საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია ულოცავს ყველა ჟურნალისტს პრესის თავისუფლების საერთაშორისო დღეს.  

ამასთან, ქარტია აღნიშნავს, რომ მედიის წარმომადგენლებს მუდმივად უწევთ გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვისკენ მიმართულ კანონპროექტებსა თუ ინიციატივებთან გამკლავება და პროფესიული საქმიანობის შესრულება მძიმე პირობებში.

ქარტია გამოყოფს რამდენიმე საკითხს, რომელზე რეაგირებაც კრიტიკულად მნიშვნელოვანია:

◾️ გახშირდა ძალადობა მედიის წარმომადგენლებზე, რომელიც გამოწვეულია, ერთი მხრივ, მმართველი პარტიის აგრესიული რიტორიკითა და, მეორე მხრივ, მომხდარ ფაქტების გამოუძიებლობითა და არასათანადო რეაგირებით;

◾️ მედიის წარმომადგენლებს აქვთ საჯარო ინფორმაციის მიღების პრობლემა და გართულებულია, ხშირად კი შეუძლებელიც კია კომუნიკაცია სახელმწიფო უწყებების მედიასთან ურთიერთობის სამსახურების წარმომადგენლებთან. ამასთან, პარლამენტის თავმჯდომარის ბრძანებით დადგინდა მედიის აკრედიტაციის წესი პარლამენტში, რომელიც ჟურნალისტებს გარკვეულ შეზღუდვებს უწესებს;

◾️ პატიმრობაში იმყოფება ტელეკომპანია მთავარის გენერალური დირექტორი;

◾️ არ ხდება აუდიო-ვიზუალური მედია მომსახურების დირექტივის სათანადო იმპლემენტაცია, რაც ხელს უშლის საქართველოს ევროკავშირში ინტეგრაციის პროცესს.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მიიჩნევს, რომ საქართველოში მედიის თავისუფლება რისკის ქვეშაა და აუცილებელია, ხელისუფლების მხრიდან გადაიდგას სათანადო ნაბიჯები გამოხატვის თავისუფლების უფლების სათანადოდ რეალიზებისთვის.

მედიის ადვოკატირების კოალიცია გმობს „ტელეკომპანია პირველის” საგამოძიებო გუნდზე თავდასხმას და მოუწოდებს სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს დროულად გამოიძიოს ჟურნალისტების წინააღმდეგ ჩადენილი კიდევ ერთი უკანონობა. 

„ტელეკომპანია პირველის” მიერ 2023 წლის 29 აპრილს გავრცელებულ მასალაში ცალსახად ჩანს, როგორ აყენებენ სიტყვიერ და ფიზიკურ შეურაცხყოფას ტელევიზიის საგამოძიებო გუნდის წევრებს და ხელს უშლიდნენ პროფესიული საქმიანობის განხორციელებას. ნოდარ მელაძის განცხადებით, ჟურნალისტები იძიებდნენ პრემიერ მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილის მამის, ტარიელ ღარიბაშვილის ღვინის ქარხანასთან დაკავშირებულ საქმეს. მედიის ინფორმაციით, ჟურნალისტების მიმართ განხორციელებულ ძალადობაში მონაწილეობდნენ ნუგზარ ალუღიშვილი და ზაქარია ბოსტოღანაშვილი. ნუგზარ ალუღიშვილი „ტელეკომპანია პირველის" ჟურნალისტებს სასამართლოშიც უჩივლა ჟურნალისტური გამოძიების გამო და ითხოვს ზიანის ანაზღაურებას.

სამწუხაროდ, ჟურნალისტებზე თავდასხმა სერიოზულ გამოწვევად რჩება ქართული მედიისთვის. ჟურნალისტების მიმართ მმართველი პარტიის, „ქართული ოცნების” აგრესიული რიტორიკა, ძალადობაზე უმოქმედობა, პოლიტიკურად მოტივირებული საქმეები თუ მიზანმიმართული დეზინფორმაციული კამპანია კიდევ უფრო ახალისებს მსგავსი სახის ძალადობას. აღნიშნულის ფონზე, კიდევ უფრო შესამჩნევია ხელისუფლების მტრული დამოკიდებულება ნოდარ მელაძის გამომძიებელ ჟურნალისტთა გუნდის მიმართ. 

მედიის ადვოკატირების კოალიცია მიიჩნევს, რომ ზემოაღნიშნული ინციდენტის სწრაფ გამოძიებასთან ერთად, ხელისუფლება ვალდებულია უზრუნველყოს უსაფრთხო სამუშაო გარემოს შექმნა მედიის ყველა წარმომადგენლისთვის.

