმაც ქარტიის საბჭოს აცნობა, რომ ეკატერინე მესხიძის პრეტენზიის შემდეგ მათ სადავო სტატია წაშალეს. საბჭო ხაზს უსვამს რომ არასწორი ინფორმაციის წაშლა არ წამოადგენს შესწორებას და ეთიკური ვალდებულებებისაგან არ ათავისუფლებს ჟურნალისტს: 

• მასალა სრულად მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში შეიძლება წაიშალოს. მაგალითად მაშინ, როდესაც საჯარო ინტერესის არარსებობის შემთხვევაში ის ზიანს აყენებს, ლახავს სხვათა უფლებებს და განსაკუთრებით უხეშად არღვევს ეთიკურ სტანდარტებს.
• მასალა შესწორების ნაცვლად როგორც წესი, მაშინ შეიძლება წაიშალოს, როდესაც მხოლოდ თქვენ ხართ ინფორმაციის გამავრცელებელი ერთადერთი ღია წყარო. თუკი ინფორმაცია სხვების მიერაც არის გავრცელებული, მაშინ ჩამოხსნის ნაცვლად იმავე ბმულზე შესწორება სჯობს.

• მასალის წაშლის შემთხვევაში სასურველია რედაქციამ ახსნას ამ გადაწყვეტილების მიზეზი.
• თუკი მომდევნო დღეებში გამოიკვეთა მნიშვნელოვანი დეტალები, რაც არსობრივად ცვლის წინა დღეს გავრცელებულ ინფორმაციას, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს აუდიტორია, უმჯობესია ცალკე მომზადდეს ახალი მასალა, უკვე გამოქვეყნებულ სტატიაში კი ცხადად მიეთითოს ბმული და გაუკეთდეს შესაბამისი წარწერა ახლად გამოვლენილი გარემოების შესახებ.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

ქარტიის პირველი პრინციპი დაარღვიეს: 

1. კვირის პალიტრის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
2. Ambebi.ge - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
3. Exclusivenews.ge -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
4. ტელეკომპანია იმედის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა და წამყვანმა ლევან კვატაშიძემ.
5. Interpressnews.ge - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
6. Ipress.ge- ის ჟურნალისტმა ირმა მესხიამ.
7. Gurianews.com - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
8. Marshalpress -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
9. Newposts.ge - -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
10. Caucasus Business week -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
11. Liberali.ge - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
12. 2020news -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
13. Infopostalioni.com -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
14. ტელეკომპანია „ობიექტივის“ ჟურნალისტმა ნიკოლოზ მჟავანაძემ.

ქარტიის მე-5 პრინციპი დაარღვიეს:

1. ტელეკომპანია იმედის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა და წამყვანმა ლევან კვატაშიძემ.
2. Interpressnews.ge - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
3. Ipress.ge- ის ჟურნალისტმა ირმა მესხიამ.
4. Gurianews.com - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
5. Marshalpress -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
6. Newposts.ge - -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
7. Caucasus Business week -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
8. Liberali.ge - ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა. 
9. 2020news -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.
10. Infopostalioni.com -ის არაიდენტიფიცირებულმა ჟურნალისტმა.

22 სექტემბერი 2019 წელი

საქმე N 308

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: მაია მერკვილაძე, ირმა ზოიძე, ლაურა გოგოლაძე, ლიკა ზაკაშვილი, გელა მთივლიშვილი.

განმცხადებელი: ჟურნალისტიკის რესურსცენტრი

მოპასუხე: რატი ხვისტანი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ჟურნალისტიკის რესურსცენტრმა, რომელიც მიიჩნევდა რომ საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ,,პირველი არხის“ საინფორმაციო პროგრამა ,,მოამბის“ 16 აგვისტოს მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში, 21:21-ზე გადაცემულ რეპორტაჟში დაირღვა ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-11 პრინციპი. რეპორტაჟი წარადგინა და შესაბამისად მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტი - რატი ხვისტანი.

განცხადების განხილვას დაესწრო განმცხადებლის წარმომადგენელი, მოპასუხე ჟურნალისტი სხდომას არ დასწრებია და არც შეპასუხება არ წარმოუდგენია.


სამოტივაციო ნაწილი: 


ქარტიის პირველი პრინციპი “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია". სადავო რეპორტაჟი იყო საზოგადოებრივი მაუწყებლის გამოხმაურება ჟურნალისტიკის რესურსცენტრის მიერ მომზადებულ საგამოძიებო ფილმზე ,,რეკლამის ეფექტი საზოგადოებრივ მაუწყებელზე“ [შემდგომ „საგამოძიებო ფილმი“].