2023 წლის 29 აპრილს „TV პირველმა" გაავრცელა კადრები, სადაც ჩანს გადაცემა „ნოდარ მელაძის შაბათის" გადამღებ ჯგუფზე თავდასხმის ფაქტი. მედიასაშუალების ინფორმაციით, მათ გუნდს ირაკლი ღარიბაშვილის მამის, ტარიელ ღარიბაშვილის ღვინის ქარხანასთან გაუსწორდნენ. ნოდარ მელაძის თქმით, ეს მას შემდეგ მოხდა, რაც გაიგეს, რომ ჟურნალისტის ხელში იყო დოკუმენტები, რომელთა მიხედვით, ტარიელ ღარიბაშვილმა გადაიფორმა ბიზნესი, რომელსაც, მედიასაშუალების თქმით, დიდი ალბათობით, ფიქტიური პირების სახელზე მალავდა. ადგილზე ჟურნალისტმა გამოიძახა საპატრულო პოლიცია, უჩვენა ვიდეომასალა, სადაც ჩანს, როგორ უსწორდებიან ფიზიკურად მედიასაშუალების ოპერატორს, ცდილობენ ტექნიკის დაზიანებას, თუმცა, ჟურნალისტის თქმით, საბოლოოდ სამართალდამცველებმა განუცხადეს, რომ ეს მათ უწყებას არ ეხებოდა. ამჟამად მაკა ანდრონიკაშვილი დაბარებულია გამოკითხვაზე სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურში. 

ქარტია გმობს „TV პირველის" გადამღებ ჯგუფზე თავდასხმის ფაქტს და მოუწოდებს სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს, სწრაფად და ეფექტიანად შეისწავლოს აღნიშნული ფაქტი.

მნიშვნელოვანია, ყველას ესმოდეს მედიის როლი დემოკრატიულ სახელმწიფოში, უწყებებმა კი უნდა იზრუნონ, მათ შორის, კრიტიკულად განწყობილი მედიასაშუალებების ჟურნალისტების უსაფრთხოებაზე და სათანადოდ მოექცნენ მათ. 

ქარტიას არაერთხელ განუცხადებია, რომ ჟურნალისტებზე გახშირებული თავდასხმების გამომწვევი ფაქტორები მედიის წარმომადგენლების მიმართ ხელისუფლების აგრესიული რიტორიკა და გაჭიანურებული და გამოუძიებელი საქმეებია. ქარტია კიდევ ერთხელ მიუთითებს, რომ ქვეყანაში მედიის წარმომადგენლებისთვის უსაფრთხო სამუშაო გარემოს უზრუნველყოფა აუცილებელია. შევახსენებთ ყველას, რომ ჟურნალისტების დანიშნულება სწორედ მწვავე და კრიტიკული კითხვების დასმაა.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სამდივნომ Pia.ge-ს, Ambebi.app-ს, for.ge-ს, იმედინიუსისა და POSTV-ს ჟურნალისტების წინააღმდეგ განცხადება დასაშვებად ცნო, განმცხადებელია გიორგი ტაბატაძე. 

სადავო მასალები 2023 წლის 24 აპრილს გამოქვეყნდა. 

განმცხადებლის პოზიციით, ჟურნალისტებმა ინფორმაცია არასწორად გააშუქეს და აუდიტორია შეცდომაში შეიყვანეს. 

განმცხადებელი დავობს ქარტიის პირველი (ინფორმაციის სიზუსტე), მეოთხე (ინფორმაციის მოპოვებისას კეთილსინდისიერი მეთოდების გამოყენება), მეხუთე (შესწორება) და მეათე (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა) პრინციპის დარღვევაზე. 

ქარტიის საბჭო განცხადებას ღია სხდომაზე განიხილავს და გადაწყვეტს დაირღვა თუ არა ქარტიის პრინციპი.

მედიის ადვოკატირების კოალიცია მიიჩნევს, რომ კრიტიკულად მნიშვნელოვანია საქართველოს პარლამენტმა „მაუწყებლობის შესახებ” საქართველოს კანონი დროულად,  2023 წლის 31 მაისამდე, მოიყვანოს ევროპულ კანონმდებლობასთან შესაბამისობაში. გასათვალიწინებელია ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა და კანონის უზენაესობის გენერალური დირექტორატის საინფორმაციო საზოგადოების დეპარტამენტის დამოუკიდებელ საექსპერტო დასკვნაში მითითებული ათობით რეკომენდაცია, რათა არ შეექმნას საფრთხე არა მარტო მედიაგარემოსა და კინოინდუსტრიას, არამედ საქართველოსთვის ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მინიჭებას. 