სადავო სიუჟეტი საგამოძიებო ფილმს აღწერს როგორც ,,მორიგი დეზინფორმაციის კამპანია პირველი არხის წინააღმდეგ“, წარმდგენი რატი ხვისტანი ასევე სრულად აჟღერებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის განცხადების ტექსტს, სადაც მითითებულია რომ საგამოძიებო ფილმით „სახეზე გვაქვს პირველი არხის, მისი საქმიანობის შესახებ ფაქტების მიზანმიმართული დამახინჯება და მათი ინტერპრეტაცია, რაც მიზნად ისახავს საზოგადოების შეცდომაში შეყვანას, მსგავსი შინაარსის პროდუქცია გამოუსწორებელ ზიანს აყენებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის რეპუტაციას. ფილმი აგებულია სრულიად დაუსაბუთებელ, ხშირად ურთიერთგამომრიცხავ ვარაუდებსა, ასევე გაყალბებულ ფაქტებზე და ფილმის ავტორები მათზე დაყრდნობით აკეთებენ სრულიად ალოგიკურ და მთლიანად ტყუილის შემცველ დასკვნებს“.


იმის პარალელურად რომ საგამოძიებო ფილმი მოხსენიებულია როგორც გაყალბებული, დაუსაბუთებული, ურთიერთგამომრიცხავი, სიუჟეტი არ შეიცავს ფილმის იმ ეპიზოდებს რომელიც საზოგადოებრივი მაუწყებლის აზრით არის არასწორი და ყალბი, ასევე არ არის მეორე მხარის [საგამოძიებო ფილმის ავტორების] კომენტარი, რომ მათ პასუხი გაეცათ ბრალდებებზე. რა თქმა უნდა ერთის მხრივ საზოგადოებრივი მაუწყებელი არის მხარე, რომელზეც მომზადდა საგამოძიებო ფილმი, მაგრამ მეორეს მხრივ, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია, საზოგადოებრივი მაუწყებელი არის მედია, რომლის ვალდებულებაა პატივი სცეს საზოგადოების უფლებას, მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია, რაც თავის თავში მინიმუმ გულისხმობს იმას, რომ წარმოდგენილი იქნას ყველა მხარის პოზიცია. სადავო სიუჟეტში საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა უგულებელყო ეს ეთიკურ ვალდებულება, მაყურებელს არ აცნობა ფილმის შინაარსი, არ უზრუნველყო ფილმის ავტორების პოზიციის ასახვა და მაყურებელს მიაწოდა მხოლოდ ცალმხრივი, საკუთარი პოზიციის ამსახველი ინფორმაცია. მაყურებლისათვის უცნობი რჩებოდა საერთოდ რომელ ფილმზე და რა ინფორმაციაზე იყო საუბარი, რომელსაც საზოგადოებრივი მაუწყებელი უწოდებდა როგორც „ყალბს“, „შეცდომაში შემყვანს“. მედია ზუსტად იმით განსხვავდება სხვა ინფორმაციის გამავრცელებელი წყაროებიდან ან მხარეებისაგან, რომ მიუხედავად იმისა რომ კონკრეტულ ამბავში შეიძლება თავად იყოს მხარე, მაინც ყოველთვის უნდა გაითვალისწინოს მისი ეთიკური ვალდებულებები, მედიის როგორც დაბალანსებული და გადამოწმებული ინფორმაციის მიმწოდებელი წყაროს ფუნქცია, ამბის მიმართ გადალახოს სუბიექტური დამოკიდებულებები და ეთიკური სტანდარტების დაცვით მიაწოდოს მაყურებელს ინფორმაცია.


ქარტიის მეხუთე პრინციპი „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. სადავო სიუჟეტის გამოქვეყნების შემდეგ, 2019 წლის 19 აგვისტოს, ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრმა გაავრცელა განცხადება, სადაც სრულად უპასუხა ფილმთან დაკავშირებით საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ 2019 წლის 16 აგვისტოს გაჟღერებულ ბრალდებებს. დასტურდება რომ აღნიშნული შეპასუხება ცნობილი გახდა საზოგადოებრივი მაუწყებლისათვის, მაგრამ მათ არა თუ არა გაასწორეს 2019 წლის 16 აგვისტოს გასული სიუჟეტი, ამავე თემაზე 2019 წლის 29 აგვისტოს მომზადებულ სიუჟეტშიც კი არ მიაწოდეს მაყურებელს ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრის კომენტარი/განცხადება. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე ცალსახაა, რომ მედიამ არ შეასწორა არაზუსტი ინფორმაცია. ყოველგვარი ეჭვის გამოსარიცხად საბჭო განმარტავს რომ არაზუსტ ინფორმაციად ქარტიის საბჭოს პრაქტიკის თანახმად ასევე ითვლება ის ინფორმაცია, რომელიც არ იყო სათანადო წესით გადამოწმებული, არ იყო ასახული მეორე მხარის პოზიცია.