„მაუწყებლობის შესახებ” კანონში 2022 წლის დეკემბერში შეტანილი ცვლილებები საქართველოს პარლამენტმა დაჩქარებულად, დაინტერესებული პირების ჩართულობის გარეშე მიიღო. მიუხედავად იმ ფაქტისა, რომ ევროკავშირმა დაინახა დისკუსიების საჭიროება და ვალდებულების შესრულების ვადა 2023 წლის 31 მაისამდე გადაწია, პარლამენტი არ დაელოდა აღნიშნულ საკითხზე  ევროპის საბჭოს საექსპერტო შეფასებებს და არ გაიზიარა ტელემაუწყებლების უმრავლესობისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ მომზადებული ალტერნატიული კანონპროექტი. მედიის ადვოკატირების კოალიციამ კრიტიკულად შეაფასა პარლამენტის მიერ დაჩქარებულად, დაინტერესებული პირების ჩართულობისა და რისკების შეფასების გარეშე ცვლილებების მიღება. 

2023 წლის თებერვალში გამოქვეყნებული ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა და კანონის უზენაესობის გენერალური დირექტორატის დასკვნის თანახმად, „მაუწყებლობის შესახებ კანონის რამდენიმე სფერო არ შეესაბამება ევროკავშირისა და ევროპის საბჭოს სტანდარტებს“. საერთო ჯამში, აღნიშნულია, რომ არსებული კანონი არ შეესაბამება ევროდირექტივას. გარდა ამისა, „არსებობს მთელი რიგი დებულებები, რომლებიც, სავარაუდოდ, არღვევს ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციის მე-10 მუხლს (გამოხატვის თავისუფლებას).

„მაუწყებლობის შესახებ” საქართველოს კანონის ევროპულ კანონმდებლობასთან შესაბამისობაში მოყვანა პირდაპირ კავშირშია „შემოქმედებით ევროპაში” საქართველოს წევრობის საკითხთან. „შემოქმედებითი ევროპა” ევროკავშირის პროგრამაა, რომელიც ევროპული კულტურისა და ხელოვნების სფეროს წარმომადგენლების მხარდასაჭერად შეიქმნა. 

ყოველივე ზემოაღნიშნული გარემოებების გათვალისწინებით, მოვუწოდებთ საქართველოს პარლამენტს, გაითვალისწინოს ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა და კანონის უზენაესობის გენერალური დირექტორატის დასკვნაში მითითებული რეკომენდაციები და 2023 წლის 31 მაისამდე „მაუწყებლობის შესახებ” საქართველოს კანონი მოიყვანოს ევროპულ კანონმდებლობასთან შესაბამისობაში, რათა საქართველოს არ შეუწყდეს „შემოქმედებითი ევროპის” ნაწილობრივი წევრობა და ხელი არ შეეშალოს ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსის მიღებას.

მედიის ადვოკატირების კოალიცია ეხმიანება თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ რუსული კანონის წინააღმდეგ პროტესტის დროს დაკავებული ჟურნალისტების, კერძოდ ონლაინ-გამოცემა „პუბლიკას“ დირექტორის, ზურა ვარდიაშვილის და ონლაინ-გამოცემა „ტაბულას“ ჟურნალისტის ბექა ჯიქურაშვილის 2200-2200 ლარით დაჯარიმებას. აღნიშნული გადაწყვეტილებები ჟურნალისტების, მათი საქმიანობის და დემოკრატიული პროცესების წინააღმდეგ გადადგმულ მორიგი ნაბიჯია.

ჟურნალისტები 2023 წლის 2 მარტს პარლამენტის შენობის მიმდებარე ტერიტორიაზე დააკავეს, როდესაც მედია და სამოქალაქო სექტორი პარლამენტში რუსული კანონის საპროცედურო განხილვებს აპროტესტებდა. ზურა ვარდიაშვილი  აქციის მიმდინარეობის დროს, ხოლო ბექა ჯიქურაშვილი ჟურნალისტური საქმიანობის განხორციელების დროს დააკავეს, ორივე მათგანის მიმართ შედგა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმები  „წვრილმანი ხულიგნობისა“ და „პოლიციის კანონიერი მოთხოვნის დაუმორჩილებლობის" ბრალდებით. სასამართლოს წარედგინა მტკიცებულებები, რომელიც უტყუარად ადასტურებდა, რომ ბექა ჯიქურაშვილი  დაკავების დროს ჟურნალისტური საქმიანობის ახორციელებდა. შესაბამისად, მისდამი სასამართლოს მხრიდან  სამართალდამრღვევად ცნობა ორმაგად საგანგაშოა.

საგულისხმოა ის ფაქტი, რომ ორივე საქმის განხილვა სასამართლოში ღამის 5 საათზე დასრულდა. ძირითად მტკიცებულებად შინაგან საქმეთა სამინისტროს  დაკავების ოქმი და საპატრულო პოლიციის წარმომადგენლის ჩვენება ჰქონდათ წარმოდგენილი. ზურა ვარდიაშვილის შემთხვევაში კი დაკავების ბრძანების გამცემი, ვაჟა სირაძე მოწმის სახით არ დაკითხულა, ვინაიდან სასამართლომ არ დააკმაყოფილა შუამდგომლობა. არც ერთ შემთხვევაში არ ყოფილა წარმოდგენილი სამხრე კამერის ჩანაწერები. შესაბამისად, დასაბუთებული გადაწყვეტილების გარეშეც ცხადია, რომ მოსამართლე დაეყრდნო მხოლოდ საპატრულო პოლიციისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენლების მიერ გაკეთებულ ახსნა-განმარტებებს.

თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ რუსული კანონის წინააღმდეგ გამართულ აქციაზე დაკავებული ჟურნალისტების დაჯარიმება სახიფათო პრეცენდენტს ქმნის და მედიაგარემოსთვის დამაზიანებელია. ცალსახაა, რომ აღნიშნული გადაწყვეტილება  პროფესიული საქმიანობის ხელშეშლასა და შეზღუდვას ისახავს მიზნად.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭო 21 აპრილს ერთ საქმეს ონლაინ განიხილავს: 

18:00 საათი: მაგდა პაპიძე მედია-ჰოლდინგ „ჯორჯიან თაიმსის" ჟურნალისტის მარიამ ნებიერიძის წინააღმდეგ 

სადავო მასალა მედიასაშუალების ეთერში გავიდა 2023 წლის 23 იანვარს. 

განმცხადებლის პოზიციით, ჟურნალისტმა გადაუმოწმებელი და ყალბი ინფორმაცია გაავრცელა მისი და მისი ოჯახის მიმართ. 

განმცხადებელი დავობს ქარტიის პირველი (ინფორმაციის სიზუსტე), მეხუთე (შესწორება), მეექვსე (კონფიდენციალური წყაროს გამჟღავნება), მეშვიდე (დისკრიმინაცია), მეათე (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა) და მეთერთმეტე (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპის დარღვევაზე. 

სხდომა გაიმართება ონლაინ, პროგრამა Zoom-ის მეშვეობით. მასზე დასწრების მსურველებმა შეგიძლიათ მოთხოვნა გამოაგზავნოთ ელექტრონულ ფოსტაზე - ethicscharter@gmail.com 

საქმის  განხილვა ღიაა და ნებისმიერ მსურველს შეუძლია დასწრება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სამდივნომ ტელეკომპანია „მთავარი არხის” ჟურნალისტების წინააღმდეგ განცხადება დასაშვებად ცნო, განმცხადებელია გიორგი ტუმასიანი. 

სადავო მასალები 2023 წლის 11 აპრილს გამოქვეყნდა. 

განმცხადებლის პოზიციით, ჟურნალისტებმა ინფორმაცია არასწორად გააშუქეს. 

პირველ მასალაზე განმცხადებელი დავობს ქარტიის პირველი (ინფორმაციის სიზუსტე), ხოლო მეორე მასალაზე ქარტიის პირველი (ინფორმაციის სიზუსტე) და მეხუთე (შესწორება) პრინციპის დარღვევაზე. 

ქარტიის საბჭო განცხადებას ღია სხდომაზე განიხილავს და გადაწყვეტს დაირღვა თუ არა ქარტიის პრინციპი.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სამდივნომ ტელეკომპანია „სეზონის” გადაცემა „დღის შეჯამება ნიკოლოზ მჟავანაძესთან ერთად” წამყვანის ნიკოლოზ მჟავანაძის წინააღმდეგ განცხადება დასაშვებად ცნო, განმცხადებელია სალომე გოცირიძე. 

სადავო მასალა მედიასაშუალების ეთერში გავიდა 2023 წლის 11 აპრილს. 

განმცხადებლის პოზიციით, წამყვანმა გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციული ფრაზები გააჟღერა და ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად წარმოაჩინა. 