ქარტიის მე-11 პრინციპი „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება“.  ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ქარტიის საბჭომ ვერ მიიღო გადაწყვეტილება. ააიპ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საქმის წარმოების წესის [პუნქტი 4.7] თანახმად: „თუ კონკრეტულ გადაწყვეტილებას [პრინციპის დარღვევა ან არ დარღვევა] მხარი არ დაუჭირა მინიმუმ 5 წევრმა, გადაწყვეტილება ვერ იქნება მიღებული და ქვეყნდება სხდომის ოქმი, სადაც მიეთითება როგორც დარღვევის დადგენის მომხრე, ისე მოწინაღმდეგე საბჭოს წევრთა არგუმენტები“. მე-11 პრინციპის ჭრილში, პრინციპის დარღვევას ან არ დარღვევას მხარი არ დაუჭირა 5 წევრმა და შესაბამისად საბჭომ ვერ მიიღო გადაწყვეტილება ფაქტის გაზრახ დამახინჯებასთან დაკავშირებით. საბჭოს წევრთა ნაწილმა მიიჩნია რომ განზრახვას ადგილი არ ჰქონდა და მეორე მხარის პოზიციის გარეშე ინფორმაციის გავრცელება გამოიწვია საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ თავისი როლის და დანიშნულების არასწორად აღქმამ, რადგან ჩათვალეს რომ ამ ამბავში ისინი წარმოადგენდნენ მხოლოდ მხარეს და არ გაითვალისწინეს მათი, როგორც მედიის სტატუსი და დანიშნულება, ასევე ყურადღება მიაქციეს იმ ფაქტს, რომ ამ დროისთვის [16 აგვისტო] არ იყო გამოქვეყნებული ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრის საპასუხო განცხადება. ხოლო საბჭოს სხვა წევრების აზრით, სწორედ ის გარემოება, რომ საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სიუჟეტი მოამზადა როგორ დაინტერესებულმა/სუბიექტურმა მხარემ, ადასტურებდა განზრახვას.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. რატი ხვისტანმა დაარღვია ქარტიის 1 და მე-5 პრინციპი.
2. მე-11 პრინციპზე გადაწყვეტილება ვერ იქნა მიღებული.

22 სექტემბერი 2019 წელი

საქმე N 324

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: მაია მერკვილაძე, ირმა ზოიძე, ლაურა გოგოლაძე, ლიკა ზაკაშვილი, გელა მთივლიშვილი.

განმცხადებელი: ჟურნალისტიკის რესურსცენტრი

მოპასუხე: თამთა სანიკიძე, ქეთი ქაშაკაშვილი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ჟურნალისტიკის რესურსცენტრმა, რომელიც მიიჩნევდა რომ საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ,,პირველი არხის“ საინფორმაციო პროგრამა ,,მოამბის“ 2019 წლის 29 აგვისტოს მომზადებულ სიუჟეტში დაირღვა ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-11 პრინციპი. მოპასუხე ჟურნალისტებად განისაზღვრნენ წამყვანი თამთა სანიკიძე [ქარტიის პირველი პრინციპი] და სიუჟეტის ავტორი ქეთი ქაშაკაშვილი [პირველი, მე-5 და მე-11 პრინციპი].

განცხადების განხილვას დაესწრო განმცხადებლის წარმომადგენელი, მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან და არც შეპასუხება არ წარმოუდგენიათ.


სამოტივაციო ნაწილი:

ქარტიის პირველი პრინციპი “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. სადავო სიუჟეტი ეხებოდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის გამოხმაურებას ჟურნალისტიკის რესურსცენტრის მიერ მომზადებულ საგამოძიებო ფილმზე ,,რეკლამის ეფექტი საზოგადოებრივ მაუწყებელზე“ [შემდგომ „საგამოძიებო ფილმი“], კონკრეტულად კი ამ ფილმის განხილვას საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს მიერ.

ქეთი ქაშაკაშვილის ნაწილში: სიუჟეტის ავტორი ჟურნალისტი აღნიშნავს, რომ საგამოძიებო ფილმი განიხილა საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭომ და დაადგინა რომ ფილმში მითითებული გარემოებები საზოგადოებრივი მაუწყებლის შესახებ არასწორია და ადგილი ჰქონდა დოკუმენტების მცდარ ინტერპრეტაციას. მოყვანილია საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის ფრაზა, რომ საგამოძიებო ფილმი სიცრუეზეა აგებული, რომ ინფორმაციის მიზანმიმართულად გაყალბება ხდება, რომ „ყველაფერი არის ტყუილი“, სადავო სიუჟეტში მოცემულია საზოგადოებრივი მაუწყებლის დეტალური განმარტება, თუ რას და რატომ თვლის ფილმში არასწორ ინფორმაციად. ამასთან აღსანიშნავია, რომ მოყვანილია მხოლოდ კონკრეტული ეპიზოდები საგამოძიებო ფილმიდან, ისიც ტექსტური სახით, რაც აჩენს იმის ალბათობას, რომ კონტექსტი შეიძლება სხვა იყო ან ფილმის სხვა ნაწილები ამ ინფორმაციას ავსებდეს ან აზუსტებდეს. ყოველივე აღნიშნულის პარალელურად სადავო სიუჟეტი არ შეიცავს მეორე მხარის, საგამოძიებო ფილმის ავტორების კომენტარს. სიუჟეტის ავტორი ფილმში აღნიშნავს, რომ „კომენტარის გაკეთება ფილმის ავტორს ვთხოვეთ, მაგრამ მან უარი განაცხადა“, ამასთან დაკავშირებით განმცხადებელმა მიუთითა რომ „[ფრაზით] ფილმის ავტორმა უარი თქვა ინტერვიუზე, რითაც შეცდომაში შეყავს [ჟურნალისტს] მაყურებელი. ფილმის ავტორი არ იმყოფებოდა თბილისში, სადაც მას სთხოვეს ინტერვიუ, ამიტომ მან შესთავაზა ,,მოამბეს“ წარმომადგენელს, რომ დაკავშირებოდნენ ფილმის პროდიუსერს, რომელიც მზად იყო ინტერვიუსთვის და გაუგზავნა შესაბამისი სატელეფონო ნომერიც. თუმცა ,,მოამბემ“ არ ისურვა პროდიუსერთან დაკავშირება. განსხვავებით სხვა მედიასაშუალებებისგან, რომლებსაც არ გასჩენიათ პრობლემა დაკავშირებოდნენ JRC [ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრი] წარმომადგენლებს და ჩაეწერათ ინტერვიუ, ,,მოამბემ“ ისარგებლა ავტორის ადგილზე არ ყოფნით და სიუჟეტში მაყურებელს დაუმალა როგორც რეალური გარემოებები, ისე JRC -ის ოფიციალური პასუხი გაჟღერებულ ბრალდებებზე“.