განმცხადებელი დავობს ქარტიის პირველი (ინფორმაციის სიზუსტე), მეხუთე (შესწორება), მეშვიდე (დისკრიმინაცია), მეათე (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა) და მეთერთმეტე (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპის დარღვევაზე. 

ქარტიის საბჭო განცხადებას ღია სხდომაზე განიხილავს და გადაწყვეტს დაირღვა თუ არა ქარტიის პრინციპები.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სამდივნომ ტელეკომპანია „POSTV”-ს დირექტორის შალვა რამიშვილის წინააღმდეგ განცხადება დასაშვებად ცნო, განმცხადებელია სოფიკო კაჭარავა. 

განმცხადებლის თქმით, იგი სამსახურიდან განსხვავებული, კრიტიკული აზრის გამო გაათავისუფლეს. მისი თქმით, შალვა რამიშვილისთვის მიუღებელი იყო განსხვავებული პოზიციის ქონა არა მხოლოდ ჟურნალისტური საქმიანობის, არამედ მის მიღმაც. 

განმცხადებელი დავობს ქარტიის მეორე პრინციპის (დაუშვებელია ჟურნალისტის იძულება, პროფესიული საქმიანობისას მოიქცეს ან აზრი გამოხატოს საკუთარი სინდისის წინააღმდეგ)  დარღვევაზე. 

ქარტიის საბჭო განცხადებას ღია სხდომაზე განიხილავს და გადაწყვეტს დაირღვა თუ არა ქარტიის პრინციპი.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს სხდომის ოქმი N 2023-2

2023 წლის 10 აპრილს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს მიერ დამტკიცდა მედიაცია.

1. ქარტიის საბჭოს განცხადებით [განცხადების ნომერი N 638] მომართა გიორგი ტუმასიანმა ტელეკომპანია „კავკასიის” გადაცემა „სპექტრის” წამყვანის დავით აქუბარდიას წინააღმდეგ. 
2. განცხადებით სადავო იყო 2023 წლის 4 აპრილს გადაცემაში გასული მონაკვეთი, სადაც წამყვანი ამბობს - „ეს ქართული სპეცნაზი მემგონი უფრო სომხური სპეცნაზია. არაქართული ქცევა იყო”. განმცხადებლის პოზიციით, ფრაზა ეთნიკური ნიშნით დისკრიმინაციული იყო და არ იყო დადასტურებულ წყაროზე დაყრდნობით ნათქვამი. 
3. ქარტიის საბჭოს სამდივნოს მიერ მედიასაშუალებისთვის განცხადების მიწოდების შემდეგ ჟურნალისტსა და განმცხადებელს შორის დაიწყო მედიაციის პროცესი.
4. 2023 წლის 7 აპრილს წამყვანმა გადაცემის ეთერში ბოდიში მოუხადა განმცხადებელს და მაყურებელს. თავის მხრივ, განმცხადებელი და მოპასუხე დაეთანხმნენ მედიაციის მექანიზმს.
5. წინამდებარე ოქმის მე-4 მუხლში მითითებული გარემოების გათვალისწინებით გიორგი ტუმასიანის განცხადებაზე საქმის წარმოება შეწყდა მხარეთა შორის მედიაციის საფუძველზე.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სამდივნომ ტელეკომპანია „POSTV”-ს ჟურნალისტების შალვა რამიშვილის, ბაჩო ოდიშარიას, გური სულთანიშვილის, ნინო სალუქვაძის, ნუგზარ ხავთასის, ანა შანიძისა და დათა გვასალიას წინააღმდეგ განცხადება დასაშვებად ცნო, განმცხადებელია სოციალური სამართლიანობის ცენტრი. 

სადავოა 6 მედიაპროდუქტი, რომლებიც 2023 წლის 23, 25, 26 და 27 მარტს გამოქვეყნდა. 

განმცხადებლის პოზიციით, ჟურნალისტების მხრიდან თათია სამხარაძის მიმართ კამპანიურად და გამიზნულად ვრცელდებოდა არასწორი ინფორმაცია. განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტური მასალები დისკრიმინაციულია გენდერული ნიშნით. 

განმცხადებელი დავობს ქარტიის პირველი (ინფორმაციის სიზუსტე), მეშვიდე (დისკრიმინაცია), მეათე (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა) და მეთერთმეტე (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპის დარღვევაზე. 

ქარტიის საბჭო განცხადებას ღია სხდომაზე განიხილავს და გადაწყვეტს დაირღვა თუ არა ქარტიის პრინციპები.