ქარტიის საბჭო აღნიშნავს, იმ დაშვების გათვალისწინებითაც, რომ ჟურნალისტმა სცადა მაგრამ მაინც ვერ მიიღო მეორე მხარის პოზიცია, მაინც სახეზეა მის მიერ ეთიკური ვალდებულების, ბალანსის დაცვის დარღევა. 2019 წლის 19 აგვისტოს, ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრმა გაავრცელა განცხადება, სადაც სრულად უპასუხა ფილმთან დაკავშირებით საზოგადოებრივი მაუწყებლის პოზიციებს, დადასტურებული ფაქტია რომ ამ განცხადების შესახებ საზოგადოებრივი მაუწყებლისათვის ცნობილია, მაგრამ ეს განცხადება სიუჟეტში არ არის ასახული.

საზოგადოებრივი მაუწყებელმა უგულებელყო მისი, როგორც მედიის როლი და ეთიკური ვალდებულებები, სადავო სიუჟეტი მოამზადა მხოლოდ საკუთარი პოზიციიდან და მაყურებელს ასევე მხოლოდ თავისი არგუმენტები შესთავაზა. ამით არ სცა პატივი საზოგადოების უფლებას, მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია, რაც თავის თავში მინიმუმ გულისხმობს იმას, რომ წარმოდგენილი იქნას ყველა მხარის პოზიცია. არ უზრუნველყო ფილმის ავტორების პოზიციის ასახვა, მით უფრო ეს პოზიცია მისთვის ცნობილი იყო. სიუჟეტში ჟურნალისტის მიერ იმის აღნიშვნას რომ „კომენტარის გაკეთება ფილმის ავტორს ვთხოვეთ, მაგრამ მან უარი განაცხადა“ საბჭო მიიჩნევს ჟურნალისტის მცდელობად, რომ ფორმალურად დაეცვა ბალანსი და ამით თავიდან აერიდებინა პასუხისმგებლობა. თუ ჟურნალისტი აცნობიერებდა მის ეთიკურ ვალდებულებას, რომ ყველა ღონე ეხმარა რათა მეორე მხარის კომენტარი მოეპოვებინა, და მისი ეს „მცდელობა“ მხოლოდ ფორმალური არ იყო, მას შეეძლო ცალსახად მიეთითებინა რომ სიუჟეტი შეიცავდა მხოლოდ ერთი მხარის პოზიციას, არ იყო გადამოწმებული და ამით მაყურებლისათვის ნათელი გაეხადა სიუჟეტის ნაკლი, სწორედ ეს არის ჟურნალისტის პატიოსანი ქმედება, რომ დადგეს სუბიექტურ ინტერესზე მაღლა ეთიკური ჟურნალისტიკის პატივისცემის მიზნებისათვის, რომ დაეძლია ის გარემოება, რომ თავად წარმოადგენდა იმ მედია საშუალებას, რომელიც საგამოძიებო ფილმში მხარე იყო და სიუჟეტი მოემზადებინა არა მხარის, არამედ ეთიკური მედიის სტანდარტების პოზიციიდან.

თამთა სანიკიძის ნაწილში: წამყვანმა თამთა სანიკიძემ სიუჟეტის წარდგენისას აღნიშნა რომ საგამოძიებო ფილმი არა ერთ უზუსტობას შეიცავს, რომ ფილმში მოყვანილი ფაქტები რეალობას არ შეესაბამება და „ამაში დარწმუნება მხოლოდ ტელევიზიის საეთერო ბადის გადახედვითაც კი შესაძლებელია“. როგორც ქეთი ქაშაკაშვილის ნაწილში აღინიშნა, სიუჟეტში მითითებული ინფორმაციები არ იყო გადამოწმებული, ის რომ „ფილმი უზუსტობას შეიცავს“ საზოგადოებრივი მაუწყებლის, როგორც დაინტერესებული მხარის პოზიციაა და არა ობიექტური გარემოება/ფაქტი. შესაბამისად თამთა სანიკიძის მიერაც დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

ქარტიის მეხუთე პრინციპი „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. როგორც დაადგინა ჟურნალისტის მიერ დარღვეული იყო ქარტიის პირველი პრინციპი, მიუხედავად იმისა რომ არსებობდა“ ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრმა გაავრცელა განცხადება, ქარტიის საბჭოს სამდივნოს მიერაც საზოგადოებრივ მაუწყებელს გაეგზავნა ინფორმაცია განმცხადებლის პრეტენზიების შესახებ და სიუჟეტი არ გასწორებულა, არ გავრცელებულა დამატებით ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრის კომენტარები. აქედან გამომდინარე ცალსახაა, რომ მედიამ არ შეასწორა არაზუსტი ინფორმაცია. ყოველგვარი ეჭვის გამოსარიცხად საბჭო განმარტავს რომ არაზუსტ ინფორმაციად ქარტიის საბჭოს პრაქტიკის თანახმად ასევე ითვლება ის ინფორმაცია, რომელიც არ იყო სათანადო წესით გადამოწმებული, არ იყო ასახული მეორე მხარის პოზიცია.

ქარტიის მე-11 პრინციპი „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება“. ქარტიის საბჭომ განიხილა ჟურნალისტიკის რესურსცენტრის სხვა განცხადებაც  [N 308] რომელიც ეხებოდა საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ,,პირველი არხის“ საინფორმაციო პროგრამა ,,მოამბის“ 16 აგვისტოს მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში, 21:21-ზე გადაცემულ რეპორტაჟს სადაც ასევე არასწორი ინფორმაცია გავრცელდა ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრის მიერ მომზადებულ საგამოძიებო ფილმზე და იმის გათვალისწინებით რომ:

1. ამავე თემაზე, საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ 2019 წლის 16 აგვისტოს მომზადებულ სიუჟეტშიც არ იყო პატივცემული საზოგადოების უფლება მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.
2. 2019 წლის 19 აგვისტოს, ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრმა გაავრცელა განცხადება, სადაც სრულად უპასუხა ფილმთან დაკავშირებით საზოგადოებრივი მაუწყებლის პოზიციებს და ეს შეპასუხება არ ასახულა 29 აგვისტოს სიუჟეტში, არ შესწორებულა 16 აგვისტოს სიუჟეტიც.
3. საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა იცოდა განცხადების გამოქვეყნების შესახებ.
4. საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ ერთი და იგივე თემაზე, ზედიზედ ორჯერ მომზადდა ჟურნალისტური პროდუქტი, რომელშიც დარღვეული იყო ეთიკური სტანდარტები, და ადგილი ჰქონდა ამბის გაშუქებას დაინტერესებული/სუბიექტური მხარის პოზიციიდან.

2019 წლის 29 აგვისტოს სიუჟეტში საბჭოს მოსაზრებით იკვეთება განზრახვა, რომ საზოგადოებას მიეღო ტენდენციური და დაუბალანსებელი ინფორმაცია.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. თამთა სანიკიძემ დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.
2. ქეთი ქაშაკაშვილმა დაარღვია ქარტიის 1, მე-5 და მე-11 პრინციპი.

22 ოქტომბერი 2019 წელი

საქმე N 280 

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ირმა ზოიძე, ლაურა გოგოლაძე, ლიკა ზაკაშვილი, გელა მთივლიშვილი, გიორგი სულაძე, გიორგი მგელაძე, კამილა მამედოვა.

განმცხადებელი: ხათუნა მაცაბერიძე

მოპასუხე: მალხაზ მიქელაძე

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ხათუნა მაცაბერიძემ, რომელიც მიიჩნევდა რომ qartli.ge გამოქვეყნებულ სტატიაში, სახელწოდებით „ავნევიდან დევნილი მოვაჭრე პოლიტიკური ნიშნით დევნის გამო ხაშურის ბაზრის დირექტორს ადანაშაულებს“ დაირღვა ქარტიის 1, მე-3, მე-5, მე-7 და მე- 11 პრინციპი. მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა სტატიის ავტორი მალხაზ მიქელაძე.

საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებელი და მისი წარმომადგენელი, მოპასუხე ჟურნალისტის სახელით კი სატელეფონო კავშირის მეშვეობით საბჭოს კითხვებს უპასუხა qartli.ge რედაქტორმა საბა წიწიკაშვილმა.

სამოტივაციო ნაწილი: ქარტიის პირველი პრინციპის მიხედვით „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“. სადავო სტატიის თანახმად „ხაშურის ბაზარში მოვაჭრე, ავნევიდან დევნილი მარინე ქარქიშვილი აცხადებს, რომ დირექტორი პოლიტიკური შეხედულებების გამო ავიწროვებს“ „ბაზრის დირექტორის ხათუნა მაცაბერიძის მხრიდან წლებია შეურაცხყოფას და დამცირებას ისმენს“. „დირექტორი კი ყოველ დღე დაცვის თანამშრომლებს მიგზავნის და ვაჭრობას მიკრძალავს, მეუბნება წვენები მაღაზიის კედელზე ნუ გაქვს მიყუდებულიო“ „პოლიციაც გამოვიძახე რამდენჯერმე, მაგრამ სამართალდამცველებმა მითხრეს, რომ ბაზარი კერძო საკუთრებაა და ვერ ჩაერეოდნენ, დამეხმაროს ვინმე".

განმცხადებელი მიუთითებდა, რომ აღნიშნული პირი, მარინე ქარქიშვილი არ ვაჭრობს ბაზრის კუთვნილ ტერიტორიაზე და მასთან სამართლებრივი ურთიერთობა არა აქვთ. ბაზრის დირექტორმა ხათუნა მაცაბერიძემ განაცხადა რომ არ იცნობს პერსონალურად მარინე ქარქიშვილს, არასდროს შეხვედრია და შესაბამისად შეურაცხყოფა და დამცირება გამორიცხა. განმცხადებლის აზრით ასევე გაუგებარია რატომ ხდება პოლიტიკურ შეხედულებებზე აპელირება, მათთვის უცნობია მარინე ქარქიშვილის პოლიტიკური შეხედულებები და თავადაც არ გამოხატავენ მკვეთრ პოლიტიკურ პოზიციებს ამა თუ იმ პარტიის მიმართ.

სადავო სტატიაში ასევე მითითებულია რომ „ხაშურის ბაზრის დირექტორი ხათუნა მაცაბერიძე კომენტარს არ აკეთებს. მისი იურისტის თქმით, ამ საკითხზე მათ საუბრის სურვილი არ აქვთ“. განმცხადებელმა აღნიშნულზე მიუთითა რომ ეს არ შეესაბამება სიმართლეს, რომ ხაშურის ბაზრის ადმინისტრაციის იურისტმა მიაწოდა მალხაზ მიქელაძეს ინფორმაცია და განუცხადა, რომ მარინე ქარქიშვილი არ იმყოფება სახელშეკრულებო ურთიერთობაში შპს ნობათი-2007-თან [ხაშურის ბაზარი] და რომ არც მარინე ქარქიშვილს და არც არავის სხვას არ მიეცემა შპს ნობათი-2007-ს ფართის უკანონოდ გამოყენების უფლება.

საბჭოსათვის არც განმცხადებელს და არც მოპასუხეს არ წარმოუდგენია მტკიცებულებები, რათა დადგენილიყო რეალურად რა შინაარსის საუბარი შედგა ჟურნალისტსა და ბაზრის ადმინისტრაციის იურისტს შორის. მაგრამ ამის მიუხედავად საბჭო თვლის, რომ სტატია ეთიკური ჟურნალისტიკის თვალსაზრით ნაკლოვანია და არ უზრუნველყოფს საზოგადოებისათვის სრულყოფილი და გადამოწმებული ინფორმაციის მიწოდებას. რომც დავუშვათ რომ ჟურნალისტს კომენტარი არ მიაწოდა ბაზრის ადმინისტრაციამ, მას შეეძლო ინფორმაცია სხვადასხვა წყაროებთან გადაემოწმებინა, კერძოდ გამოეკითხა სხვა გარემოვაჭრეები, იხსენებდნენ თუ არა მარინე ქარქიშვილს და ბაზრის დირექტორს შორის უშუალო კონფლიქტის ფაქტს, ან მათ ხომ არ ჰქონდათ მსგავსი შემთხვევები ბაზრის ადმინისტრაციასთან. სტატიის თანახმად მარინე ქარქიშვილი აცხადებს რომ მან გამოიძახა საპატრულო პოლიცია კონფლიქტის დროს, ჟურნალისტს შეეძლო ინფორმაცია გამოეთხოვა საპატრულო პოლიციისაგან. ასევე მნიშვნელოვანია შემდეგი გარემოება, სტატიის თანახმად მარინე ქარქიშვილი მის დევნას პოლიტიკურ შეხედულებებს უკავშირებს, ამასთან სტატიაში არ არის დეტალები, თუ რომელი პოლიტიკური ძალის მომხრეა ეს თუ ის მხარე, რომელიც კონფლიქტს იწვევს, შესაბამისად არასრულყოფილია პოლიტიკურ საფუძველზე მითითება, ამ საფუძვლის იდენტიფიცირების გარეშე. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე საბჭო მიიჩნევს რომ მალხაზ მიქელაძის მიერ დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი - სადავო სტატიაში მითითებული გარემოებები არ იყო სათანადოდ გადამოწმებული, ჟურნალისტმა ყველა ღონე არ იხმარა გადასამოწმებლად.

ქარტიის მე-3 პრინციპის თანახმად “ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია”. განმცხადებელი მე-3 პრინციპს დარღვეულად მიიჩნევდა შემდეგი საფუძვლით - როგორც განმცხადებლისათვის ცნობილია მარინე ქარქიშვილმა, სხვა ინფორმაციაც მიაწოდა ჟურნალისტს, რომელმაც ეს „სხვა ინფორმაცია“ არ ასახა სადავო სტატიაში. ქარტიის საბჭო განმარტავს, რომ მე-3 პრინციპი გულისხმობს ისეთ შემთხვევას როცა დადასტურდება რომ წყარო საერთოდ არ არსებობს. განსახილველ შემთხვევაში დადასტურებულია რომ წყარო მარინე ქარქიშვილის სახით არსებობს და შესაბამისად მე-3 პრინციპი არ არის დარღვეული. რაც შეეხება წყაროს მიერ მიწოდებული ინფორმაციის არ ასახვას, არასრულყოფილად ასახვას ან გადაუმოწმებლობას, ეს წარმოადგენს პირველი პრინციპის კუთხით მსჯელობის საგანს.

ქარტიის მე-5 პრინციპის თანახმად „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. განმცხადებელმა ქარტიის საბჭოს მომართა 2019 წლის 01 მაისს და მალევე განმცხადებლის პრეტენზიის შესახებ, რომ სტატია შეიცავდა გადაუმოწმებელ ინფორმაციას, საბჭოს სამდივნოს მეშვეობით ცნობილი გახდა ჟურნალისტისათვის. მიუხედავად ამისა, განცხადების განხილვის მომენტისათვის, 2019 წლის 22 ოქტომბერი, სტატია არ იყო შესწორებული და როგორც საბჭომ დაადგინა მართლაც შეიცავდა გადაუმოწმებელ ინფორმაციას, რაც იწვევს ქარტიის მე-5 პრინციპის დარღვევას.

ქარტიის მე-7 პრინციპი „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“. განმცხადებელი მიუთითებდა რომ სადავო სტატიით ხდებოდა 1. დისკრიმინაცია პოლიტიკური ნიშნით 2. დისკრედიტაცია. პირველ გარემოებასთან დაკავშირებით საბჭო აღნიშნავს სადავო სტატიაში მითითებული არ იყო კონკრეტული პოლიტიკური ძალა, პარტია რომლის მხარდაჭერაც შეიძლება ყოფილიყო კონფლიქტის საფუძველი, შესაბამისად არ იკვეთება კონკრეტული პოლიტიკური ნიშანი, რომლითაც მოხდა დისკრიმინაცია. რაც შეეხება დისკრედიტაციას, საბჭომ თავის არა ერთ გადაწყვეტილებაში მიუთითა რომ მხოლოდ დისკრედიტაცია, თუ ეს არ ხდება რომელიმე კონკრეტული ნიშნით, არ იწვევს მე-7 პრინციპის დარღვევას. ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე სადავო სტატიაში მე-7 პრინციპი არ დარღვეულა.

ქარტიის მე-11 პრინციპი „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება“ განსახილველ შემთხვევაში საბჭო მიიჩნევს რომ გაზრახვას ადგილი არ ჰქონია. პირველი პრინციპის დარღვევა დადგინდა ინფორმაციის სათანადო წესით გადაუმოწმებლობით. დამატებით საბჭომ განმცხადებელს ჰკითხა რომ დაესახელებინა მოტივი, რატომ შეიძლებოდა ჟურნალისტს ჰქონოდა განზრახვა რომ არასწორი ინფორმაცია გაევრცელებინა, ხომ არ იყო მტკიცებულებები ფინანსური ან სხვა სახის დაინტერესების, პირადი სიმპათია/ანტიპათიის ამბის რომელიმე მხარის მიმართ. ასეთი მტკიცებულებები/გარემოებები ვერ იქნა წარმოდგენილი.


სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე: 

1. მალხაზ მიქელაძემ დაარღვია ქარტიის პირველი და მე-5 პრინციპი.
2. მალხაზ მიქელაძეს არ დაურღვევია ქარტიის მე-3, მე-7 და მე-11 პრინციპი.

გადაწყვეტილება 28 ივლისი 2019 წელი

საქმე N 290 

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: გიორგი მგელაძე, კამილა მამედოვა, ლიკა ზაკაშვილი, ლაურა გოგოლაძე, გელა მთივლიშვილი, გიორგი სულაძე.

განმცხადებელი: გოგი გვახარია

მოპასუხე: ნანა სულავა

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა გოგი გვახარიამ, რომელიც მიიჩნევდა, რომ გაზეთ ალიას ვებსაიტზე alia.ge, 2019 წლის 20 მაისს გამოქვეყნებულ სტატიაში „რა უამბეს «ალიას» გოგი გვახარიას ბაბუაზე?“, დაირღვა ქარტიის პირველი, მე-5, მე-7 და მე-11 პრინციპი. სადავო სტატიის ავტორი და შესაბამისად, მოპასუხე ჟურნალისტი - ნანა სულავა.

საქმის განხილვას არ ესწრებოდნენ განმცხადებელი და მოპასუხე ჟურნალისტი, ამასთან, მოპასუხე ჟურნალისტს არც სხვა რაიმე ფორმით წარმოუდგენია თავისი პოზიცია სადავო სტატიასთან დაკავშირებით.

სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის პირველი პრინციპი „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.

სადავო სტატიაში მითითებულია ინფორმაცია „ვინმე გვახარიაზე“, რომელიც ამავე სტატიის თანახმად საბჭოთა პერიოდში გალის რაიონული გაზეთის რედაქტორი იყო. ჟურნალისტის თქმით, იგი კომუნისტური პარტიიდან გაზეთის კუთვნილი ფინანსების მითვისების გამო გარიცხეს, რომელი თანხითაც მან ყველაზე ძვირადღირებული ავტომობილი „პობედა“ იყიდა. ჟურნალისტი სტატიაში აცხადებს, რომ ეს პირი ჟურნალისტ გოგი გვახარიას ბაბუა იყო. სტატიაში ასევე მითითებულია, რომ ჟურნალისტმა გოგი გვახარიამ „ფეხი ახალგაზრდა კომუნისტიდან აიდგა “.

განმცხადებელი მიუთითებდა რომ სტატიაში მოცემული ყველა ეს ინფორმაცია არ შეესაბამებოდა სიმართლეს.

ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ინფორმაცია იყო გადაუმოწმებელი, არ იყო ბალანსი დაცული და აუდიტორიას აწვდიდა მხოლოდ ერთ წყაროზე დაყრდნობით ინფორმაციას, სტატიაში არ ჩანდა, რომ ჟურნალისტმა სცადა მის ხელთ არსებული ინფორმაციის გადამოწმება, რომ დაუკავშირდა გოგი გვახარიას ან სხვა რელევანტურ წყაროს, რათა მკითხველისათვის გადამოწმებული ინფორმაცია მიეწოდებინა. სტატია არ შეიცავს სხვა რამე მტკიცებულებას რომელიც ცალსახად მიუთითებდა ჟურნალისტ გოგი გვახარიას კავშირზე გაზეთ “ახალგაზრდა კომუნისტთან” ან იმაზე, რომ ფულის მითვისებაში დადანაშაულებული ვინმე „გვახარია“ სწორედ გოგი გვახარიას ბაბუა იყო.

ქარტიის საბჭოს მიერ ჩამოყალიბებული პრაქტიკის თანახმად, ზუსტი ინფორმაციის გასავრცელებლად ჟურნალისტმა ყველა შესაძლო გზას უნდა მიმართოს ერთი წყაროს მიერ მიწოდებული ინფორმაციის გადასამოწმებლად, მოიძიოს მეორე მხარე, ალტერნატიული წყაროები, გამოითხოვოს ინფორმაცია და ყველა რელევანტური მხარის შეფასება/კომენტარი მიაწოდოს აუდიტორიას. ხოლო თუ ვერ ხერხდება ინფორმაციის გადამოწმება, ჟურნალისტმა აუდიტორიას პატიოსნად უნდა აცნობოს მის მიერ გადამოწმების მცდელობის და გზების შესახებ და უნდა მიუთითოს, რომ ინფორმაცია გადაუმოწმებელია. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტმა არ სცა პატივი საზოგადოების უფლებას მიეღო გადამოწმებული ინფორმაცია და ამით დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი.

ქარტიის მეხუთე პრინციპის მიხედვით „მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება“. განმცხადებელმა ქარტიის საბჭოს წარმოუდგინა მტკიცებულება, რომლის მიხედვით მან სოციალურ ქსელში გააზიარა სადავო სტატია, მონიშნა „ალია“ და მიუთითა, რომ მის ბაბუას არავითარი საერთო არ ჰქონდა სტატიაში მითითებულ ფაქტებთან, ამასთან, ქარტიის საბჭოს სამდივნოს მიერ ალიას გაეგზავნა განცხადება, რომელშიც მითითებული იყო განმცხადებლის პრეტენზიების შესახებ. მიუხედავად ამისა, სტატია არ შესწორებულია/არ ასახულა მეორე მხარის კომენტარი და შესაბამისად დარღვეული იქნა ქარტიის მე-5 პრინციპი რომ მედია ვალდებულია შეასწოროს არაზუსტი ინფორმაცია.

ქარტიის მე-7 პრინციპის თანახმად “ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით”. სტატიაში ჟურნალისტის მიერ ლგბტქ პირები მოხსენიებულნი არიან ისეთი ტერმინებით, რომლებიც თანხვედრაშია ჰომოფობიური ჩაგვრის პრაქტიკაში დამკვიდრებულ ტერმინებთან, ატარებს დამაკნინებელ და შეურაცხმყოფელ ხასიათს ლგბტქ ადამიანების მიმართ. მედიას აქვს სოციალური პასუხისმგებლობა, რომ ხელი არ შეუწყოს დისკრიმინაციას და არ გამოიყენოს სიძულვილის ენა, პირიქით, უნდა შეეცადოს საზოგადოებაში დამკვიდრებული ნეგატიური სტერეოტიპების შესუსტებას. ამ ეთიკური ვალდებულებების უგულებელყოფა კი იწვევს ქარტიის მე-7 პრინციპის დარღვევას.

ქარტიის მე-11 პრინციპი „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება“. ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ არ არის წარმოდგენილი საკმარისი მტკიცებულებები იმის დასადგენად, რომ ჟურნალისტმა განზრახ გაავრცელა გადაუმოწმებელი ინფორმაცია, შესაბამისად არ დგინდება მე-11 პრინციპის დარღვევა.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ნანა სულავამ დაარღვია ქარტიის პირველი, მე-5 და მე -7 პრინციპი.

2. ნანა სულავას არ დაურღვევია ქარტიის მე-11 პრინციპი.